Ангилал: мэдээ

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд БНУУ-д хийж буй айлчлалынхаа хүрээнд Өтвөш Лорандын нэрэмжит Эрдмийн их сургуульд зочиллоо. Тэрээр “Монгол-Унгарын соёл, шинжлэх ухааны харилцаа, хамтын ажиллагаа 60 жилд” сэдэвт эрдэм шинжилгээний бага хурлыг нээж үг хэлэв. Уг сургууль нь 70 гаруй жилийн өмнө Монгол судлалын анги нээж хичээллүүлсэн, Б.Ренчин 1956 онд тус сургуульд хэл шинжлэлийн докторын зэрэг хамгаалж, анхны эрдмийн зэрэгтэй нэгэн болсон гэхчлэн онцлог үйл явдлууд нь хоёр орны түүх, соёл, нийгмийн харилцааг өргөтгөн хөгжүүлэх эхлэл болсон. Эдгээр онцлогыг харгалзан уг сургуульд зочилж буйгаа Ерөнхий сайд дурдсан.

Хоёр орон дипломат харилцаа тогтоосноос хойшхи жаран жилийн хугацаанд Унгар улс Монголд тусламж үзүүлж, бүтээн байгуулалт өрнүүлэхэд чухал хувь нэмэр оруулсан. Түүнээс гадна манай улсын 400 гаруй иргэн Унгарт их, дээд сургууль төгссөнийг хамгийн үнэтэй зүйл гэж Ерөнхий сайд С.Батболд цохон тэмдэглэлээ. Энэхүү эрдэм шинжилгээний хуралд Монгол, Унгарын эрдэмтэн судлаачид оролцож хоёр орны түүх, улс төр, эдийн засаг, соёл, шинжлэх ухааны харилцааны талаар илтгэлүүд тавив.

Мөн өдөр Ерөнхий сайд С.Батболд БНУУ-ын Эгэр хотын Хэвэш мужид зочилж, хотын Засаг дарга Хабиш Ласло, мужийн захиргааны дарга Шош Тамаш хоёртой уулзалт хийлээ. Уулзалтын үеэр Ерөнхий сайд Унгарын түүхт хоттой танилцах завшаан олдсонд талархал илэрхийлж, орон нутгийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх нь хоёр талын харилцаанд чухал үүрэгтэйг тэмдэглэв.

Эгэр хотын боловсролын салбарт зориулж буй хөрөнгө оруулалт, орон нутгийн хөгжил, жижиг дунд үйлдвэрлэл, менежментийн бодлогыг сонирхож монголын холбогдох байгууллагуудтай хамтран ажиллахыг санал болгов. Мөн аялал жуулчлал, дарс, мөөг, жимс жимсгэний үйлдвэрлэл хөгжсөн тус хотод ажиллаж амьдарч буй монгол иргэдтэй уулзаж ярилцлаа гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээлэв.

БНУУ-д албан ёсны айлчлал хийж буй Ерөнхий сайд С.Батболд тус улсын Улсын Хурлын дарга Катона Белатай уулзлаа. Уулзалтын үеэр Ерөнхий сайд С.Батболд УИХ-ын дарга Д.Дэмбэрэлийн мэндчилгээг уламжилж, хоёр орны хууль тогтоох дээд байгууллагын хамтын ажиллагаанд ач холбогдол өгч ирснийг дурдав. Энэ бодлогын хүрээнд УИХ-ын байнгын хороодын шугамаар хамтын ажиллагааг эн тэргүүнд идэвхжүүлэх талаар санал солилцлоо.

Тус улсын Ерөнхий сайд Байнаи Гордон Европын стандартуудыг Монголд нутагшуулах асуудлаар боломжтой дэмжлэг үзүүлэхээр болсон. Тиймээс үүнтэй холбогдуулан хууль эрх зүйн зөвлөгөө, арга зүйн дэмжлэг үзүүлэхийг хүсэв. Мөн тус улсад ажиллаж, амьдарч буй иргэдийн нийгмийн даатгалын асуудлаар хийх хэлэлцээрийг ойрын хугацаанд байгуулахад анхаарлаа хандуулахыг хүсэлт болголоо.

БНУУ-ын Хурлын дарга Катона Бела Ерөнхий сайд С.Батболдын тавьсан асуудлуудад дэмжлэг үзүүлэх бүрэн боломжтойг илэрхийлэв. Цаашид хоёр талын харилцааг өргөжүүлэн хөгжүүлэхэд Парламентын үүрэг оролцоо чухал болохыг өгүүлж байнгын хороодыг чиглэлээр нь идэвхтэй ажиллуулахад анхаарахаа илэрхийлэв. Мөн БНУУ 2011 онд Европын холбоог тэргүүлнэ.

Тухайн үед Европын стандартыг монголд нэвтрүүлэх зэрэг Европын холбоогоор дэмжүүлэх асуудлуудад анхаарч бэлдэхийг чухалчиллаа. Ийнхүү Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд, БНУУ-ын Хурлын дарга Катона Бела хоёрын албан ёсны уулзалт амжилттай болж, худалдааны эргэлтийг бодитойгоор нэмэгдүүлэх, Европын стандартыг нэвтрүүлэхтэй холбогдуулан хууль эрх зүйн дэмжлэг авах, парламент хоорондын харилцааг өргөжүүлэх, тус улсад ажиллаж амьдарч буй монгол иргэдийн нийгмийн даатгалыг шийдвэрлэх зэрэг асуудлаар санал нэгдлээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээлэв.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Бүгд Найрамдах Унгар Улсын Ерөнхийлөгч Шойом Ласлод бараалхав. Ерөнхийлөгч Шойом Ласло БНУУ Европын холбооны гишүүн орон болсноос хойш анх удаа Монгол улсын Ерөнхий сайд албан ёсоор айлчилж буйд ач холбогдол өгч хамтын ажиллагааны ирээдүй их байгааг онцлон тэмдэглэв.

2011 оноос БНУУ Европын холбоог даргална. Тиймээс тухайн үед Европын холбоо, Монголын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд хувь нэмрээ оруулах сайхан боломж бий болж байгааг хэллээ. Мөн БНУУ-ын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга байхдаа хууль эрх зүйн туршлагаас хуваалцахаар Монгол Улсад айлчилж байснаа өгүүлж, цаашид уур амьсгал, хөдөө аж ахуй, геофизик, геологийн салбарт хоёр орон хамтран ажиллах ирээдүйтэйг дурдав.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд хоёр орны хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 60 жилийн ойн босгон дээр анхны албан ёсны айлчлалаа Унгараас эхэлж байгаа нь санаандгүй зүйл биш гэлээ. Тэрээр Монголтой адил нийгмийн нэг тогтолцоонд байсан БНУУ нь Европын холбоонд элсэхдээ түүний нөхцөл, шалгуур, стандартыг ханган улс орноо түргэн хурдацтай хөгжүүлж буй бэлэн туршлагыг судалж, өөрийн орны нөхцөлд тохируулан хэрэгжүүлэх зорилт тавьж байгаагаа тайлбарлалаа.

Хоёр орны хооронд улс төрийн дээд, өндөр түвшинд тогтсон яриа хэлэлцээний давтамжийг хадгалах нь хамтын ажиллагааг амжилттай хэрэгжүүлэхэд хувь нэмэр болохыг тэмдэглэж Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн мэндийг Монгол Улсад айлчлах урилгын хамт уламжлав. Мөн Унгарын хөгжлийн түүхээс суралцах, уул уурхай, экологи, боловсрол зэрэг олон салбарт хамтран ажиллах санал гаргав гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээлэв.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд анхны албан ёсны айлчиллаа Бүгд Найрамдах Унгар Улс /БНУУ/-аас эхэллээ. Айлчлалын хүрээнд С.Батболд БНУУ-ын Ерөнхий сайд Байнаи Гордонтой уулзлаа. Тэрээр Европын холбооны стандартуудыг бүхий л салбарт хэрэгжүүлэх зорилт тавьж байгаа. Энэ зорилтоо биелүүлэх үүднээс Европын холбоотой байгуулах “Түншлэл хамтын ажиллагааны хэлэлцээр”-т Европын стандартыг Монголд нэвтрүүлэх тухай тусгай заалт оруулах болсныг мэдээлж, уг асуудлаар Унгар улстай хамтран ажиллах сонирхолтойгоо илэрхийлэв. Далайд гарцгүй хөгжиж байгаа орнуудын эрх ашгийг хамгаалах Олон улсын судалгааны төвийн үйл ажиллагааг идэвхтэй дэмжихийг Унгарын талд мөн хүсэлт болголоо.

