Ангилал: мэдээ

Монгол Улс эрчимтэй хөгжлийн гараан дээр ирээд байгааг олон хүн хэлж байгаа. Ийм сэтгэгдэл төрүүлэхүйц олон арга хэмжээ сүүлийн хэд хоногт улс оронд маань зохион байгуулагдаж байна. Тухайлбал өнгөрсөн хоёр өдөр Төрийн ордонд Монголын эдийн засгийн форум гурав дахь жилдээ болж дотоод гадаадын бизнесмэн, улстөрчид, эрдэмтэн мэргэд, иргэний нийгмийн төлөөлөл оролцон Монгол улсын хөгжлийг хурдасгах асуудлаар гарц эрэлхийлэн хэлэлцүүлэг өрнүүлсэн.  Мөн хөрөнгө оруулагчдын чуулган болж хөгжлийн бодлогын асуудлууд хэлэлцэж санал бодлоо хуваалцсан юм.

Хөрөнгө оруулагч, хөгжлийн түншүүд, бизнес эрхлэгчтэй уулзан ярилцаж буй ийм мөчид “Монгол Улсын Засгийн газар-Хөгжлийн түншүүдийн хамтарсан техникийн уулзалт” болж байгаад талархаж байна гэж Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд уулзалтад оролцохдоо хэллээ. Эдийн засгийн энэхүү өсөлтийг дэмжих тодорхой арга хэмжээг Засгийн газар авч байгаа. Энэ нь Монгол Улсад боломж боловч  нөгөө талаас багагүй бэрхшээлүүдийг дагуулж байгаа. Санхүүгийн шинэ механизмуудыг хэрэгжүүлэхэд Монгол Улсад тулгарч буй чадавхийн болон бусад бэрхшээлүүд юу байна, эдгээр механизмыг боловсруулах, хөгжлийн түншүүдийн зүгээс хэрхэн туслалцаа үзүүлэх вэ, түншүүдийн туслалцааг төлөвлөлтөд хэрхэн тусгаж үр дүнд хүргэх вэ, хөгжлийн түнш болон хувийн хэвшлийн уялдааг хэрхэн хангах вэ зэрэг асуудлаар донорууд ярилцаж байгаа юм.     

Монгол Улс зах зээлийн эдийн засагт шилжсэн эхний үед хөгжлийн албан ёсны тусламж шилжилтийн үеийн хүндрэлийг даван туулахад чухал үүрэг гүйцэтгэсэн гэдгийг Ерөнхий сайд хэлсэн үгэндээ тэмдэглээд өнгөрсөн 20 гаруй жилд хамтран ажилласан, хүнд хэцүү цагт тусалж дэмжиж ирсэн түншлэгч хандивлагч орнууд, олон улсын байгууллагуудад талархаж байгаагаа Засгийн газрын нэрийн өмнөөс илэрхийллээ. Монгол Улсын Засгийн газар 1991 оноос 2010 он хүртлэх хугацаанд нийт 4 тэрбум гаруй ам.долларын буцалтгүй тусламж, хөнгөлөлтэй зээл авч ашиглажээ. Эдгээр зээл тусламжийг хүний хөгжил, яаралтай тусламж,  хөдөө аж ахуй, эрчим хүч,  эдийн засгийн бүтцийн өөрчлөлт, зам тээвэр, аж үйлдвэр, санхүү эдийн засаг, уул уурхайн салбарт голлон ашигласан байна.

Монгол Улсын Засгийн газар өнгөрсөн 2011 онд гадаад зээлийн нийт 103,1 тэрбум төгрөгийн үндсэн ба хүүгийн төлбөрийг барагдуулсан зэрэг баримтыг Ерөнхий сайд С.Батболд дурдлаа. Түүнчлэн зөвхөн өндөр хөнгөлөлттэй зээл, буцалтгүй тусламжийн хүрээнд хамтран ажилладаг байсан харилцаа шинэ шатанд гарч уламжлалт хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэхийн хэрээр санхүүжилтийн шинэ хэрэгслүүдийг өргөнөөр ашиглах шаардлагатай байгааг Засгийн газрын тэргүүн онцлоод зарим улс орноор жишээ татлаа. Тухайлбал, Япон, Солонгос, Кувейт улс нь манай улсад зөвхөн зээл тусламж үзүүлдэг донор орон байсан бол одоо харилцан ашигтай ажиллах түнш болох шинэ өнгө аясаар хамтын ажиллагаагаа тодорхойлж байгаа юм байна.

Гадаадын зээл, тусламжийн хөрөнгөөр санхүүжүүлэх хөгжлийн төсөл хөтөлбөрийн үйл ажиллагааг зохицуулах, хөгжлийн албан ёсны зээл тусламжийн үр өгөөжийг дээшлүүлэх, Монгол Улсын Засгийн газраас баримтлах бодлого, стратеги, үйл ажиллагаатай нягт уялдуулах, төлөвлөх зорилгоор гадаадын зээл, тусламжийг дунд хугацааны хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрт тусган ажиллаж байгаа гэж Ерөнхий сайд С.Батболд хэлээд энэхүү хөтөлбөрийн төсөлд дунд хугацаанд нийт 40 тэрбум орчим их наяд төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийгдэхээр төсөөлөл гарсан гэдгийг тодотголоо.

