Ангилал: мэдээ

Улаанбаатар, Хонконг хоорондын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх хэд хэдэн боломж, нөхцөл байдаг. Нэгдүгээрт тус бүсэд Монгол Улс Консулын газраа нээх, шууд нислэгтэй болох, Хонконгийн Хөрөнгийн биржтэй харилцаагаа өргөжүүлэх  зэрэг чиглэлийг Монгол Улсын Засгийн газрын тэргүүн өнгөрсөн 4 дүгээр сард  Хонконгод ажлын айлчлал хийхдээ тус улсын удирдлагуудтай уулзаж ярилцахдаа тохирсон билээ. Тэгвэл жилийн дараа  энэ ажил  биеллээ олов. БНХАУ-ын Засаг захиргааны онцгой бүс Хонконгод Монгол Улс Ерөнхий консулын газраа нээх ёслолд Ерөнхий сайд С.Батболд оролцлоо. Мөн энэ үеэр МИАТ компани ч төлөөлөгчийн газраа нээв.

Өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд манай 30 орчим мянган иргэн Хонконгийг зорьжээ. Сүүлийн хоёр долоо хоногт шууд нислэгээр зорчих иргэдийн тоо эрс өссөн. Энэ нь иргэд хоорондын харилцаанд тулгуурлан  хоёр улсын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн хөгжүүлэх таатай боломж гэж Хонгонг дахь Монгол Улсын Ерөнхий консулын газрынхан ярьж байлаа. Нээлтийн ёслолын үеэр  Ерөнхий сайд  С.Батболд Хонконгод Ерөнхий консулын газар нээж байгаад Засгийн газар онцгой  ач холбогдол өгч байна  гээд Хонконг нь зүүн Азийн санхүү, эдийн засгийн гол төв юм.

Бид хоёр талын харилцаа хамтын ажиллагааны давуу талаа түшиглэж, мөн эрчимжүүлэх зорилгоор ийнхүү Ерөнхий консулын газраа нээлээ. Хоёр талын харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд иргэд хоорондын харилцаа, аялал жуулчлал, бизнесийн төлөөлөгчдийн түншлэл чухал гэдгийг тооцож МИАТ компани ч шууд нислэг үйлдэж эхэллээ. Шууд нислэг хийх тухай сүүлийн 10-аад жил ярьсан зүйл одоо бодит ажил болж байна. Монголын компаниуд ч Хонконгийн томоохон компаниудтай хөрөнгийн зах зээлд хамтран хөрөнгө босгож эхэллээ.

Хонконгийн Хөрөнгийн биржтэй хамтран ажиллах энэ боломж улам өргөжинө гэдэгт итгэж байна гэв. Цаашид аялал жуулчлалын харилцаа өсч, хамтын ажиллагааны сонирхлууд улам нэмэгдэнэ гэдэгт итгэлтэй байгаагаа Ерөнхий сайд тэмдэглээд Хонконгийн амбан захирагчтай уулзах үеэр эдгээр салбараас гадна боловсролын чиглэлээр хамтран ажиллах боломжийн тухай ч ярилцсан гэдгийг онцоллоо. Мөн өдөр Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд дэлхийн нэр хүнд бүхий “Wall street journal”,”Cnbc”,”Dqw jones”,”Washington post”зэрэг хэвлэлд ярилцлага өгөв

Өндөр хөгжилтэй Их-20 орны эгнээнд багтсан ОПЕК, АСЕАН гэсэн олон улсын нөлөө бүхий байгууллагын гол гишүүн, газрын тос, нүүрсний томоохон экспортлогч гээд тодотгох онцлогтой Индонези Улстай харилцан ашигтай хамтран ажиллах  боломжийн талаар Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд тус улсын Ерөнхийлөгч Сусило Бамбанг Юдоёонотой Жакарта хотноо уулзахдаа ярилцлаа. Индонез Улс ардчиллын үзүүлэлтээрээ дэлхийд гуравдугаарт, Азидаа үлгэр жишээ орон болоод байгаа юм. 243 сая хүн амтай Индонезийн эдийн засаг 6.5 хувиар өсч, хөгжлөөрөө бүс нутагтаа гуравт, дэлхийн жагсаалтын 18 дугаар байранд бичигдэж байна.

Ирэх 12 дугаар сард зохион байгуулах Валигийн ардчиллын форумд оролцохыг ноён Ерөнхийлөгч  албан ёсоор урилаа. Ерөнхий сайд С.Батболд урилгыг талархан хүлээн авч байгаагаа илэрхийлээд  Монгол Улс мөн энэ оны 7 дугаар сараас Ардчиллын төлөө олон улсын хамтын нийгэмлэгийг тэргүүлнэ. Энэ тал дээр Монгол Улсыг дэмжиж хамтран ажиллана гэдэгт итгэлтэй байгаагаа хэллээ. Индонезийн Ерөнхийлөгч уулзалтын үеэр Монгол-Индонезийн харилцааны түүхэнд шинэ хуудас нээгдлээ гээд газрын тос, нүүрс, зэс олборлолтын туршлагаа Монгол Улстай хуваалцаж, эрчим хүчний салбарт хамтран ажиллахад бэлэн байгаагаа илэрхийллээ.

Түүнчлэн хөдөө аж ахуй, худалдааны харилцаагаа өргөжүүлж, хоёр талын харилцааны түүхийг цаашид шинэ шатанд ахиулахаар тохиролцов. Эхний ээлжинд Засгийн газар хоорондын комисс байгуулж, Монгол-Индонезийн бизнесийн зөвлөл бий болгохыг Ерөнхий сайд С.Батболд санал болгоход Сушило Бамбанг Юдоёоно ажил хэрэг болгохоо амлалаа. Түүнчлэн  харилцан визгүй зорчих асуудлыг Ерөнхий сайд хөндөж энэ чиглэлээр хамтран ажиллахаар боллоо. Индонези Улсын ерөнхийлөгч Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдыг Индонезид албан ёсоор айлчлахыг урилаа.

Мөн өдөр Ерөнхий сайд С.Батболд Индонезийн Худалдааны сайд болон Эрчим хүчний сайд, бизнесийн төлөөлөгчидтэй уулзаж харилцаа, хамтын ажиллагааны асуудлаар ярилцав. Энэ уулзалтын дараа Индонезийн төв телевиз, Хонконг дахь CNBC, ВВС телевиз, Dow Jonesсонины сэтгүүлчид Ерөнхий сайд С.Батболдоос ярилцлага авлаа

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Зүүн Азийн асуудлаарх Дэлхийн эдийн засгийн чуулга уулзалтад оролцох үеэрээ бусад орны төр, засгийн тэргүүн, олон улсын байгууллага, бизнесийн салбарын төлөөлөгчидтэй уулзаж, харилцаа, хамтын ажиллагааны асуудлаар ярилцав. Жакартад болсон уулзалтын эхнийх нь “Давосын” хэмээн алдаршсан “Дэлхийн эдийн засгийн чуулга уулзалт байгууллага”-ын дарга, профессор Клаус Швабтай хийсэн уулзалт байлаа.

Азийн асуудлаарх дэлхийн эдийн засгийн чуулга уулзалтад урьсанд Ерөнхий сайд С.Батболд ноён Клаус Швабт талархал илэрхийлээд хамтын ажиллагааны асуудлаар санал солилцов. Ардчиллыг бэхжүүлэх, Хариуцлагатай уул уурхайг хөгжүүлэх, Авилгалын эсрэг түншлэл бий болгох зэрэг олон чиглэлээр хоёр тал идэвхтэй хамтран ажиллаж олон улсын хуралдаан, хэлэлцүүлгийг амжилттай зохион байгуулсныг Ерөнхий сайд тэмдэглэлээ.

Мөн Улаанбаатар хотноо зохион байгуулсан “Монгол орны усан хангамжийг асуудлыг шийдвэрлэх нь” сэдэвт хэлэлцүүлэг ихээхэн үр дүнтэй арга хэмжээ болжээ. Ноён Клаус Шваб Ерөнхий сайд С.Батболдыг  чухал асуудал хэлэлцэж байгаа Дэлхийн эдийн засгийн чуулга уулзалтад оролцож байгаад талархаж байна гээд Ерөнхий сайд таны идэвхтэй оролцоо санаачилга дор Монголын 150 компани “Авилгалын эсрэг түншлэлийн санаачилга”-д нэгдэн орсонд баяр хүргэе, энэ бол чухал арга хэмжээ” гэлээ.

Уулзалтын үеэр ноён Клаус Шваб Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдыг ирэх оны 1 дүгээр сард Давост болох Дэлхийн эдийн засгийн чуулга уулзалтад оролцохыг албан ёсоор урилаа. Энэ үеэр Монголын өдрийг зохион байгуулах, Монголын брэнд бүтээгдэхүүнийг сурталчлах арга хэмжээг хамтран зохион байгуулахаар тохиролцов. Үүнийг баталгаажуулж ноён Клаус Шваб чуулга уулзалтын төлөөлөгч дэлхийн улс төр, эдийн засаг, бизнесийн лидерүүдэд өмсгөх 2500 ширхэг ноолууран цамц, малгайн хослол захиалсан нь энэ уулзалтын сюрприз байлаа. 

Өөрийг нь Монгол Улсад албан ёсоор айлчлахыг урьсан урилгыг ноён Клаус Шваб талархан хүлээн авч ирэх жил айлчлахаа амласан байна. Чуулганы завсарлагаанаар Ерөнхий сайд Дэлхийн эдийн засгийн чуулга уулзалтын “Залуу лидер клуб”-ийн 20 гаруй гишүүнийг хүлээн авч уулзлаа

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд 6 дугаар сарын 12-13-ны өдрүүдэд Индонезийн нийслэл Жакартад болсон Зүүн Азийн асуудлаарх Дэлхийн эдийн засгийн чуулга уулзалтад оролцлоо. Жил бүрийн өвөл Швейцарийн Давост дэлхийн улс төр, эдийн засгийн лидерүүд цуглаж зангиагүй уулзан геополитикийн нөхцөл байдал, хөгжлийн чиг хандлагыг тодорхойлдог жишиг тогтсон. Харин энэ чуулга уулзалт Зүүн Азийг жич дурандах “Зуны Давос” бөгөөд энэ жил 20 дахь онтойгоо золгож байна.

”Шинэ даяаршилд хариу өгөх нь” сэдвийн дор Жакартад болж  байгаа энэ удаагийн  чуулга уулзалтад Засгийн газар, бизнес, иргэний нийгмийг төлөөлсөн 40 гаруй орны 600 гаруй удирдагч оролцож хоол хүнсний хангамж, аюулгүй байдал, шатахуун түлш, байгалийн гамшиг,үндэстэн доторхорлогын тэгш бус хуваарилалт, улс орнуудын эдийн засгийн хөгжлийн тэнцвэргүй байдал, түүний сөрөг үр дагаврын талаар нухацтай  хэлэлцэж, саад бэрхшээлийг шийдэх түлхүүрийг хамтдаа хайлаа.

Уур амьсгалын өөрчлөлт, байгалийн гамшиг, хүнсний аюулгүй байдал, хүн амын амьжиргааны түвшин, орлогын хэт зөрүүтэй байдал, ажилгүйдэл нь улс орнуудын өмнө тулгарч байгаа нийтлэг бэрхшээл гэж Зүүн Азийн эдийн засгийн чуулганд оролцогчид үзэж байна. Эдгээрийг шийдэх арга замыг хайсан олон чухал санал, санаачилга чуулганы үеэр гарлаа. Бүс нутгийн хэмжээнд асуудлаа зохицуулах, ингэхдээ Их-20 хэмээн нэрлэгдсэн өндөр хөгжилтэй орнуудтай идэвхтэй хамтран ажиллах замаар бүхий л  боломжийг ашиглах нь чухал гэсэн санаа олонтоо дурьдагдаж байлаа.

Дэлхийн эдийн засгийн чуулга уулзалт байгууллагын дарга, профессор Клаус Шваб “Дэлхийн саад бэрхшээлийг зохицуулах нь: Эрсдэлд хариу өгөх Азийн механизм” сэдэвт салбар хуралдааны индэрт таван илтгэгчийг урьсны нэг нь Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд байв. Энэ салбар хуралдаан Жакартад болж буй чуулга уулзалтын гол сэдэв юм.

Зүүн Азийн бүс нутгийн орнуудын өмнө тулгамдсан болон ирээдүйд тулгарч болзошгүй хүндрэл бэрхшээлээс гарах арга зам, шийдэх шийдэл нь юу байх талаар халуухан яриа өрнөлөө. Хэлэлцүүлэгт дэвшүүлсэн Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын санааг тоймолбол, дэлхийн аль нэг улсад л хамаардаг алдаа, эсвэл амжилт гэж байдаггүй учраас ухаалаг хамтын ажиллагааг өрнүүлэх нь чухал байгаа тухай байв. 

“Жижиг улсын зовлон том улсад ч байдаг. Нийтлэг бэрхшээлийн эсрэг тэмцэхэд Засгийн газрууд дэлхийн төвшинд хамтран ажиллах арга замаа боловсронгуй болгох хэрэгтэй. Ингэхдээ эхлээд үндэсний хэмжээнд тулгамдсан асуудлаа тодорхойлох, улмаар олон улс, бүс нутгийн хамтын ажиллагааны хүрээнд  шийдэх боломжийг ашиглах нь давуу талтай” гэж Ерөнхий сайд С.Батболд үзэж байна. 

Тэрээр цөлжилт, түүний эдийн засаг нийгмийн амьдралд үзүүлэх болсон сөрөг үр дагаврын талаар мөн хөндлөө. Монгол бол усны нөөцөөр хомс дэлхийн 60 орны нэг бөгөөд нийт нутгийн  70 хувь цөлжсөн, олон булаг, шанд ширгэсэн нь тулгамдсан асуудал болоод байгааг тэрээр хэлээд  өнгөрсөн зун говийн элсэн цөлд Засгийн газраа хуралдуулахдаа уур амьсгалын өөрчлөлтөд Монголын иргэд төдийгүй дэлхий нийтийн анхаарлыг хандуулахыг зорьсноо өгүүлэв. 

Түүнчлэн стратегийн чухал ач холбогдолтой бараа, бүтээгдэхүүний хувьд нэг зах зээлээс хараат байх нь эдийн засагт ихээхэн дарамт  учруулдаг тухай ч дурьдав. Үндэсний хэмжээнд тулгарч буй асуудлаа шийдэхдээ бусдын шилдэг туршлагаас суралцдаг. Байгалийн баялгаас иргэддээ тэгш хүртээх үүднээс “Хүний хөгжлийн сан”, эрсдэлээс хамгаалах зорилгоор “Тогтвортой байдлын сан” байгуулсан. Хүнсний хэрэгцээгээ дотооддоо хангах  Засгийн бодлого үр дүнгээ өгч байгаа гээд өөрийн орны нөхцөл байдал, алдаа оноогоо Ерөнхий сайд элдэв өнгө, будаггүйгээр танилцууллаа.

Монголын эдийн засгийн хөгжлийн хурд, нүүрс, газрын тос гэх мэт байгалийн нөөц, баялгийн талаар Жакартад чуулж буй эдийн засагчид нэлээд сонирхож байлаа. “Монгол Улс ашигт малтмалын арвин баялаг нөөцтэй. Бас манай улс бол хөдөө аж ахуйн орон. Дэлхий даяар хүнсний хомсдолын тухай ярьж эхэлсэн энэ цаг үед Монгол Улс ирээдүйд хүнсний томоохон нийлүүлэгч болох бүрэн боломжтой” гэж Ерөнхий сайд С.Батболд хэлсэн нь шинэ мэдээ байлаа. Энэ үг чуулгад оролцогчдын анхаарлыг ихээхэн татав.

Чуулганы  завсарлагаар Сингапурын Ерөнхий сайд, Европын холбооны төлөөлөгчид, Индонезийн Худалдааны сайд, Эрчим хүчний сайд нар болон дэлхий дамнасан үйл ажиллагаа явуулдаг томоохон компанийн удирдлагууд Ерөнхий сайд С.Батболдтой  биечлэн уулзаж Монгол орны талаар сонирхож хамтын ажиллагааны боломжийн талаар санал солилцлоо.

Монгол Улс 713 мянга 780 өрхтэй. Эдгээр өрхийн 322 мянга 836 нь гэрт, 382 мянга 808 нь байшинд, 8064 нь зориулалтын бус сууцанд амьдардаг. Өөр нэгэн сонирхолтой баримт дэлгэхэд, зургаан наснаас дээш нийт хүмүүсийн 75 хувь нь гар утас хэрэглэдэг байна. Энэ болоод бусад олон мэдээллийг 2010 оны Хүн ам, орон сууцны тооллогын дүн мэдээнээс харж болохоор байна. Түүх сөхөхөд Монгол Улс ХХ зууны туршид хүн амаа 9 удаа тоолжээ. Үүний анхных нь болох 1918 оны тооллогоор 647.5 мянган хүн амтай байсан бол 2000 оны Хүн амын тооллогоор манай улсын хүн ам 2 сая 373 мянга 493 болсон байлаа. Тэгвэл 2010 онд бид хэдүүлээ болсон бэ. Энэ болоод бусад олон асуултад хариулт өгөх 2010 оны хүн ам, орон сууцны тооллогын дүнг албан ёсоор танилцууллаа.

Энэхүү ажиллагааг нээж Монгол Улсын Ерөнхий сайд, Хүн, ам орон сууцны тооллогын улсын комиссын дарга С.Батболд үг хэлэхдээ  “2010 онд дэлхийн 53, үүний дотор Азийн 15 улс тооллого зохион байгуулсны нэг нь манай улс байлаа гэдгийг тэмдэглээд Монгол Улсын хүн ам 2010 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдрийн байдлаар 2 сая 754 мянга 685 болсныг албан есоор мэдээллээ. Улс орнууд хүн амаа 10 жил тутам тоолж байх НҮБ-ын зөвлөмжийн дагуу манай улс ээлжит 10 дахь удаагийн тооллогоо “Хүмүүнд төр эрхэм, төрд хүмүүн эрдэнэ” уриан дор 2010 оны 11 дүгээр сарын 11-17-ны өдрүүдэд амжилттай зохион байгуулсан гэдгийг Ерөнхий сайд хэлээд манай улс хөгжлийн гараанд ирсэн чухал үед хүн ам, орон сууцны 2010 оны тооллогын дүн гарч байгаа нь түүхэн ач холбогдолтой гэлээ.

Хүн амынхаа энэ бодит мэдээлэлд тулгуурлан өөрийн орны нөхцөл байдалд нийцсэн хөгжлийн загвар,  үзэл баримтлалыг тодорхойлох шаардлагатай болж байна. Хүн рүүгээ чиглэсэн бодлого бүхэн энэ тоо баримтад тулгуурласан байх ёстой. Тухайлбал, шинээр байрьж байгуулах сургууль, эмнэлэг зэрэг нийгмийн үйлчилгээний газруудыг хаана ямар багтаамж, хүчин чадалтайгаар баривал оновчтой байх вэ зэрэг асуултад тооллогын дүн бүрэн хариулт өгч байгаа гэдгийг Засгийн газрын тэргүүн тодотголоо. Мөн хүн ам зүй, хүн амын суурьшил, байршлыг зөв оновчтой зохицуулах, хүн амын орон сууцны нөхцөл, хангамжийн талаарх мэдээллүүдэд тулгуурлан Засгийн газраас авч хэрэгжүүлж буй бодлого, хөтөлбөрөө үнэлэх, үйл ажиллагаандаа ашиглана. Тиймээс тооллогын дүн, мэдээлэл үнэтэй лавлагаа болох учиртайг ч тэрбээр хэлсэн үгэндээ онцолж байлаа.

Энэхүү кампанит ажил тооллого явуулах байнгын бүтэц, эдийн засгийн баталгаа, хамрах хүрээ, мэдээлэл цуглуулах, боловсруулах зэргийг тооллогын тухай хуулиар баталгаажуулсан анхны тооллого. Гадаадад 6 сараас дээш хугацаагаар оршин суугаа иргэдээ анх удаа тооллогод хамрууллаа. Монгол Улс гадаадад байгаа иргэдээ тоолсон анхны улс боллоо. Мөн тоон системийн газрын зургийг анх удаа ашиглалаа зэрэг энэ удаагийн хүн ам орон сууцны тооллогын онцлогийг Монгол Улсын Ерөнхий сайд, Хүн ам, орон сууцны тооллогын улсын комиссын дарга С.Батболд танилцууллаа.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч илгээлт, НҮБ-ын Статистикийн комиссын дарга мэндчилгээ хүргүүлснийг ёслоллын ажиллагааны үеэр хүмүүст уламжиллаа. Мөн Улсын Их хурлын гишүүн, Эдийн засгийн байнгын хорооны дарга Д.Зоригт үг хэлсэн юм. Илгээлт, мэндчилгээ болон УИХ-ын гишүүний хэлсэн үгэнд “УИХ-ын шийдвэрээр Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдоор ахлуулсан Хүн ам, орон сууцны тооллогын улсын комиссыг байгуулсан. Энэ комисс энэ чухал ажлыг “Хүмүүнд төр эрхэм, төрд хүмүүн эрдэнэ” уриан дор амжилттай зохион байгууллаа” гэдгийг онцлон баяр хүргэсэн байлаа

Мэдлэгт суурилсан бүтээгч улс болох Засгийн газрын бодлогыг дэмжигч нэг хэлбэр нь Монголын Үндэсний олон нийтийн телевизээс бэлтгэсэн “Залуу зохион бүтээгч“ уралдаан боллоо хэмээн Ерөнхий сайд С.Батболд тэмдэглэж байна. Тэрбээр өчигдөр тус телевиз дээр очин, “Залуу зохион бүтээгч” уралдаанд тэргүүлсэн  хүүхдүүдэд шагналыг нь олгосон юм. Цагт нэг км зам туулахад хоёр га газрын өвс хадах боломжтой өөрөө явагч машин зохион бүтээсэн ШУТИС-ийн оюутан Н.Тогтох Ерөнхий сайдын ивээл дор зохион байгуулагдсан тус уралдааны тэргүүн байрыг эзэллээ. Тэрбээр Увс аймгийн Баруунтуруун сумаас ирж оролцсон бөгөөд хэрэгцээ шаардлагаа дагаад хийсэн түүний машин хамгийн ухаалаг бас эрэлт хэрэгцээтэй  техник болж чадсан гэж уралдааны шүүгчид үзсэн байна. Их мөнгө төлж, гадаадаас авдаг тракторыг 22 настай Н.Тогтох хүү ийнхүү монгол ухаанаар зохион бүтээжээ.

Монгол улсын Ерөнхий сайд эдгээр авьяаслаг хүүхдүүдэд шагнал гардуулахдаа хэлсэн үгэндээ “ Завхан аймгаас өвөөтэйгөө хамт ирсэн Гонгор хүү автомат харандаа худалдагчийг хэрхэн хийснийг, мөн робот нохой хийсэн  Төгсзаяа нарыг би уралдаанд оролцож байхад нь телевизээр харсан. Тэд ихэнхдээ өсвөр насныхан байсан нь надад бахархалтай санагдаж байлаа. Тэргүүн байранд орсон Н.Тогтох хүүгээр бахархаж байна. Монгол улсын Засгийн газраас ийм сайхан зүйлүүдийг боловсролын системээрээ дамжуулан үргэлж дэмжих болно. Залуу техникчдийн ордон гэж байдаг байлаа. Бараг үүдээ барих шахсан энэ ордонг Залуу зохион бүтээгчдийн ордон болгох шийдвэрийг Засгийн газраас гаргалаа. Хөрөнгө оруулалт, газрын асуудал нь ч цогцоороо шийдэгдсэн гэдгийг дуулгахад таатай байна. Уралдаанд оролцож шалгарсан нийт залуусдаа бүтээлч сэтгэлгээний амжилтын дээдийг хүсэн ерөөе. Оролцогсод нь улам өргөжихийн ерөөлийг дэвшүүлж байна” хэмээн хэллээ.

Уралдааны хоёрдугаар байрыг Нийслэлийн 55 дугаар сургуулийн сурагч О.Дашдаваа олон хувилбарт эдлэлээрээ эзэлсэн бол, гуравдугаар байрыг ШУТИС-ийн оюутан Г.Хашбат, Г.Отгонбаатар, 84 дүгээр сургуулийн сурагч З.Намуунбадралт нар хамтран эзэллээ. БСШУ-ны сайд Ё.Отгонбаяр энэ үеэр эхний байруудыг эзэлсэн ШУТИС-ийн оюутан Г.Хашбат, Г.Отгонбаатар нарыг суралцаж байгаа сургуульдаа үргэлжлүүлэн магистраар суралцах эрхийн бичгээр шагналаа. Мөн уралдааны хоёрдугаар байрыг эзэлсэн О.Дашдаваагийн “Бөмбүүлэй” үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийг иж бүрнээр нь бэлэглэх болсноо дуулгалаа. 80 орчим сая төгрөгийн үнэтэй тус төхөөрөмж суурилагдсанаар “ Бөмбүүлэй” үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн худалдаанд гарах ажээ. Тус уралдааны ерөнхий ивээн тэтгэгчээр оролцсон “ Өндөр Буянт холдинг “ компани эхний байранд орсон ШУТИС-ийн оюутан Н.Тогтохыг  таван сая төгрөгөөр урамшууллаа

Монгол улсын тусгаар тогтнолын үйл явц бүртэй салшгүй холбоотой, бидний нэрлэж заншсанаар “Ялалтын талбай”-д Монголын төрт ёс, түүхэн уламжлал, үе үеийнхний тэмцэл ялалтыг илтгэн харуулсан “Тусгаар тогтнолын эрхэм билэгдлийн хөшөө” сүндэрлэлээ. Ийнхүү ард түмний бахархал болсон есөн хөлт цагаан туг, гал, нар, сар зэрэг тусгаар тогтнолын билэгдлийг агуулсан гэрэлт хөшөө бүхий талбай 2011 оны 6 дугаар сарын 5ны өдөр нээлтээ хийлээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд, Монгол Ардын намын дарга С.Батболд энэхүү  нээлтийн ажиллагаанд оролцож хэлсэн үгэндээ Өнөөгийн та бид бүрэн эрхт, тусгаар тогтносон Монгол Улсдаа эрх чөлөөтэй, энх амгалан амьдарч буй нь үндэс угсаа газар шороо, эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын төлөөх үе үеийн эх оронч эрэлхэг хөвгүүд, ахмад үеийнхний хатуу ширүүн сорилтуудыг халуун амь бүлээн цусаа хайрлахгүй даван туулж чадсан агуу их үйл хэргийн үр дүн билээ. Энэхүү гэрэлт хөшөө нь тэдний маань тэмцэл зүтгэл, тусгаар тогтнолын үнэ цэнийг хойч, хойчийн үеийнхэнд сануулсаар байх болно гэлээ.

Мөн тэрээр өнөө ба ирээдүй үеийнхэн маань тусгаар тогтнолоо хичээл зүтгэл, үнэн сэтгэл, бодит бүтээн байгуулалтаар бататган бэхжүүлсээр байх учиртайг тэмдэглээд Монгол улсын минь тусгаар тогтнол, бүрэн эрх байдал батжин бэхжиж, ард түмний минь золбоо хийморь өөдлөн бадрах болтугай хэмээн ерөөлөө. Түүхэнд тэмдэглэснээр Богдын хүрээ байгуулах газрыг шинжиж явсан эрдэмтэн, мэргэд ар Халхын нутгийн баруун хэсэгт “Чингэлтэй” хэмээх билэгтэй сайхан уулын энгэрт Сэлбийн голын сэргэлэн шар дэнж /одоогийн Чандмань төвийн ард/-ийг сонгон шав тавьсан түүхтэй. Ийнхүү энэ газарт 1778 онд анх Их хүрээ Хүй мандлаас нүүдэллэн ирж, Богдын шар өргөөг барьж гал голомтоо бадраасан байдаг.

1911 оны Үндэсний эрх чөлөөний хувьсгал ялсан тэр жил гадаадын түрэмгийллээс сэргийлэх, гадны ноёрхлыг таслан зогсоох зорилгоор Богд хаан зарлиг гаргаж, худалдаа эрхэлж байсан орос, хятад, америк зэрэг гадаадын пүүсийн худалдаачдаас татвар хураамж авах хэлбэрээр шахалт үзүүлж эхлэхэд худалдаачид одоогийн Чандмань төвийн урд талбайд жагсаал цуглаан олонтаа хийдэг байжээ.

Мөн 1921 оны долдугаар сарын 6-ны өдөр Д.Сүхбаатар тэргүүтэй Монголын ардын журамт цэрэг болон Улаан армийн анги, нэгтгэл одоогийн Чандмань төвийн урд талбайд цугларан, “Сүхбаатарын талбай” руу хөдөлсөн түүхтэй. Иймээс тэрхүү талбайг “Ялалтын талбай” хэмээн нэрийдэж ирсэн байна. 1990 оны Ардчилсан хувьсгалын жилүүдэд мөн л энэхүү талбай нь хүний эрх, эрх чөлөө, тусгаар тогтнол, ардчилсан үзэл санааны индэр болж байсан юм.

Өнөөдөр энэхүү талбайг дээрх түүхэн эх сурвалжаас улбаалан Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын шийдвэрээр “Тусгаар тогтнолын талбай” хэмээн албан ёсоор нэрийдэж, “Тусгаар тогтнолын эрхэм билэгдлийн хөшөө” ийнхүү нийслэлийн зүрхэнд сүндэрлэлээ.

Тусгаар тогтносон Монгол Улсын эрх чөлөөт ард иргэд ээ,

Эрхэмсэг хатагтай, ноёд оо,

Хүндэт зочид төлөөлөгчид өө,

Бидний Монголчууд төв Азийн цээжинд төр улсаа үүсгэн байгуулж, үеийн үед үндэс угсаагаа хамгаалж хүчирхэгжин мандахын зэрэгцээ бууран доройтсон ч гэсэн тусгаар тогтнолоо дахин олж өнөө цагийн хөгжил дэвшилд хүрч ирсэн намтар баян цадиг түүхтэй ард түмэн билээ.

Монгол нутагт төрт улс үүсэн байгуулагдсаны 2220, Эзэн Чингис хааны байгуулсан Их Монгол Улсын 805, Үндэсний эрх чөлөөний хувьсгалын 100, Ардын хувьсгалын 90 жилийн ойнууд бол үндэсний ой санамжид үүрд мөнхөрч үлдсэн, үеийн үед дуурсагдах гайхамшигт үйл явдлууд мөн. Буурал их түүхийн маань бахархах үйл явдлыг гэрчлэх эдгээр түүхэн тэмдэглэлт ойнууд энэ жил давхцан тохиож байна. 

Энэ их ойнуудыг бид утга төгс, ёслол төгөлдөр тэмдэглэж өнөд дурсагдах үйл хэргийг дархлан бүтээх учиртай. Ойг угтсан олон бүтээлч ажил өрнүүлж буйн нэгэн тод илрэл нь Тусгаар тогтнолын талбайг шинэчлэн тохижуулж, “Тусгаар тогтнолын эрхэм билэгдлийн хөшөө”-г сүндэрлүүлэн босгох явдал мөн. 

Монголын төрт ёс, түүхэн уламжлал, үе үеийнхний тэмцэл ялалтыг илтгэн харуулсан, монгол архитектур, уран бүтээлчдийн оюун ухаан, уран гараар бүтээгдсэн “Тусгаар тогтнолын эрхэм билэгдлийн хөшөө”–ний нээлтийн ёслолыг Та бид өнөөдөр хийж байна. Ёслолын ажиллагаа маань нар хур тэгширсэн зуны дунд хөх морин сарын шинийн 4-ний дашнямтай билэгт сайн өдөр тохиолоо.

 Монгол улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, бичиг соёл, гүн ухаан, хүсэл тэмүүллийн гайхамшгийг чимэг болгон харуулсан энэ сүрлэг хөшөө өргөн утга агуулгатай “гэрэлт цамхаг”, ирээдүй хойч үедээ өвлүүлэн үлдээх “үнэт дурсгал”, үүрд мөнхөд оршихуйн ”билэгдэл” мөн.

Өнөөгийн Та бид бүрэн эрхт, тусгаар тогтносон Монгол Улсдаа эрх чөлөөтэй, энх амгалан амьдарч буй нь үндэс угсаа, газар шороо, эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын төлөөх үе үеийн эх оронч эрэлхэг хөвгүүд, ахмад үеийнхний хатуу ширүүн сорилтуудыг халуун амь, бүлээн цусаа хайрлахгүй даван туулж чадсан агуу их үйл хэргийн үр дүн билээ. Энэхүү гэрэлт хөшөө нь тэдний маань тэмцэл, зүтгэл, тусгаар тогтнолын үнэ цэнийг хойч, хойчийн үеийнхэнд сануулсаар байх болно.

“Тусгаар тогтнолын эрхэм билэгдлийн хөшөө” тийш ирэх ардын минь зам балрахгүй. Эрт цагийн хүн чулуу, буган хөшөөнөөс эхлээд өнөөдрийн бидний дархлан босгож байгаа “Тусгаар тогтнолын эрхэм билэгдлийн хөшөө” хүртэл эцэг дээдэс, эх орны түүхийн талаар олон зүйлийг илтгэн өгүүлэх болно.

Бидний өвөг дээдсийн дархлан хамгаалж, өвлүүлж уламжлуулсан төр улсын тусгаар тогтнол бол үндэстний маань оршин тогтнох, ард түмний минь эрхэмлэн дээдлэх хамгийн үнэ цэнэтэй зүйл мөн. Өнөө ба ирээдүй үеийнхэн маань тусгаар тогтнолоо хичээл зүтгэл, үнэн сэтгэл, бодит бүтээн байгуулалтаар бататган бэхжүүлсээр байх учиртай.

Эдүгээ Монголын тусгаар тогтнол Монгол хүний хөгжлөөр тодорхойлох тийм үед бид оршин амьдарч байна. Монгол хүний хөгжил, бидний өрсөлдөх чадвар өсөх тусам тусгаар тогтнол маань баталгаажих болно. Иймд Монгол Ардын Нам, манай Засгийн газрын зорилго бол Монгол хүн хөгжих, дэвжих нийгмийн таатай орчин нөхцөлийг бүрдүүлэхийн төлөө байж ирснийг батлан хэлье. Энэ цаг үед дэлхий дахинаа эх орныхоо тусгаар тогтнолыг тунхаглан зарлаж байгаа авъяаслаг, чадварлаг Монголчуудаараа бахархаж байна.  

Монголын тусгаар тогтнолын бэлгэ тэмдэг болсон “Тусгаар тогтнолын эрхэм билэгдлийн хөшөө”-г цогцлооход  өөрсдийн оюун ухаан, авьяас билэг, ур чадвараа дайчлан оролцсон уран бүтээлчид, нийт хүмүүст чин сэтгэлийн талархал дэвшүүлье. Энэхүү гэрэлт хөшөө Монголын ард түмний итгэл үнэмшлийн, эрхэм тэмүүллийн баталгаа, тусгаар тогтнолын тунхаглал болж сүндэрлэлээ. 

Монгол хүн бүрийн итгэл, бахархал, омогшлыг бадрааж, Улсынхаа нийслэлд “Тусгаар тогтнолын эрхэм билэгдлийн хөшөө”-ний ёслолын ажиллагааг нээснийг мэдэгдье. Монгол Улсын минь тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал батжин бэхжиж, ард түмний минь золбоо хийморь өөдлөн бадрах болтугай.

2011 оны 6 дугаар сар 05.

“Лондон 2012” олимпын наадам эхлэхэд 421 хоног үлдлээ. Тиймээс энэ богинохон хугацааг амжилттай төлөвлөж олимпийн бэлтгэл ажлыг улам эрчимжүүлэхийг Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Олимпын наадамд бэлтгэх үндэсний хорооны ээлжит хурлын үеэр үүрэг болголоо. Ерөнхий сайдын тэргүүлдэг тус  хороо өнөөдөр Төрийн ордонд хуралдсан юм.

Хурлыг нээж Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд үг хэлэхдээ, Монгол Улсын Засгийн газраас спортыг хөгжүүлэх эрх зүйн таатай орчныг бүрдүүлж, улсаас Үндэсний шигшээ багийн цалин, бэлтгэл цугларалт, тэмцээн, эм витаминжуулалт, хувцас хэрэглэл, материал худалдан авах зардалд 2009-2011 онд 3,2 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт гаргасан.  Тив, дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд өндөр амжилт үзүүлсэн тамирчдад  2011 он гарсаар 168 сая 300 мянган төгрөгийн шагнал олгоод байгааг тэмдэглэлээ.

Үндэсний шигшээ багийн тамирчид энэ оны эхний зургаан сарын байдлаар тив дэлхий, олимпын эрхийн болон олон улсын тэмцээнээс 106 медаль авснаас Хөдөлмөрийн баатар О.Гүндэгмаа, хөнгөн атлетикийн тамирчин Б.Сэр-Од, Л.Отгонбаяр нар Лондонгийн олимпод оролцох эрх авсан амжилтыг Монгол Улсын Ерөнхий сайд сайшаагаад тэдний араас олон шилдэг тамирчид олимпийн эрхээ авна гэдэгт итгэлтэй байгаагаа хэллээ.

ОНБҮХ-ны ажлын төлөвлөгөөг батлахтай холбоотойгоор тус хорооны гишүүд, спортын холбоодын удирдлагууд саналаа хэлж, асуулт хариулт хэлбэрээр хурал үргэлжилсэн. Тэнд санал хэлсэн хүн болгон Засгийн газраас  спортын салбарт онцгой анхаарал тавьж буйд талархаж байлаа. Тухайлбал, Жүдо бөхийн үндэсний шигшээ багийн дасгалжуулагч, гавьяат дасгалжуулагч, ардын багш, Ч.Насантогтох  “Засгийн газраас дэмжлэг үзүүлж байгаа учир манай тамирчид оролцъё гэсэн тэмцээн уралдаан болгондоо оролцож чадаж байгаа.  Одоо 18 тэмцээнд оролцох дутуу.  Олимпын эрхийн тэмцээнүүдэд амжилттай оролцож, олимпын эрх арваас дээшийг авна гэдгээ амлаж байна.

Мөн Бээжингийн олимпод авсан алтан медалиа бататгахын төлөө зүтгэнэ” гэлээ. Мөн “Энэ Засгийн газрын үед Орхон аймагт олимпын сайхан баазтай болсон. Баазын ахуй хангамжийг сайжруулмаар байгаа” гэсэн саналаа тэрбээр уламжилсан юм. Харин УИХ-ын гишүүн Б.Бат-Эрдэнэ “Би та нартай ижил энэ салбарт олон жил зүтгэж яваа. Сүүлийн жилүүдэд Засгийн газар спортын салбарт онцгой анхаарал тавьж байгаа. Би олон жил гадаад, дотоодын тэмцээн уралдаанд оролцсон, ингэж төр зардлыг нь дааж байгаагүй. Олон ч тэмцээн уралдаанаас шагнал авсан ч төр засгаас ингэж мөнгөн шагнал авч байгаагүй. Төрийн энэ их хайр халамжийг манай тамирчид амжилтаар хариулах учиртай. Үүний тулд зохион байгуулалттай, сахилга баттай, ёс зүйтэй байхыг тэрбээр ахмад тамирчны хувиар зөвлөсөн билээ.   

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд УИХ-ын гишүүн байхдаа Б.Бат-Эрдэнэ болон нэр бүхий хэдэн гишүүнтэй хамтран Бээжингийн олимпод бэлтгэхэд шаардлагатай 2 тэрбум төгрөгийн төслийг УИХ-аар батлуулсан. Тухайн үед спортын салбарт ийм их хэмжээний мөнгө зарлагадлаа гэж шүүмжлэх хүмүүс байсан ч үүний үр дүн гарч Н.Түвшинбаяр, Э.Бадар-Ууган, Б.Баатаржав Монголын ард түмний 44 жил хүлээсэн алтан медалийг эх орондоо авчирсан. Яг үүн шиг тодорхой төсөл боловсруулж ажиллахыг Олимпод бэлтгэх үндэсний хорооны тэргүүн, Ерөнхий сайд С.Батболд хорооны гишүүддээ зөвлөсөн юм.    

Мөн тэрбээр холбоодуудын хэлсэн саналыг ажлын төлөвлөгөөнд тусгаж, нааштайгаар шийдвэрлэх болно гэдгээ илэрхийлээд тамирчид, дасгалжуулагчдадаа санхүүгийн хувьд Засгийн газар цаашид ч дэмжлэг үзүүлнэ. Харин та бүхнийг сэтгэл зүрхээрээ дэмждэг ард түмнийхээ итгэлийг зүтгэлээр хариулаарай. Бээжингийн олимпын буухиаг Лондонд үргэлжлүүлэх учиртай. Амжилтын 90 хувь нь бэлтгэл сургуулилалт байдаг гэдгийг хорооны гишүүд болон Үндэсний шигшээ багийн тамирчид, дасгалжуулагчид, спортын холбоодын удирдлагуудад анхаарууллаа. Тус хурлаас Олимпын наадамд бэлтгэх үйл ажиллагаанд нэмэлтээр шаардагдах 850 сая төгрөгийг 2011 оны төсвийн тодотголд, 3,4 тэрбум төгрөгийг 2012 оны төсөвт тусгах арга хэмжээ авахыг Эрүүл мэндийн сайд С.Ламбаа, Сангийн сайд С.Баярцогт нарт зөвлөсөн тогтоол гаргалаа.

Мөн хурлын үеэр 2010 онд тивийн наадам, тив дэлхийн зэрэглэлийн тэмцээнд амжилт гаргасан тамирчид, дасгалжуулагч нарт Засгийн газрын мөнгөн шагнал гардуулах ёслолын ажиллагаа болж, 46 тамирчин, 18 дасгалжуулагчдад шагналыг нь гардуулаа. Мөн Олимпын наадамд бэлтгэх үндэсний хорооны 2011 оны ажлын төлөвлөгөөг баталж, “Олимп хөгжил” сангийн Удирдах зөвлөлийн бүрэлдэхүүнийг шинэчлэн баталсан юм. Тус зөвлөлийг “Лондон-2012 олимп”-ын тамирчдын багийн ахлагч, Монгол Улсын Шадар сайд М.Энхболд ахлахаар боллоо. Мөн энэ үеэр Олимпын наадамд бэлтгэх үндэсний хорооны бүрэлдэхүүнийг шинэчлэн батлах тухай Монгол Улсын Ерөнхий сайдын захирамжийг танилцуулав