Ерөнхий сайд Байнаи Гордон эдгээр саналыг дэмжиж буйгаа илэрхийлж, ялангуяа 2011 онд БНУУ Европын холбоог тэргүүлэх  хугацаандаа Европын стандартуудыг нутагшуулах зорилт тавьж байгаа монголын саналд дэмжлэг үзүүлж, өөрсдийн мэргэжилтнүүдээ ажиллуулахад бэлэн байгаагаа дурдав. Ерөнхий сайд нарын хэлэлцээний хүрээнд Унгар улсад суугаа монгол иргэдийн эрх ашгийг хамгаалах, Улаанбаатарын инженерийн шугам сүлжээг шинэчлэх, геофизикийн хамтарсан хүрээлэн байгуулах, боловсрол, соёл шинжлэх ухааны хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, хоёр орны бизнес эрхлэгчдийн хамтарсан зөвлөл байгуулах, 25 сая. ам долларын хүүгүй зээлийн хэрэгжилтийг түргэтгэх зэрэг асуудлыг ярилцан шийдвэрлэхээр боллоо. 

Хоёр орны Ерөнхий сайдын уулзалт, хэлэлцээрт Монголын талаас тус улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд О.Эрдэнэчимэг, Сангийн сайд С.Баярцогт, УИХ-ын гишүүн Ч.Сайханбилэг, Монгол-Унгарын парламентын бүлгэмийн дарга Р.Буд, Нийслэлийн засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Г.Мөнхбаяр, Ерөнхий сайдын гадаад бодлогын зөвлөх О.Оч, ГХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Д.Цогтбаатар, ГХЯ-ны Европын газрын захирал Ш.Одонбаатар зэрэг албаны хүмүүс оролцов. Уулзалтын дараа Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд, БНУУ-ын Ерөнхий сайд Байнаи Гордон нар хамтарсан хэвлэлийн бага хурал хийж айлчлалын ач холбогдол, хэлэлцсэн асуудлуудын талаар сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултанд хариуллаа гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээлэв.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Бүгд Найрамдах Унгар Улсад хийж байгаа албан ёсны айлчлалынхаа хүрээнд Будапешт хотын захирагч Д.Габортой уулзав. Ерөнхий сайд С.Батболд Будапешт хотын дарга, хотын захиргааны ажилтан, нийт оршин суугчдад талархал илэрхийлж хоёр орны нийслэлийн харилцааг олон салбарт өргөжүүлэн хөгжүүлэх боломж байгааг тэмдэглэв. Будапешт хотын захирагч Д.Габор Ерөнхий сайд С.Батболдод оршин суугчдынхаа өмнөөс талархал илэрхийлж, энэ айлчлал нь хоёр орны нийслэл хотуудын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэхэд чухал хувь нэмэр болж байгааг онцлон дурдлаа.

Уулзалтын үеэр Будапешт хотын дарга Д.Габор хоёр орны хооронд найрамдал харилцаа тогтоосны 60 жилийн ойг тохиолдуулан ах дүү хотуудын харилцааг билэгдэн Монгол Улсын Ерөнхий сайдад Будапешт хотын “Алтан түлхүүр”-ийг гардуулж өгөв. Ерөнхий сайд С.Батболд Унгарын хөгжлийн туршлагаас суралцах, хоёр орны хамтын ажиллагааг улам өргөтгөх үүд хаалгыг нээх түлхүүрийг гардан авсандаа баяртай байгаагаа илэрхийлэн хотын хүндэт зочны “Алтан дэвтэр”-т сэтгэгдлээ бичиж үлдээв.

Энэ үеэр Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Г.Мөнхбаяр, Будапешт хотын дарга Д.Габор нар усны чиглэлийн боловсон хүчин бэлтгэх, Биокомбинат орчим үерийн усны далан барих, техник эдийн засгийнх нь үндэслэлийг хийх, соёлын өвийг хамгаалах, иргэдийн хурлын ажиллагааг идэвхижүүлэх тухай хамтын ажиллагааны Санамж бичигт гарын үсэг зурав гэж Засгийн газрын  Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Ерөнхий сайд С.Батболд Бүгд Найрамдах Австри Улсад хийж байгаа ажлын айлчлалынхаа хүрээнд өнөөдөр тус улсын Холбооны канцлер Вернер Файманнтай уулзаж, Вена хотноо болсон Монгол, Австрийн Эдийн засгийн хамтын ажиллагааны Засгийн газар хоорондын комиссын дөрөвдүгээр хуралдааны үеэр тохирсон зүйлсийг бүрэн хэрэгжүүлэхээр тохиролцов.

Комиссын хуралдааны шийдвэрийн дагуу дулааны цахилгаан станцад нүүрсний утааг механик болон химийн аргаар шүүдэг Австрийн туршлагыг Монголд нэвтрүүлэх, Улаанбаатар хотод хог боловсруулж дулаан гаргах үйлдвэр барих, Улаанбаатар хотын цэвэр, бохир усны хоолойг шинэчлэх шуудуугүй технологи нэвтрүүлэх, Монгол Улсын Хавдар судлалын үндэсний төвийн тоног төхөөрөмжийг шинэчлэх, усалгаатай газар тариалангийн загвар аж ахуй байгуулах зэрэг төслийг хэрэгжүүлэхээр болов. 

Европын Холбооны стандартыг Монголд нэвтрүүлж, нутагшуулах үүднээс тус холбооноос буцалтгүй тусламж авах Монголын хүсэлтийг дэмжихийг Ерөнхий сайд С.Батболд БНАУ-ын Холбооны Канцлер В.Файманнаас хүсэв. Уг стандартуудыг нэвтрүүлэх  манай сонирхолыг Канцлер ойлгон дэмжиж буйгаа илэрхийллээ.

Ерөнхий сайд С.Батболд боловсролын салбар дахь хоёр улсын хамтын ажиллагаа өргөжих боломжтойг цохон тэмдэглэж, Австрийн Боловсрол, судалгааны салбар дахь олон улсын хамтын ажиллагааны агентлагаас хэрэгжүүлдэг тэтгэлэг, хөтөлбөрүүдэд Монголын оюутнуудыг албан ёсоор хамруулах хүсэлт тавьсан. Энэ саналыг канцлер В.Файманн хүлээн авч боловсролын салбарын хамтын ажиллагааг гүнзгийрүүлэх зорилгоор эн тэргүүнд Монгол Улсын БСШУ-ны сайдыг Австрид айлчлуулахаар тохиров.

Ерөнхий сайд С.Батболд Европын стандартуудыг бүхий л салбарт нэвтрүүлэхийг зорьж байгаа. Энэ бодлогоо хэрэгжүүлэхийн тулд НҮБ-ын Үйлдвэр хөгжлийн байгууллага (ЮНИДО)-тай хамтран ажиллахаар болов. Энэ талаар Ерөнхий сайд С.Батболдод бараалхсан НҮБ-ын Үйлдвэр хөгжлийн байгууллагын Ерөнхий захирлын үүрэг гүйцэтгэгч Ё.Урамото хийсэн уулзалтын үеэр хөндөж ярив. ЮНИДО нь 1990-ээд оны эхээр Монголын аж үйлдвэржилтийн бодлогын талаар судалгаа явуулсан нь манай улсын хөгжилд чухал нөлөө үзүүлснийг Ерөнхий сайд онцлон тэмдэглэлээ.

Хоёр тал Монгол Улс, ЮНИДО-гийн 2006 онд байгуулсан Техникийн хамтын ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай хөрөнгийг бүрдүүлэх чиглэлээр идэвхтэй хамтран ажиллахаар санал нэгдэв. ЮНИДО-гийн Ерөнхий захирлын орлогч нь тус байгууллагаас Монгол улсыг үйлдвэржүүлэх чиглэлээр хийж байгаа судалгааныхаа явц байдлыг танилцуулж стандартын асуудалд ихээхэн анхаардагаа танилцууллаа.

Бүгд найрамдах Казакстан улс ЮНИДО-гийн тусламжтайгаар Европын стандартуудыг бүхий л салбартаа цогцоор нь нэвтрүүлж хурдтай хөгжиж байгаад Ерөнхий сайд С.Батболд анхаарлаа хандуулж энэ чиглэлээр хамтран ажиллах саналаа илэрхийлэв. Энэ саналын дагуу Монгол улсын үйлдвэрлэлийн салбарт Европын холбооны стандартуудыг нэвтрүүлж нутагшуулах чиглэлээр ЮНИДО туслалцаа үзүүлэхээр болов гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээлэв.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд анхны ажлын айлчлалаа 2010 оны 3 дугаар сар 8-ны өдөр Бүгд Найрамдах Австри Улсаас эхэллээ. Ажлын айлчлалын хүрээнд НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын орлогч бөгөөд НҮБ-ын Вена дахь салбар төвийн захирал Антонио Мариа Костатай уулзлаа. Уулзалтын үеэр Ерөнхий сайд С.Батболд Монгол Улс НҮБ-д элсээд 50 жил болсныг тэмдэглэж энэ хугацаанд үр дүнтэй хамтран ажилласныг онцлон дурдав. Өвөлжилтийн байдал хүндэрсэнтэй холбогдуулан малчдад тусламж, дэмжлэг үзүүлэх уриалгыг Хүмүүнлэгийн тусламжийг зохицуулах НҮБ-ын албанаас гаргахаар бэлтгэж байгаад талархал илэрхийлэв.

Мөн Монгол улс Авлигын эсрэг НҮБ-ын конвенцийн хэрэгжилтийг хянах туршилтын хөтөлбөрт сайн дураараа оролцсон цөөн орны нэг болж идэвхтэй ажилласныг дурдав. Цаашид Авлигатай тэмцэх хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах, хуурамч эм бэлдмэлийг гадаадаас оруулахгүй байх холбогдох байгууллагуудын чадавхийг бэхжүүлэх, Мансууруулах бодисын ургацын тархалтыг тогтооход шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангах, арга зүйн чиглэлээр НҮБ-тай  хамтран ажиллах саналуудыг Ерөнхий сайд С.Батболд тавилаа. Энэ саналыг НҮБ хүлээн авч хамтран хэрэгжүүлэхээр тохиролцов.

Ерөнхий сайд С.Батболд Монгол улсын дипломат албаны бэлэг тэмдэг болсон Алтан гэрэгээг НҮБ-ын Вена дахь салбар төвд дурсгал болгон хадгалуулахаар А.М.Костад гардуулан өгөв. Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын Бүгд Найрамдах Австри Улсад хийх ажлын айлчлалын бүрэлдэхүүнд тус улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд, Байнгын төлөөлөгч Ж.Энхсайхан, Сангийн сайд С.Баярцогт, УИХ-ын гишүүн Р.Буд, Ч.Сайханбилэг, Ерөнхий сайдын гадаад бодлогын зөвлөх О.Оч, ГХЯ-ны төрийн нарийн бичгийн дарга Д.Цогтбаатар, ГХЯ-ны Европын газрын захирал Ш.Одонбаатар, Төрийн дипломат ёслолын газрын захирал Р.Алтангэрэл зэрэг албаны хүмүүс багтан явж байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээлэв.