Ангилал: мэдээ

 Ерөнхий сайд С.Батболдын 2012 оны төсвийн төслийн талаар УИХ-ын нэгдсэн чуулгандээр хэлсэн үг –

УИХ-ын дарга,

Эрхэм гишүүд ээ,

Ирж байгаа 2012 он бол манай Засгийн газрын, энэ их хурлын бүрэн эрхийн хугацааны сүүлийн жил билээ. Тиймээс ирэх оны төсвийн төслийг боловсруулахдаа Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсан зорилтуудыг хэрэгжүүлж дуусгах, төсвийн бодлогын шинэтгэлийг эрчимжүүлэх, улс орны хөгжлийг хангах, их бүтээн байгуулалтын эх суурийг тавих, төсвийн гадаад, дотоод орчны тэнцвэрт байдлыг хадгалахад ихээхэн анхаарч, Монгол Улсын 2012 оны төсвийн тухай хууль, Нийгмийн даатгалын сангийн 2012 оны төсвийн тухай хууль, Хүний хөгжил сангийн 2012 оны төсвийн тухай хуулийн төслийг боловсрууллаа.

2012 оны төсвийн бодлого нь хөгжлийн шинэ гараан дээр ирсэн Монгол Улсын эдийн засгийн бүтцийг шинэчлэн, урт хугацааны тогтвортой өндөр өсөлтийг хангах, ард иргэдийнхээ эрүүл мэнд, боловсрол, эрхэлж буй бизнест, эх орны  бүтээн байгуулалтад нь хөрөнгө оруулалт хийх замаар шинэ ажлын байр бий болгох, өрх гэрийн орлогыг нэмэгдүүлэх, ядуурлыг бууруулахад оршиж байгаа юм. Сүүлийн жилүүдэд эдийн засгийн чадамж, дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээ жил ирэх тусам хурдацтай өсч, манай улсын өрсөлдөх чадвар нэмэгдлээ. Иймээс 2012 онд нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийг 6.4 сая төгрөг буюу 5362 ам.долларт хүргэхээр төлөвлөж байна.  

Манай улс олон улсын байгууллага, хандивлагч орны хөнгөлөлттэй зээл, тусламжаар санхүүгийн хэрэгцээний дутагдсан хэсгийг нөхдөг байсан. Харин одоо дэлхийн санхүүгийн болон хөрөнгийн зах зээлээс шаардлагатай хөрөнгө босгох, арилжааны зээл ашиглах боломждоо тулгуурлан уг асуудлыг шийдвэрлэх бололцоо бүрдэж эхэллээ. Улс орны маань эдийн засгийн чадамж сайжирч буйг бид өөрсдөө ярьж буй бус гадаад ертөнц ч гэсэн хүлээн зөвшөөрч байна. Монгол улс бага орлоготой орноос бага дунд орлоготой орны зэрэглэлд багтаж, зээлжих зэрэглэл ахисан нь үүнийг гэрчилнэ.  

УИХ-ын эрхэм гишүүд ээ,

2012 онд эдийн засгийн бодит өсөлтийг 25.6 хувьтай байхаар төсөөлж байна. Ингэснээр Монгол Улсын Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн оны үнээр 18.0 их наяд төгрөгт хүрнэ. Эдийн засгийн бүтцийн хувьд дийлэнх буюу 45.6 хувийг үйлчилгээний салбар, 43.4 хувийг үйлдвэрлэлийн салбар эзэлнэ. Сүүлийн жилүүдэд макро эдийн засгийн таатай орчин бүрдэж байгаа боловч манай улсын гадаад худалдаа, төсвийн тэнцэлд гол нөлөө үзүүлдэг цөөн хэдэн төрлийн ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний зах зээлийн үнэ тогтвортой бус байна. Энэ нь манай улсын төсвийн болон макро эдийн засгийг тогтворгүй байдалд хүргэх, улмаар эдийн засгийн хямралд хөтлөх эрсдэл байгааг Та бид анзаарахгүй өнгөрч болохгүй.   

2012 оны төсвийн төслийг боловсруулахдаа дараах 4 гол зорилтыг хэрэгжүүлэхэд анхаарлаа.  

I.      Төсвийн орлогын тогтвортой эх үүсвэрийг бүрдүүлэх, уул уурхайн салбарт татварын болон бодлогын бусад зохицуулалтыг оновчтой хийх замаар байгалийн баялагаас олох орлогыг иргэн бүрт ижил тэгш, шударгаар хувиарлах, 

II.    Хүний хөгжилд чиглэсэн эдийн засгийн цогц бодлогыг хэрэгжүүлэх,

III.   Төмөр зам, автозам, цахилгаан станц зэрэг эдийн засгийн суурь дэд бүтцийг өргөжүүлэх, бодит бүтээн байгуулалтын ажлыг дэмжих,

IV.  Хөгжлийн зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай санхүүгийн боломжит бүхий л эх үүсвэрийг хамгийн бага зардлаар бүрдүүлэхээр төлөвлөж байна.

Эдгээр зорилтыг биелүүлэхэд бодлогын тодорхой арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлэх талаар товчхон илтгэе.   

Төсвийн орлогын талаар:

Төсвийн орлогын бодлого нь нийгэм, эдийн засгийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл  болон Засгийн газрын 2008-2012 оны мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсан зорилтуудыг хангахад шаардлагатай эх үүсвэрийг бүрдүүлэх, төсвийн тэнцвэрт харьцааг хангах, орлогын боломжит эх үүсвэрүүдийг бүрэн дайчлах, төсвийн орлогын тогтвортой бааз суурийг өргөжүүлэхэд чиглэгдэнэ. Ирэх 2012 онд Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлогыг 6.4  их наяд төгрөг буюу ДНБ-ний 36 хувь байхаар тооцлоо. Үүнээс 2 их наяд орчим төгрөг буюу 31,0 хувь нь уул уурхайн салбараас төсөвт орох орлогоос бүрдэнэ. Харин үлдэх 4.4 их наяд төгрөг буюу 69,0 хувь нь эдийн засгийн бусад салбараас төсөвт төвлөрөхөөр байна.  

Хөрөнгө оруулалтыг дэмжих, татварын тэгш шударга зарчмыг мөрдүүлэх, төсвийн орлогын тогтвортой эх үүсвэрийг бүрдүүлэх, уул уурхайн татварыг оновчтой тогтоох зорилгоор Монгол Улсын 2012 оны төсвийн тухай хуулийн төсөлтэй хамт

–  Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай,

–  Авто тээврийн болон өөрөө явагч хэрэгслийн албан татварын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай,

–  Онцгой албан татварын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай,

–  Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг нэмж бэлтгэн боловсрууллаа.    

Эдгээр хуулийн төслүүд батлагдан гарснаар Хөгжлийн банкны бондын хүүг татвараас чөлөөлж, аж ахуйн нэгж, иргэдийн бондын хөрөнгө оруулалтыг хөхиүлэн дэмжих, Монгол Улсад байрладаг болон байрладаггүй албан татвар төлөгчийн аль алиных нь орлогод татвар ногдуулдаг болгох, татварын тэгш шударга зарчмыг мөрдүүлэх, цилиндрийн багтаамж өндөртэй автомашинаас төсөвт орох орлогыг нэмэгдүүлж иргэдийн зохистой хэрэглээг бий болгох, агаарын бохирдол болон замын хөдөлгөөний ачааллыг багасгах зэрэг эдийн засгийн хөгжлийг хурдасгах зэрэг ач холбогдолтой юм.

Манай улс 2007 онд дөрвөн аравын системийг нэвтрүүлж Азид төдийгүй дэлхийн хамгийн бага өрсөлдөх татвартай орнуудын нэг болсон. Гэвч жижиг дунд аж ахуйн нэгжид татвар ногдуулах, төсөвт төвлөрүүлэх ажиллагааг илүү энгийн ойлгомжтой болгох замаар татварын системийг хялбаршуулж тогтмол тодорхой орлого хураадаг байх, түүнийгээ тодорхой хувиар индексжүүлэн нэмэгдүүлдэг болох бодлогын арга хэмжээг судлан хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна.

Монгол Улс өнөөг хүртэл нийт 35 улстай давхар татварын гэрээ байгуулсан. Үүний 72 хувь 1991-1997 оны хооронд буюу улс орны эдийн засгийн хөгжил дорой, татвар, эдийн засгийн харилцаа, чадавхи сул байх үед хийгдсэн. Гэтэл улс орны эдийн засгийн харилцаа өргөжин тэлж, уул уурхайн салбарт хийгдэх гадны хөрөнгө оруулалт нэмэгдэхийн хирээр урд байгуулсан давхар татварын гэрээнүүдийн сул тал, зарим заалтыг гадны хөрөнгө оруулалттай компаниуд ашиглаж, татвараас зугтах явдал нэмэгдэх боллоо. Иймээс байгуулсан бүх давхар татварын гэрээг эргэн харах, өөрчлөх, улс орны эрх ашигт хохиролтой гэж үзвэл зарим гэрээг цуцлах хүртэл арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэхээр Монгол Улсын Засгийн газар ажиллаж байна. Тухайлбал, Нидерланд, Люксембург улсуудтай байгуулсан гэрээнд олон улсын давхар татварын загварт байдаггүй заалт орсны улмаас уул уурхайн гадны хөрөнгө оруулалттай компаниуд эдгээр улсад толгой компаниа байгуулах замаар Монгол Улсаас шилжүүлсэн ногдол ашгийн орлогоос огт татвар төлөхгүй байгааг ойрын хугацаанд засч залруулах учиртай.