Томоохон төслүүдийг санхүүжлүүлэхэд шаардлагатай байгаа санхүүгийн шинэ арга хэрэгслүүдийг бий болгох, тэдгээртэй холбоотой эрх зүйн зохицуулалтыг бий болгохоор бусад орнуудын туршлагад үндэслэн хөгжлийн банк байгуулж нэн тэргүүний төслүүдийг эхний ээлжинд энэ банкаар дамжуулан санхүүжүүлэх зарчим баримтлан ажиллаж байгаагаа ч тэрбээр тэмдэглэлээ.

Эдийн засгийн голлох салбар болох уул уурхайг хөгжүүлэхийн зэрэгцээ эдийн засгийг төрөлжүүлснээр ажлын байр бий болгох, боловсролд хөрөнгө оруулалт хийж өгөөжтэй эдийн засгийн хөгжлийг дэмжих нь Засгийн газрын анхаарлын төвд байгаа. Өндөр технологид суурилсан аж үйлдвэр, эрчимжүүлсэн газар тариалан, мал аж ахуйг хөгжүүлэх нь өсөлтийн хүчин зүйл болно гэж Засгийн газар тодорхойлж байгаа гэдгийг Засгийн газрын тэргүүн тэмдэглээд энэхүү уулзалтын үйл ажиллагаанд амжилт хүсэж Монгол Улсын ирээдүй, цаашдын хөгжлийн төлөө хамтран ажиллахыг хүслээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Засгийн газар бодлого гарган хэрэгжүүлж эхлэхээс илүүтэйгээр  нийгмийн оролцоо буюу эрдэмтэн мэргэд, улс төрчид, бизнес эрхлэгчид, иргэний нийгмийнхэн, гадаадын түншүүдтэй хамтран хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, гарсан шийдвэрийг үйл ажиллагаандаа авч хэрэгжүүлдэг уламжлал тогтоод гуравдах жилтэйгээ золгож байна. Үүний хамгийн тод жишээ нь монголын эдийн засгийн чуулга уулзалт бөгөөд Засгийн газар дэмжигч болон хэрэглэгчийн байр сууринаас  оролцон, тодорхой үр дүн гарч байгааг Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд чуулганы нээлтийн үйл ажиллагаатай холбогдуулан хийсэн хэвлэлийн бага хурал дээр тэмдэглэлээ.

Ардчилал  зах зээл, хөгжил дэвшлийг тодорхойлоход чухал арга хэмжээ болж байгаа  тус чуулга уулзалтын  өнгөрсөн жилийн үр дүнд  Төсвийн шинэ хуультай болж, төсвийн төвлөрлийг сааруулж, 20 жилээр хөгжлөө төсөөлж, тооцдог тогтолцоог хэвшүүлэх алхмууд хийгдэж эхэлж байна. Мөн Засгийн газар дунд хугацааны тэргүүлэх чиглэлийн хөгжлийн бодлогын төслийг бэлтгэж, хөгжлийн бодлогыг хуулиар баталдаг системтэй болох гэж байгаа, засаглалыг сайжруулах хүрээнд  иргэний цахим үнэмлэхийг бэлтгэх, хүн амын тооллого, бүртгэлийг сайжруулах, сонгуульд иргэд саналаа цахим технологиор өгдөг тогтолцоонд шилжих бодлогыг баримталж байна. 

Төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд  5 дугаар цахилгаан станцын төслийг бэлтгэж,  Могой голын станцын ажлыг эхлүүллээ. Өмнийн говийн бүс  нутагт 300 км засмал зам тавьсан нь дээрх түншлэлийн үр дүн болсон томоохон бүтээн байгуулалтын ажлын нэг юм. Инновацийн хуулийн төслийг УИХ хэлэлцээд батлахад бэлэн болсон, уул уурхай, ноос ноолуур, мах,  арьс ширний кластерийн үйлвэржилтийн хөгжлийн бодлогыг хэлэлцэж гадаад  дотоодын  санхүүжилтээр хөдөө орон нутагт мах, сүү, хүнсний олон үйлдвэр байгуулах суурийг тавьжээ. Ногоон эдийн засгийн хүрээнд 100 мянган айлыг сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрээр хангах ажил дуусах шатандаа орж, шинээр 50 мвт-ын чадалтай орчин үеийн технологи бүхий салхин паркийг ашиглалтад оруулна.

Хүний хөгжлийн бодлогын хүрээнд мэргэшсэн боловсон хүчнийг бэлтгэхэд онцгой анхаарч ирлээ. МСҮТ-ийн системийг үндсэндээ цоо шинээр сэргээн хөгжүүлж, ур чадвартай олон мянган залуучуудыг бэлтгэж аж амьдралыг нь дээшлүүлэх, хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээг хангах чиглэл рүү явж байгаа. Жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдийн зүгээс  олон жил төр засагт тавьж ирсэн хүсэлт манай Засгийн газрын үед биеллээ олж, хамгийн сүүлийн жишээ л гэхэд  Зээлийн батлан даалтын хууль батлагдлаа. Энэ мэтчилэн өнгөрсөн жилийн чуулга уулзалтын үр дүнг тоочиход чамгүй амжилт байна гэдгийг Ерөнхий сайд С.Батболд дурьдаад, энэ чуулганаар хэлэлцэгдээд бэлтгэл ажил нь ундарч байгаа олон ажил ч цаана нь бийг онцоллоо.  

Өнгөрсөн хоёр удаагийн чуулга уулзалтын үр дүнд стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын орд газруудаа түшиглэн эдийн засгийн эрчимтэй өсөлт, хөгжлийг бий болгохоор хамтдаа хичээж, үүний үр дүнд 2011 онд манай улсын эдийн засаг 17.3 хувиар өссөн гэдгийг Засгийн газрын тэргүүн тэмдэглээд, цаашид ч үүнэээс дутуугүй өндөр өсөх тооцоо, төсөөлөл гарч байгааг дурьдаж байна. Энэ эдийн засгийн өсөлтийг бодит хөгжил болгож, түүний үр шимийг Монгол улсын иргэн бүрт хүргэх, иргэдийн оролцоог тэгш хангах асуудлыг энэ удаагийн чуулга уулзалтаар төвлөрч ярилцацгаая хэмээн хэвлэлийн бага хурлын үеэр уриаллаа.

Мөн түүнчлэн дарга нар байр сууриа илэрхийлэхээс илүүтэй олны шийдсэн аргыг Засгийн газар чиглэл болгодогоороо энэ чуулга уулзалт ач холбогдолтой гэдгийг ч тэмдэглэв. Энэ удаагийн чуулга уулзалтаар Хүртээмжтэй өсөлт, Тэнцвэртэй өсөлт, Инноваци ба Ногоон өсөлт сэдвийн хүрээнд 11 салбар хуралдаан, хоёр тусгай хэлэлцүүлэг өрнөх ажээ. Өөрөөр хэлбэл эдийн засгийн энэ их өсөлтийг яаж ногоон эдийн засаг болгох вэ, мэдлэгт суурилсан эдийн засаг болгох вэ гэдгийг  ярилцах ажээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Монголын төр нийгмийн түншлэлийн харилцааны илэрхийлэл болсон Монголын эдийн засгийн форум Төрийн ордонд амжилттай үргэлжилж байна. Тус форумын үеэр компани, аж ахуйн нэгж, байгууллагууд үйл ажиллагаагаа сурталчилж буй бөгөөд тэдний заримтай нь  Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд өнөөдөр танилцахдаа Монголын Урлагийн зөвлөлөөс зохион байгуулж байгаа арга хэмжээнд оролцлоо. Урлагийн зөвлөлийнхөн “Монголын хөгжилд хамтдаа” гэсэн нэгэн өвөрмөц зураг тавьжээ. Монголын газрын зураг бүхий тэрхүү бүтээлд тэдний бэлтгэсэн жижиг хайчилбаруудаас сонгож наах учиртай ажээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд инээж буй хоёр хүүхдийн зураг сонгож наалаа. Засгийн газрын тэргүүн энэ зургийг сонгосон тухайгаа “Манай Засгийн газар байгуулагдахдаа Хөгжилд хамтдаа гэсэн уриа гаргасан юм. “Хамтдаа байж хөгжилд хүрнэ” гэсэн залуу зураач Б.Нандин-Эрдэнийг дэмжиж байна. Инээж байгаа хоёр хөөрхөн хүүхдийн зургийг би сонголоо. Энэ хүүхдүүд бол манай хөгжлийн ирээдэй. Монгол Улсын Засгийн газрын бодлогын цөм нь монгол хүний хөгжил. Тиймээс ч  2012 оныг өрхийн хөгжлийг дэмжих жилээр зарласан. Олонх иргэдээ дундаж амьдралтай болгохыг бид зорьж ажиллаж байна. Тиймээс ч хөгжилд хамтдаа гэсэн энэ уриаг талархан дэмжиж байгаа юм” гэж тайлбарлалаа.     

Ерөнхий сайдын дараагаар Сангийн дэд сайд Ч.Ганхуяг болон төрийн хошой шагналт, хөгжмийн зохиолч Н.Жанцанноров нарын олон хүн хайлчилбар зургаас сонгож хамтдаа байж хөгжилд хүрнэ гэсэн бүтээлийг дэмжиж оролцлоо. Монголын Урлагийн зөвлөлийнхөн төрөл бүрийн 300 гаруй хайчилбар зураг бэлтгэсэн бөгөөд хүмүүсийн сонгож наасан Монголын газрын зургаас Монголын өнөөдөр ба ирээдүйн өнгө харагдана хэмээн үзэж байгаа юм байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээллээ.   

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Дархан-Уул аймагт ажиллаж байна. Тэрээр тус аймгийн Хонгор сумын малчин Х.Басангийн хот айлд зочилж хаваржилт, мал төллөлтийн байдалтай танилцлаа. Увс нутгийн уугуул энэ айл Хонгор суманд ирж мал маллаад 20 гаруй жил болж байгаа бөгөөд энэ хугацаанд Мянгат малчин, Аймгийн аварга малчин зэрэг алдрыг хүртжээ. Хонь голдуу 1200 гаруй малтай. Х.Басангийн хүүхдүүд ч аавыгаа залгамжлан мал маллаж байна.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Цагаан сарын шинийн зургааны Дашнямтай өдөр буюу хоёрдугаар сарын 28-ны мягмар гаригийг Засгийн газрын зарим гишүүдийнхээ хамт Дархан-Уул аймагт ажиллаж өнгөрүүллээ. Монгол орныхоо 21 аймгаар очиж иргэдтэйгээ уулзсан Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд Дархан-Уул аймагт гуравдахиа очиж ард иргэдийн ажил амьдрал, бүтээн байгуулалт, өгсөн үүрэг даалгаврынхаа хэрэгжилттэй танилцаж буй нь энэ юм. Ийн очихдоо тус аймагт спорт цогцолбор барьж байгуулах амлалт өгсөн нь өнөөдөр ажил хэрэг болоод явж байгаа юм. Уг барилгын ажлын шавыг өнгөрсөн онд тавьсан бөгөөд энэ жилийн төсвийн хөрөнгө оруулалтад хөрөнгийн эх үүсвэрийг нь бүрэн суулгаад байгаа юм.

Мөн Орхон сумын иргэдээс тавьж байсан хатуу хучилттай замын асуудлыг ч энэ онд бүрэн шийдвэрлэхээр төсөвт тусгасан. Энэчлэн Засгийн газрын тэргүүний хөдөө орон нутагт ажилласан томилолтын мөрөөр тус аймагт хийгдэж буй томоохон ажлууд байна. Засгийн газрын тэргүүн энэ удаагийн томилолтын үеэрээ Дархан хот бол үйлдвэрлэлийн хөгжлийн загвар хот болох ёстой гэдгийг зарлалаа. Дархан хот бол үйлдвэрийн хот. Бас залуусын хот.  Тиймээс ч тус аймгийн түүхэн туршлага, бүтээлч үйл ажиллагаа, өнөөдөр, маргаашийн боломж зэргийг нь харгалзан үйлдвэр технологийн парк байгуулах ажлыг шуурхайлж, ажил хэрэг болгох ёстой гэж Ерөнхий сайд С.Батболд хэллээ. Аймгийн удирдлагууд болоод холбогдох албан тушаалтнуудыг энэ асуудлыг боловсруулж ойрын үед Засгийн газрын хуралд оруулж хэлэлцүүлэхийг үүрэг болгоод ажлын хэсэн байгуулан энэ асуудлыг Засгийн газар анхаарлын төвдөө байлгах болно гэж онцоллоо.  

Мөн энэ 2012 онд багтааж спорт цогцолбор болон замын асуудлыг чанартай барьж, хугацаанд нь бүрэн ашиглалтад оруулахыг Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Засаг дарга болон холбогдох албан тушаалтнуудад үүрэг өглөө. Иргэдийн уулзалтын эхэнд Ерөнхий сайд С.Батболд улс орны хөгжлийн ололт амжилтаас дурдаад эдгээрээс гадна амьдрал дээр шийдэх ёстой, шийдлээ хүлээж байгаа асуудлууд чамгүй олон байгааг тэмдэглэв. Шүүмжлэл их ярьдаг, харин яаж шийдэхээ тодорхой ярьдаггүй. Тиймээс манай Засгийн газар тооцоо судалгаан дээр шийдлийг зөв хийхийг зорьж ажиллаж байна. Эдийн засгийн  өсөлтийг иргэддээ тэгш хүртээх, төрийн зөв зохицуулалт хийх нь бидний зорилго. Эрүүл мэнд, боловсрол, тэтгэвэр тэтгэмж, орон сууц зэрэг чиглэлээр нийгмийн баялгийг тэгш хүртээхийг зорьж байгаа гэлээ. 

Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих ажлыг системтэй явуулах, нийгмийн халамжийг тодорхой зорилтод хэсэг рүү хандуулахад анхаарч ажиллаж байна гэж Засгийн газрын тэргүүн онцлоод хүн өөрөө хичээж ажиллавал, хэн хичээл зүтгэл гаргаж ажиллаж байна түүнийг дэмждэг урамшуулдаг тогтолцоог хэвшүүлэх учиртай. Энэ бодлогыг Засгийн газар анхаарч ажиллаж байгаа гэлээ. Өнгөрсөн 2011 оныг Засгийн газраас хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жилээр зарлаж 72 000 ажлын байр шинээр бий болгосон. Ажилгүй гэсэн сүүдэрт байсан хүмүүс ажилд орохоор шинээр бүртгүүлж эхэлсэн нь энэ жилийн нэг том ололт. Энэ нь ажилгүйдлээс гарах шийдлээ зөв олж харж тооцсоны нэг үр дүн. Жижиг дунд үйлдвэрийн зээлд хамрагдаж хөл дээрээ баттай зогссон “Алтан тос” үйлдвэрийн үйл ажиллагааг харахад ийм боломж их байна. Төрийн дэмжлэг эзэндээ очиж, хариуцлагатай ажилласны үр дүн харагдаж байна гэж Ерөнхий сайд ярьж байлаа.

Засгийн газрын үйл ажиллагаанд дарханчууд ам сайтай байгаагаа илэрхийлээд цаашид илүү сайн ажиллахыг хүслээ. Зарим нь ч санал бодлоо хэлж байлаа. Дархан хотын иргэдийн нэлээд сонирхож байсан асуудал бол 100 000 айлын орон сууц хөтөлбөр байлаа.  Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд энэ талаар мэдээлэл өгөхдөө:

Цагаан сарын өмнөх Засгийн газрын хуралдаанаар 100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөрийн хүрээнд орон сууцны зээлийн хүүг 6 хүртэл хувиар бууруулахаар шийдвэрлэсэн. Энэ хөтөлбөрийн хүрээнд Дархан-Уул аймагт 3200 орчим айлын орон сууц барихаар төлөвлөөд ажиллаж байгаа. Ганц Улаанбаатар гэлтгүй Дархан хот маань ч утааны хүндрэлтэй нүүр тулаад байгаа. Утааг бууруулах зорилгоор бүрэн шаталттай 4500 зуухыг энэ жил иргэдэд олгоно. Гэхдээ энэ бол утаатай тэмцэх шийдэл биш. Харин орон сууцжуулах ажил хамгийн чухал байгааг Ерөнхий сайд хэллээ. Үр дүн нь эзнээ олсон, бодитой ажил хэрэг болгоход орон нутгийн удирдлагуудыг анхаарч ажиллахыг хүслээ. 

Хонгор сумын өнөр бүлийн эзэн мянгат малчин Х.Басангийнд зочиллоо

Увс аймгийн уугуул, Дархан-Уул аймгийн суугуул мянгат малчин, Дархан- Уул аймгийн аварга малчин Хиривийн Басангийнх суугуул нутагтаа ирээд 20 орчим жил болж байгаа ажээ. Тэдний гурван хүүхэд мөн аав ээжийгээ залгамжлан мал маллаж буй бөгөөд бүгд туслах малчинтай тов хийсэн айл болцгоожээ. Анх буюу 1996 онд нутгаасаа ах дүү зургуулаа гарсан бөгөөд тус аймгийн Хонгор суманд ирээд мал маллажээ. 20 орчим жилийн хугацаанд тэднийх 28 өрх айл буюу 128 ам бүлтэй нэгэн өнөр бүл болжээ. Энэхүү өнөр айлын толгойлогч Х.Басан гуайнд Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд зочилж Баясгалан хэмээх усан луу жилийн сар шинийн халуун яриа өрнүүллээ. 

Эх малын жилбэ сайн, энэ хавар өмнөх жилийнхээс илүү олон төл хүлээж авах боломж байгаа нь Ерөнхий сайд Басан гуай хоёрын ярианд дурьдагдаж байлаа. 2011 онд манай улс 13,1 сая мал хүлээж авсан бол энэ жил 15 саяыг хүлээж авах боломж байгаа юм байна. Үүнд хувь нэмрээ оруулах болно гэдгээ Басан гуай амлаад тэнгэр хангай сүүлийн хоёр, гурван жил ивээж цаг агаар ээлтэй сайхан байна хэмээн бэлгэшээж байлаа. Мөн гуравдугаар сарын 12-ноос шинэ төлөө хүлээж авна гэдгээ хэлж байв. Өвс тэжээлийн үйлдвэрт тракторчин байгаад мэргэжлээ сольж мал дагасан Басан гуай мал маллаад хангалуун сайхан амьдарч болох юм байна гэсэн үлгэр дууриалыг үзүүлж байна гэж Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд гэрийн эзэн болоод эзэгтэйд хэлж байлаа.    

Засгийн газрын тэргүүн энэ үеэр Засгийн газраас малчдаа дэмжин хэрэгжүүлж байгаа “Монгол мал” хөтөлбөр, “Таван-Эрдэнэ” арга хэмжээний талаар танилцууллаа. Тэрээр эдгээр хөтөлбөрийн хүрээнд үнэ төлбөргүй малаа эрүүлжүүлэх, вакцинжуулах, ээмэгжүүлэх ажлыг улс орон даяар эхлүүлээд байгааг онцоллоо. Мөн малчин өрх бүр үйлдвэрлэгч, ажил олгогч юм. Энэ ч утгаараа малчдад мэргэжлийн үнэмлэх олгох асуудлыг шийдвэрлэхээр зэхэж байгааг дуулгалаа. Ийн мянгат малчин Х.Басантай халуун яриа өрнүүлсний дараа Ерөнхий сайд, Монгол Ардын намын дарга С.Батболд Дархан-Уул аймгийн МАН-ын хорооны 50 жилийн ойн баярын хуралд оролцлоо. Мөн тус аймаг дахь “Алтан тос” ургамлын үйлдвэрийн ажилтай танилцсан юм.

“Алтан тос” шиг үйлдвэрүүдийг Засгийн газар дэмжинэ гэлээ

Жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдийн улсын анхдугаар  нэгдсэн зөвлөлгөөн саяхан Төрийн ордонд болсон. Энэ үеэр Монголд үйлдвэрлэв-2012” үзэсгэлэн худалдааг “Мишээл экспо” төвд зохион байгуулж нээлтийн арга хэмжээнд нь Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд оролцсон билээ. Тус үзэсгэлэнгээс Гран-При шагнал хүртсэн “Алтан тос” ургамлын үйлдвэрийн ажилтай Ерөнхий сайд танилцахаа шагнал гардуулах үеэрээ амласан билээ.  “Алтан тос” ургамлын үйлдвэрийн хамт олон өөрсдийгөө Монгол Улсад анхдагч хэмээн тодорхойлж байна. Үйлдвэр нь европ стандартын сүүлийн үеийн тоног төхөөрөмжөөр тоноглогдсон, өдөрт 100 тн буюу жилд 33 мянган тн тос үйлдвэрлэх хүчин чадалтай хэмээн “Монгол Алтан тос” ХХК-ийн захирал ярилаа. Монгол Улсын Ерөнхий сайд

С.Батболд Дархан-Уул аймагт ажиллах үеэрээ амласан ёсоороо тус үйлдвэрт очлоо.

Засгийн газрын тэргүүн тус үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн хэрхэн бий болж байгаатай бүрэн танилцсаны дараагаар дагалдан яваа хүмүүийнхээ хамтаар дээжээс нь амталж үзлээ. Ингээд хэлэхдээ “Бидний хэлж заншсанаар 9-ийн тос. Монголчууд бидний гол хэрэглээний нэг. Монголдоо үйлдвэрлэж байгааг харахад таатай байна. Гаднаас тээвэрлэж оруулж ирэхгүй тиймээс цаг хугацаа алдахгүй, чанар сайн, үнэ ханшийн хувьд зах зээлийн үнээс 200 орчим төгрөгөөр хямд гэж байна. Энэ нь эдийн засгийн болоод хүнсний аюулгүй байдал талаасаа ач холбогдолтой юм. Мөн 100 гаруй ажлын байр бий болгосон байна” гэж тус үйлдвэрийн хамт олныг сайшаалаа.

Байгалийн цэвэр бүтээгдэхүүнээр олон түмний хэрэгцээтэй хүнс үйлдвэрлэж байгаа ийм үйлдвэрүүдийгЗасгийн газар дэмжиж ажиллах болно гэдгээ илэрхийлээд дотоодын хэрэгцээгээ бүрэн хангаад цаашид ургамлын тос экспортлох том зорилт тавьж ажиллаарай гэв. Мөн түүхий эдээ Монголдоо бэлтгэх боломж эрэлхийлэх, энэ чиглэлд ахиц гаргаж ажиллахыг Ерөнхий сайд хүслээ. Мөн жижиг, дунд ийм үйлдвэрүүдийг татварын бодлогын хүрээнд хэрхэн дэмжиж болох, татвараас чөлөөлөх, хөнгөлөх зэрэг асуудалд нь анхаарч ажиллахыг тус аймгаас УИХ-д сонгогдон ажиллаж байгаа Ж.Сүхбаатар, Д.Хаянхярваа нарт зөвлөлөө. Тус үйлдвэр нь ямар ч хаягдалгүй ажилладаг, өөрөөр хэлбэл, хаягдлаар нь “Тана” үйлдвэрийнхэн барааны саван үйлдвэрлэдэг байна.

Монгол Улсын Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй Жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих бодлогын хүрээнд Жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих сангийн дэмжлэгтэйгээр өнгөрсөн 2011 онд улсын хэмжээнд 90 орчим  үйлдвэр ашиглалтад орсон бөгөөд эдгээрийн нэг нь “Алтан тос” үйлдвэр юм байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд УИХ-ын дарга Д.Дэмбэрэлийн урилгаар манай улсад айлчилж байгаа БНАЛАУ-ын Үндэсний Ассамблейн дарга, хатагтай Пани Ятодүг 2012 оны 02 дугаар сарын 27-ны өдөр Төрийн ордонд хүлээн авч уулзав. Монгол түмний уламжлалт Цагаан сарын баярын үеэр айлчлан ирсэнд нь Ерөнхий сайд С.Батболд талархаад хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагаа цаашид луугийн хүчээр урагшлан хөгжин дэвжинэ хэмээн бэлэгшээж байгаагаа уулзалтын эхэнд илэрхийллээ.

Эртнээс улбаатай манай хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагаа цаашид өргөжин хөгжих бүрэн боломжтой. Үүнд өндөр дээд хэмжээний айлчлал, тэр дундаа БНАЛАУ-ын Үндэсний Ассамблейн дарга, хатагтай Пани Ятодү-гийн айлчлал чухал хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байгаагаа гүйцэтгэх засаглалын тэргүүн онцлон тэмдэглэв. Түүнчлэн хоёр орны ард иргэдийн хоорондох ах дүүсийн харьцаа, УИХ дахь Монгол-БНАЛАУ-ын парламентын бүлэг, улс төрчдийн харилцаа, хамтын ажиллагаанд ч өндөр ач холбогдол өгч байгааг Ерөнхий сайд С.Батболд хэллээ.

Өнгөрсөн жил болсон хоёр орны Засгийн газар хоорондын комиссын хуралдаанаар худалдаа, эдийн засаг гээд бүх салбарт хамтран ажиллах талаар нухацтай хэлэлцсэн. Хөдөө аж ахуй зэрэг уламжлалт салбараас гадна бусад салбарын харилцаа, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн хөгжүүлэх нь чухал байгааг тэрээр тэмдэглэлээ. Талууд боловсрол, эрүүл мэнд, хүмүүнлэгийн салбарт бие биенээ дэмжиж, амжилттай ажиллаж байгаагийн зэрэгцээ Далайд гарцгүй орнуудын олон улсын судалгааны төв байгуулахад БНАЛАУ тууштай дэмжлэг үзүүлсэнд Ерөнхий сайд талархаж байдгаа илэрхийлэв.

Монгол түмний уламжлалт сар шинийн баярын үеэр айлчлан ёс заншил, уламжлалтай танилцсандаа сэтгэл хангалуун байгаагаа БНАЛАУ-ын Үндэсний Ассамблейн дарга, хатагтай Пани Ятодү хэллээ. Хэдийгээр түүний айлчлал богино хугацаатай ч Монгол Улсад бүтээн байгуулалт өрнөж, ард иргэдийн амьдрал ч өсөн дэвжиж байгаа нь мэдрэгдэж байгааг тэрээр тэмдэглэв. Манай хоёр орон байгалийн баялаг ихтэй, ард иргэдийн зан заншил, уламжлалд ижил төстэй олон зүйл байна. Иймээс цаашид харилцаа, хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэн хөгжүүлэх нь чухал. Хоёр орны хооронд байгуулсан гэрээ, хэлэлцээр, Санамж бичигт тусгасан зүйлсийг бодит ажил хэрэг болгоход БНАЛАУ-ын Үндэсний Ассамблей бүх талаар дэмжин ажиллана гэв.

Монгол Улс БНАЛАУ-д хүний нөөцийг бэхжүүлэх, эрүүл мэнд, оюутан сургах зэрэг чиглэлээр туслаж ирсэн. Энэ бүхний төлөө Засгийн газар, ард түмнийхээ нэрийн өмнөөс гүнээ талархаж байгаагаа Үндэсний Ассамблейн дарга Пани Ятодү онцлон тэмдэглэв. Талууд уулзалтын үеэр мөн улс төрийн намуудын харилцаа, хамтын ажиллагааны талаар санал солилцсон байна. БНАЛАУ-ын Үндэсний Ассамблей нь таван жил тутамд сонгогддог 115 гишүүнтэй. Монгол Улс, БНАЛАУ-ын хооронд 1962 онд дипломат харилцаа тогтоожээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Монгол Улсын Засгийн газраас XVII жарны төмөр туулай жилийн Улсын сайн малчнаар 56 хүнийг шалгаруулан өргөмжилсөн. Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд хөдөлмөрч чанар, бүтээлч ажлаараа онд өнтэй орсон олон зуун малчдын дундаас шалгарч Улсын сайн малчны болзлыг хангасан Төв аймгийн Лүн сумын Өгөөмөр багийн малчин Лэгцэгийн Очирбатын шагналыг 2012 оны 2 дугаар сарын 18-ны өдөр гардуулан өглөө. Мал сүргийнхээ тоо толгойг өсгөж, тогтвортой амжилт гарган, сум орон нутгийнхаа хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулж, мал сүргийнхээ үйлдэр угсааг чанаржуулан, өөрийн арга туршлагыг залуу халаа үедээ уламжлуулан өвлүүлж байдаг түүнийг Улсын сайн малчнаар шалгаруулсан нь нүдээ олсон шагнал байна хэмээн Засгийн газрын тэргүүн хэлээд Улсын сайн малчны өргөмжлөл, тэмдгийг гардуулан өгсөн юм.

Мөн тэрээр малчин гэдэг үйлдвэрлэгч, бизнес эрхлэгч, баялаг бүтээгч, ажил олгогч нарийн мэргэжил юм. Бид малчдад мэргэжлийн үнэмлэх, аж ахуйн үйл ажиллагаа явуулах эрхийг нь олгож малчны мэргэжил туршлагыг тодорхой хэмжээгээр үнэлэх асуудлыг шийдвэрлэх хэрэгтэй гэлээ. Сайн малчны цол тэмдгээс гадна БСШУЯ-ны “Зөвлөх малчин” үнэмлэх, ГХЯ-наас гадаадад аялах эрх, ЭМЯ эмнэлгийн нэгдсэн үзлэг шинжилгээнд гэр бүлийн хамт үнэ төлбөргүй хамрагдах батламжаар шагнасан нь Монгол Улсын Засгийн газраас улсынхаа сайчуудыг бодлогоор дэмжиж байгаагийн нэг илрэл юм. 20 жилийн дараа Төв аймгийн Лүн сумаас улсын сайн малчин төрөн гарсанд нутгийн зон олон баяртай байна. Энэ туулай жил төр түмэнд минь өлзийгөө өгч, байгаль дэлхий ивээлээ хайрлалаа. Зуны гурван сардаа ногоо цагаатай дэлгэр, өвлийг өнтэй давж энх улирлыг угтаж байна. Төрийн нуруу ч төвшин сайхан, сар шинэдээ золгохын өмнө Ерөнхий сайд маань малчны хотонд саатсанд бид ихэд билэгшээн байна хэмээн Лүн сумын засаг дарга П.Нямдаваа хэлж байлаа.

Мөн энэ жил Төв аймаг түүхэндээ байгаагүйгээр мал сүргээ өсгөсөн бахдам амжилтаар туулай жилээ үдэж байна. Сайн малчин Л.Очирбат гуайн өвөлжиж байгаа Өгөөмөр багийн нутагт 20 жилийн өмнө Улсын сайн малчин тодорч байсан байна. Тэрээр сүүлийн 10 гаруй жил амжилт бүтээлээрээ сум орондоо төдийгүй аймагтаа тэргүүлж, олон хүнийг ажлын байраар ханган, 8 айлыг малжуулжээ. Мөн малын үйлдэр угсааг сайжруулах чиглэлээр чамгүй ажил амжуулсан байна. Мөн энэ үеэр аймгийн удирдлагууд сумынхаа сайчуулыг тодруулж шагнал гардуулсан юм. Төв аймгийн Лүн сумын Өгөөмөр баг Монгол Улсын нийт 1686 багаас Улсын тэргүүний манлай багаар шалгарчээ.

Үүний дараа Монгол Улсын Ерөнхий сайд Төв аймгийн Угтаалцайдам сумаас төрсөн Улсын Тэргүүний тариаланчдын шагналыг гардуулан өгсөн юм. Төв аймгийнхан газар тариалангийн салбарт чамгүй амжилт гаргаж, сүүлийн 25 жил авч чадаагүй 107,6 мянган тонн үр тариа хураан авсан амжилтаар Туулай жилээ үдэж байна. Мөн Угтаалчууд  га-гаас авсан ургацаараа аймаг орон нутагтаа тэргүүлжээ. Тэдгээрийн дотроос Улсын тэргүүний тариаланчаар “Элсэн цагаан” ХХК-ны тракторч, комбайнч Доржбадамын Үржин, “Чандмань дөл”  ХХК-ны тракторч, комбайнч  Дамдинсүрэнгийн Баатаржав, “Уушиг хайрхан” ХХК-ны тракторч комбайнч С.Сэрээдорж нар шалгарсан байна.

Хэдхэн жилийн өмнө газар тариалангийн салбар зогсонги байдалд орсон гэж хэлж болохоор байсан бол Засгийн газраас авч хэрэгжүүлсэн бодлого мөн тариаланчдын бүтээлч хичээнгүй ажил хөдөлмөрийн үр дүнд газар тариалангийнхаа салбарыг бүрэн сэргээж чадсаныг Ерөнхий сайд С.Батболд энэ үеэр онцлоод сүүлийн жилүүдэд гайхам сайн амжилт гаргаж байгаа Угтаалчуудын хүчин чармайлтыг Монгол Улсын Засгийн газар өндрөөр үнэлж байгааг  хэллээ. Мөн тэрээр сар шинийн өмнө Монгол Улсын Засгийн газраас улсынхаа сайчуудын тодруулж тариаланчид малчдадаа хүндэтгэл үзүүлж шагналыг нь гардуулдаг уламжлалтай. Энэ онцгой шагналыг Засгийн газрын тэргүүний хувьд Төв аймгийн сайчууддаа гардуулахаар ирсэндээ баяртай байгаагаа илэрхийллээ.

Монгол Улс улирч буй туулай жилд сүүлийн 20 жил аваагүй арвин их ургац хураан авч, дотоодынхоо хэрэгцээг хандаад зогсохгүй гадаадад экспорлох боломжийг бүрдүүлсэн. Засгийн газар үе шаттайгаар тариаланчдаа дэмжиж, урьдчилгаа төлбөр, урамшуулал олгож, техникийн шинэчлэлийг хийж чадлаа. Мөн томоохон агуулахуудыг орон нутагт барьж байгуулах ажлыг зохион байгуулж эхлээд байна. Өнгөрсөн хугацаанд 300-500 тоннын багтаамжтай агуулахуудыг орон нутагт барьж ашиглалтад оруулжээ. Мөн Төв аймгийн Угтаалцайдам сумын төвд дутуу баригдаж орхигдсон 36 мянган тоннын багтаамжтай эловаторыг засварлаж ашиглалтад оруулах ажлыг эрчимжүүлэхэд зориулж Засгийн газар  улсын төсөвт 3,5 тэрбум төгрөгийг суулгасан байна.