Ангилал: мэдээ

Агаарын бохирдлыг бууруулахын тулд гарц хайж байгаа дараагийн ажил нь утаагүй  түлшний асуудал багтаж байгаа. Энэ хүрээнд “ТЭЦ-2” ТӨК-ийг түшиглэн байгуулж байгаа хагас коксжсон түлшний үйлдвэртэй  Ерөнхий сайд танилцлаа. Иргэдийн хамгийн их хүсэн хүлээж байгаа энэ ажлын явц 60 хувьтай байгаа аж. Төлөвлөж байгаагаар анхны түлшээ ирэх оны 12 дугаар сард нийлүүлэх ёстой ч иргэдийн хүлээлтээс шалтгаалан хугацаагаа наашлуулж, оноос өмнө багтаах зорилго тавьжээ. Улсын төсвөөс 17 тэрбум төгрөг  “залгиж” байгаа тус ажил нь цоо шинэ технологи бөгөөд агаарын бохирдлыг үндэс сууриаар нь шийдэж байгаа анхны жилийн анхны бүтээгдэхүүн болох юм.

Үр өгөөжтэй, утаагүй  энэ түлшний үнийн зөрүүг татаас  болон ваучер хэрэглэх замаар иргэдээ хохироолгүй, эдийн засгийн дарамт багатайгаар тэдэнд хүргэх  эхний шатны ажлууд өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу  хийгдэж эхэлснийг Ерөнхий сайд С.Батболд тэмдэглэлээ. Мөн дараагийн алхам нь зуухны асуудал бөгөөд АНУ-ын МСС-ийн тусламжтайгаар утаагүй технологид суурилсан, утааг эрс багасгах  энэ ажлыг төрийн оролцоо дэмжлэгтэйгээр эхлүүлээд байна. Одоогийн байдлаар ийм технологи бүхий зуухыг 8900 гаруй айл аваад байгаа бөгөөд 6500 орчим айлд суурилуулах ажлыг эхлүүлжээ.

Хэрвээ ийм зуух 90 мянга орчим айлд тараавал утаа 40 хувиар буурна хэмээн ЭБЭХ-ийн сайд Д.Зоригт танилцуулж байлаа. Зуух түлшээр утааны асуудлыг 100 хувь бууруулах боломжгүй, нөгөө талаар иргэдээ орон сууцжуулснаар энэ ажил давхар шийдэгдэх боломжтойг ч тэрбээр дурьдаж байв. Харин Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Г.Мөнхбаярын үзэж байгаагаар хагас  коксжсон түлшний үйлдвэр бүтээгдэхүүнээ гаргаад эхэлчихвэл утаанд асуудал байхгүй гэлээ.

Мөн иргэд зуух авахдаа хойрго хандаж байгаа нэг шалтгаан нь хуучин зуухаа шинэ зуухаар сольж байгааг таашаахгүй байгаа аж. Гал голомт гэдэг утгаар тэд зуухаа өгөхгүй байгаа гэнэ. Харин МСС-ийнхний үзэж байгаагаар тэд яндангаа авч үлдээд  байгаагаас ажил үр дүнгүй болох шалтгаан болж байгаа юм байна. Ямартай ч иргэддээ энэ асуудлыг сайн ойлгуулж ажиллах хэрэгтэйг Засгийн газрын тэргүүн зөвлөлөө.

Нийслэлчүүд бидний хувьд агаарын бохирдол, утаа нь санаа  зовоосон асуудлын нэг байсаар удаж байна. Хийхээсээ илүү ярьж, шүүмжлэгсэд ч их байлаа. Юутай ч С.Батболдын тэргүүлсэн Засгийн газраас энэ асуудлыг шинжлэх ухааны үндэстэй,  санхүүжилтыг нь цогц байдлаар  шийдэж агаарын бохирдлыг бууруулахаар бодит ажлыг эхлүүлээд байгаа юм.  Өөрөөр хэлбэл энэ  бодит ажлын эхний үр дүн  энэ өвөл тавигдах  эсэх,  эхлүүлж ярьсан асуудал газар дээрээ ямар байна, бэрхшээл зовлон нь юу байна гэдэгтэй танилцахаар Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд өнөөдөр үдээс өмнөх цагаа зарцууллаа.

Агаарын бохирдлыг бууруулж байгаа нь энэ гээд өргөс авсан мэт болохгүй ч өөрсдийн нөхцөл бололцоонд тааруулан хэд хэдэн ажлыг хийж эхлүүлжээ. Юуны өмнө  энэ ажлын хүрээнд нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн хоёрдугаар хорооны нутаг дэвсгэрт гэр хорооллын халаалтын зуухнуудыг нэгтгэж, төвлөрсөн халаалтын системд холбох барилга угсралтын ажилтай Засгийн газрын тэргүүн танилцлаа. Энд нам даралтын 160 гаруй жижиг зуух төвлөрсөн халаалтад оржээ.