Эдийн засгийн олон талт харилцаа бий болохын хэрээр гадаад улсад байрлан, Монгол Улсын аж ахуйн нэгжүүдэд үйлчилгээ үзүүлж, орлого олох нь нэмэгдэж байна. Гэтэл манай татварын хууль тогтоомжоор энэ төрлийн үйл ажиллагаанд хэрхэн татвар ногдуулах хууль зүйн зохицуулалт нь төдийлөн тодорхой бус байна. Иймд, орлого бий болсон эх үүсвэрт татварыг ногдуулах зохицуулалтыг хуульд шинээр тусгахаар төсөл боловсруулж, өргөн барьж байна. Ингэснээр, орлогын эх үүсвэрт татвар ногдуулдаг олон улсын жишигийг эх орондоо нэвтрүүлнэ. Үр дүнд нь татварын орлого нэмэгдэхээс гадна татварын маргаантай асуудал гарах эрсдэлийг бууруулах ач холбогдолтой юм.

Төсвийн урсгал зарлагын талаар:

Монгол Улсын 2012 оны нэгдсэн төсвийн нийт зарлагын гуравны хоёр буюу 4.6 их наяд төгрөгийг төсвийн урсгал зардалд зарцуулна. УИХ-аас баталсан 2012-2014 оны Төсвийн хүрээний мэдэгдлийн үзүүлэлтүүдийг суурь болгон, Засгийн газрын үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрт дэвшүүлсэн зорилтыг хангахад  төсвийг чиглүүлэх бөгөөд зарцуулах хөрөнгө нь 2011 оны төсвийн төлөвлөгөөтэй харьцуулахад  1.5 их наяд  төгрөгөөр нэмэгдэж байна.

2012 онд төсвөөр хэрэгжүүлэх бодлогын арга хэмжээг тоймлон дурдвал:

· Нийгмийн хамгааллын тогтолцоог сайжруулж, нийгмийн эмзэг хэсгийг ядууралд өртөхөөс сэргийлэх механизмыг олон улсын туршлагад нийцүүлэн нэвтрүүлнэ. Олон давхаргат тэтгэврийн тогтолцоонд шилжих эхний алхам болгож Нийгмийн суурь тэтгэврийн тогтолцоог бий болгохын зэрэгцээ Нийгмийн даатгалын санд хуримтлагдсан тогтолцооны гажгийг засах алхмуудыг хэрэгжүүлж эхэлнэ.  Ядуу иргэдэд чиглэсэн нийгмийн халамжийн тогтолцоог бүрдүүлэн хэрэгжүүлнэ.

·  Цалин, тэтгэврийг үе шаттай нэмэгдүүлэхийн зэрэгцээ иргэдэд Хүний хөгжил сангаас хүртээх хишиг хувийг олгоно.

·  Монгол улсын үнэт баялаг болсон иргэд, хүүхэд залуусын боловсрол, эрүүл мэндэд онцгой анхаарч, үйлчилгээг шинэ түвшинд хүргэнэ. Боловсролын тогтолцоог өндөр хөгжилтэй орны жишигт хүргэх стандартыг боловсруулан дуусгаж, Кембрижийн ерөнхий боловсролын тогтолцоог хэрэгжүүлж эхэлнэ. Дээд боловсролын санхүүжилт, суралцагчдын нийгмийн баталгааны тухай хуулийн дагуу Их, дээд сургуулийн оюутанд тэтгэлэг олгож эхэлнэ.

· Эрүүл мэндийн үйлчилгээний хүртээмж, чанарыг дээшлүүлэхийн зэрэгцээ “Монгол хүүхэд” үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ.

· Бүртгэлийн болон сонгуулийн төгөлдөршлийг бүрэн хэрэгжүүлэх суурь болох иргэний цахим үнэмлэхийг нэвтрүүлж дуусна.

· Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилсан “Шүүх эрх мэдлийн хүрээнд шинэтгэлийг гүнзгийрүүлэх хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэхэд анхаарч төсөв, орон тоог нэмэгдүүлнэ.

· Орон нутгийн бие даасан байдлыг нэмэгдүүлэх, орон нутаг өөрөө бие даан хуваарилах хөрөнгийн хэмжээг өсгөнө.

· Төрийн үйлчилгээний хүртээмжийг дээшлүүлнэ. Энэ ажлын хүрээнд хүнд суртал, чирэгдэл дарааллыг бууруулах зорилгоор иргэдэд хүрч ажилладаг төрийн үйлчилгээний байгууллагуудад иргэдэд үйлчлэх ажлын байрыг зохистой хэмжээнд нэмэгдүүлнэ.

· Байгаль орчныг хамгаалах, нөхөн сэргээх хөрөнгийг эрс нэмэгдүүлнэ.

· Нийслэлийн агаарын бохирдлыг бууруулахад шаардагдах хөрөнгийг нэмэгдүүлж санхүүжүүлнэ.

· Хөдөө аж ахуйн салбарт олсон амжилтыг бататгаж, цаашид тоо хэмжээнээс чанар ба экспортод чиглэсэн үйлдвэрлэлд шилжих стратегийг хэрэгжүүлнэ. Мал аж ахуйг эдийн засгийн идэвхитэй эргэлтэд оруулах арга хэмжээг бодлого болгоно.

· Жижиг дунд бизнес эрхлэгчдийг дэмжих замаар эрх зүй, эдийн засгийн таатай орчин бүрдүүлж, эдийн засгийн бодит салбарын өсөлтийг хангахад илүү үр дүнтэй төсөл, арга хэмжээг санхүүжүүлэх,  хөдөлмөр эрхлэлтийн сангийн зарцуулалтыг сум, орон нутгийн хөгжлийг дэмжихэд чиглүүлж ажлын байр бий болгоно.

Монгол Улсын Засгийн газар Хандивлагч орон, Олон улсын санхүүгийн байгууллагаас 2012 онд 566.2 тэрбум төгрөгийн гадаад зээлийг авч ашиглахаар төлөвлөж байна. Үүнээс 494.0 тэрбум төгрөгийг хөрөнгийн зардалд зарцуулах юм.

Төсвийн хөрөнгө оруулалтын тухай:

Нэгдсэн төсвийн нийт хөрөнгийн зардал 2012 онд 2,4 их наяд төгрөгт хүрч нэмэгдэх бөгөөд үүнээс улсын төсвөөс нийт 1.5 их наяд төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийхээр төлөвлөж байна. Энэ оны батлагдсан дүнтэй харьцуулахад 2.4 дахин өсч, 2000-2007 онд хийгдэж байсан нийт хөрөнгө оруулалтын хэмжээнээс даруй 2 дахин өсч байгаа нь өмнө байгаагүй үзүүлэлт юм. Ирэх 2012 онд нийт төсвийн хөрөнгө оруулалтын 87.1 хувийг барилга байгууламж барих, өргөтгөл, шинэчлэл хийхэд, 3.7 хувийг их засварын ажилд, 9.2 хувийг тоног төхөөрөмж худалдан авахад тус тус зарцуулахаар тооцлоо.

Ирэх оны төсвийн хөрөнгө оруулалтын бодлогын нэг онцлог гэвэл орон нутгийн бие даасан байдлыг дээшлүүлэх, ялангуяа хүн амын бараг тал хувь нь оршин суугаа нийслэл Улаанбаатар хотын дэд бүтэц, агаарын бохирдол, хот төлөвлөлтийн асуудлыг шийдвэрлэх томоохон арга хэмжээнд чиглэгдэж байгаа явдал юм.

Нийслэлийн агаарын бохирдлыг бууруулах тухай хууль болон Монгол Улсын Их Хурлын 2011 оны 11 дүгээр тогтоолыг хэрэгжүүлэх зорилгоор нийт 71.2 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр төсвийн төсөлд тусгалаа.

Хүний хөгжил сангийн тухай:

Засгийн газрийн мөрийн хөтөлбөрт стратегийн болон томоохон орд газраас олсон орлогоос иргэн бүрт 1.5 сая төгрөгийн хишиг хүртээх эрх зүйн орчин болон санхүүгийн эх үүсвэрийг бүрдүүлж хэрэгжүүлэхээр тусгасан. Энэ зорилтыг 2012 онд бүрэн хэрэгжүүлнэ. Иргэдэд хүртээх 1.5 сая төгрөгийн хувь, хишгээс 500 мянган төгрөгийг бэлнээр олгохоор шийдвэрлэсэн билээ. Хүний хөгжил сангийн 2012 оны төсвөөс 358.4 тэрбум төгрөг зарцуулахаар төлөвлөсөн бөгөөд ингэснээр энэ зорилт бүрэн хэрэгжинэ.

