Ангилал: мэдээ-мэдээлэл

Барилгын салбарын удирдах ажилтны зөвлөгөөнд оролцож буй инженер, техникийн ажилтанууд, барилгын материал үйлдвэрлэгчид, зураг төсөлчид, үе үеийн ахмад барилгачид Та бүхэнд чин сэтгэлийн мэндчилгээ дэвшүүлж, удирдах ажилтны зөвлөгөөний үйл ажиллагаанд амжилт хүсье. 

Миний бие Та бүхэнтэй хэдхэн сарын өмнө уулзахдаа энэ салбарт баримтлах Засгийн газрын бодлого, чиглэлийн талаар байр сууриа илэрхийлсэн. Өгсөн үүрэг даалгавар ажил хэрэг болж буй гэдэгт итгэж байна. Өнөөдрийн зөвлөгөөний агуулга, тавигдах илтгэлүүд тулгамдсан асуудлуудыг хөндөж шийдвэрлэх гарцыг олоход чиглэгдэх учиртай. Учир нь манай улсын хот байгуулалт, дэд бүтцийн бодлогыг шинэчлэх, олон улсын стандартын түвшинд хүргэх, эрх зүйн тогтвортой орчин бий болгох зайлшгүй шаардлагатай.   

Монгол Улсын Засгийн газрын 2004-2008 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгагдсан “40 000 орон сууц” хөтөлбөрийн хүрээнд нийт 27555 айлын орон сууцыг ашиглалтад оруулсан дүн мэдээ байна. “40 000 орон сууц” хөтөлбөр нь тоо хэмжээний хувьд ийм байгаа ч, бага, дунд орлоготой иргэдийн орон сууцны хангамжийг нэмэгдүүлэх гэсэн үндсэн зорилтоо бүрэн биелүүлсэнгүй. Үүний зэрэгцээ өнгөрсөн жилүүдэд хот, хөдөөгийн ялгаа эрс нэмэгдэж, хөдөөгөөс хот руу шилжин ирэгсэд нийслэлийн хүн ам, гэр хорооллын тархалтыг улам нэмэгдүүлснээс Улаанбаатарын экологийн ачаалал хэрээс хэтэрч, агаарын бохирдол гамшгийн хэмжээнд хүрснийг бид байнга ярьдаг.

Засгийн газар бодит байдалд дүгнэлт хийж, нилээд ажлыг эхлүүллээ. Нийслэлд дэд бүтцээр хангах бололцоотой гэр хорооллыг орон сууцжуулах ажлыг эрчимжүүлэх, хуучин орон сууцны хорооллыг шинэчлэх гээд ихээхэн ажлууд хийгдэнэ. Мөн Улсын болон хувийн их, дээд сургуулиудын “Оюутны хотхон”-ыг олон улсын жишиг стандартын дагуу барьж байгуулахыг судлах ажлын хэсгийг байгууллаа. Энэ талаар та бүхэн байр сууриа илэрхийлэх хэрэгтэй.  

Өнөөдөр Монгол Улсын нийт хүн амын 20 орчим хувь нь инженерийн хангамж бүхий орон сууцанд амьдарч байна. Тиймээс нийт хүн амынхаа 30-аас доошгүй хувийг инженерийн хангамж бүхий орон сууцаар хангахын тулд “100 мянган орон сууц” төслийг дэвшүүлж, Хамтарсан Засгийн газар өөрийн нэгэн чухал зорилт болгон хэрэгжүүлэхээр үйл ажиллагааны хөтөлбөртөө тусгасан.

Орон сууцжуулалт нь агаар, хөрсний бохирдол, эрүүл мэнд, иргэдийн ая тух, нийгмийн бүлэг асуудлуудыг цогцоор нь шийдвэрлэх зөв аргачлал юм. Зөвхөн утааг арилгахад хүч, хөрөнгөө зарцуулах нь ихээхэн өрөөсгөл болохыг өнгөрсөн жилүүд бидэнд хангалттай нотлон харууллаа. Ямар нэгэн хүчин зүтгэл, чармайлтаар утааг арилгачихдаг юм гэхэд цаана нь хөрсний бохирдол, цэвэр усны хангамж, эрүүл ахуй, ая тух гээд өчнөөн олон асуудал шийдлээ хүлээн үлдэх болно. Иймээс орон сууцжуулах ажлын ач холбогдлыг төр засаг, барилгын байгууллагууд төдийгүй ард иргэд ойлгож хамтран ажиллах хэрэгтэй.
 
Гэхдээ орон сууны хороолол барих ажлын ач холбогдлыг ойлгож хувийн эрх ашигаа илүүд үздэг, үнийг үндэслэлгүй өсгөдөг, богино хугацаанд их ашиг олохын тулд чанаргүй барилга барьдаг дутагдлуудыг давтахгүй байх ёстой. Монгол Улсын 1990, 2000, 2010 оны статистикийн тоо баримтуудыг харьцуулан үзэхэд орон сууц, дэд бүтцийн хангамж, ногоон байгууламж буурч, ажилгүйдэл, ядуурал, агаарын бохирдол, авто замын түгжрэл өсчээ. Барилгын салбарын удирдах ажилтнуудын хувьд энэ талаар тодорхой арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх үүрэг, зорилготой гэж бодож байна.

