Ангилал: мэдээ

Дархан-Уул аймаг байгуулагдсаны 50 жилийн ойн арга хэмжээнд оролцож буй хүндэт зочид, төлөөлөгчид өө,

Эрхэм хүндэт Дарханчууд аа,

Аймаг байгуулагдсаныхаахагас зуун жилийн тэгш ойгхотол олноороо ёслол төгөлдөр тэмдэглэж байгааДархан-Уулчууд Та бүхэндээ Монгол Улсын Засгийн газрын өмнөөс болон хувиасаа чин сэтгэлийн халуун мэндчилгээ дэвшүүлье. Танай аймгийн 50 жил Монголын түүхийн олон чухал үйл явдалтай давхцан тохиож буйд билэгшээж байна. Тиймээс та бүхэндээ Монголын тулгар төрийн 2220, Их Монгол Улс байгуулагдсаны 805, Үндэсний эрх чөлөөний хувьсгалын 100, Ардын хувьсгалын түүхт 90 жилийн ойн баярын мэндийг хүргэе.

Их ой, их түүхийн учрал давхцсан энэ жил улс орны нийгэм, эдийн засагт ч амжилт ололт арвин, ард иргэдийн санаа сэтгэл өөдрөг байна. Манай улсын эдийн засаг өсөн тэлж, өргөжин хөгжиж байна. Уул уурхайг дагасан олон үйлдвэрэх сууриа тавьж байна. Барилга, зам тээвэр, аялал жуулчлал, худалдаа, газар тариалан, хүнсний, мэдлэгт суурилсан олон арван үйлдвэр амжилттай ажиллаж, хөрөнгө оруулагчдын анхаарлыг татлаа. 2010 онд мал аж ахуйн салбарт зарцуулах улсын төсвийн хөрөнгийг 2 дахин нэмэгдүүлж, бүх суманд Мал эмнэлэг үржлийн алба байгууллаа. Энэ жил манай улс 13 сая орчим төл бойжуулж, олон жилийн дунджаас илүү амжилт үзүүллээ. Газар тариалангийн салбарт тодорхой бодлого явуулсны үр дүнд томоохон амжилтанд хүрсэнийг Та бүхэн мэднэ.

Улаан буудай, төмсний хэрэгцээгээ дотоодын үйлдвэрлэлээр бүрэн хангадаг боллоо. Гурилын үйлдвэрлэл сүүлийн 2 жилийн дотор 2.2 дахин нэмэгдлээ. Эдгээрийг дагаад манай улсын эдийн засгийн өсөлт энэ оны эхний хагасын байдлаар 9.7 хувьд хүрлээ. Нэг хүнд ноогдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээ гурван сая орчим төгрөг боллоо. Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого энэ оны эхний хагасын байдлаар 1.9 их наяд төгрөг байна. Ийм амжилт, ололтын үр шимийг ард иргэддээ мэдрүүлэх, хүний хөгжлийн таатай нөхцлийг бүрдүүлэх, өндөр өсөлттэй мэдлэгт суурилсан эдийн засгийг бий болгох талаар манай хамтарсан Засгийн газар ихээхэн анхаарч ажиллаж ирлээ.     

Энэ зорилгоор ирэх жилүүдийг Их бүтээн байгуулалтынх болгон зарласан. Бүтээснээсээ илүүг бүтээж, хийснээсээ илүү ихийг хийхийг зорьж ажиллах болно. Оюу толгой, Таван толгойн болон Сайншандын аж үйлдвэрийн цогцолбор зэрэг бүтээн байгуулалтын ажил үүний эхлэл нь байна. Эдгээр стратегийн орд газрыг түшиглэж металлург, хими, барилгын материалын, гангийн, эрчим хүчний зэрэг томоохон үйлдвэр барьж байгуулж, аж үйлдвэрийн хөгжлийн шинэ үеийн эхлэлийг тавих болно. Мөн танай аймагт нефть боловсруулах үйлдвэр барих шийдвэрийг саяхан Засгийн газар гаргасан. Удахгүй ажлыг нь эхлүүлнэ.

Уул уурхайн орд газрууд, эдийн засгийн хөгжлөө дэлхийн зах зээлтэй холбох төмөр замын бодлого тодорхой болсон. Үүний үр дүнд шинэ төмөр замынхаа шавыг тавьж ажлыг нь эхлүүллээ. Мөн аймгийн төвүүдийг холбосон авто замын сүлжээ, Улаанбаатар болон төвлөрсөн хотуудад орон сууцны хорооллын томоохон хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ.

Эдийн засгийн эдгээр өөрчлөлтөөс гадна боловсрол, эрүүл мэнд гээд нийгмийн салбар бүрт бодитой ажлууд хийгдэж байна. Тухайлбал, боловсролын салбарт дэлхийн стандартыг анх удаа нэвтрүүллээ. Танай аймагт ч гэсэн энэ жилээс эхлэн дэлхийн стандартад нийцсэн ерөнхий боловсролын лаборатори сургуульд хүүхдүүд сурах боломж, нөхцлөөр хангагдаж байгааг дуулгая. Кембрижийн стандартаар хичээллэх энэ сургуулийг төгссөн хүүхдүүд дэлхийн хаана ч хүссэн сургуульдаа элсэн орох боломжоор хангагдана. Өөрөөр хэлбэл манай боловсролын тогтолцоог дэлхий дахин хүлээн зөвшөөрнө гэсэн үг юм.

Их, дээд сургуулийг хотхон хэлбэрээр хөгжүүлэх эх суурь тавигдаж, ажил нь эхэллээ. Нийгмийн хамгааллыг сайжруулж, цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг үе шаттай нэмэгдүүлж байна. Эрүүл мэндийн салбарын санхүүжилтийг нэмэгдүүлж Клиникийн нэгдсэн I, III эмнэлэг, I амаржих газар, Хавдар судлалын үндэсний төв, Сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төв, Арьсны өвчин судлалын үндэсний төвийн өргөтгөлүүд, III амаржих, 300 ортой нийслэлийн Эх, нялхсын эрүүл мэндийн төвийн цогцолборыг шинээр барьж эхлүүллээ.

Мөн олон улсын стандартад нийцсэн Үндэсний оношилгооны төв, хүүхдийн эмнэлгийг барихаар боллоо. Нийгмийн хариуцлагыг дээшлүүлэх, шударга ёсны тогтолцоог бэхжүүлэх, гэр бүлийн үнэт зүйлсийг баталгаажуулах, иргэн бүрийн оролцоог бүхий л түвшинд хангах, шинэ үеийн ололтуудыг нэвтрүүлэх зэрэг салбар бүрт хийж хэрэгжүүлж байгаа ажил олон бий. Энэ бүхний үр дүнд  их бүтээн байгуулалтын орчин нөхцөл бүрдэж, эх орон маань хөгжин цэцэглэж, ард иргэдийн амьдрал бодитойгоор сайжрах болно.

Эрхэм хүндэт Дарханчууд аа,

Их ойн зочид, төлөөлөгчид өө,

Одоогоос 50 жилийн тэртээ улс орныг аж үйлдвэржүүлэх, атар газар эзэмших бодлого, зорилтын хүрээнд Бурхантын хөндийд бүтээн байгуулалтын их үйлс өрнөж, Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд түлхэц өгөхүйц томоохон байгууламжуудын анхны суурийг тавьж, олон үндэстний төлөөлөгчдийн оролцоотойгоор шанг нь татсан юм. Тийм учраас Дархан-Уул аймаг найрамдлаар овоглож, олон орны хөдөлмөрч иргэдийн хөлс, хүчээр сүндэрлэн босч, эв эеийн билэг тэмдэг болон хөгжиж ирсэн билээ.  

Тухайн үеийн ЗХУ-ын тусламжтайгаар барьж байгуулсан Шарын голын нүүрсний уурхай, Дулааны цахилгаан станц, Барилгын материалын бааз, Байшин үйлдвэрлэх комбинат, Бүгд Найрамдах Болгар Ард Улсын тусламжтайгаар барьсан Нэхий эдлэлийн үйлдвэр, Цементийн үйлдвэр, Бүгд Найрамдах Унгар Ард Улсын тусламжтайгаар барьсан Мах комбинат, Бүгд Найрамдах Польш Ард Улсын тусламжтайгаар барьсан Цагаан тоосго, шохойн зэрэг үйлдвэрийг ашиглалтад оруулсан нь Монгол Улсын хөгжил цэцэглэлт, нийгэм, эдийн засгийн амьдралд ихээхэн хувь нэмэр оруулсан билээ. Тиймээс Найрамдлын Дархан хотыг барьж байгуулахад оролцож, дэмжиж тусалсан орнуудын Засгийн газар, ард түмэнд, дипломат корпусын ажилтнуудад 50 жилийн ойн баярын мэнд хүргэж гүн талархал илэрхийлье. 

 Бурхантын хөндийн их бүтээн байгуулалтанд олон мянган ажилчин, малчин, залуучууд аж үйлдвэр, газар тариалан, боловсрол, эрүүл мэнд, урлаг соёл, шинжлэх ухааны салбаруудад илгээлтээр ирж Дархан хотыг барьж байгуулахад оролцож, ажил хөдөлмөрийн гараагаа эхлүүлсэн. Тэдний дотроос хөдөлмөрийн баатар, гавъяат, эрдэмтэн мэргэд, урлаг, спортын алдартан олноороо төрөн гарч улс орныхоо хөгжилд томоохон хувь нэмэр оруулсаар байгааг баярын энэ өдөр бахдан тэмдэглэх учиртай. Тиймээс Дархан-Уул аймгийг өнөөдрийн хөгжил дэвшилд хүргэхэд анхнаас нь гар сэтгэл нийлэн ажилласан бүх хөдөлмөрч ард иргэдэд, аж ахуйн нэгжүүдэд 50 жилийн ойн баярын мэндийг хүргэе.

Танай аймагт Монголын анхны Металлургийн, Эрэл  Цемент, Нэхий эдлэл, Дулааны цахилгаан станц болон хүнсний, мах боловсруулах зэрэг голлох үйлдвэрүүд үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Дархан-Уул аймаг нь хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлээрээ хүн амынхаа мах, махан бүтээгдэхүүний хэрэгцээний 90 орчим хувийг, гурил болон төмс хүнсний  ногооны хэрэгцээг 100 хувь хангадаг боллоо.

Монгол Улсын Хүнсний  ногоо тариалалтын улсын  шилдэг  сумаар  Дархан, Орхон сум, мөн Дархан хот нь “Эрүүл хот”, “Цэвэр хот”-оор, их бүтээн байгуулалтын он жилүүдэд баригдсан “Морин хуур” цогцолбор нь “Орон нутгийн хамгийн сайн санаачилга”-аар, “Миний  Монгол” цэцэрлэгт хүрээлэн нь  “Шилдэг  байгууламж”-аар, Дархан хот нь “Их бүтээн байгуулалт өрнүүлсэн  хот”-оор тус тус шалгарсан нь Дарханчуудын бахархал болсон төдийгүй бусад аймагт үлгэр жишээ үзүүлж байгаа билээ.

Дархан хот нь түүхэн 50 жилийн хугацаандаа хөгжил цэцэглэлтийн арвин их туршлага хуримтлуулж, өөрийн гэсэн өнгө аяс, өвөрмөц шийдэл бүхий бүтээн байгуулалтаараа улс орны хөгжлийн тэргүүн эгнээнд явж төвийн бүсийн тулгуур төв болон хөгжиж чадсан нь Та бүхний нөр их хөдөлмөрийн үр дүн билээ.

Дархан-Уул аймгийн үе үеийн удирдлага, ард иргэдийн хичээл зүтгэл, улс орны эдийн засагт оруулж буй хувь нэмрийг үнэлж Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар түүхт 50 жилийн ойн босгон дээр нь “Хөдөлмөрийн гавъяаны улаан тугийн одон”-гоор шагнасан байна. Тиймээс Дархан-Уул аймгийн удирдлага, ард иргэд Та бүхэнд үйлс бүтээлээр шалгарч төрийн өндөр, дээд одонгоор шагнагдсанд баяр хүргэж талархал илэрхийлье. Дархан-Уул аймгийн аж үйлдвэр, газар тариалангийн үйлдвэрлэл жил бүр өсч, үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, атар газрыг эзэмших аянуудыг амжилттай хэрэгжүүлсэн. Цаашид жижиг, дунд үйлдвэрлэл, өрхийн бичил бизнесийг дэмжих замаар хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих бодлогыг хэрэгжүүлж, хүн бүрийг хөдөлмөр эрхлэх боломжоор хангаж, айл өрх болгоны хангалуун амьдрах орчин нөхцлийг бүрдүүлэх ёстой.

Дарханчууд Та бүхэн өнгөрсөн он жилүүдийг их бүтээн байгуулалтын жилүүд болгон зарлаж, улсын төсвийн 19.6 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар 4.7 км урттай дулааны төв магистраль 800-гийн хос шугам, Дулааны цахилгаан станцын өргөтгөлийн засвар, “Зорчигч үйлчилгээний төв”-ийн автовокзал, Дулааны цахилгаан станцын зуухны тоосон системийн технологи, 12 мВт-ын турбины тохируулгын шинэчлэл зэрэг томоохон ажлыг хийж гүйцэтгэсэн байна. Мөн өнгөрсөн жил миний бие Дархан-Уул аймагт ажиллахдаа бүсийн 150 ортой эх, хүүхдийн төвийг барьж байгуулах, Орхон сумын төвөөс Улаанбаатар-Сэлэнгийн төв зам хүртэлх хатуу хучилттай зам, спортын цогцолбор барих зэрэг асуудалыг шийдвэрлэсэн. Эдгээр асуудлыг хэрэгжүүлж буй гэдэгт итгэж байна.

Өнөөдөр би Дархан-Уул аймгийн ой угтсан бүтээн байгуулалтын ажилтай танилцаж, ард иргэдийн санал бодлыг сонсоно. Дархан-Уулчуудын сэтгэл, зүтгэлийг орон нутгийнхаа хөгжил цэцэглэлт, ирээдүйн сайн сайхны төлөө удирдан чиглүүлж, тэдний идэвх санаачилга, бүтээлч оролцоотойгоор ой угтсан бүтээн байгуулалтын олон ажил өрнүүлсэн нутгийн өөрөө удирдах болон захиргааны бүх шатны байгууллагын хамт олондгүнталархалилэрхийлье. 

Их бүтээн байгуулалтын гэгээн түүхээ арвижуулж, эв эеийг эрхэмлэсэн найрамдлын нэрээ хадгалж, авъяас төгөлдөр ард иргэдийнхээ хөдөлмөр зүтгэлийг дэмжиж, амжилт ололтоо бататгаж, аймаг байгуулагдсаныхаа 50 жилийн тэгш дүүрэн ойг өргөн дэлгэр тэмдэглэхийг ерөөе. 

Сайн үйлс бүхнийг дэлгэрүүлж, их бүтээн байгуулалтын ундарга болж байхыг хүсэе.  

Та бүхэн тавтай сайхан наадаарай.

2011.07.21. Дархан-Уул аймаг

Сэлэнгэ аймаг байгуулагдсаны 80 жилийн ойн арга хэмжээнд оролцож буй хүндэт зочид, төлөөлөгчид өө,

Эрхэм хүндэт Сэлэнгэчүүд ээ,

Ардын хувьсгалын өлгий нутагт аж төрөн суугаа Сэлэнгэчүүд Та бүхэндээ аймаг байгуулагдсаных нь түүхт 80 жилийн ойн халуун дотно мэндчилгээг Засгийн газрын нэрийн өмнөөс хүргэе.  

Сэлэнгэ аймгийн 80 жил Монголын түүхийн олон чухал үйл явдалтай давхцан тохиож буйд бэлэгшээж байна. Тиймээс Та бүхэндээ Монголын тулгар төрийн 2220, Их Монгол Улс байгуулагдсаны 805, Үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөний 100, Ардын хувьсгалын түүхт 90 жилийн ойн баярын мэндийг хүргэе. Сэлэнгэ нутгийн газар шороон дээр амьдарч ирсэн үе үеийн монголчууд маань эдгээр дүүрэн тэгш ойтой ямар нэгэн сэжмээр холбоотой байдаг билээ. Тиймээс энэ ойнуудыг утга учиртай, өргөн дэлгэр, өнөд дурсагдахаар бахдаж тэмдэглэх бүрэн эрх Та бүхэнд бий.

Монголын тулгар төрийн 2220 жилийн эх сурвалж болсон Хүннү өвгийн олон дурсгалыг хадгалсан Ноён уул Сэлэнгэ аймагт байдаг. Мянганы суут хүн эзэн Чингис хааныг Тэмүүжин нэртэй залуу хөвгүүн байхад өдгөө 805 жилийнх нь ойг тэмдэглэж буй Их Монгол Улсыг байгуулах тэмцлийн эх суурь энд л тавигдсан. Эх орныхоо тусгаар тогтнол, газар шорооны төлөөх Ардын хувьсгал энэ л нутгаас эхлэлтэйг Монгол түмэн мэднэ. Өнөөгийн Монгол орны хөгжлийн эх суурийг тавьсан энэхүү Ардын хувьсгалын 90 жилийн ойг орон даяар тэмдэглэж байна. 

Их ойн билэг ерөөлтэй энэ жил улс оронд маань олон амжилт, бахархал дагуулж ирлээ. Эдийн засаг хөгжиж, уул уурхайн олон үйлдвэр эх сууриа тавьж, Монгол Улс дэлхий нийтийн анхаарлын төвд орлоо. Мал аж ахуйн салбарт зарцуулах төсвийн хөрөнгийг 2 дахин нэмэгдүүллээ. Ойрын жилүүдэд байгаагүй амжилтыг үзүүлж, энэ онд бид 13 сая орчим төл бойжуулж авлаа. Газар тариалангийн салбарын шинэчлэлийн бодлогын үр дүнд улаан буудай, төмсний хэрэгцээгээ дотоодын үйлдвэрлэлээрээ бүрэн хангадаг боллоо. Гурилын үйлдвэрлэл сүүлийн 2 жилийн дотор 2.2 дахин нэмэгдсэн. Хувийн болон гадаадын хөрөнгө оруулалтаар олон шинэ үйлдвэр баригдаж байна.

Энэ бүх амжилт, ололтыг дагаж эдийн засгийн өсөлт энэ оны эхний хагасын байдлаар 9.7 хувьд хүрлээ. Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний нэг хүнд ногдох хэмжээ гурван сая орчим төгрөг боллоо. Эдгээр амжилт, ололтоо бататгаж, эдийн засгийн өсөлтийн үр шимийг иргэн бүртээ хүргэж, ирэх он жилүүдийг их бүтээн байгуулалтын жил болгохоор Засгийн газар зорьж байна. Таван толгойн орд газрын хувьцаанаас иргэн бүртээ ижил тэгш хувьцааг үнэ төлбөргүй олгох шийдвэрийг Засгийн газар гаргалаа. Өнгөрсөн зуунд хийсэн бүтээн байгуулалтаас илүү ихийг бид хийх ёстой. Оюутолгой, Тавантолгой зэрэг стратегийн орд газар, Сайншандын аж үйлдвэрийн бүтээн байгуулалт үүний эхлэл суурь нь болж байна.

Стратегийн орд газруудаа түшиглэж барилгын материалын, хими, гангийн, металлург, эрчим хүчний, нефтийн томоохон үйлдвэрүүдийг барьж байгуулна. Уул уурхайн орд газрын бүтээгдэхүүнийг дэлхийн зах зээлтэй холбох шинэ төмөр замынхаа эх суурийг энэ жил тавьж эхэлж байна. Мөн бүх аймгийг холбосон хатуу хучилттай замын сүлжээ барьж байгуулахаас гадна орон сууцны томоохон хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна.

Боловсрол, эрүүл мэнд, нийгмийн, шинжлэх ухааны гээд бүхий л салбарт хамтарсан Засгийн газар бодитой ажлуудыг эхлүүллээ. Боловсролын салбарт дэлхийд хүлээн зөвшөөрөгдсөн Кембрижийн стандартыг нэвтрүүлж байна. Ирэх хичээлийн жилээс танай аймагт олон улсын стандартад нийцсэн ерөнхий боловсролын лаборатори сургууль хичээллэж эхлэх ёстойг дуулгая. Их, дээд сургуулийн тоог цөөлж олон улсын стандартын дагуу кампус хэлбэрээр хөгжүүлэх бодлого тодорхой болж, эхний оюутны хотхон баригдах нөхцөл бүрдлээ. 

Ард иргэдийнхээ амьжиргааг дээшлүүлэх, эрүүл мэндийг нь хамгаалах талаар ч олон ажил хийж байна. Цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг үе шаттайгаар нэмэгдүүлж байна. Хөдөө орон нутгийн эрүүл мэндийн орчин нөхцөлийг сайжруулахын зэрэгцээ Улаанбаатар хотод эрүүл мэндийн томоохон байгууламжуудыг барьж байна. Тухайлбал Клиникийн нэгдсэн I, III эмнэлэг, I амаржих газар, Хавдар судлалын үндэсний төв, Сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төв, Арьсны өвчин судлалын үндэсний төвийг өргөтгөж байна. Мөн III амаржих газар, 300 ортой нийслэлийн Эх, нялхсын эрүүл мэндийн төвийн цогцолборыг шинээр барьж эхлүүллээ.

Олон улсын стандартад нийцсэн Үндэсний оношилгооны төв, хүүхдийн эмнэлгийг барихаар боллоо. Энэ мэтээр нүдэнд харагдаж, гарт баригдах олон ажлыг амжуулж хийж байна. Бид хариуцлагын тогтолцоог сайжруулж, шударга ёсыг нийгмийн салбар бүрт тогтоох, гэр бүлийн үнэт зүйлсийг түгээн дэлгэрүүлэх зэргээр оюун санаа, ёс суртахууны хүрээнд ч тодорхой өөрчлөлтүүдийг хийж байна. Энэ бүхний үр шимийг ард иргэд маань хүртэж, улс орон эрчимтэй хөгжих боломж нөхцөлөөр хангагдана. Тиймээс бид ирэх жилүүдийг их бүтээн байгуулалтынх байх болно гэж тодотгон зарлаж байгаа. Энэхүү их бүтээн байгуулалтыг Сэлэнгэ нутгийн ард иргэд Та бүхэн манлайлан ажиллана гэдэгт итгэж байна.

Эрхэм хүндэт Сэлэнгэчүүд ээ,

Их ойн зочид төлөөлөгчид өө, 

Монгол орны олон гол мөрний ай сав, байгаль цаг уурын тааламжтай нөхцөл бүрдсэн Сэлэнгэ нутгийн иргэд Атрын I, II, III аяныг үе удмаараа түүчээлэн, үйлс бүтээлээрээ манлайлан хэрэгжүүлсэн бахдам гавъяатай билээ. Сэлэнгийн тариаланчид өнгөрсөн жил 171,6 мянган тонн үр тариа, 42,7 мянган тонн төмс 30,2 мянган тонн хүнсний ногоо, 1689 тн тэжээлийн ургамал хураан авч, 203,0 мянган тонн байгалийн хадлан бэлтгэсэн амжилтаараа улсдаа манлайлсан.

Сэлэнгэчүүд Та бүхэн жил бүр улсын хэмжээний үр тарианы 60.0 орчим хувь, төмсний 30.0 хувь, хүнсний ногооны 40.0 гаруй хувийг үйлдвэрлэж, үр тарианы үйлдвэрлэлтээр улсдаа тэргүүлэх боллоо. Үр тарианы үйлдвэрлэлээс гадна алт, цемент, шохой, мод боловсруулах, хүнсний үйлдвэрлэлийн салбаруудыг амжилттай хөгжүүллээ. Мөн хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлд шинжлэх ухаан, техникийн ололтыг нэвтрүүлж Сэлэнгэ үүлдрийн үхэр, Орхон, Хангай, Ерөө үүлдрийн хонь, Орхон, Дархан сортын буудай, “Монгол алим” бий болгож улсдаа анх удаа жимс, жимсгэний болон балт зөгийн аж ахуйг үүсгэн байгуулсан бахархалт түүх Та бүхэнд бий. Сэлэнгэчүүд Та бүхэн мал аж ахуйгаа эрчимжүүлж ашиг шимийг нь нэмэгдүүлэх талаар санаачилга зүтгэлтэй ажилласны үр дүнд 1 малаас ашигласан хонины ноос улсын дунджаас 156 грамм, сүү 160 литр, үхрийн амьдын жин 38 кг-аар илүү байна.

Сэлэнгэ аймаг бусдад үлгэр жишээ болж ирсэн төдийгүй төрийн үйлчилгээг иргэдэд чирэгдэлгүй шуурхай хүргэх, баг, суманд нутгийн захиргааны байгууллагыг бэхжүүлэх, иргэдийнхээ аж амьдралыг дээшлүүлэхээр хийж хэрэгжүүлж буй ажлын амжилт, бүтээлээрээ улсын хэмжээнд сүүлийн 5 жил дараалан хошуучилсан. Тиймээс 2009, 2010 оны ажлаар улсад тэргүүлж “Монгол Улсын шилдэг аймгаар 2 удаа, тус аймгийн Мандал сум 2011 онд төвийн бүс дэх Монгол Улсын шилдэг сумаар тус тус шалгарсанд дахин баяр хүргэе.

Атар газрыг эзэмших, ард түмнээ эрүүл, экологийн цэвэр хүнсээр хангах, эх орныхоо газар тариалангийн салбараа эрчимтэй хөгжүүлэх их үйлсийн ололт, амжилтаа төр, засгаараа үнэлүүлж хоёр удаа “Хөдөлмөрийн гавъяаны улаан тугийн одон”-гоор, мөн Д.Сүхбаатарын одонт Монгол Улсын анхны аймаг болсныг 80 жилийн ойн энэ өдөр бахархан дурсаж байна. Энэ бол Монголын төр, ард түмэн Сэлэнгэчүүдээр бахархаж бас та бүхэндээ өндөр үүрэг, хариуцлага, итгэл найдвар, хүндлэл  өгч байгаагийн тод илрэл юм. Тиймээс амжилт бүтээлийг, шагнал үнэлэмжийг дагаж ард түмнийхээ, улс орныхоо өмнө хүлээх үүрэг, хариуцлага улам нэмэгдсэнийг ойлгож байгаа гэдэгт итгэж байна.

Атар газрыг эзэмших их үйлсийн гарааг эхэлсэн илгээлтийн эздүүд энэ нутагт анхны шангаа татаж, ажил амьдралаа дэвжээж, улс орноо хөгжүүлж ирсэн. Энэхүү бахдам үйлсийн эздийн дотроос Богд хаант Монгол Улсын анхны баатар Д.Дуваа, Ялгуунбаатар Сумъяа бээс, Улсын баатар Д.Дэмбэрэл, Улсын Бага хурлын анхны дарга, партизан Г.Бумцэнд, Гадаад яамны болон Хөдөө аж ахуйн яамны сайд Н.Лхамсүрэн, Соёлын яамны сайд Ж.Сосорбарам, Тээврийн яамны сайд С.Ёндонсүрэн, МАХН-ын Төв Хорооны нарийн бичгийн дарга Л.Цэнд, Эрүүл  мэндийн сайд Б.Дэмбэрэл, Ням-Осор, П.Нямдаваа, Хүнс, хөдөө аж ахуйн сайд Л.Нямсамбуу, Сангийн сайд С.Баярцогт, Монгол Улсын баатар, УИХ-ын гишүүн Э.Бат-Үүл, УИХ-ын гишүүн О.Чулуунбат тэргүүтэй төр нийгмийн зүтгэлтэн, Билгүүн номч, их эрдэмтэн Б.Ринчин, соён гэгээрүүлэгч Наваанюндэн, Төрийн хошой шагналт зохиолч Д.Сэнгээ, Ардын багш, гавъяат жүжигчин Д.Жамъянжав, олимп, дэлхийн аваргын хүрэл медальт, гавъяат тамирчин Д.Оюунболд, Улсын арслан Данзан зэрэг урлаг, утга зохиол, спортын нэртэй төлөөлөгчид төрөн гарсныг Монгол түмэн мэддэг билээ. Сэлэнгэ нутаг эрхий мэргэн харваачид, эрэмгий хурдан хүлгээрээ ч бас алдартай.

Энэ жилийн олон ой давхацсан билэгтэй сайхан наадамд танай нутгийн хүү Г.Эрхэмбаяр одтой сайхан барилдаж, олон түмнээ цэнгүүлж, Улсын арслан цол хүртсэнд баяр хүргэж, амжилт хүсье. Өнгөрсөн намар Сэлэнгэчүүд Та бүхэнтэй нүүр тулан уулзаж  сум, орон нутгаа хөгжүүлэхээр төлөвлөсөн болон хийж бүтээж байгаа ажлуудтай танилцсан. Энэ үеэр Сэлэнгэчүүдийн санал хүсэлтийн дагуу аймгийн төвд усан бассейн барих, Алтанбулаг сумын Засаг даргын Тамгын газрын барилгыг шинэчлэх, Ерөө сумын Бугант тосгоны халаалтын алдагдлыг төсөвт тусгах, Хушаат сумын Орхон гол дээр төмөр бетон гүүр барих, Сүхбаатар сумын цэвэр ус, ариутгах татуургын тоног төхөөрөмж, шугам сүлжээнд шинэчлэлт хийх, Сэлэнгэ аймгийг “Эрчимжсэн мал аж ахуй-газар тариалангийн загвар бүс нутаг” болгох, “Сэлэнгийн долгио” чуулгын барилгад их засвар хийх, газар тариалангийн бүтээгдэхүүн борлуулах бирж, сүлжээ байгуулах асуудлыг шийдвэрлэж зохих хөрөнгө оруулалтыг улсын төсөвт суулгасан.

Мөн ардын хувьсгалын өлгий Сэлэнгэ нутгаас төрсөн ардын журамт цэрэг, партизануудын хүндэтгэлийн цогцолбор бий болгох, Ардын хувьсгалын удирдагч, Ардын намыг үүсгэн байгуулагч Д.Сүхбаатар жанжны хөшөөг шинэчлэх, төв цэнгэлдэх хүрээлэнгээ шинээр барихыг зорьсон Сэлэнгэчүүдийн санаачилга, бүтээлч ажлуудыг Засгийн газар дэмжиж санхүүжилтийг шийдвэрлэсэн. Эдгээр асуудлуудыг хэрэгжүүлж, ажил хэрэг болгож байгаа гэдэгт итгэлтэй байна.

Цаашид Сэлэнгэ нутгийнхан их бүтээн байгуулалтыг манлайлж, өрхийн аж ахуйг хөгжүүлэх загвараа сайжруулж бусад аймагт арга туршлагаасаа зааж өвлүүлэн газар тариалангийнхаа үйлдвэрлэлийг эрчимжүүлж, ургацаа нэмэгдүүлэн эрчимжсэн мал аж ахуйг хөгжүүлж, Монгол Улсын хөдөө аж ахуйн загвар бүс нутаг болохыг хүсэе. Хамаг Монголыг тэтгэсэн буян хишиг ихтэй нутагтаа үе удмаараа аз жаргалтай байж, сэтгэлээ шингээж ургуулсан алтан шаргал тарианыхаа өгөөжөөр амьдралаа тэтгэж явахыг ерөөе.

Газрын шим тэтгэж, тариан түрүү сугсарч Сэлэнгэ нутаг хөгжин цэцэглэх болтугай.

Та бүхэн тавтай сайхан наадаарай.

2011.07.21. Сэлэнгэ аймаг

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд 2011 оны 07-р сарын 18-ны өдөр БНАСАУ-ын гадаад хэргийн сайд Пак И Чун тэргүүтэй төлөөлөгчдийн хүлээн авч уулзлаа. Засгийн газрын тэргүүн уулзалтын эхэнд зуны дэлгэр цагаар манай улсад айлчилж байгааг тэмдэглээд таны энэ удаагийн айлчлал хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагааг улам бэхжүүлэн, хөгжүүлсэн  айлчлал болж байна гэдэг итгэлтэй байна гэлээ.  Түүнчлэн Манай хоёр ард түмэн ах дүүгийн сайн харилцааныхаа түүхэнд бие биедээ тусалж дэмжиж ирсэн сайхан уламжлалтай. Цаашдаа ч хөдөө аж ахуй, уул уурхай, далайн гарц боомт, дэд бүтэц, барилгын салбарт харилцан хамтран ажиллах өргөн боломж байгааг онцоллоо.

Цаг зав гарган халуун дотоноор хүлээн авч уулзаж байгаад Ноён Пак И Чун Ерөнхий сайд С.Батболдод талархал илэрхийлээд төрөл төрөгсдийнхөө гэрт ирсэн мэт сэтгэгдэл төрж байгаагаа хэллээ. Мөн тэрээр БНАСАУ-ын сайд нарын зөвлөлийн даргын мэндчилгээг уламжлаад ирэх онд тохиох Ким Эр Синий мэндэлсний 100 жилийн ойг эдийн засгийн үсрэнгүй хөгжлөөр угтахаар ажиллаж байгаагаа дуулгаад Монголын талтай өргөн хүрээтэй хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх боломжийн талаар ярилцлаа.

Ийм нэртэй  үзэсгэлэн өнөөдөр Үндэсний музейд нээгдэв. Тус үзэсгэлэнгийн нээлтийн ажиллагаанд Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд оролцлоо. Ерөнхий сайдын  урилгаар ирсэн , хүндэт зочин  ЮНЕСКО-гийн  ерөнхий захирал Ирина Бокова ч хүрэлцэн ирсэн байлаа. Засгийн газрын тэргүүн  үзэсгэлэнг нээж,  хэлсэн үгэндээ “ Манай  Үндэсний их баяр наадмын хүндэт зочин, ЮНЕСКО-гийн ерөнхий захирал Ирина Бокова танд “Монголын уламжлалт баяр наадам”-ыг ЮНЕСКО-гийн хүн төрөлхтний биет бус соёлын өвийн төлөөллийн жагсаалтад бүртгэгдсэн батламж, ““Монгол Алтайн хадны зураг”-ийг дэлхийн өвд бүртгэгдсэн гэрчилгээ, “ Алтан товч”, “ Ганжуур, Данжуур”-ыг дэлхийн баримтат өвд бүртгэгдсэн гэрчилгээг монголын ард түмэнд хүргэж ирсэнд онцгойлон талархал илэрхийлье”хэмээлээ.

Түүнчлэн Ерөнхий сайд цааш хэлэхдээ “ Монгол улс, АНУ-ын олон талт хамтын ажиллагаа нь шинэ цаг үе, шинэ нөхцөлд шинэ хэлбэрээр өргөжин хөгжиж байгаа бөгөөд хоёр талын соёл, боловсролын салбарт хамтран ажиллах Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрт 1989 онд гарын үсэг зурснаас хойш соёл, боловсролын салбарын хамтын ажиллагаа эрчимжсэн. Энэхүү хамтын ажиллагааны тод жишээ бол европ даяар алдартай “Чингис хаан- Монголын эзэнт гүрэн” үзэсгэлэнг БСШУЯ, АНУ-ын Дино Дон  компанитай хамтран АНУ-ын дөрвөн хот, Сингапур улсад зохион байгуулсан явдал юм. Энэхүү үзэсгэлэн нь  онцлог жилтэй энэ жил  “Чингис хаан үзэсгэлэн Монголд” нэрээр Улаанбаатар хотод зохион байгуулж байгаад баяртай байна.

“ Чингис хаан-Монголын эзэнт гүрэн үзэсгэлэн” нь Америкийн ард түмэнд цаашилбал дэлхийн нийтэд монголын түүх, өв соёлыг таниулан сурталчлах, монгол америкийн ард түмний харилцан ойлголцол, найрамдалт хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд бодитой хувь нэмэр оруулж байгаа гэдэгт итгэлтэй байна” хэмээн тэмдэглэсэн юм. Мөн энэ үеэр ЮНЕСКО-гийн ерөнхий захирал Ирина Бокова “ Монгол Шунхан Данжуур”, Лу.”Алтан товч” өвүүдийн батламжийг Монголын Үндэсний номын сангийн удирдлагуудад албан ёсоор гардуулан өглөө. Эдгээр өвүүд нь Монгол улсаас дэлхийн баримтат өвийн жагсаалтад нэр дэвшүүлэн бүртгэгдсэн анхны өвүүд болж байгаа ажээ

Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд үндэсний их баяр наадмын босгон дээр энэхүү таатай мэдээг ард түмэндээ дуулгаж байна.

Засгийн газрын тэргүүний урилгаар манай оронд айлчилж байгаа ЮНЕСКО-гийн ерөнхий захирал Ирина Бокова хүн төрөлхтний биет бус соёлын өвийн төлөөллийн жагсаалтанд “Монгол үндэстний баяр – Наадам” –ыг бүртгэсэнбатламж бичгийгМонгол Улсын Ерөнхий сайд С. Батболдод өнөөдөр гардуулан өглөө.  2010 оны 11 дүгээр сард Кени улсад хуралдсан соёлын биет бус өвийг хамгаалах Засгийн газар хоорондын хуралдаанаар Монгол Улсаас гурван  өв бүртгэгдсэний нэг “Монгол үндэстний баяр – Наадам”  байсан ажээ.

Ерөнхий сайд С.Батболд тус батламжийг авах үеэрээ хэлсэн үгэндээ “ Монгол наадам”-ыг ийнхүү ЮНЕСКО-гийн хүн төрөлхтний соёлын биет бус өвийн төлөөллийн жагсаалтад бүртгэснээр “ Эрийн гурван наадам”-ын зан үйл, ёс заншил, улмаар нүүдлийн соёл иргэншлийн өвөрмөц хэв маяг нь монголчуудаас дэлхийн соёлын санд оруулж буй томоохон хувь нэмэр, монгол соёл иргэншлийн төлөөлөл, нэрийн хуудас болсныг илэрхийлж байгаа хэрэг гэдгийг онцлон тэмдэглэж байлаа.

Хүн төрөлхтний биет бус соёлын өвийн төлөөллийн жагсаалтанд “Монгол үндэстний баяр – Наадам” –ыг бүртгэсэнбатламж бичигт:

Соёлын биет бус өвийг хамгаалах  Конвенцийн Засгийн газар хоорондын Хороо  нь “Монгол үндэстний баяр – Наадам”-ыг Хүн Төрөлхтний Биет бус соёлын өвийн Төлөөллийн жагсаалтанд бүртгэн авав.

Энэ жагсаалтанд “Монгол үндэстний баяр – Наадам”-ыг  бүртгэснээр  түүний дэлхийн дахины үнэ цэнийг түгээн алдаршуулж, соёлын олон төрөл зүйлийг хүндэтгэх соёл хоорондын харилцан ойлголцлыг бэхжүүлэхэд оруулж байгаа хувь нэмрийг нь улам бүр өргөх болно”гэж тодорхойлон бичижЮНЕСКО-гийн Ерөнхий захирал хатагтай Ирина Бокова гарын үсгээ зуржээ. 

Монголчууд бидний үндэсний бахархал болсон “Монгол Наадам “дэлхийн өв санд бүртгэгдсэнээрМонгол үндэстний бүтээн бий болгосон  их өв санг дэлхий нийтэд таниулж байгаа төдийгүй ард иргэд түүний дотор залуу хойч үе  өөрийн өв соёлоороо бахархах, язгуур соёлоо өвлөн уламжлах, сэргээн амилуулах буухиаг улам бүр тэтгэн баяжуулах их үйлсэд бодиттой хувь нэмэр оруулах нь дамжиггүй билээ.  

Монгол улсын Засгийн газар  ЮНЕСКО-гийн хооронд харилцан ойлголцлын санамж бичигт гарын үсэг зурах ёслолын  ажиллагаа  мөн энэ үеэр боллоо. Түүнчлэн  сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултад эрхэм зочин Ирина Бокова дэлгэрэнгүй хариулт өглөө

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд 2011 оны 7 дугаар сарын  6-ны өдөр Олон улсын нэр хүндтэй тэмцээнд улсаа төлөөлөн оролцож, амжилт гаргасан Дуурь бүжгийн эрдмийн театрын гоцлол дуучин Э.Амартүвшинг хүлээн авч уулзан дурсамж гардуулан баяр хүргэлээ. Засгийн газрын тэргүүн энэ үеэр суут хөгжмийн зохиолч П.И.Чайковскийн нэрэмжит хөгжмийн 14 дэх уралдаанд Монгол Улсаас анх удаагаа онцгой амжилт үзүүлж мөнгөн медаль, үзэгчдийн таашаалд нийцсэн дуурийн дуучин шагналыг тус тус хүртэж, эх орныхоо соёл урлагийн хөгжил, нэр төрийг дэлхийн тавцанд өндөрт өргөсөн явдалд баяр хүргэн цаашдын уран бүтээлд нь амжилт хүслээ. Мөн Засгийн газрын хуралдаанаас Э.Амартүвшинд 52 сая төгрөгийн шагнал олгохоор шийдвэрлэснийг дуулгалаа.

Дөрвөн жилд нэг удаа болдог уг тэмцээн залуу уран бүтээлчдийн ур чадвар шаардсан олон улсын томоохон арга хэмжээ бөгөөд  Төгөлдөр хуур, хийл, морин хийл, гоцлол дууны гэсэн дөрвөн төрлөөр шалгаруулдаг байна. Энэ жилийн тэмцээнд манай улсаас Э.Амартүвшин, Ч.Энхтайван, Ж.Бямбажав нар гоцлол дууны төрөлд амжилттай оролцжээ. Энэхүү олон улсын сонгодог урлагийн уралдааныг мэргэжлийн уран бүтээлчид дэлхийн олимпын наадамтай зүйрлэдэг байна. Олон улсын хэмжээний сонгодог урлагийн тэмцээнд төгөлдөр хуурын төрлөөр ОХУ-ын хоёр, Солонгосын хоёр, Украины хоёр төгөлдөр хуурч, хийлийн төрлөөр АНУ-ын хоёр мөн ОХУ, Израиль, БНСУ-ын хийлчид, морин хийлээр Арменик, Франц, Беларусь, Герман, Италийн хөгжимчид, гоцлол дууны төрлөөр Монгол, БНСУ, Оросын дуучид алт, мөнгө, хүрэл медалийн эзэд болжээ.