Үлдэгдэл нэг сая төгрөгийн хувь, хишгийг нийгмийн бүлгүүдэд дараах байдлаар хүртээхээр Хүний хөгжил сангийн 2012 оны төсөвт тусгалаа. Үүнд:

     – Ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй нийт 334,2 мянган иргэнд нэг сая төгрөгийг бэлэн мөнгөөр нийт 334,2 тэрбум төгрөг;

     – Нийт 170 мянган оюутанд сургалтын төлбөр хэлбэрээр нийт 83,6 тэрбум төгрөг;

     – Эрүүл мэндийн үйлчилгээний төлбөрт 5 мянган иргэнд 5 тэрбум төгрөг;

     – Орон сууц худалдаж авсны урьдчилгаа төлбөрт 100 мянган иргэнд 100 тэрбум төгрөг олгохоор тус тус төсөвлөлөө. 

Ийнхүү Хүний хөгжил сангийн 2012 оны төсвийг хэрэгжүүлснээр ойролцоогоор 600 мянган иргэнд 1.5 сая төгрөг бүрэн олгогдож дуусна.

Үлдэж буй 2.2 сая иргэнд нэг сая төгрөгийг хүртээхдээ Таван Толгой уул уурхайн төслийн тодорхой хувь дээр Засгийн газрын хөрвөх бонд гарган, хөрөнгө оруулагч нарт арилжиж, Хүний хөгжил сангийн төсөвт эх үүсвэр хуримтлуулна. Хуримтлуулсан эх үүсвэр дээр суурилан бэлэн мөнгө болгон хувиргаж болох сонголт бүхий хувьцааг иргэдэд олгоно. Энэ хувьцаа нь мөнгөн хөрөнгөөр  баталгаажсан байх тул иргэд Засгийн газарт эргүүлэн арилжиж бэлэн мөнгө болгох бүрэн боломжтой байх юм.

Монгол Улсын 2012 оны төсвийн төслийг боловсруулахад нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого 6.4  их наяд төгрөг буюу ДНБ-ий 35.4 хувь, нэгдсэн төсвийн нийт зарлага 7.1 их наяд төгрөг буюу ДНБ-ий 39.5 хувь, нэгдсэн төсвийн нийт алдагдал 740.9 тэрбум төгрөг буюу  ДНБ-ий 4.1 хувь болохоор байна.

УИХ-ын эрхэм гишүүд ээ,

Та бүхнийг Монгол Улсын 2012оны төсвийн тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2012оны төсвийн тухай, Хүний хөгжил сангийн 2012оны төсвийн тухайхуулийн төслүүдийг хэлэлцэн баталж өгөхийг хүсье.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа

2011 оны 10дугаар сарын 26

ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЛИЙН ЭРХ ЧӨЛӨӨНИЙ ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТӨСЛИЙГ ДЭМЖИВ

Засгийн газрын хуралдаанаар Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг хэлэлцээд Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр боллоо. Хуулийн төсөл 5 бүлэг, 17 зүйлтэй бөгөөд төсөлтэй холбогдуулан Захиргааны хариуцлагын тухай хуульд нэмэлт оруулах болон одоо мөрдөж байгаа Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний тухай хуулийг хүчингүй болсонд тооцох тухай төслийг хамтад нь боловсруулжээ. Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөг дараах тохиолдолд гагцхүү хуульд заасан үндэслэл байвал хязгаарлаж болохоор төсөлд тусгасан байна.

Тухайлбал онц болон дайны байдал зарласан, үндэсний аюулгүй байдалд харш үйл ажиллагаа явуулсан, бусдын эрх, эрх чөлөө, алдар хүнд, нэр төр, ажил хэргийн нэр хүндийг хамгаалах,  хуулиар төр, байгууллага, хувь хүний нууцад хамааруулсан мэдээ, мэдээллийг хамгаалах зорилгоор хязгаарлах юм. Төрийн байгууллага, албан тушаалтан хуульд заасан үндэслэл, журмаас гадуур хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөг хязгаарласан тушаал, шийдвэр гаргахыг хориглохоор төсөлд тусгажээ.

Хэвлэл мэдээллийн байгууллагын үйл ажиллагааны баталгааг хуульчилж, тухайн байгууллага нь мэдээллийн эх сурвалжаа нууцлах эрхтэй бөгөөд мэдээ, мэдээлэлд нь төрөөс хяналт тавихыг хориглох юм байна. Хэвлэл мэдээллийн Зөвлөлийг хуулиар байгуулж, Зөвлөлийн бүрэн эрх, үйл ажиллагаатай холбоотой зохицуулалтыг тусгана. Энэ Зөвлөл хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр нийтэлсэн, нэвтрүүлсэн, тараасан мэдээллийн улмаас хууль ёсны эрх, ашиг сонирхол нь хөндөгдсөн иргэн, хуулийн этгээдийн гаргасан өргөдөл, гомдлыг хүлээн авч урьдчилан хэлэлцэн шийдвэрлэдэг, бие даасан, хараат бус, олон нийтийн байгууллага байх юм.

Мөн төрийн байгууллага өөрийн мэдэлд хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлтэй байхыг хориглосныг хэвээр хадгалах бөгөөд олон улсын байгууллага, гадаад улстай хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, нийгэм, эдийн засаг, улс төрийн байдал, гадаад бодлого, олон улсын харилцааны талаархи мэдээ, мэдээллийг хилийн чанадад түгээх зорилгоор Үндэсний мэдээллийн агентлагт төрөөс санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэхээр төсөлд тусгасан байна.

Нийтэд цацсан мэдээ, мэдээллийнх нь улмаас учирсан хохирол болон хариуцлагыг тухайн хэвлэл мэдээллийн байгууллага хүлээх бол зар сурталчилгааны болон захиалгат нийтлэл, нэвтрүүлэгтэй холбоотой үүсэх хариуцлагыг захиалагч этгээд хариуцах юм. Мөн бодит байдлыг гажуудуулсан, бусдыг төөрөгдүүлсэн, худал, бодит бус мэдээ, мэдээлэл түгээхийг хориглосон зохицуулалтыг ч төсөлд тусгажээ. Өнөөдрийн байдлаар зөвхөн Улаанбаатар хотод гэхэд л 24 телевиз, тогтмол хэвлэгддэг 139 сонин, 20 Фм радио үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд дотоод, гадаадын хэдэн зуун сайт мэдээ, мэдээлэл түгээж байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ. 

БНСУ-Д НЭГ ЦЭГИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ТӨВ АЖИЛЛАНА

БНСУ-д Нэг цэгийн үйлчилгээний төв байгуулахаар Засгийн газрын хуралдаанаас шийдвэрлэлээ. Энэ төв тус улсад ажиллаж, амьдарч байгаа иргэдийн эрх ашгийг хамгаалах, тэдэнд хөдөлмөр, нийгмийн даатгал, халамж, хүн амын асуудлаар зөвлөн туслах, дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх юм. Үйлчилгээний төвийн бүтэц, дүрэм, орон тооны дээд хязгаарыг батлан мөрдүүлж, удирдлагыг томилон ажиллуулахыг Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайд Т.Гандид даалгасан байна.

Хоёр улсын яам хооронд байгуулсан Харилцан ойлголцлын санамж бичгийн хүрээнд БНСУ-д ажиллах хүч илгээх асуудлыг Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний газар хариуцах болсон юм. Энэ дагуу тус газар БНСУ-д ажиллах хүсэлтэй иргэдээс 9 дүгээр сард солонгос хэлний түвшин тогтоох шалгалт авч, 4 мянга гаруй хүнийг БНСУ-ын Хөдөлмөрийн биржид байршуулахаар бэлтгэж байна.

Өнөөдрийн байдлаар БНСУ-д манай 8500 орчим иргэн “Гадаадад ажиллах хүч илгээх төв”-ийн шугамаар гарч хөдөө аж ахуй, барилга, загасны аж ахуй, үйлдвэр, хөргөх байгууламжийн салбарт ажиллаж байна. Үүн дээр тус улсад албан бусаар ажиллаж, амьдарч байгаа, Солонгос хүнтэй гэр бүл болсон иргэдээ нэмбэл 30 гаруй мянган хүн байна гэсэн тоо гарчээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

ХҮҮХДИЙН ХӨДӨЛМӨРИЙН ТЭВЧИШГҮЙ ХЭЛБЭРИЙГ 2016 ОН ГЭХЭД УСТГАНА

Хүүхдийн хөдөлмөрийн тэвчишгүй хэлбэрийг устгах тухай Үндэсний хөтөлбөрийг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэн баталлаа. Хөтөлбөрт тусгагдсан зорилт, үйл ажиллагааг өөрийн эрхлэх ажлын хүрээ болон орон нутгийн хэмжээнд хэрэгжүүлж ажиллах, шаардагдах хөрөнгийг ирэх оноос эхлэн жил бүрийн эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл, төсвийн ерөнхийлөн захирагч нарын төсвийн хүрээний мэдэгдэл, төсвийн багцад тусгах, гадаадын зээл, тусламжийн хөрөнгөөр санхүүжүүлэх төслийн жагсаалтад оруулан санхүүжүүлэхийг холбогдох сайдууд болон аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нарт үүрэг болгов.

Мөн жил бүрийн 6 дугаар сарын 12-ны өдөр тэмдэглэдэг “Хүүхдийн хөдөлмөрийн эсрэг Дэлхийн өдөр”-өөр хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн явц, үр дүнг нийтэд мэдээлж, сурталчилж байхыг даалгалаа. 2006-2007 онд явуулсан судалгаагаар манай улсад 5-17 насны 71 мянга гаруй хүүхэд ажил хийж байгаагийн 89 хувь нь хөдөө аж ахуйн салбарт ажилладаг. Тэдний 90 хувь нь өрхийн бизнест цалин хөлсгүйгээр, 8,8 хувь нь хувиараа, 1,6 хувь нь тодорхой хэмжээний цалинтай ажилладаг байна. Ажил хийж байгаа нийт хүүхдийн 16 хувь буюу 11 мянга гаруй нь насанд хүрээгүй хүнийг ажиллуулахыг хориглосон, хүнд хортой нөхцөлтэй ажлын байранд, мөн уртасгасан цагаар ажиллаж байгаа нь дээрх судалгаагаар тодорхой болжээ.

Хүүхдийн хөдөлмөрийн тэвчишгүй хэлбэр гэдэгт :

• Боолчлолын бүх хэлбэр, хүүхэд худалдах, дамжуулан худалдах, барьцаалах, өрийн төлөөс, хамжлагын албат болгох, гуйлга гуйлгах, албадан хөдөлмөр хийлгэх зэрэг хөдөлмөрийн мөлжлөг

• Бэлгийн мөлжлөг буюу хүүхдийн биеийг үнэлэх, садар самууны зорилгоор  ашиглах, зуучлах, санал болгох

• Хулгай, дээрэм хийлгэх, мансууруулах бодис зөөлгөх, борлуулах, үйлдвэрлэх зэрэг хууль бус ажиллагаанд ашиглах, зуучлах, санал болгох

• “Насанд хүрээгүй хүн ажиллуулахыг хориглосон ажлын байрны жагсаалт”-“д заасан аюултай ажлын байр, ажил мэргэжил, эсвэл газрын дор болон хортой, халуун, хүнд нөхцөлд хамаарах ажил хийлгэх, тэдгээртэй адилтгах ажилд оролцуулах зэрэг багтдаг байна.

ТОВЧ МЭДЭЭ

• Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж 9 дүгээр сарын 17-24-ний өдөр НҮБ-ын Ерөнхий ассамблейн 66 дугаар чуулганы Ерөнхий санал, шүүмжлэлд оролцож, Нью-Иорк хотод ажилласан дүнг хэлэлцээд Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлд оруулахаар тогтов.

• Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд тэргүүтэй төлөөлөгчид 9 дүгээр сарын 11-14-ний өдрүүдэд ОХУ-ын Эрхүү хотноо болсон Байгалийн олон улсын эдийн засгийн 7 дугаар чуулга уулзалт, тус улсын Улаан-Үүд хотноо Ерөнхий консулын газар байгуулагдсаны 20 жилийн ойн арга хэмжээнд оролцсон. Энэ тухай хуралдаанаар хэлэлцээд Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлд оруулахаар боллоо.

• УИХ-ын гишүүн Д.Оюунхорол, Д.Очирбат нар Гэр бүлийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай зэрэг хэд хэдэн хуулийн төсөл санаачлан боловсруулсан байна. Хуралдаанаар эдгээрийг хэлэлцэн асуудлыг зарчмын хувьд дэмжиж, Засгийн газраас санаачлан боловсруулсан Гэр бүлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлтэй нэгтгэн хэлэлцүүлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

• Засгийн газрын 2011 оны 9 дүгээр сарын үйл ажиллагааны мэдээллийн талаар Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Ч.Хүрэлбаатар танилцууллаа. Тайлант хугацаанд Засгийн газар 6 удаа хуралдаж, 42 асуудал хэлэлцэн 16 асуудалтай танилцаж холбогдох шийдвэр гаргажээ.  Үйл ажиллагааны товч мэдээллийг Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын www.cabinet.gov.mn цахим хуудасны “Засгийн газрын мэдээ, мэдээлэл, хуралдаан” булангаас үзэх боломжтой юм. Мөн хуралдаанаар  иргэдээс энэ оны 3 дугаар улиралд Засгийн газарт болон төрийн захиргааны төв, нутгийн захиргааны байгууллагуудад ирүүлсэн өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэсэн байдалтай танилцлаа.

• Монгол Улсын Засгийн газар, Азийн хөгжлийн банк хооронд байгуулах “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн авто замыг хөгжүүлэх хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөр”-ийн Санхүүжилтийн ерөнхий гэрээний төслийг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэн зарчмын хувьд дэмжлээ. Үүнтэй холбогдуулан УИХ-ын холбогдох Байнгын хороотой зөвшилцөх, дэмжигдсэн тохиолдолд гэрээнд гарын үсэг зурах бүрэн эрхийг олгох тухай Ерөнхий сайдын захирамж гаргахаар болов.

• “Баруун бүсийн эмчилгээ, оношлогооны төвийн үйл ажиллагааг сайжруулах” төслийн гүйцэтгэгчээр Бельги Улсын FSEкомпанийг үргэлжлүүлэн ажиллуулахаар Засгийн газрын хуралдаанаас шийдвэрлэлээ. Төслийн санхүүжилтийн хэлэлцээр байгуулах ажлыг шуурхай зохион байгуулахыг Сангийн сайд С.Баярцогтод даалгажээ. 6 сая еврогийн өртөг бүхий төслийн хүрээнд баруун бүс нутгийн иргэдийн эрүүл мэндийн үйлчилгээнд олон жил ашиглаж байгаа эмчилгээ, оношлогооны тоног, төхөөрөмжийг шинэчлэн сайжруулах юм.

• Усны экологи, эдийн засгийн суурь үнэлгээ, ашиглалтын зориулалтыг тооцох итгэлцүүрийг хавсралтаар баталлаа. Усны нөөцийн хэмжээ, чанар, хэрэглээний ач холбогдол, усны нөөцөд учирсан хохирлыг үнэлэхэд дээрх үнэлгээг мөрдөхийг холбогдох сайдууд, агентлагийн дарга, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нарт даалгалаа.

• Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, бялууны төрлийн үйлдвэрлэл, худалдаанд мөрдөх техникийн зохицуулалтыг хавсралтаар баталж, ирэх оны 1 дүгээр сарын 1-нээс мөрдөхөөр болов. Зохицуулалтыг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн зохион байгуулалтын арга хэмжээг дэс дараатай авч ажиллахыг холбогдох сайд, агентлагийн дарга нарт үүрэг болголоо.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Япон улсаас манай улсад суух Онц бөгөөд Бүрэн Эрхт Элчин сайд Шимизү Такэнориг өнөөдөр хүлээн авч уулзлаа. Монгол Улсын талаар өргөн мэдлэгтэй, туршлагатай дипломатч Элчин сайдаар ажиллах болсонд талархаж байгаагаа Ерөнхий сайд С.Батболд уулзалтын эхэнд тэмдэглээд дэмжиж ажиллахаа илэрхийллээ.

Хоёр улс харилцаагаа Стратегийн түншлэлийн зарчмаар хөгжүүлэхээр тохиролцсон нь хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагаанд шинэ хуудас нээсэн. Энэ ажиллагааны агуулгыг бодит ажил хэрэг болгох зорилгоор хоёр тал ойрын хугацаанд дунд хугацааны нарийвчилсан төлөвлөгөөг хамтран боловсруулж ажиллах шаардлагатай байгаа. Ноён Элчин сайдыг үүнд анхаарч ажиллахыг Ерөнхий сайд хүслээ.

Ирэх онд хоёр орны хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 40 жилийн ой тохионо. Энэ хүрээнд дээд, өндөр түвшний яриа хэлэлцээний давтамжийг нэмэгдүүлэх нь ач холбогдолтой гэдгийг ч Засгийн газрын тэргүүн хэлж байлаа. Худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн хөгжүүлэхэд Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр чухал ач холбогдолтойг Ерөнхий сайд тэмдэглээд ноён Шимизү Такэнориг Элчин сайдаар ажиллах хугацаанд энэхүү хэлэлцээрийг байгуулна гэдэгт итгэж байгаагаа хэллээ.

Японы дэвшилтэд технологи, арга ажиллагааг нэвтрүүлэх, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд хамтран ажиллах бололцоо их байгааг Монгол Улсын Засгийн газрын тэргүүн С.Батболд онцолж байлаа. Япон улсаас манай улсад суух Онц бөгөөд Бүрэн Эрхт Элчин сайд Шимизү Такэнориэнэ уулзалтын үеэр Монгол Улсын Ерөнхий сайдтай санал нэг байгаагаа илэрхийлээд эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээрийг байгуулах нь хоёр улсын уламжлалт харилцаанд шинэ алхам болно гэдэгт итгэлтэй байгаагаа хэлсэн юм гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

“Олборлох үйлдвэрлэлийг хүний хөгжилд чиглүүлэн удирдах нь” сэдэвт олон улсын бага хурал Гадаад харилцааны яаманд 2011 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдөр эхэллээ. Монгол Улсын Засгийн газар, НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн зохион байгуулж байгаа энэ хурлаар байгалийн баялгаа зохистой ашиглахад чиглэсэн макро-эдийн засаг, хүний хөгжлийн бодлогын уялдааг хангах, менежментийг сайжруулах, тулгарч буй бэрхшээлийг шийдвэрлэх талаар тэргүүлэх чиглэлийг тодорхойлох, өөр хоорондоо туршлага солилцох, энэ чиглэлд хандивлагч орнуудын дэмжлэг, туслалцаа авах талаар хэлэлцэж байна.

Хуралд Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд оролцон улс төр, эдийн засгийн өнөөгийн байдлын талаар товч танилцууллаа. Засгийн газар жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжиж, ажлын байр олноор бий болгон ажилгүйдэл, ядуурлыг бууруулах, мэдлэгт суурилсан, иргэдэд ээлтэй эдийн засагтай, хүнээ хөгжүүлэн өрсөлдөх чадвартай, боловсролтой болгохыг зорьж байгааг тэрээр хэлсэн үгэндээ тэмдэглэв.

Ашигт малтмалын нөөц ихтэй улс орнуудын зарим нь хөгжиж, зарим нь улам уруудаж байгаа нь засаглалтай холбоотой. Иймээс баялгийн хараал тусахгүйн тулд засаглалаа сайжруулж, ил тод, тунгалаг, хариуцлагатайбайх, хуулиа мөрдөж, бүх салбарт шинэ стандарт, хэм хэмжээг нэвтрүүлэн, төрийн албанд байгаа хүнд суртал, авлига зэргийг устгах ёстой гэж Ерөнхий сайд С.Батболд үзэж байна.

Ашигт малтмалын орд газруудаа эдийн засгийн эргэлтэд оруулж, олсон орлогыг иргэдийнхээ сайн сайхан амьдрах, улс орноо хөгжүүлэхэд зарцуулах  таатай боломжийг дээд зэргээр ашиглахыг хичээж байгааг тэрээр гадаадын зочид төлөөлөгчдөд хэллээ. “Олборлох үйлдвэрлэлийг хүний хөгжилд чиглүүлэн удирдах нь”сэдэвт олон улсын бага хуралд байгалийн баялаг ихтэй 17 орны төлөөлөл оролцож, хуримтлуулсан туршлага, авсан сургамж зэргээ хуваалцаж байна. Хуралд  Тимор Лесте, Афганистан, Өмнөд Судан, Папуа Шинэ Гвиней зэрэг хэд хэдэн улсын сайд хүрэлцэн иржээ.

Оролцогчдын ярьснаас үзвэл Норвеги, Канад, Австрали, Ботсвана, Чили зэрэг улс байгалийн баялгаа оновчтой ашиглаж хүний хөгжлийнхөө түвшинг дээшлүүлж чаджээ. Манайхтай адил далайд гарцгүй Ботсвана Улс эрдэнийн чулуу олборлолтоороо дэлхийд тэргүүлдэг бөгөөд баялгаа хөгжил дэвшил болгосон байна. Мөн уул уурхайн орлогын ахиухан хэсгийг эрүүл мэнд, боловсролын салбарт зарцуулж, орлогынхоо тодорхой хэсгийг тусгай санд, мөн ирээдүй хойч үедээ зориулж хуримтлуулдаг болжээ.  

20-р зууны эхэнд Европын хамгийн ядуу орны нэг байсан Норвеги одоо НҮБ-ын Хөгжлийн Хөтөлбөрийн Дэлхийн хүний хөгжлийн индексийг тэргүүлж байна.  өөрөөр хэлбэл Норвеги, Ботсвана улс байгалийн баялгийн сайн, оновчтой удирдлага, менежмент хэрэгжүүлж чадсан гэсэн үг юм. Гэхдээ зөв бодлого барихгүй бол байгалийн хараалд өртдөг, байгалийн баялгаас орох орлого нь тасардаг тухай ч яригдлаа. Тухайлбал  Өмнөд Номхон далайн Науру Улс фосфатаа экспортолж, 1960-1970-аад оны үед  нэг хүнд ногдох орлогоороо дэлхийд хоёрдугаар байрт орж байжээ. Харин өнөөдөр ордоо ашиглаж дууссанаар орлого нь тасарч, иргэд нь фосфатын уурхай байсан хаягдмал газрыг тойрч амьдардаг, байгаль, экологи нь ч сүйдсэн  байна.  

Ази, Номхон далайн бүсийн олон улс баялгийн хараалаас зайлж чадсан хэдий ч энэ бүс дэх дорой хөгжилтэй, байгалийн баялаг ихтэй орнууд засаглал сул, өргөн хүрээний эдийн засгийн стратегигүй, сөрөг үзэгдлийг сааруулах төлөвлөгөө боловсруулаагүй тохиолдолд баялгийн хараалд өртөх эрсдэл өндөр хэвээр байна. НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн захирагч Хелен Кларк хэлсэн үгэндээ “Монгол Улсын хувьд эрдэс, түүхий эдийн үнэ 2004-2008онд өндөр байснаас  орлого их хэмжээгээр нэмэгдсэн. Гэхдээ бэлэн мөнгө тарааж, цалин нэмсэн нь  инфляц өсөх сөрөг үр дагаварт хүргэж байна. Мөн гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын дийлэнх хувь нь уул уурхайн салбарт ногдож байгаа энэ нөхцөлд зөв  бодлого барихгүй бол дунд ба хэтийн хугацаанд “Голланд өвчинд”  өртөх эрсдэл байгааг анхаарах хэрэгтэй” гэж санууллаа.

“Гэхдээ Монгол Улс энэ аюулыг мэдэрч, макро-эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангах зорилгоор “Тогтвортой байдлын тухай хууль” баталж, “Тогтворжуулалтын сан”, “Хүний хөгжлийн сан” байгуулсан нь цаашдаа хүн амын илүү эмзэг хэсэгт чиглэх боломжтой. Уул уурхайн эрчимтэй хөгжлийн эхэн шатанд байгаа Монгол Улсад баялгийн шударга хуваарилалтыг хангах бодлого, механизм бүрдүүлэх, баялгийн хараалаас урьдчилан сэргийлэх цаг хугацаа, таатай боломж байна” гэж тэрээр хэлэв.

Индонез, Малайз зэрэг газрын тос экспортлогч орон хөдөө аж ахуйгаа хөгжүүлж, улс орноо аж үйлдвэржүүлсэн нь баялгийн хараалаас зайлсхийх үр дүнтэй аргад тооцогдож байна. Эдгээр салбар өрсөлдөх чадвартай болсноор хямрал, үнийн огцом хэлбэлзэлд тэсвэртэй эдийн засаг бий болох нөхцөл бүрдсэн тухай хурлын үеэр яригдаж байлаа. “Олборлох үйлдвэрлэлийг хүний хөгжилд чиглүүлэн удирдах нь” сэдэвт олон улсын бага хурал маргааш өндөрлөнө гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

 

НЭР БҮХИЙ ХҮМҮҮСТ ХАРИУЦЛАГА ТООЦНО

Цөмийн энергийн газрын орлогч дарга Ц.Дамдинсүрэн, “МонАтом” төрийн өмчит үйлдвэрийн газрын захирал Р.Бадамдамдин нарт хариуцлага тооцохоор Засгийн газрын хуралдаанаас шийдвэрлэлээ. Цөмийн энергийн газар 2006 онд байгуулагдсанаас хойш тодорхой ажил эхлүүлсэн боловч хэрэгжилт нь удаашралтай, Цөмийн энергийн талаар төрөөс баримтлах бодлого, зорилтын хэрэгжилт хангалтгүй байгаа нь дээрх байгууллагуудын удирдлагатай холбоотой гэж үзэн ийм арга хэмжээ авахаар болсон байна.

Цөмийн энергийн газрын дарга С.Энхбат нь БНСУ-д удаан хугацаагаар эмчлүүлж байгаа энэ үед орлогч дарга нь хуулийн дагуу бүрэн орлож ажиллах үүрэгтэй. Энэ дагуу Ц.Дамдинсүрэн нь Засгийн газрын хуралдаанд гурван ч удаа асуудал оруулж ирсэн ч хангалттай хариулт өгч чадахгүй, ажлаа мэдэхгүй байгаад  гишүүд шүүмжлэлтэй хандав. Мөн Цөмийн энергийн газар, “МонАтом” төрийн өмчит үйлдвэрийн газар хоорондын уялдаа холбоо муу, удирдлагууд нь асуудалд өөр өөр байр сууринаас ханддаг нь энэ салбарын ажил урагшаа явахгүй байгаагийн нэг шалтгаан гэж гишүүд үзлээ.

ТӨВ АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН МЭДЭЭЛЛИЙГ СОНСОВ

Төв аймгийг хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийг эрчимжүүлэх замаар нийслэл Улаанбаатар хотын хүн амын хэрэгцээнд нийлүүлэх сүүний хэмжээг 2 дахин нэмэгдүүлэх, үр тариа, төмс, хүнсний ногоо хадгалах элеватор, зоорь, агуулахын багтаамжийг нэмэгдүүлэх, бэлчээрийн усан хангамжийг сайжруулах, мал оторлох ажлыг зохион байгуулах, хоттой хил залгаа сумдын нутагт барилгын материал олборлох зөвшөөрлийг хянан үзэх, олон улсын нисэх онгоцны буудал шинээр барих газар орчимд иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагад газар эзэмшүүлж, ашиглуулах зөвшөөрөл олгохгүй байхыг үүрэг болгосон юм.

2009 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн хуралдаанаас өгсөн дээрх үүргийг Төв аймаг хангалттай хэрэгжүүлж байна гэж Засгийн газрын хуралдаанаас үзлээ. Үүний зэрэгцээ Төв аймаг байгуулагдсаны 90 жилийн ой 2013 онд болохтой холбогдуулан аймгийн төр, захиргааны байгууллагын удирдлага, иргэдээс Засгийн газарт хандан хэд хэдэн хүсэлт тавьсан байна.

Энэ дагуу “100 мянган орон сууц” хөтөлбөрийн хүрээнд Зуунмод хотод барих орон сууцны тоог нэмэгдүүлж, нийслэлийн хүн амын нягтралыг зохицуулах, дэд бүтэц байгуулахад шаардагдах 4.5 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө, аймгийн төвд хатуу хучилттай зам шинээр барих, Цээл, Угтаалцайдам, Аргалант, Эрдэнэсант, Сүмбэр, Жаргалант, Баянцогт суманд сум дундын техник, үйлчилгээний төв байгуулахад зориулж 1.4 тэрбум төгрөгийн зээлийн эх үүсвэрийг шийдвэрлэх зэргийг судлан, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ авахыг холбогдох сайд нарт Засгийн газрын хуралдаанаас үүрэг болголоо.

• “Хүний хөгжил сан”-гаас олгож байгаа эх орны хишиг, хувийг иргэдэд хүргэж байгаа банкуудын үйлчилгээний хураамжтай холбоотой асуудалтай Засгийн газрын гишүүд танилцав. Засгийн газар 2012 оны төсвийн төслийг УИХ-д хэдийнэ өргөн барьсан учир хөрөнгийг төсөвт суулгах боломжгүй. Тиймээс   асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх тухай саналаа Сангийн яам, Монголбанктай хамтран боловсруулж Засгийн газарт нэн даруй оруулж хэлэлцүүлэхийг Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайд Т.Гандид даалгалаа. Ингэхдээ иргэдэд хишиг, хувийг чирэгдэл, өртөг багатайгаар хүргэх талаар арилжааны банкны удирдлагуудтай ярилцаж шийдвэрлэхийг үүрэг болгосон байна.   
• Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачлан боловсруулсан “Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний тухай хууль”-ийн төслийг зарчмын хувьд дэмжиж, хэд хэдэн саналыг хууль санаачлагчид уламжлахаар тогтлоо. Хэвлэл мэдээллийн бие даасан, хараат бус байдлыг дэмжиж, чөлөөт байдлыг хязгаарласан хууль батлан гаргах, төрийн мэдэлд хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлтэй байхыг хориглох, олон нийтийн мэдээллийн агуулгад хяналт тавихгүй байхыг хуулийн төсөлд тусгасан байна.
• Аймгуудын Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тасгийг Төрийн захиргаа, удирдлагын хэлтсийн бүтцээс гаргаж Засаг даргын Тамгын газрын даргын шууд удирдлагад ажиллуулахаар боллоо. Ингэснээр орон нутгийн түвшинд хийгдэх хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний үйл ажиллагаанд хөндлөнгөөс нөлөөлөх нь буурч, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайлан, үнэлгээ илүү бодитой, чанартай болно гэж үзсэн байна.
• Булган аймгийн Хангал суманд байх “Спорт бэлтгэлийн төв”-ийг үндэсний шигшээ багийн болон спортын өндөр зэрэглэлийн тамирчдын бэлтгэл, дасгалжуулалтыг хангах үүрэгтэй “Спортын бэлтгэл, сургалтын төв” улсын төсөвт үйлдвэрийн газар болгохоор тогтов. Мөн “Буянт-Ухаа биеийн тамир, спортын ордон”-г “Буянт-Ухаа спортын ордон” улсын төсөвт үйлдвэрийн газар болголоо.
• Нью-Иорк хотноо энэ оны 4 дүгээр сарын 25-ны өдөр гарын үсэг зурсан “Далайд гарцгүй хөгжиж байгаа орнуудын Олон улсын судалгааны төв байгуулах тухай олон талт хэлэлцээр”-ийг баталлаа.

Нэрийнхээ хувьд ч, газар нутгийнхаа хувьд ч эх орныхоо төв хэсэгт нийслэл хотоо тойрон байршдаг Төв аймгийн нээлттэй өдрүүд Улаанбаатар хотноо өнөөдөр эхэлж Соёлын төв өргөөнд нээлтийн ёслол нь боллоо. Төв аймаг хамгийн сүүлд, 1982 онд “Төв аймгийн соёл урлагийн 10 хоног” нэртэйгээр Улаанбаатар хотноо аймгаа сурталчилж байснаас хойш 29 жил өнгөрчээ. Энэ хугацаанд хийж бүтээсэн ажил, амжилт ололтоо нийслэлчүүддээ тайлагнах гэж байгаа юм байна. Энэ нь 2013 онд болох 90 жилийн ойгоо угтсан арга хэмжээ гэдгийг нээлтэд оролцсон хүмүүс тодотгож байлаа.

Нутаг усныхаа төдийгүй эх орныхоо нэрийг дэлхийн тавцанд дуурсгасан спортын одод болон тус нутгаас төрөн гарсан, бахархал болсон алдартнуудаа хоймроо залсан энэхүү хүндэтгэлийн арга хэмжээнд Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд оролцохдоо “Төв аймаг нь манай улсын ууган бөгөөд томоохон аймгийн нэг болохын хувьд улс орныхоо хөгжилд томоохон үүрэг гүйцэтгэсээр ирсэн” гэдгийг тодотголоо.

Газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг эрчимжүүлэн хөгжүүлэх, хураан авах ургацын хэмжээг нэмэгдүүлж, дотоодынхоо хэрэгцээг хангах зорилгоор зохион байгуулсан гурван удаагийн Атрынаяныг хэрэгжүүлэхэд Төв аймагчууд голлох үүрэгтэй оролцож ирснийг тэрбээр тэмдэглээд энэ 2011 онд  Төв аймаг сүүлийн 25 жилд авч байгаагүй арвин их ургац хураасан нь тус аймгийн тариаланч, хөдөлмөрчдийн ажлын бодти үр дүн. Энэ  сайхан амжилт нь олон түмэнд үлгэр жишээ болж, ажил хөдөлмөрт уриалан дуудаж, атрын аяныг улам өргөжүүлэн эрчимжүүлэхэд хүч нэмж байгааг Ерөнхий сайд сайшааж байлаа.

Монгол Улсын Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанаар Төв аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны талаарх мэдээллийг хэлэлцсэн гэдгийг Засгийн газрын тэргүүн С.Батболд энэ үеэр дуулгаад Төв аймгийнхны зүгээс Засгийн газарт хандан тавьсан, тус аймгийг Төвийн бүсийн тулгуур төвийн хувьд хөгжүүлэх, авто зам зэрэг дэд бүтэц, орон сууцны хөтөлбөр хэрэгжүүлэх, газар тариалангийн техникийн шинэчлэлийг өргөжүүлэх асуудлуудыг цаашид анхааран шийдвэрлэх болно гэдгийг онцоллоо.

Манай улсад албан ёсны айлчлал хийж байгаа НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр /НҮБХХ/-ийн захирагч Хелен Кларк 2011 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдөр Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдод бараалхав. Тэрээр Монгол Улс НҮБ-д нэгдэн орсны 50 жилийн ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх ажлын хүрээнд манай улсад хүрэлцэн ирсэн байна. НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр манай улсад урт удаан хугацаанд амжилттай ажиллаж байгаад Ерөнхий сайд уулзалтын эхэнд талархаад харилцаа, хамтын ажиллагаанд сэтгэл хангалуун байна гэлээ.

Мянганы хөгжлийн зорилтын хэрэгжилт 66 хувьд хүрэн, эдийн засаг өсч, нэг хүнд ногдох Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээ нэмэгдэж, ажилгүйдэл бууран, ажлын байр нэмэгдэж байгааг Ерөнхий сайд тэмдэглэлээ. Цаашид эерэг энэ үзүүлэлтүүдийг хадгалж, эдийн засгийн өсөлтийг тогтвортой байлгах, иргэдийнхээ амьдрал, ахуйг сайжруулахыг зорьж байгааг тэрээр хэлэв. Засгийн газар уул уурхайн салбараас орж байгаа орлогоос “Хүний хөгжил сан”-гаар дамжуулан иргэддээ хишиг, хувь хүртээж, хүнээ хөгжүүлэхийн зэрэгцээ дэд бүтэц, мал аж ахуй гээд бусад салбарынхаа хөгжилд зарцуулж байна. Мөн далайд гарцгүй орны хувьд транзит тээврийг хөнгөвчлөхийг зорьж байгаагаа ч Ерөнхий сайд дуулгалаа.

Цаг зав гарган хүлээн авсанд нь НҮБХХ-ийн захирагч Хелен Кларк Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдод талархал илэрхийлээд Монгол Улс Мянганы хөгжлийн зорилтыг амжилттай хэрэгжүүлж байгаа орны нэг гэдгийг онцлон тэмдэглэв. Байгалийн баялаг ихтэй улсын хувьд энэ давуу талаа ашиглах, эдийн засаг, аж үйлдвэрийн салбар, экспортын бараа, бүтээгдэхүүний өсөлтийн үр шимийг нийгмийн салбарт түлхүү наалдуулах нь чухал гэж хатагтай Хелен Кларк үзэж байна.  

Иргэдийнхээ амьдрал, амьдрах орчинг сайжруулах, улс орноо хөгжүүлэх нь Мянганы хөгжлийн зорилтын гол зорилго. Зорилтын хэрэгжилтийг түргэвчлэхийн тулд хоёр талаас ажлын хэсэг гаргах, тодорхой бүлгүүдэд чиглэсэн үйл ажиллагааг Суурин төлөөлөгчийн газраараа дамжуулан хамтран хэрэгжүүлэх бүрэн боломжтой гэж тэрээр хэлснийг Ерөнхий сайд талархан хүлээж авлаа. Дэлхийн банкны судалгаагаар Монгол Улсад ядуурал 50 хувь буурсан гэсэн нь чухал үзүүлэлт. Сүүлийн үеийн өндөр технологи ашигладаг учир Дэлхийн банкны судалгаанд илүү итгэдэг, гэхдээ ядуурал байгаа гэсэн яриа хэвээр байгааг тэрээр хэлээд тоон үзүүлэлтүүдийг нэгтгэх чиглэлээр НҮБХХ хамтран ажиллахад бэлэн гэлээ.

Талууд уулзалтын үеэр мөн байгаль орчин, жендэрийн тэгш байдлыг хангах талаар ярилцсан байна. Хатагтай Хелен Кларк айлчлалынхаа үеэр Засгийн газрын зарим гишүүнтэй уулзаж үзүүлж байгаа хөгжлийн тусламж, төсөл,хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт, цаашид хамтран хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар ярилцахаар төлөвлөжээ. Мөн төрийн болон төрийн бус байгууллагууд, Монгол дахь НҮБ, олон улсын байгууллагууд, эмэгтэй лидерүүдтэй уулзаж, НҮБХХ-ийн байгаль орчныг хамгаалах, малчдын амьжиргааг дэмжих төсөлд хамрагдсан малчдын бүлэг, нөхөрлөлийн ажилтай танилцана гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.
 

Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболдтой АНУ-ын Батлан хамгаалахын сайд асан Дональд Хенри Рамсфельд өнөөдөр уулзлаа. Тэрбээр 2005 онд манай оронд ирж байсан юм. Энэ удаа дахин айлчлан ирсэнд Ерөнхий сайд талархал илэрхийлээд, Монгол улс АНУ хоёр нь олон улсын энхийг сахиулах үйл ажиллагаанд хамтран ажиллаж байгааг тэмдэглэлээ. Монгол улс нь энэ бүсэд өөрийн хувь нэмрээ оруулж байгааг онцлоод төв Азийн бүсээс  ардчилал руу шилжин орж буй улс орнуудад өөрийн туршлагаас хуваалцах эрмэлзэлтэй байгаагаа илэрхийлсэн юм.

Харин ноён Дональд Хенри Рамсфельд халуун дотноор хүлээн авсанд талархал илэрхийллээ.Монгол улс нь Ирак, Афганистанд энхийг сахиулах үйл ажиллагаанд хувь нэмрээ оруулж байгааг сайшаагаад ардчиллыг хөгжүүлэхэд чухал хувь нэмэр оруулж байгаад талархал илэрхийллээ.Тэрбээр одоо өөрийн нэрээр сан байгуулан ажиллаж байгаа бөгөөдЦагаан ордны солилцооны  хөтөлбөр, Жон Хопкинсийн хүрээлэнгийн төвүүдтэй хамтран  танилцах аяллыг хийж байгаа юм байна. Одоогоор монгол улсаас хоёр хүн уг аялалд  хамрагдааад байгаа ажээ гэж Засгийн газрын хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд  ХБНГУ-ын Канцлер Ангела Меркель нар  2011 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Төрийн ордонд албан ёсны хэлэлцээ хийлээ.  Хэлэлцээний эхэнд Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд  эрхэм зочноо Монгол улсад айлчлан ирсэнд талархал илэрхийлээд, тавтай зочлохыг  хүслээ. ХБНГУ-ын Засгийн газрын тэргүүн Монгол улсад анх удаа айлчлал хийж байгаа нь хоёр орны харилцааны  түүхэнд шинэ хуудас нээж, хоёр талын харилцааг өргөжүүлэн хөгжүүлэхэд томоохон түлхэц болно гэдгийг тэмдэглэлээ.

ХБНГУ нь Монгол улсын гуравдагч хөрш юм, Европ дахь хамгийн гол түнш орон гэдгийг Ерөнхий сайд С.Батболд онцлоод, ЕХ-ны төлөөлөгчийн газрыг Улаанбаатарт хотод нээх нь цагаа олсон чухал алхам  гэдгийг дурьдаад, үүнд дэмжлэг үзүүлэхийг хүслээ. Монгол орон нь Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллага( ЕАБХАБ)-д  оролцогч орноор элсэх сонирхолтой байна гэдгээ илэрхийлж, энэ оны 12 дугаар сард Вильнюс хотноо болох ЕАБХАБ-ын гадаад хэргийн сайд нарын уулзалтын үеэр эл асуудал яригдахад германы талаас  дэмжлэг үзүүлэхийг хүслээ.

Түүнчлэн Монгол улс нь уул уурхайн түүхий эдийг шууд экспортлох биш эх орондоо боловсруулах, нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, цаашлаад экспортлох зорилттой байна гэдгээ илэрхийлж, байгаль орчинд ээлтэй орчин үеийн боловсруулах үйлдвэрийн техник, технологи, ноу-хауг Монгол улсад нэвтрүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах сонирхолтой байна гэдгээ дурьдаж, нүүрс шингэрүүлэх,хийжүүлэх технологийг нэвтрүүлэх чиглэлээр Монгол Германы компаниудын хамтын ажиллагааг Засгийн газруудын зүгээс дэмжиж, санхүүжүүлэх нөхцөлийн талаар санал солилцох хүсэлтээ ч тавив.

Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллага ( ОЕСД)-аас гаргадаг зээлжих эрхийн эрсдлийн зэрэглэлийг ахиулах асуудалд ХБНГУ дэмжлэг үзүүлсэнд талархал илэрхийлээд, улмаар манай улс шат ахин 4 дүгээр түвшинд орох эрмэлзэлтэй байгааг анхаарч үзэхийг хүслээ. Мөн Монгол улсын Засгийн газрын тэргүүн ХБНГУ-ын Канцлерт хандан  дэд бүтэц, орон сууц, хот байгуулалтын томоохон төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэх, тухайлбал, “Сайншанд” аж үйлдвэрийн цогцолборын бүтээн байгуулалт, ”100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрт хамтран ажиллахыг санал болгож, германы зах зээлд түүхий эд экспортлоход төмөр замын тээврийн нөхцөл тарифыг бууруулах, хөнгөвчлөх, Хятад- Монгол- ОХУ-Украйн- Польш- Германыг холбосон төмөр замын сүлжээг боловсронгуй  болгох боломжийн талаар судалж үзэхийг санал болгоод, монголд нар салхины эх үүсвэрийг сэргээгдэх эрчим хүч үйлдвэрлэх чиглэлээр хамтран ажиллах өргөн боломжтой хэмээн үзэж байгаагаа ч илэрхийлэв.

Монгол улсад ашигт малтмалын ( нүүрсний )иж бүрэн хүрээлэн, лабортори байгуулах чиглэлээр хамтран ажиллахыг санал болголоо. Мөн мал аж ахуйн салбарт  малын гаралтай түүхий эдийг боловсруулах жижиг, дунд үйлдвэрүүдийг байгуулах, эрчимжсэн мал аж ахуйг хөгжүүлэх чиглэлээр техник, технологи нийлүүлэх, хөрөнгө оруулалтыг дэмжих боломжийг эрэлхийлж байгааг дурьдлаа. Мөн монгол улсын БСШУЯ, ХБНГУ-ын боловсрол судалгааны яам хооронд 2003 онд байгуулсан “ Шинжлэх ухаан, технологи, боловсролын салбарт хамтран ажиллах тухай хэлэлцээр”-ийн дагуу хамтын ажиллагааг эрчимжүүлэх, үйл ажиллагааг тогтмолжуулах зорилгоор хоёр яамны хамтарсан ажлын хэсэг байгуулах саналтай байгаагаа ч хэллээ. Харин ХБНГУ-ын Канцлер  Ангела Меркелийн хувьд анх удаа монгол улсад айлчилж байгаадаа баяртай гэдгээ дурьдаад Монгол улс нь энэ 20 жилд ардчиллын суурь үндсийг тавьж, амжилттай хөгжүүлж чадсан орон болсонд баяр хүргэлээ. Энэ бол тийм амархан хэрэг биш гэдгийг ч онцолж байв.

Түүнчлэн Монгол улсын эдийн засгийн өсөлтийн тоон үзүүлэлт намайг гайхшруулж байна хэмээгээд энэ өндөр үзүүлэлтээ алдахгүй, урт хугацаанд тогтвортой байлгах нь чухал гэдгийг онцолж, Монгол улсад ардчиллын суурь институцууд бүрэн бүрдсэн байна, үүнд ухаалаг бодлого явуулж ирсэн Монгол улсын төр засгийн удирдлагуудад баяр хүргэлээ. Түүнчлэн ЕХ-ны төлөөлөгчийн газрыг Улаанбаатарт нээхээ эрхэмсэг хатагтай Ангела Меркель амаллаа. Мөн Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллагын түнш орон болоход нь дэмжлэг үзүүлэх болно гэдгийг дурьдаад, эрх зүй  эрүүл мэнд, боловсролын салбарт хамтран ажиллах Ерөнхий сайд С.Батболдын саналыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байгаагаа илэрхийллээ.

Тухайлбал , ХБНГУ-ын эмийн үйлдвэрлэгчдээс хүүхдийн цусны өмөн үүгийн эмчилгээний протоколд ордог өндөр чанарын ховор эмүүдийг шууд нийлүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах,  Монгол улсын цэргийн бие бүрэлдэхүүнийг орчин үеийн зэвсэг, техникээр хангахад материаллаг тусламж үргэлжлүүлэн үзүүлнэ гэдгээ амаллаа.  Эцэст нь тэрбээр  Герман улс нь Монгол улсын сайн, найдвартай, тогтвортой түнш байж чадна гэдгээ илэрхийллээ.

Түүхэн айлчлал боллоо гэдгийг хоёр улсын Засгийн тэргүүн нар онцоллоо

Албан ёсны хэлэлцээний дараа Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд, ХБНГУ-ын Канцлер Ангела Меркельнар Монгол, Германы харилцаа хамтын ажиллагааны баримт бичгүүдэд гарын үсэг зурах ёслолд оролцож, дараа нь хэвлэл мэдээллийн төлөөлөгчдөд мэдээлэл хийлээ. Мэдээллийн эхэнд Ерөнхий сайд С.Батболд ХБНГУ-ын Канцлер Эрхэмсэг хатагтай Ангела Меркелийн Монгол Улсад хийж буй албан ёсны айлчлал амжилттай болж байна гэдгийг тэмдэглээд, энэхүү айлчлал нь ХБНГУ-ын Засгийн газрын тэргүүний хэмжээнд Монгол Улсад хийж буй анхны айлчлал гэдгээрээ түүхэн бөгөөд манай хоёр орны иж бүрэн түншлэлийн харилцааг илтгэн харуулсан үйл явдал юм гэдгийг тэмдэглэн хэлэв.

“ Европ дахь Монгол Улсын гол түнш болох Герман Улстай харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх нь манай гадаад бодлогын тэргүүлэх зорилтуудын нэг билээ. Засгийн газрын тэргүүн нарын албан ёсны хэлэлцээ сая өндөрлөлөө. Монгол–Германы хамтын ажиллагааны өнөөгийн байдал болоод хамтын ажиллагааг цаашид өргөжүүлэн хөгжүүлэх чиглэлүүдийн талаар санал солилцлоо.Эдийн засгийн салбар дахь хамтын ажиллагааг идэвхжүүлэн хөгжүүлэх, хөрөнгө оруулагчдыг татах, уул уурхай, дэд бүтцийн томоохон төслүүдийгхамтран  хэрэгжүүлэх, ашигт малтмалыг германы тэргүүний технологиор боловсруулахталаар Канцлертай санал солилцсон маань үр дүнтэй боллоо.

Монгол Улсын Засгийн газар уул уурхайн түүхий эдийг шууд экспортлох биш харин аль болох эх орондоо боловсруулах, нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, экспортлох зорилтыг тавьж байгаа. Германы байгаль орчинд ээлтэй боловсруулах орчин үеийн үйлдвэрийн техник, технологи, ноу-хау-г Монгол Улсад нэвтрүүлэхчиглэлээр хоёр орны Засгийн газар хамтран ажиллахаар тохиролцож, “Ашигт малтмал, аж үйлдвэр болон технологийн салбарт хамтран ажиллах тухай Монгол Улсын Засгийн газар, ХБНГУ-ын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр”-т гарын үсэг зурлаа. 

Тэрчлэн, Улаанбаатар хотын ус ашиглалтын болон усны хангамжийн техник, эдийн засгийн үндэслэл боловсруулах тухай баримт бичиг, Эрдэнэс МГЛ Төрийн өмчит компани Сийменс компани, Дойче банк болон ББМ-Оперта компанитай хамтран ажиллах тухай гэрээнүүд, Монгол Улсын Шинжлэх ухааны академи, Дюссельдорф хот дахь Герда Хенкелийн Сан хоорондын Археологийн салбарын шинжлэх ухааны хамтын ажиллагааны хэлэлцээр зэрэг баримт бичгүүдэд гарын үсэг зурсан нь Монгол–Германы хамтын ажиллагааг өргөжүүлэхэд чиглэгдсэн чухал алхам боллоо.. 

Энэхүү айлчлал нь Монгол Улс, ХБНГУ-ын харилцаа, хамтын ажиллагаанд чухал түлхэц үзүүлсэн, хамтын ажиллагааны асуудлуудыг урагшлуулахад ач холбогдолтой айлчлал болж байна” хэмээн тэмдэглэн хэлэв. Харин эрхэм зочин ХБНГУ-ын Канцлер А.Меркель Канцлерийн хувьд анх удаа Монголд айлчлал хийж байгаадаа баяртай байна хэмээн онцоллоо. Монгол Улсын сүүлийн хоёр жил даван туулсан ардчилалыг хөгжүүлэх, зах зээлийн системд шилжих замыг бид байнга анхааралтай ажиглаж сайшааж байсан. Түүнчлэн Монгол Улсын Их хуралд үг хэлэх завшаан тохиолдсонд их баяртай байна. Бид хэлэлцээрийн үеэр сонгуулийн системийг илүү боловсронгуй болгох талаар санал солилцож, энэ тал дээр Монгол улстай тушршлагаасаа хуваалцахад бэлэн байна  гэдгээ илэрхийлсэн. 

Ашигт малтмалын салбарт хамтран ажиллахаар гарын үсэг зурсан гэрээг ажил хэрэгч, бодит болгох талаар анхаарах болно. Миний бие ХБНГУ-ын Канцлерийн хувьд  өөрийн зүгээс Герман улс нь Монгол улсын сайн, найдвартай, тогтвортой түнш байж чадна гэдгээ илэрхийлж байна. Герман нь өдөр технологи, эдийн засгийн үр ашигтай цогц шийдэл бүхий  байгальд ээлтэй техниологи хэрэгжүүлж байгаа, энэ тал дээр хамтран ажиллах төдийгүй   боловсон хүчин бэлтгэх, давтан сургах, мэргэшүүлэх асуудалд  анхаарлаа хандуулах болно гэдгээ хэлэлцээрийн үеэр тохиролцож чадлаа. Тиймээс Монгол Германы хооронд боловсролын салбар дахь ажлын хэсэг байгуулах нь зүйтэй гэж үзлээ.

Манай хоёр орон батлан хамгаалах салбарт хамтран ажиллаж байна. Хойд Афганистанд манай 2 дайчид мөр зэрэгцэн өндөр хариуцлагатай үүрэг гүйцэтгэж байгаа. ХБНГУ-ын зүгээс Монголыг Европын холбоонд ойр дотно хамтын ажиллагаагаа хөгжүүлэхэд, мөн Европын холбооны аюулгүй байдал хамтын ажиллагааны байгууллагын гишүүнээр элсүүлэх саналыг Германы тал дэмжиж байна.Өнөөдөр бидний хийсэн хэлэлцээр хоёр орны харилцаа хамтын ажиллагааны түүхэнд нэгэн шинэ хуудсыг нээлээ. Цаадид бидний хамтын ажиллагаа улам өргөжин тэлэх болно гэдгийг тэмдэглэн хэлсэн юм.

Дараа нь тэд хоёр орны сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултад хариуллаа.