“100 мянган орон сууц” төслийг хэрэгжүүлсний үр дүнд хүн амын орон сууц, дэд бүтцийн хангамж сайжирч, ногоон байгууламж нэмэгдэж, агаар, хөрс, усны бохирдол эрс буурч, авто замын сүлжээ нэмэгдэж, иргэд эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөл бүрдсэн байх ёстой. Энэ бол бидний зорьж, төлөвлөж буй үр дүн. Үүнийг бодит ажил болгоход шаардагдах эрх зүйн зохицуулалт, санхүүгийн механизмыг бүрдүүлэхэд Засгийн газар анхаарч ажиллана.
 
Сүүлийн үед Улаанбаатар хотын орон сууцны барилгуудын газар хөдлөлтөнд ямархуу тэсвэртэй вэ гэдэг асуудал олны анхаарлыг татах боллоо. Тиймээс барилгын салбарын удирдлагууд та бүхэн барилга барихдаа ая тух, үнэ өртгөөс илүү аюулгүй байдлыг найдвартай хангах асуудлыг тооцох хэрэгтэйг онцлон хэлье. Өнөөдөр төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай /Тендерийн/ хуулийн дагуу төсөл, арга хэмжээг гүйцэтгэхдээ хамгийн бага үнийн санал өгснийг сонгож байна. Энэ нь барилгын чанарт сөргөөр нөлөөлөх боллоо. Иймд бодит амьдралд нийцэхгүй хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулан шийдвэрлүүлж, үндэсний үйлдвэрийг дэмжсэн нөхцөл бололцоог хангах санал, санаачлага гаргах ёстойг сануулж байна.

“100 мянган орон сууц” төслийг хэрэгжүүлэх явцад барилгын материалын үйлдвэрүүдэд хөрөнгө оруулах, дэд бүтэц, орон сууц, барилга байгууламжид шаардлагатай барилгын материалын хэрэгцээг дотоодын үйлдвэрлэлээр хангаж, тээврийн зардлыг багасгаж, өртгийг бууруулах боломжийг бүрдүүлнэ. Монгол хүн ажилтай, мэргэжилтэй болох асуудлыг хамтад нь шийдэх учиртай. Салбарын эрдэм шинжилгээ, судалгааг үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх оновчтой хэлбэрийг бий болгож норм, дүрэм, стандарт, техник технологи, материал бүтээцийн талаарх тулгамдсан асуудлуудад чиглүүлэн тогтвортой ажиллуулах нөхцөлийг бүрдүүлэхийг үүрэг болгож байна. 
 
Барилгын салбарын удирдлагууд Та бүхнийг Засгийн газартайгаа хамтран ажиллаж тулгамдсан асуудлуудаа шийдвэрлэж, ард иргэдээ эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэх их үйлсэд бодит хувь нэмрээ оруулахыг хүсье. Биднийг их ажил, бүтээн байгуулалт хүлээж байна.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд  Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яамны удирдлагыг хүлээн авч 2009 оны 11 дүгээр сарын 16-нд боловсролын салбарынхантай уулзахдаа сургалтын төрийн сангийн тогтолцоог шинэчлэн, сурлагын түвшнээс хамаарч санхүүжүүлдэг тогтолцоог бий болгох, 2010 оноос өндөр хөгжилтэй оронд оюутан сургах шалгаруулалтыг нийтэд зарлаж, ил тод ойлгомжтой явуулах журам боловсруулах талаар өгсөн үүргийнхээ биелэлтийг сонсож үүрэг даалгавар өглөө.

Ерөнхий сайдын асуултад БСШУЯ-ны Мэргэжлийн боловсролын газар болон Төрийн сангийн газрын дарга нар хариулав. Дараа нь Ерөнхий сайд С.Батболд тус яамны удирдлага болон холбогдох албан тушаалнуудад үүрэг чиглэл өгөв. Тэрбээр хэлсэн үгэндээ “Миний өгсөн үүргийг ажил хэрэг болгох алхамууд хийгдэж буй нь сайн хэрэг. Гэхдээ цаашид ажлаа эрчимжүүлж тодорхой болгох нь чухал байна. Засгийн газар хоорондын гэрээний дагуу болон төрийн сангийн зээлээр суралцах оюутныг сонгон шалгаруулах арга хэмжээг зохион байгуулахдаа нэн хариуцлагатай хандах хэрэгтэй. Эхний ээлжинд сонгон шалгаруулалтыг зарлах аргаа оновчтой тодорхой болго.

Тогтсон стандарттай бол. Сонгон шалгаруулалтыг зарлах арга өөр байж болохгүй. Тэгвэл ойлгомжгүй болно. Сонгон шалгаруулалтыг зарлах хамгийн оновчтой, ойлгомжтой боломж, аргыг хайж ашиглах хэрэгтэй. Хамгийн наад захын арга гэхэд хэвлэлийн бага хурал зарлаад хийхэд олон түмэнд хүртээмжтэй хүрнэ. Онлайн ашиглах нь бас нэг арга боловч нийтэд хүрэх нь хязгаарлагдмал юм. Сургуулиар нь дамжуулаад зарлах аргыг хэрэглэхэд бас л ил тод байдлыг хангахгүй.

Дараа нь шалгах, дүгнэх аргаа оновчтой сонгож, ил тод шударга явуулах боломжийг хангах хэрэгтэй. Хийх гэж буй болон хийж буй ажлаа ил тод болгон зарлаж бай. Сурлага сайтай бол хэний ч хүүхэд сонгон шалгаруулалтад ороод, тэнцээд хүссэн сургуульдаа сурдаг байх ёстой. Суралцах шаардлагыг хангах шалгуур үзүүлэлтийг  хөрөнгийн баталгаа гэхээсээ илүү сурлага гэсэн үндсэн үзүүлэлт рүү хандуулахад голлон анхаарах ёстой,” гэж хэллээ хэмээн Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээлэв.

Сурлага, спорт, урлагийн онцгой амжилт гаргасан суралцагчдад Ерөнхий сайдын нэрэмжит тэтгэлэг олгов. Боловсрол, спорт, урлагийн салбарт мэргэжил, сурлагаараа бусдадаа үлгэр дууриал үзүүлж, Ерөнхий сайдын нэрэмжит тэтгэлэг гардаж байгаа нь бахархалтай бөгөөд хариуцлагатай үйл явдал гэж тэрбээр тэмдэглээд сурлага, хөдөлмөрийн өндөр амжилт хүсэн ерөөв.

Монгол Улсын Ерөнхий сайдын захирамжаар :

№    ОВОГ НЭР     СУРГУУЛЬ     МЭРГЭЖИЛ    АНГИ
1    Г.Уянга     МУИС    банк санхүү      4
2    Ч.Тогтохцэрэн    МУИС    санхүү, менежмент      4
3    Б.Пүрэв    МУБИС    сэтгүүлч      4
4    Л.Амарзаяа    ЭМШУИС    ерөнхий эмчилгээ      6
5    Б.Номуундарь    ЭМШУИС    ерөнхий эмчилгээ      6
6    Ж.Гарваа    Монгол бизнес дээд сургууль    эдийн засгийн менежмент      4
7    Б.Лхагвадорж    МУИС    газрын кадастрын инженер      3
8    Д.Одончимэг    ШУТИС    нийгмийн ажилтан      4
9    Б.Хишигжаргал    Дархан-Уул. Техникийн коллеж    уул уурхайн эрчим хүч      3
10    Л.Хишигбаяр    МУБИС    багш      4
11    Б.Хулан    МУИС    эдийн засгийн математик загварчлал      3
12    Т.Зулхүү    МУИС    электроник инженер      3
13    Б.Батзаяа     Зохиомж дээд сургууль    сэтгүүлч, орчуулагч      3
14    О.Болор-Эрдэнэ    Радио, телевизийн дээд сургууль    сэтгүүлч      3
15    Г.Чинбат    Шихихутуг дээд сургууль    эрх зүйч      3
16    Б.Цэлмэг    Эм Ай Ю дээд сургууль    бизнес менежмент      3
17    З.Гэрэлтуяа    Хөдөлмөрийн дээд сургууль    нягтлан бодох бүртгэл      4
18    С.Өнөр    СЭЗДС    бизнесийн удирдлага      3
19    Ш.Отгон-Өлзий    Зохиомж дээд сургууль    гаалийн удирдлага      3
20    А.Содбаатар    МУИС    онолын математик      3
21    Б.Батзаяа    Гүүр коллеж    аялал жуулчлал      3
22    Б.Өлзийхишиг    Ач АУДС    хүүхдийн эмч      4
23    Б.Оргил    СУИС    соёл судлаач      4
24    Ш.Булгангэрэл    Улаанбаатар их сургууль    орчуулагч      4
25    Л.Нандинчимэг    Этүгэн АУДС    эм зүйч      5
26    Д.Тэгшзаяа    МУИС    гадаад харилцаа      3
27    Г.Хонгорзул    Соёмбо дээд сургууль    татвар-нябо      4
28    Ч.Нямсүрэн    МУИС    сэтгэл судлаач      3
29    Б.Алтанзагас    Хүмүүнлэгийн их сургууль    гадаад харилцаа      3
30    Т.Амартүвшин    Утга зохиол, нийгмийн ажилтны дээд сургууль     сэтгүүлч      4
31    Д.Цэвэлмаа    Тэнгэр дээд сургууль    нийгмийн ажилтан      3
32    М.Дэлгэрмаа    МУИС    багш      4
33    М.Алтанбагана    ШУТИС    программ хангамж      3
34    Б.Анхчимэг    ШУТИС    математик загварчлал      3
35    Г.Цэрэнжаргал    ШУТИС    архитектур      3
 
нар Монгол Улсын Ерөнхий сайдын нэрэмжит тэтгэлэг гардлаа. ”Ерөнхийлөгчийн болон Ерөнхий сайдын нэрэмжит тэтгэлэг олгох журам”-ын дагуу болзол хангасан нэг оюутанд сар бүр 80,000 /наян мянга/ төгрөгийг 10 сарын турш өгдөг юм.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд 2010 оны гуравдугаар сарын 25-ны өдөр боловсролын салбарт нэлээд цаг зарцууллаа. Эхлээд Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн 115 дугаар сургуульд Кембрижийн сургалтын хөтөлбөрөөр хос хэлээр хичээллэх төрийн өмчит анхны сургуулийн нээлтэд оролцлоо. Энэ арга хэмжээний үеэр БСШУ-ы сайд Ё.Отгонбаяр хэлэхдээ “Монгол Улсын Ерөнхий сайдын өгсөн үүрэг, чиглэлийн дагуу олон улсад нийтлэг хүлээн зөвшөөрөгдсөн Кембрижийн ерөнхий боловсролын хөтөлбөр, стандартыг турших туршилт, судалгааны төв, түшиц лаборатори сургуулийн үйл ажиллагааг эхлүүлж байна.

Сургууль энэ оны есдүгээр сарын 1-нээс 15-16 насны, нэг ангидаа 20 хүүхэд бүхий хоёр бүлэгтэйгээр үйл ажиллагаагаа явуулна. Сургуульд ажиллах багш нарын англи хэлний сургалт өнөөдрөөс эхэлж байна” гэв. Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд “Кембрижийн боловсролын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлснээр хүнийхээ хөгжилд томоохон хувь нэмэр оруулах боломж бүрдэх юм. Дэлхий даяар улс гүрнүүд хүнийхээ хөгжилд ихээхэн анхаарч байна. Энэ хандлагын цөм нь боловсролын асуудал юм. Хүнээ хөгжүүлж чадсан улс орон хөгждөг ийм жишээг бид олныг мэднэ.

Иргэн боловсролтой, өрсөлдөх чадвартай бол хувь хүний, өрх гэрийн амьдрал дээшилнэ. Бид ийм замд хүрэх эхлэл тавьж байна. Монгол Улсын хөгжлийн гарц нь хүнээ хөгжүүлэх явдал юм. Энэ чиглэлд чухал алхам хийлээ. Зөв эхлэл гэдэгт итгэлтэй байна. Зөвхөн энэ лаборатори сургуулийн түвшинд биш нийслэлийн бүх дүүрэг, аймаг, улс орны хэмжээнд дэлхийд хүлээн зөвшөөрөгдсөн Кембрижийн боловсролын тогтолцоонд шилжин орох бололцоог бий болгохын төлөө Монгол Улсын Засгийн газар бүхий л талаас нь дэмжих болно” гэлээ. Тэрбээр дараа нь тус сургуульд багшлахаар сонгон шалгаруулалтад тэнцсэн, эхний сургалтад хамрагдаж буй багш нарт батламж гардуулахдаа “Дэлхийн Монгол иргэнийг бэлтгэх төрийн өмчит анхны сургуулийн багш нар та бүхэн үүрэг хариуцлага, нэр төрөө өндөрт өргөж яваарай” гэж захилаа.

Монгол орныхоо өнцөг булан бүрт амьдран суугаа нийт казах иргэддээ Засгийн газрын нэрийн өмнөөс болон хувиасаа олон улсын Наурызын баярын мэндийг хүргэж, гэр бүлээрээ, айл хотлоороо аз жаргалтай эрүүл энх, сайн сайхан амьдрахыг хүсэн ерөөе. Казах түмэн маань өвөг дээдсээсээ уламжлан ирсэн нарны буюу Наурызын баярыг өдөр шөнө тэнцдэг өлзий билэгтэй сайн цагт тэмдэглэж, шинэ оны анхны өдрөө ахан дүүс хотол олноороо учран золгож, буянтай буурал “Аксакал”-уудынхаа сургаал айлтгалуудыг сонсдог уламжлалтай.

Наурызын баяр бол өвлийг өнтэй давж, ан амьтад ичээнээсээ гарч, ургамал цэцэг соёолж, улс олноороо урин хавартай золгосныг угтан улиран одож буй оныхоо ололт амжилтыг дүгнэж, ирж буй жилийнхээ өнгө төлвийг билэгдэн тодорхойлдог казах түмний үндэсний соёл, ёс заншил, найрамдал нөхөрлөлийн салшгүй хэсэг билээ. Энэ өдөр хүн бүрийн амьдрал ахуй, хөдөлмөр бүтээл буян хишгээр арвижиж, идээ цагаа элбэг дэлбэг, хур бороо ихтэй байхыг ерөөж баяр хөөр, хүсэл тэмүүлэл, итгэл мөрөөдөл, өөдрөг сэтгэлтэй байхыг эрхэмлэдэг.