Нийслэлийн хэмжээнд 900 гаруй ийм зуух байдаг бөгөөд жилд 27 мянга тонн түүхий нүүрс түлж,агаарыг тэр хэмжээгээр бохирдуулж байсан энэ явдал энэ өвлөөс багасч, агаарын бохирдол лавтай 10 хувиар буурна хэмээн  ажлаа танилцуулсан мэргэжилтнүүд ярьж байна. Харин дэнжийн 1000, Амгалангийн орчимд үүнээс ч илүү зуухыг төвлөрсөн халаалтад шилжүүлэх техникийн шийдэл байгаа ч хөрөнгө төсвөөс болоод ажлаа эхлүүлж чадахгүй байгааг тэд учирлаж байлаа. Монгол улсын Ерөнхий сайд энэ асуудлыг шийдэхэд шаардлагатай 3 орчим тэрбум  төгрөгийг  ирэх жилийн төсвийн тодотголд оруулан шийднэ гэдгээ амалсан нь ажил гүйцэтгэгсдэд ихээхэн урмыг өглөө.

Төвлөрсөн дулаанд холбоно гэдэг агаарын бохирдлыг бууруулахад томхон гараа болж байна гэдгийг Засгийн газрын тэргүүн тэмдэглээд, ирэх жил энэ ажил улам эрчимжих болно гэдгийг тэмдэглэлээ. Баянзүрх дүүргийн энэ орчимд 10 мянга орчим өрх, олон  аж ахуйн нэгжүүд байдаг бөгөөд  төвлөрсөн дулаанд холбогдсоноор энэ хавьд газрын үнэ өсч байгаа мэдээ чих дэлсч байлаа. Ямартай ч гэр хорооллынхон   орон сууцны айлуудаас дутахгүй тохьтой сайхан амьдрах нөхцөл бүрдэж байгаад  гүйцэтгэх засаглалын тэргүүн олзуурхааад авна лээ.

Бидний нэрлэж дадсанаар Сансарын Шатахуун түгээх станцаас Дамбадаржаа хүртлэх 6,7 км, тэндээсээ цааш дахин цоо шинэ замаар 6 км давхиад Шадивлангийн гүүр хүрлээ. Нийт 12,7 км зам толь шиг зурайж байна. Гүүр нь ч мөн шинэ. Улс орон маань хөгжлийн гараан дээр ирсэн, бүтээн байгуулалтын олон ажлууд өрнөж байгаагийн нэгээхэн илрэл болох автозамын ажилтай Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд өнөөдөр танилцлаа.

Дамбадаржаа хүртлэх 6,7 км татсан замыг манайхан Дарь-Эхийн зам гэдэг. 1970-аад онд ашиглалтад орсноос нь хойш ганц удаа ч гар хүрч засвар хийгээгүй энэ замын өргөн нь 7 метр байсныг энэ жил хоёр метрээр өргөтгөж шинэчлэн тавиад бүрэн дуусчээ.

Дамбадаржаагийн хийдийн баруун хаяанаас эхлээд Сэлбийн зүүн эргээр Шадивлан хүртэлх 6 км авто зам болоод гүүрийн ажил 85 хувьтай, ирэх аравдугаар сарын 30-нд ашиглалтад орох ч ирэх долоо хоногт ажил үндсэндээ дуусчихна хэмээн Нийслэлийн Авто замын газрын дарга О.Од Засгийн газрын тэргүүнд ажлаа тайлагнахдаа хэлсэн юм. Автомашин зорчих хэсгийг шинэчлэхийн зэрэгцээ явган хүний замыг ч мөн тавьжээ.  

1960-аад онд ашиглалтад орсон, Шадивлангийн модон гүүр 50 гаруй жилийн элэгдлээ даахгүй бараг нурж унах дөхөөд байсан юм.  Тэр орчмын айлууд гүүрээр машинтай гарахаасаа айдаг болоод удаж буй. Харин одоо энэ бүхэн түүх болон үлдэж байна. Модон гүүрийг засварлаж, бетонон гүүр тавихын зэрэгцээ шинэ зам татаж өгсөн нь хаяагаа улам тэлж буй хотын захын оршин суугчдын сэтгэлд хүрсэн ажил болжээ.  Өнгөрсөн хавар энэ замын шинэчлэлтийн ажилтай танилцаж байснаа Ерөнхий сайд хэлээд богино хугацаанд сайхан зам тавьсан байна гэж “Эйч Кей Би” холдинг  компанийн хамт олныг сайшаалаа. Мөн энэ шинэ зам, гүүрийн ажил дууссанаар хойд чиглэлийн зуслангийн замын ачаалал мэдэгдэхүйц буурах нь хамгийн том ололт  юм гэж замын ажилтай танилцах зуураа Засгийн газрын тэргүүн хэлж байлаа.  

Өнгөрсөн жил Улаанбаатар хотод 30 км замыг шинэчилсэн бол энэ жил энэ тоо хоёр дахин нэмэгджээ. Энэ эрчээ алдахгүй ажиллаж чадах аваас 2013 он гэхэд Улаанбаатарын зам бүрэн шинэчлэгдэх боломжтой гэнэ. Энэ жил замын ажлын тендерийг эрт зарласан, санхүүжилтийг цагт нь өгч чадаж байгаа зэрэг нь ажил хугацаандаа дуусах болоод чанарт нөлөөлж байгаа талаар мэргэжилтнүүд Ерөнхий сайдад танилцуулаад эдгээр нь зам барилгын компаниудын хөрөнгө бэхжих, ажиллах хүчний чадвар нэмэгдэхэд нөлөөлж байгааг хэлж байлаа.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд дараа нь Улаанбаатар хотын төвийн замын ачаалллыг мэдэгдэхүйц бууруулна хэмээн тооцоолж байгаа нэгэн томоохон төслийн явцтай газар дээр нь танилцлаа. Өнөөдрийн байдлаар зөвхөн Энхтайвны гүүрээр л гэхэд өдөрт 30 орчим мянган машин зорчдог. Төмөр зам болоод Нарны зам дээргүүрх гүүрэн гарц буюу Их тойруугийн гудамжийг Энгельсийн гудамжтай холбох энэхүү гүүрэн байгууламж ашиглалтад орсноор Энхтайвны болоод  Гурвалжингийн гүүрийн ачаалал, ялангуяа төв замын ачаалал эрс буурна хэмээн тооцоолж байгаа юм.

Япон улсын буцалтгүй тусламжаар хэрэгжиж буй энэхүү төслөөр баригдах гүүрэн гарцын нийт урт нь 895 метр урт, хөдөлгөөний 4 эгнээтэй ажээ. Гүүрэн гарцыг ирэх жилийн 11 дүгээр сард ашиглалтад өгөхөөр төлөвлөн ажиллаж байгаа талаар мэргэжилтнүүд танилцууллаа. Монгол Улсын Ерөний сайд гүүрэн гарцын ажилтай танилцах зуураа 2012 оны Үндэсний их баяр наадмын өмнө зорчих хэсгийг ашиглалтад оруулах боломж байгаа талаар сонирхоод үүнийг судалж, анхаарч ажиллахыг зөвлөх болоод гүйцэтгэгч компанийн урирдлагуудаас хүслээ. Гүүрэн гарцын ажлын зөвлөхөөр “Си Ти Ай инжиниринг интернэшнл” ХХК, гүйцэтгэгчээр Жей Эф И Инжиниринг корпорац ажиллаж байгаа ажээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд зам болоод гүүрэн барилгын ажилтай танилцсаныхаа дараагаар хэвлэлийнхэнд ярилцлага өглөө. Ингэхдээ тэрбээр, Нийслэлчүүдийн төр засагт тавьдаг асуудлын нэг бол яах аргагүй зам гүүрийг сайжруулахтай холбоотой асуудлууд байдаг. Замын ажлын явц сайн байна.  Замын хөдөлгөөний ачаалллыг бууруулахад чиглэсэн гарц, өргөтгөл уулзварууд шинээр хийгдэж байна. Нийслэлийн удирдлагууд замын шинэчлэлтийн ажлыг сайн зохион байгуулж байна гэж хэллээ.  

Мөн өнгөрсөн жил Гурвалжингийн гүүрийн ажил чанартай хийгдэж дууссан. Өнөөдөр илүү их ач холбогдол өгч буй нь Энгельсийн энэ гүүрэн гарц байна. Төлөвлөсөн ажил хугацаандаа хийгдэж, ажлын гүйцэтгэл 70 хувьтай байна. Гүүрийг хугацаанд нь ашиглалтад өгөх учиртай, үүнд нийслэлийн удирдлагууд анхаарч, гүйцэтгэгч компаниуд шаргуу ажиллаж ирэх жилийн наадмаас өмнө ашиглалтад оруулах шаардлагатай байгааг Ерөнхий сайд С.Батболд онцоллоо. Ингэхдээ цаг хугацаа шаардах хэдий ч зорчих хэсгийг нээх талаар нийслэлийн удирдлагууд анхаарч ажиллаарай гэсэн чиглэл өглөө.

Замын ажилд онцгой анхаарал тавьж ажиллах учиртай. Энэ эхлэлийг Монгол Улсын Засгийн газар тавьсан гэдгийг Засгийн газрын тэргүүн тэмдэглээд замын ажилд шаардагдаж буй хөрөнгийг нийслэл болон улсын төсвийн тодотголд зохих хэмжээгээр суулгах ёстой гэдгийг энэ үеэр мөн анхаарууллаа. Замын компаниуд ажил үүргээ сайн гүйцэтгэж байгаа ч төлбөр нь удааширдаг тохиолдол бий.

Энэ асуудлыг Хөгжлийн банкаар дамжуулан шийдвэрлэж байгаа. Тиймээс эрх зүйн орчин нь бүрдсэн. Бонд гаргах, санхүүжилтийн асуудлыг шийдэхэд цаг хугацаа шаардаж байгаа. Үүнд Засгийн газар анхаарал тавьж богино хугацаанд хөрөнгийг нь баталгаатай шийдэх талаар анхаарч ажиллана гэдгээ Засгийн газрын тэргүүн С.Батболд энэ үеэр илэрхийлээд зам барилгын ажил нь улирлын чанартай тул хөрөнгийг нь цаг тухайд нь яаралтай шийдэх нь чухал гэдгийг онцолж байлаа.

Үүнээс гадна үүрэг хариуцлагаа хэрэгжүүлж чадахгүй байгаа аж ахуйн нэгжийн гэрээг эргэж харах, хатуу хариуцлага тооцох учиртайг Ерөнхий сайд С.Батболд  нийслэлийн удирдлагуудад энэ үеэр хэлээд гэрээний дагуу ажлыг хугацаанд нь чанартай гүйцэтгэдэг зарчим мөрдөгдөх ёстойг анхаарууллаа

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд 2011 оны 09 сарын 17-ны энэ бямба гаригийг монгол эх орны шавхагдашгүй баялаг болсон мал сүргийг эрүүлжүүлэх, элдэв өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх ажилд зориуллаа. Тэрбээр өнөө өглөө Соёлын төв өргөөнд эхэлсэн “Монголын малын эмч нарын зөвлөлгөөн”-д оролцсоноор ажлаа эхэлсэн юм. Таван эрдэнэ болсон мал сүргээ эрүүлжүүлэх, үйлдвэр угсааг нь сайжруулах, ашиг шимийг нь нэмэгдүүлэх замаар нөхөн төлжих үндэсний баялгаа эдийн засгийн эрчимтэй эргэлтэд оруулах зорилго бүхий “Таван-Эрдэнэ” хөтөлбөрийг өнөөдрөөс улс орон даяар эхлүүлж байгааг Ерөнхий сайд зарласан. Эдгээрийг хийж хэрэгжүүлэхэд, ажил хэрэг болгоход малын эмч мэргэжилтнүүд гол үүрэг гүйцэтгэх учир Ерөнхий сайд С.Батболд  “Монголын малын эмч нарын зөвлөлгөөн”-ийг санаачлан хийлгэсэн юм.

Тэрбээр дараа нь Сүхбаатарын талбайд болсон “Таван-Эрдэнэ” хөтөлбөрийн албан ёсны нээлтэд оролцлоо. Энэ үеэр Монголын бүх мал сүргийг угаалга, туулгалт, вакцинжуулалтад 3 жил дараалан үнэ төлбөргүй хамруулах тухай Засгийн газрын шийдвэрийг танилцуулж, малыг эрүүлжүүлэхэд нэн шаардлагатай эхний ээлжийн тоног төхөөрөмж, эм бэлдмэл, тарилга туулгалтыг аймаг, сумын малын эмч нар болоод холбогдох хүмүүст гардуулахдаа одоо эдгээрийг бүх сум, бүх малчин өрхөд хүргэх малын эмч нарын ажил үлдлээ гэдгийг онцолж байсан билээ.   

Энэ өдрийн үдээс хойш Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Төв аймгийн Зуунмод сумын 4 дүгээр багийн малчны хотонд очиж, малд паразит өвчнөөс сэргийлэх үйлчилгээ үзүүлэх, малыг ээмэгжүүлэх болон бүртгэлд хамруулах ажлыг хэрхэн эхлүүлж байгаатай газар дээр нь танилцлаа. Төв аймгийн 9400 гаруй малчны нэг, мянгат малчин Л.Лхам гуай өнгөрөгч зун зуншлага болоод газрын гарц сайн байсан, мал тарга тэвээрэг сайхан авлаа гэсээр Ерөнхий сайдаа угтсан юм. Малаа эрүүл байлгах төрийн бодлогын талаар Ерөнхий сайд С.Батболд  яриа өрнүүлж, мал эрүүл бол хүнс эрүүл, хүнс эрүүл бол хүн ард маань эрүүл байх учиртай.

Эрүүл монгол хүн улс орноо хөгжүүлнэ, бидний хөгжлийн үндсийн үндэс нь эрүүл мал байгаа юм гэж ярьж байлаа. Мөн тэрбээр “Монголын Засгийн газар малчдаа дэмжинэ ээ. Та бүхэн маань хүнд хөдөлмөр эрхэлдэг, хүнд ажилтай хүмүүс. Бид малчин өрхийг үйлдвэрлэл эрхэлдэг нэгж, харин малчдаа мэргэжилтэн гэж хүлээн зөвшөөрч баталгаажуулна гэж гэрийн эзэнтэй хуучлах зуураа ярилаа. Зуунмод сумын Улаан хад гэдэг газарт намаржиж байгаа Л.Лхам гуайнх 1300 гаруй толгой малтай бөгөөд тэдний малыг ээмэгжүүлэх, бүртгэл хийж байгаатай нь Ерөнхий сайд С.Батболд хотонд нь очиж танилцсан юм. Ингэхдээ Ерөнхий сайд бид нэг жилд малдаа гурван удаа хүрэх гэж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл,  бүх мал сүргийг угаалга, туулгалт, вакцинжуулалтад 3 жил дараалан үнэ төлбөргүй хамруулах юм гэдгийг онцолж байлаа.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд “Таван-Эрдэнэ” хөтөлбөр орон нутагт хэрхэн эхэлж байгаатай танилцсаныхаа дараагаар сэтгүүлчдэд ярилцлага өглөө. Ингэхдээ энэ бол маш чухал арга хэмжээ болж байна. Улс орон хөгжинө гэдэг бол хүн ард маань эрүүл, эрүүл хүнс тэжээлээр хангагдсан байх ёстой. Эдийн засаг маань ганц уул уурхай биш өөр бусад салбарт тулгууртай байж хөгжинө.  Манай улсад уламжлалт бөгөөд орчин үеийн эрчимжсэн мал ахуй, газар тариаланд тулгуурласан хүчирхэг хөдөө аж ахуй хөгжих ёстой. Уул уурхай, хөдөө аж ахуй гэсэн хос морьтой байж бид урагшилна аа. Шавхагдашгүй их ундаргатай хөдөө аж ахуй бол манай улсын том баялаг.

Энэ баялгийн үндэс нь таван эрдэнэ болсон таван хошуу мал маань юм. Таван хошуу малаа өсгөж үржүүлэх, эрүүл байлгахад Засгийн газар анхаарал тавьж ажиллах үүрэгтэй. Малчдаа дэмжих “Монгол мал” хөтөлбөрийг УИХ баталж, Засгийн газар хэрэгжүүлж байна. Энэ ажлын нэг хэсэг болсон малаа эрүүлжүүлэх хөтөлбөрийг өнөөдөр улс орон даяар эхлүүллээ гэдгийг онцлоод Засгийн газар хөдөө аж ахуй мал сүргээ дэмжих бодлогыг цаашид ч мөн үе шаттайгаар хэрэгжүүлэх болно гэдгийг тэмдэглэлээ

Монгол Улсын Засгийн газар “Атрын 3” аян зарлаж, хэрэгжүүлснээр газар тариалангийн салбар сэргэж, эх орны хөрсөнд ургасан улаан буудай, төмс, хүнсний ногоогоор хэрэгцээгээ 100 хувь хангаж чадахаар болоод байгаа. “Атрын 3” аянтай зэрэгцүүлэн “Таван-Эрдэнэ” хөтөлбөрийг Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд санаачлан эхлүүллээ. Тавантолгойтой зэрэгцэх “Таван-Эрдэнэ” ч хэмээн тодотгож болох юм. Энэхүү хөтөлбөрийн эхлэл болсон “Монголын малын эмч нарын зөвлөлгөөн” өнөөдөр буюу 2011-09-17-нд Соёлын төв өргөөнд болж монгол орны өнцөг булан бүрээс ирсэн малын эмч, мэргэжилтэн, малчдын 1400 гаруй төлөөлөгч оролцлоо.

Тус зөвлөлгөөнийг нээж Монгол Улсын Ерөнхий сайд хэлэхдээ “Хөрөнгийн урсгал уул уурхай, аж үйлдвэрлэл рүү чиглэлээ. Үүнийг дагаад ажиллах хүч хийгээд хүн амын шилжилт хөдөлгөөн энэ зүг хошуурах боллоо. Энэ буруу зүйл биш ээ. Гэхдээ бид ганцхан уул уурхай гээд уламжлалт эдийн засгийн үндэс суурь болсон мал аж ахуйн бодлогоо орхигдуулж, цалгардуулж болохгүй ээ. Ингэвэл “Уулын буга хараад унасан морио мартав” гэгчээр эцэстээ буга ч үгүй, морь ч үгүй болж хоосроно. Ийм байдалд орохгүйн тулд байгалийн баялгаасаа ч, мал аж ахуйгаасаа ч ашиг олж, дэлхий дахины эдийн засгийн өрсөлдөөнд хос морьтой явах боломж бидэнд байгаа гэлээ.

Олон зуун жилийн байгалийн шалгарлыг даван туулсан манай мал сүрэг манай улсын эдийн засгийн суурь, ард түмний амьжиргааны гол эх үүсвэр, баталгаа нь болж ирсэн. Мөн улс орны Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн, хөдөлмөр эрхлэлт, экспортын орлогод тодорхой байр суурийг эзэлдэг. Тийм ч учраас бид мал сүргээ эх орны шавхагдашгүй баялаг, “Таван-Эрдэнэ” хэмээн тодотгож байгаагаа тэмдэглээд үндэсний баялаг болсон мал сүрэгтээ онцгой анхаарч, мал аж ахуйн үйлдвэрлэлээ эдийн засгийн үр ашигтай, өрсөлдөх чадвартай салбар болгоход нь төрийн төдийгүй малын эмч нар ихээхэн үүрэг гүйцэтгэнэ гэдгийг Засгийн газрын тэргүүн хэллээ. Ингэхдээ тэрбээр хүний эмч бол хүнийг эмчилнэ, малын эмч бол хүн төрөлхтнийг эмчилдэг гэдэг үгийг иш татаж байлаа.

Малын эмч, мэргэжилтнүүд эрсдэлтэй хүнд хэцүү нөхцөлд, өөрөөр хэлбэл дөрвөн цагийн эргэлтэд малыг эрүүлжүүлэх, өвчлөлийг нь бууруулах, сэргийлэх чиглэлээр ажилладаг. Энэ нь малаасаа өвчин эмгэг авахад нөлөөлж байгаа гэдгийг Ерөнхий сайд С.Батболд хэлсэн үгэндээ онцлоод тиймээс ч малын эмч нарыг хүнд хөдөлмөр эрхэлдэг гэсэн ангилалд оруулах талаар тодорхой арга хэмжээ авна гэдгээ дуулгасан нь мал аж ахуйн салбарын хөгжлийн тулгуур болсон малын эмч нарыг баярлуулсан мэдээ байлаа. Малын эмч нарын ажлын үр дүнгээс хүнсний хангамж, түүний аюулгүй байдал, нийгмийн эрүүл мэндийн хувь заяа, цаашилбал үндэсний боловсруулах үйлдвэрүүдийн ирээдүй шууд хамааралтайг мартаж болохгүй гэдгийг тэрбээр мөн сануулж байсан.

Засгийн газар хөдөө аж ахуйн салбартаа ихээхэн анхаарч ирсний нэг илрэл нь өнөөдрөөс хэрэгжүүлж эхлүүлэх “Таван Эрдэнэ” арга хэмжээ юм. Энэхүү “Таван эрдэнэ” бодлогын хүрээнд гурван жил дараалан нийт мал сүрэгт вакцинжуулалт, угаалга, туулгалтын үнэ төлбөргүй арга хэмжээг төрөөс хариуцан хэрэгжүүлэх шийдвэрийг гаргасан гэж Зсгийн газрын тэргүүн хэллээ. Энэ нь “Мал сүрэг төрийн хамгаалалтад байна” гэсэн Үндсэн хуулийн заалтыг амьдралд хэрэгжүүлж байгаагийн нэгэн илрэл гэдгийг ч тэрбээр тодотголоо. Малыг эрүүлжүүлэх нь зөвхөн малд зориулсан, малчдад өгөөжтэй арга хэмжээ биш юм. Энэ бол нийт ард иргэдэд үр өгөөжөө өгөх, улс орны эдийн засгийг тэтгэх өргөн хүрээтэй бодлого шийдвэр билээ. Мал эрүүл байж хүнс эрүүл байна. Хүнс эрүүл байж хүн ам маань эрүүл байх учиртайг Ерөнхий сайд онцлон тэмдэглэлээ.

Баягалийн баялгаасаа ч, мал аж ахуйгаасаа ч ашиг олж, дэлхий дахины эдийн засгийн өрсөлдөөнд хос морьтой явах боломжийг бий болгох зорилго бүхий “Таван-Эрдэнэ” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд, ажил хэрэг болгоход малын эмч мэргэжилтнүүд гол үүрэг гүйцэтгэнэ хэмээн үзэж Монгол Улсын Ерөнхий сайд энэхүү зөвлөлгөөнийг санаачлан хийлгэж байгаа юм.

“Монголын малын эмч нарын зөвлөлгөөн нь хөдөө орон нутагт өнөөдөр мал эмнэлэг, малын эмч нар ямархуу байгаа болон хүнд хэцүү байдал, түүнээс гарах арга зам болон хойшид ямар арга хэмжээ хэрэгжүүлбэл зөв зүйтэй байгаа талаар санал бодлоо илэрхийлсэн санал шүүмжлэл өрнөсөн халуухан арга хэмжээ болсон юм. Төлөөлөгчдийн хэлсэн санал, зөвлөмжийг нэг бүрчлэн тэмдэглэн авч хойшид хэрэгжүүлэх ажилдаа тусгаж, хийх ажлаа төлөвлөхийг  Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд зөвлөлгөөнийг зохион байгуулагчдад даалгалаа

Байгалийн баялгаасаа ч, мал аж ахуйгаасаа ч ашиг олж, дэлхий дахины эдийн засгийн өрсөлдөөнд хос морьтой явах боломжийг бий болгох “Таван-Эрдэнэ” хөтөлбөр. Энэхүү хөтөлбөрийг Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд санаачлан хэрэгжүүлж буй юм. Энэ хүрээнд бямба гаригийн амралтын энэ өдөр олон ажил өрнөж байгаагийн нэг нь Соёлын төв өргөөнд өглөө эхэлсэн “Монголын малын эмч нарын зөвлөлгөөн” байсан юм. Зөвлөлгөөний дараагаар Сүхбаатарын талбайд “Таван-Эрдэнэ” хөтөлбөрийн албан ёсны нээлт боллоо.

Арга хэмжээг нээж Монгол Улсын Ерөнхий сайд хэлэхдээ “Монгол Улсынхаа бүх сумаас ирсэн малын эмч, мэргэжилтнүүдийн улсын зөвлөлгөөн амжилттай өндөрлөж байна. Зөвлөлгөөнөөр олон чухал асуудлуудыг хэлэлцэж, зохих шийдвэр, уриалга гаргалаа. Одоо түүнийгээ хэрэгжүүлэх ёстой” гэдгийг эхлээд тэмдэглэлээ. Мөн Монголын бүх мал сүргийг угаалга, туулгалт, вакцинжуулалтад 3 жил дараалан үнэ төлбөргүй хамруулах тухай Засгийн газрын шийдвэрийг танилцуулаад уг ажлын шууд эхлэл болгож Монгол Улсын малчин өрх болгонд хүрч хэрэгжих, бүх мал сүрэг хамрагдах “Таван-Эрдэнэ” арга хэмжээний нээлтийг хийж байна гэдийг онцоллоо.

Малыг эрүүлжүүлэхэд нэн шаардлагатай эхний ээлжийн тоног төхөөрөмж, эм бэлдмэл, тарилга туулгалтыг бүх суманд хүргэх ажлыг энэхүү арга хэмжээгээр эхлүүлж байгааг Ерөнхий сайд энэ үеэр зарлаад энэ ажлыг бүх малчин айл өрхөд хүргэх малын эмч нарын ажил үлдлээ гэдгийг ч мөн хэлсэн юм.  Энэ нь нийт мал сүргийг эрүүлжүүлэх, улмаар нийгэм эдийн засгийн олон талын учир холбогдолтой. Ач холбогдлыг ард иргэдэд эхнээс нь ойлгуулж,  сум, багийн хэмжээнд оновчтой зохион байгуулж зохих үр дүнд хүргэх нь Малын эмчийн улсын зөвлөлгөөнд оролцогсод, мал аж ахуйн мэргэжилтнүүдийн үүрэг гэдгийг Засгийн газрын тэргүүн анхааруулж байлаа.   

“Таван-Эрдэнэ” хөтөлбөрийн үр дүн мал сүргээр дамжаад, малын ашиг шим, түүнээс гаралтай бүтээгдэхүүнийг ашигладаг үйлдвэр аж ахуйн нэгж, Монголын бүх ард иргэдэд ач тусаа өгөх учиртай. Энэ ажлыг хэрэгжүүлэхэд хөрш орны Засгийн газрын зүгээс дэмжлэг туслалцаа үзүүлж байгаагийн дотор ОХУ-ын Засгийн газрын буцалтгүй тусламжийн 375 сая рублийн үнэ бүхий 34,0 сая тун малын шүлхий өвчний вакцин, 22 ариутгал халдваргүйжүүлэлтийн машин нийлүүлж байгаа гэдгийг Ерөнхий сайд дурдаад энэхүү тусламжийг үзүүлсэн ОХУ-Засгийн газарт гүн талархал илэрхийллээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын санаачилсан “Таван-Эрдэнэ” арга хэмжээний нээлтийн ёслолны үеэр “Монгол мал” хөтөлбөр”-ийн хүрээнд 100 сумын Мал эмнэлэг үржлийн тасагт үйлчилгээний автомашиныг хүлээлгэн өглөө. 2012 онд Монгол Улсын бүх сумын мал эмнэлэг үржлийн тасаг машинтай болох юм байна

Монгол бөхчүүд Геннисийн номд орохын төлөө хүч үзэн барилдаж байна. Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд монгол эх орныхоо өнцөг булан бүрээс барилдахаар ирсэн хүчит 4096 бөхийн барилдаан өнөөдөр эхэллээ. Энэхүү дэлхийн дээд амжилтыг тогтоохын төлөө зохион байгуулж буй өвөрмөц арга хэмжээний нээлтэд Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд оролцож үг хэлэхдээ манай улсын түүхэнд ийм олон бөх барилдаж байгаа нь анхны тохиолдол болж байна. 2,8 сая хүн амтай манай улсад 6002 бөх гэдэг бол рекорд амжилт юм гэж хэллээ.

Мөн дэлхийн дээд амжилтуудыг тодотгон бичдэг энэхүү номд багтвал Монгол Улсаа сурталчлах томоохон арга хэмжээ болох юм гээд энэ нь дэлхий дахинд улс эх орон, соёл түүх, зан заншил, үндэсний спортоо сурталчлахад Монгол бөхийн холбоо, Монголын бөхчүүдийн оруулж байгаа хувь нэмэр юм гэдгийг тодотголоо.

Энэхүү барилдаан нь ард иргэдийнхээ дунд нийтийн биеийн тамирыг хөгжүүлэх, эрүүл чийрэг, өрсөлдөх чадвартай Монгол хүнийг хөгжүүлэхэд хувь нэмэр болно гэж үзэж байгаагаа Засгийн газрын тэргүүн тэмдэглэлээ. Энэхүү түүхэн ховор барилдаанд зодоглож буй бөхчүүд үнэн хүчийг үзүүлж, Монгол хүний ур ухаан, хурд хүчний гайхамшигт барилдаан, үндэсний спортын дэг жаягийг дэлхий ертөнцөд харуулах учиртай гэдгийг Ерөнхий сайд С.Батболд бөхчүүдэд хандаж хэллээ

Цагтаа Нийслэлчүүдийн балгаж, бас тоглож, бүр цаашилбал тэдний залуу насны түүхийг бичилцэж явсан Сэлбэ гол эдүгээ дурсамж төдийхөн болсон гэхэд бараг хилсдэхгүй. Урсгал ус нь татарч, улс амьтны хөлд гундан ширгэж байгаа энэ гол тэгвэл одоо сэргэх нь. Зүлэгтэй, ногоон байгууламжтай явган хүний замтай,гол руугаа буудаг 13 шат бүхий гарцтай, өвлийн улиралд гулгах талбайтай гээд амралт зугаалгын орчин болохоос гадна хөрсний ус, гадаргын усыг нь ч давхар шийдэх  гарцыг олжээ. Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын санаачилгаар энэ ажлыг хийж буй  бөгөөд УИХ-ын гишүүнийх нь хөрөнгө оруулалтаар энэ бүтээн байгуулалтыг эхэлж байна. “ Сэлбэ голын урсацыг нэмэгдүүлэх төсөл” хэмээн нэрлэж байгаа  тус  арга хэмжээ өнөөдөр нээлтээ хийж, ёслолын ажиллагаанд Засгийн газрын тэргүүн С.Батболд оролцлоо.

Эдийн засаг хөгжихийн хэрээр, иргэддээ хүрсэн үйлчилгээг үзүүлж тэдний амьдрах орчин нөхцөл сайжрах юм бол бидний явуулж буй бодлого үр дүнд хүрч байна гэсэн үг. Монгол улсын хувьд эдийн  засгийн сайн өсөлт гарч байгаа, харин үүнийгээ зөв газар руу шийдэж өгөх нь хамгийн чухал бөгөөд үүний нэг тод жишээ нь ч өнөөдрийн арга хэмжээ болж байна гэдгийг Ерөнхий сайд С.Батболд  тус ажиллагааны үеэр онцолж байв. Хүний үйл ажиллагаанаас болж ширгэсэн Сэлбэ голыг хүний үйл ажиллагаагаар дахин сэргээх болно, гэхдээ энэ ажлыг сэтгэл хөөрлөөр өнөө маргаашаа бодож шийдэх ёсгүй юм гэдгийг тэрбээр дурьдаад, шинжлэх ухааны үндэстэй байгалийн унаган зохицолдоог хангасан, орчин цагийн технологийн дэвшлийг ашиглан хурын усны урсацыг тохируулан гүний усыг татах хэлбэрээр Сэлбэ голыг сэргээн шийдвэрлэж байгаа гэдгийг онцоллоо.

Нийслэлээс агаарын бохирдлыг бууруулах, цэцэрлэгт хүрээлэн байгуулах зэрэг томоохон арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж, түүнийг нь Засгийн газраас дэмжиж санхүүжилтыг нь шийдэж байгаа  нэг ажил нь Сэлбэ голоо сэргээхээр ярьж буй энэ ёслол  болж байна ч гэдгийг  мөн дурьдаж байлаа. Сэлбэ голыг сэргээх энэ төслийн эхний ээлжийн ажил Зуун айлын энэ гүүрнээс эхэлж, Арслантай гүүр хүртэлх 1.2 км газар үргэлжлэх юм. Ирэх жил нээлтийг нь хийх бөгөөд энэ ажил цаашид үе шаттайгаар үргэлжлэх ажээ. Нийтдээ тус төсөлд хоёр тэрбум гаруй төгрөгийн хөрөнгө оруулалт шаардагдаж байгаа бөгөөд  нэг тэрбум төгрөгийг нь  Ерөнхий сайд УИХ-ын гишүүнийхээ хөрөнгө оруулалтаар гаргаж,  энэ бүтээн байгуулалтын эхлэл болголоо.Одоогоор 700-гаад сая төгрөгийн ажил хийгдэж байгаа юм байна.

Ерөнхий сайдын санаачилсан гэгээлэг сайхан  энэ ажил цаашид олон гишүүдийг төдийгүй Улаанбаатарчуудыг уриалан дуудсан арга хэмжээ болох байх аа. “Сэлбэ голын урсацыг нэмэгдүүлэх төсөл”-ийн барилгын ажлыг ”Газар шим- Норбу” хамтарсан консерциум гүйцэтгэж байна. “ Сэлбэ голын урсацыг нэмэгдүүлэх төсөл”-ийн нээлтийн ажиллагаанд Сүхбаатар  дүүргийн иргэдийн төлөөлөл, оюутан залуучууд ч оролцлоо. Монгол улсын ардын жүжигчин Г.Хайдав гуай 1933 оноос хойш Сэлбэ голыг мэддэг байсан төдийгүй энэ голын уснаас балгаж явснаа ч хуучилсан.

Тэрбээр энэ сайхан голыг сэргээх, бүр цаашлаад хотхон маягт оруулахаар санаачилга гаргаж, хөрөнгө оруулалт хийж байгаа Ерөнхий сайдад талархал илэрхийлж, энэ үйлст өөрийн зүгээс үхэн үхтлээ зүтгэх болно гэдгээ илэрхийлж байсан. Харин оюутнуудын төлөөллийн ярьсан зүйл  анхаарал татаж байв. Тэд энэ талаар үе үеийн олон улс төрчдөд хандаж байсан ч хэн ч шийдэл гаргаж байгаагүй гэдгийг дуулгаад, Ерөнхий сайдын санаачилсан энэ ажилд амжилт хүслээ. 30 гаруй мянган  оюутнуудын гарын үсэг бүхий талархлын захидлыг ч мөн  гардуулаад авсан. Үүгээр зогсохгүй тэд уг арга хэмжээний дараа Сэлбэ голыг цэвэрлэлээ