Тиймээс даян дэлхийд энхийг түгээгч Нэгдсэн Үндэсний Байгууллага энэ жилээс эхлэн Наурызыг Олон улсын баяр болгон тэмдэглэж байхаар зарлалаа.  Мөн НҮБ-ын Ерөнхий ассамблейн 2010 оны 2 дугаар сарын 23 өдрийн шийдвэрээр Наурызын баярыг хүн төрөлхтний халдашгүй соёлын өвийн жагсаалтанд бүртгэлээ. Тиймээс казах түмний маань хувьд энэ жил соёл иргэншлээ дэлхий дахинд хүлээн зөвшөөрүүлсэн түүхэн чухал он болж байна.

Манай казахчууд амьдралын баялаг их туршлагатай зон олон билээ. Энэ уламжлалаа орчин үеийн хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлэн сайжруулж өрх гэр, амьдрал ахуйгаа өөд татаж, улс орныхоо эдийн засагт чухал хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэж байна. Монгол орны хөгжил дэвшил бүтээн байгуулалт, тусгаар тогтнол, батлан хамгаалахад казах түмний оруулсан хувь нэмэр их. Та бүхний дундаас улс төр, эдийн засаг, нийгэм соёл, урлаг, спорт, шинжлэх ухааны гээд бүхий л салбарын алдартнууд олон арваараа төрөн гарсныг тэмдэглэн хэлэхэд таатай байна. Наурызын баяраа тэгш дүүрэн тэмдэглэж буй нийт казах иргэддээ ажил үйлс нь бүтэмжтэй, энх амгалан, түвшин сайхан байхын ерөөлийг дэвшүүлье.

1.    Австрид хийсэн ажлын айлчлал
 
•    НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын орлогч бөгөөд НҮБ-ын Вена дахь салбар төвийн захирал, НҮБ-ын Мансууруулах бодис, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх албаны Гүйцэтгэх захирал Антонио Мариа Костатай уулзаж хоёр тал Авлигалтай тэмцэх хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах, хуурамч эм бэлдмэлийг гадаадаас оруулахгүй байх, мансууруулах бодисын ургацын тархалтыг тогтооход шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангах зэрэг асуудлаар ярилцаж, энэ чиглэлээр хамтран ажиллахаар тохиролцов.

•    Олон улсын атомын энергийн агентлагийн Ерөнхий захирлын орлогч бөгөөд Удирдлагын газрын дарга Дэвид Воллертой уулзаж ОУАЭА-аас Монгол Улсыг хорт хавдартай тэмцэх Азийн бүсийн жишиг төвөөр шалгаруулсныг ноён Д.Воллер албан ёсоор мэдэгдсэн онцгой үйл явдал болсон. Монгол Улс хорт хавдартай тэмцэх Азийн бүсийн жишиг төв болсноор ОУАЭА холбогдох санхүүжилтийг хандивлагч орнуудтай хамтран шийдвэрлэх бөгөөд ингэснээр Монгол Улсад Азийн бүсийн эрүүл мэндийн томоохон загвар төв бий болох юм.

•    НҮБ-ын Үйлдвэр хөгжлийн байгууллагын /ЮНИДО/ Ерөнхий захирлын орлогч Ёшитору Урамототой уулзаж Монгол Улсад Европын стандартыг бүхий салбарт цогцоор нь нэвтрүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах тухай санал солилцсон бөгөөд ЮНИДО Монгол Улсын үйлдвэрлэлийн салбарт Европын холбооны стандартуудыг нэвтрүүлэх чиглэлээр туслалцаа дэмжлэг үзүүлэхээ мэдэгдэв.

•    Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллагын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Перрин де Бришамбаотой уулзаж ЕAБХАБ эдийн засгийн салбарт Ази, Европыг холбосон транзит тээврийн асуудалд анхаарч, Монгол Улсыг Европд бараа бүтээгдэхүүнээ нийлүүлэхэд туслалцаа дэмжлэг үзүүлэхээ мэдэгдэв.

•    Австрийн Холбооны канцлер Вернер Файманнтай уулзаж Монгол, Австрийн Эдийн засгийн хамтын ажиллагааны Засгийн газар хоорондын комиссын дөрөвдүгээр хуралдааны үеэр тохирсон зүйлсийг бүрэн хэргэжүүлэхээр хоёр талаасаа шаргуу ажиллахаар тохиролцов.

–    Европын Холбооны стандартыг Монголд нэвтрүүлэх асуудлаар санал солилцсон бөгөөд австрийн тал энэ чиглэлээр дэмжлэг үзүүлэхээ мэдэгдсэн.

–    Боловсролын салбар дахь хоёр улсын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх боломжийн талаар санал солилцсон. /Австри Улсын Боловсрол, судалгааны салбар дахь олон улсын хамтын ажиллагааны агентлагаас хэрэгжүүлдэг тэтгэлэг, судалгааны хөтөлбөрүүдэд Монголын оюутнуудыг албан ёсоор хамруулах хүсэлт тавьсан. Боловсролын салбарын хамтын ажиллагааг гүнзгийрүүлэх зорилгоор канцлер В.Файманн манай улсын Боловрол, соёл, шинжлэх ухааны сайдыг Австрид айлчлахыг албан ёсоор урьсан/.

–    Ерөнхий сайд С.Батболд Холбооны канцлер В.Файманныг Монгол Улсад айлчлахыг урьсан. 

2.    Унгарт хийсэн албан ёсны айлчлал

•    Айлчлалын үеэр БНУУ-ын Ерөнхий сайд Байнаи Гордонтой албан ёсны хэлэлцээ хийж, Ерөнхийлөгч Шойом Ласло, Улсын Хурлын дарга Катона Бела нарт бараалхаж, Будапешт хотын засаг дарга Демски Габортай уулзаж, харилцаа, хамтын ажиллагааг цаашид хөгжүүлэх чиглэл, зорилгын талаар санал солилцов.

•     Энэхүү айлчлал Монгол-Унгарын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 60 жилийн ойн хүрээнд хэрэгжиж байгаагаарай онцлогтой. Айлчлалын үеэр өнгөрсөн 60 жилийн хугацаанд хийсэн ажлаа эргэн дүгнэж, цаашид хамтран ажиллах ямар боломж байгааг өргөн хүрээтэй хэлэлцлээ. Хоёр тал цаашид хамтран ажиллах хүсэл эрмэлзлээ дахин нотолж, чиглэлээ тодорхойлон тогтоолоо. Хөдөө аж ахуй, геологи, уул уурхай, байгаль орчныг хамгаалах, эрүүл мэнд, боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан болон батлан хамгаалах салбарт хамтран ажиллах өргөн боломж байгааг тодотголоо. Тухайлбал, хоёр орны худалдааны хамтын ажиллагааг дорвитой хөгжүүлэх үүднээс бизнес эрхлэгчдийн зөвлөл байгуулж, харилцан мэдээлэл солилцож, шууд хамтран ажиллах, унгарын зүүн хилийн төмөр замын “Захонь” боомтоор Монголоос ачигдсан Европ рүү нийлүүлэгдэх бараа бүтээгдэхүүний тээвэрлэлтийн асуудал хариуцсан монгол, унгарын хамтарсан компани байгуулах, Геофизикийн хүрээлэн байгуулах, газрын гүний усны эрэл хайгуул хийх,  Улаанбаатарын инженерийн шугам сүлжээг шинэчлэх, Биокомбинатыг шинэчлэх зориулалтын 25 сая ам. долларын хүүгүй зээлийн хэрэгжилтийг түргэтгэх, цөлжилттэй тэмцэх, далайд гарцгүй  орны хувьд олон улсын форум, чуулга уулзалт дээр хамтран ажиллахаар тогтов.

•    Айлчлалын нэг гол зорилго нь Европын стандартуудыг Монголд нутагшуулах, энэ чиглэлээр бодит ойлголцол, тохиролцоонд хүрэх явдал байв. Энэ зорилго биелэгдлээ. Албан ёсны хэлэлцээний үеэр хоёр орны Ерөнхий сайд нар Европын Холбоотой байгуулах Түншлэл, хамтын ажиллагааны хэлэлцээрийн явцын талаар санал солилцов. Мөн 2011 оноос БНУУ Европын Холбоог тэргүүлэх болж байгаа нь энэхүү тохиролцоог урагшлуулахад тус дэмтэй болохыг хоёр тал цохон тэмдэглэлээ. 

•    Унгар Улсад суугаа монгол иргэдийн эрх ашгийг хамгаалах, тэдний нийгмийн даатгалын асуудлаарх зохих хэлэлцээрийг энэ ондоо багтаан шийдвэрлэхээр тохиролцов.

•    БНУУ Улаанбаатар хотод байнгын төлөөлөгчөө ажиллуулах, мөн Улаанбаатар дахь Европын Холбооны аль нэг гишүүн улсын ЭСЯ-аар дамжуулан виз олгож байх зэрэг томоохон асуудлуудаар айлчлалын хүрээнд ойлголцолд хүрэв.

Байгалийн гамшиг болон зуданд нэрвэгдсэн малчдад Швейцарийн хөгжлийн агентлаг 500,000 франкийн хүмүүнлэгийн тусламж үзүүлэх боллоо. Тусламжийг гамшигт хамгийн их нэрвэгдээд байгаа баруун 5 аймгийн 20 сумын 9 мянган  өрхийн 36,000 иргэнд /ойролцоогоор/ зориулах юм. Швейцарийн хөгжлийн агентлагийн Суурин зохицуулагч Феликс Феллман 2010 оны 3 дугаар сарын 19-ний өдөр Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдтой  уулзахдаа энэ тухай хэлэв.

Швейцарийн хөгжлийн агентлаг тусламжаа “Ногоон алт” төсөл хэрэгжиж байгаа малчдын өөрөө удирдах байгууллага болох Бэлчээр ашиглагчдын хэсгүүдээр дамжуулан хүргэнэ. Малчдад хоол хүнс, түлш шатахуун, эм тариа болон малын тэжээл, малын эм тариа, ариутгалын бодис зэрэг нэн хэрэгцээт зүйлсээ худалдан авах мөнгийг нь дээрх хэсгүүдэд олгохоор төлөвлөжээ. Хүнд хэцүү үед сэтгэл санааны болон эд материалын тусламж үзүүлж байгаад Ерөнхий сайд С.Батболд талархал илэрхийлээд энэ тусламж байгалийн гамшгийг  хохирол багатай даван туулахад чухал хувь нэмэр болно гэлээ. 

Швейцарийн Холбооны Улс, Швейцарийн хөгжлийн агентлагаас хэрэгжүүлж байгаа бичил уул уурхай зэрэг төсөл, хөтөлбөр нийгэм, эдийн засгийн хувьд үр дүнгээ өгч байгааг Ерөнхий сайд тэмдэглэв. Швейцарийн хөгжлийн агентлаг 2004 оноос манай улсад Суурин төлөөлөгчийн газраа ажиллуулж эхэлсэн. Жил бүр ойролцоогоор 9 сая гаруй швейцари франк /9 сая ам доллар/-ийн төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлж байна. 2009 онд хөдөө аж ахуйн салбарт 4.0 сая, байгаль орчны салбарт 2,6 сая, сайн засаглал, хүний эрхийг дэмжих хүрээнд  2,4 сая ам доллар тус тус олгоод байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Наурызын баярыг угтаж, казах иргэдийн төлөөллийг 2010 оны 3 дугаар сарын 19-ний өдөр Төрийн ордонд  хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтад УИХ-ын гишүүн Х.Баделхан, Х.Жекей, А.Тлейхан, ХХААХҮ-ийн  дэд сайд Ж.Сауле болон нийгмийн салбар бүрийн төлөөлөл оролцсон юм. Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд “НҮБ-аас Наурызын баярыг Олон улсын баяр болгон зарлаж, НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн өнгөрсөн сарын 23-ны шийдвэрээр Наурызын баярыг хүн төрөлхтний халдашгүй соёлын өвийн жагсаалтад бүртгэсэн.

Өдөр, шөнө тэнцдэг энэ тэгш сайхан өдрийг казахын ард түмэн Та бүхэн Хаврын баяр болгон тэмдэглэдэг. Энэ сайхан баярын мэндийг Та бүхнээр дамжуулан нийт казах түмэндээ хүргэж аз жаргал сайн сайхныг ерөөе” гэлээ. Өвөлжилт хэдий хүнд хэцүү байгаа ч казах түмэн төр засгийн итгэлийг зүтгэлээр хариулах ёстой хэмээн чармайн ажиллаж байгааг аймгийн Засаг дарга С.Хавал хэлэв. Тэрээр 2010 онд тэмдэглэн өнгөрүүлэх Баян-Өлгий аймаг байгуулагдсаны 70 жилийн ойн баярын арга хэмжээнд Монгол Улсын Ерөнхий сайдыг хүрэлцэн очихыг урьсан нутгийн иргэдийн урилгыг гардуулав гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын анхны албан ёсны айлчлал Бүгд Найрамдах Унгар Улсад болж өндөрлөлөө. Тэрээр Монгол-Унгарын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 60 жилийн ойн хүрээнд хийсэн айлчлалаараа тус улсын Ерөнхийлөгч Шойом Ласло, Улсын хурлын дарга Катона Бела, Ерөнхий сайд Байнаи Гордон, Будапешт хотын захирагч Д.Габор, Эгэр хотын засаг дарга Хабиш Ласло зэрэг албаны хүмүүстэй уулзлаа. Уулзалтын үеэр хоёр орны хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 60 жилийн үйл ажиллагаанд дүгнэлт хийж цаашид хэрхэн хамтран ажиллах талаар тохиролцоонд хүрлээ.

Айлчлалын гол зорилго Европын стандартуудыг монголд нутагшуулах, энэ чиглэлээр бодит ойлголцол, тохиролцоонд хүрэхэд чиглэгдэв. БНУУ-ын Ерөнхий сайд Байнаи Гордонтой хийсэн хэлэлцээрийн үеэр хөндөж ярьсан гол асуудлуудын нэг нь Европын стандартыг Монголд нэвтрүүлэх, үүнтэй холбогдсон туршлагаас суралцах тухай байв. Хоёр Ерөнхий сайд эн тэргүүнд Европын холбоотой байгуулах Түншлэл хамтын ажиллагааны хэлэлцээрт энэ тухай тусгай заалтыг оруулж, санхүүжилтийнх нь асуудлыг шийдэх тал дээр хамтран ажиллахаар тохиров. Мөн 2011 оноос БНУУ Европын холбоог тэргүүлэх болж байгаа нь энэхүү тохиролцоог урагшлуулахад тус дэмтэй болохыг хоёр тал цохон тэмдэглэлээ. 

Ерөнхий сайдын айлчлалын хүрээнд Унгар улсад суугаа монгол иргэдийн эрх ашгийг хамгаалах, тэдний нийгмийн даатгалын асуудлаарх зохих хэлэлцээрийг энэ ондоо багтаан шийдвэрлэхээр тохиролцов. БНУУ Улаанбаатар хотод байнгын оршин суух төлөөлөгчөө ажиллуулах мөн Улаанбаатар дахь Европын Холбооны аль нэг гишүүн улсын ЭСЯ-аар дамжуулан виз олгож байх зэрэг томоохон асуудлуудаар айлчлалын хүрээнд ойлголцолд хүрэв. Хоёр улсын худалдааны эргэлтийг бодитойгоор нэмэгдүүлэх, боловсролын салбарт хамтран ажиллах, Улаанбаатарын инженерийн шугам сүлжээг шинэчлэх, геофизикийн хамтарсан хүрээлэн байгуулах, хоёр орны бизнес эрхлэгчдийн хамтарсан зөвлөл байгуулах, 25 сая ам. долларын хүүгүй зээлийн хэрэгжилтийг түргэтгэх зэрэг асуудлуудыг ярилцан шийдвэрлэхээр боллоо. 

Унгар улсад ажиллаж, сурч байгаа Монгол иргэдтэй Ерөнхий сайд С.Батболд уулзаж, төр засгийн явуулж буй бодлого үйл ажиллагааг танилцуулж, тэдний өмнө тулгамдаж буй асуудлуудыг хоёр орны Засгийн газрын хүрээнд шийдвэрлэх талаар байр сууриа илэрхийлэв. Ерөнхий сайд С.Батболдын айлчлал тусламж, дэмжлэг хүсэхээс илүү чанар шаардлагад нийцсэн стандартын бараа, бүтээгдэхүүн хийдэг арга, технологи шинэ менежмент, ноу-хаугаас суралцах чиглэлийг гол болгосноороо онцлог болж өндөрлөв гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээлэв.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд БНУУ-д хийж буй айлчлалынхаа хүрээнд Өтвөш Лорандын нэрэмжит Эрдмийн их сургуульд зочиллоо. Тэрээр “Монгол-Унгарын соёл, шинжлэх ухааны харилцаа, хамтын ажиллагаа 60 жилд” сэдэвт эрдэм шинжилгээний бага хурлыг нээж үг хэлэв. Уг сургууль нь 70 гаруй жилийн өмнө Монгол судлалын анги нээж хичээллүүлсэн, Б.Ренчин 1956 онд тус сургуульд хэл шинжлэлийн докторын зэрэг хамгаалж, анхны эрдмийн зэрэгтэй нэгэн болсон гэхчлэн онцлог үйл явдлууд нь хоёр орны түүх, соёл, нийгмийн харилцааг өргөтгөн хөгжүүлэх эхлэл болсон. Эдгээр онцлогыг харгалзан уг сургуульд зочилж буйгаа Ерөнхий сайд дурдсан.

Хоёр орон дипломат харилцаа тогтоосноос хойшхи жаран жилийн хугацаанд Унгар улс Монголд тусламж үзүүлж, бүтээн байгуулалт өрнүүлэхэд чухал хувь нэмэр оруулсан. Түүнээс гадна манай улсын 400 гаруй иргэн Унгарт их, дээд сургууль төгссөнийг хамгийн үнэтэй зүйл гэж Ерөнхий сайд С.Батболд цохон тэмдэглэлээ. Энэхүү эрдэм шинжилгээний хуралд Монгол, Унгарын эрдэмтэн судлаачид оролцож хоёр орны түүх, улс төр, эдийн засаг, соёл, шинжлэх ухааны харилцааны талаар илтгэлүүд тавив.

Мөн өдөр Ерөнхий сайд С.Батболд БНУУ-ын Эгэр хотын Хэвэш мужид зочилж, хотын Засаг дарга Хабиш Ласло, мужийн захиргааны дарга Шош Тамаш хоёртой уулзалт хийлээ. Уулзалтын үеэр Ерөнхий сайд Унгарын түүхт хоттой танилцах завшаан олдсонд талархал илэрхийлж, орон нутгийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх нь хоёр талын харилцаанд чухал үүрэгтэйг тэмдэглэв.

Эгэр хотын боловсролын салбарт зориулж буй хөрөнгө оруулалт, орон нутгийн хөгжил, жижиг дунд үйлдвэрлэл, менежментийн бодлогыг сонирхож монголын холбогдох байгууллагуудтай хамтран ажиллахыг санал болгов. Мөн аялал жуулчлал, дарс, мөөг, жимс жимсгэний үйлдвэрлэл хөгжсөн тус хотод ажиллаж амьдарч буй монгол иргэдтэй уулзаж ярилцлаа гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээлэв.