Ангилал: мэдээ-мэдээлэл

~ Ерөнхий сайд С.Батболдын Монгол Улсад орчин үеийн худалдааны салбар үүсч хөгжсөний 90 жилийн ойд зориулсан худалдаа эрхлэгчдийн улсын IV дүгээр зөвлөлгөөнийг нээж хэлсэн үг ~

Эрхэм хүндэт төлөөлөгчид, зочид оо,

Хатагтай, ноёд оо,

Монгол Улсад орчин цагийн худалдааны харилцаа үүсч хөгжсөний 90 жилийн ойг тохиолдуулан тус салбарт ажиллаж байсан үе үеийн ахмадууд, өнөөгийн ажиллагсад, бизнес эрхлэгчид Та бүхэндээ Засгийн газрын тэргүүний хувьд болон Үйлдвэр, худалдаа, гадаад харилцааны салбарыг удирдаж байсан хүний хувьд чин сэтгэлийн мэндчилгээ дэвшүүлье.

Худалдаа үйлчилгээ нь манай улсын эдийн засгийн чухал салбаруудын нэг болж бэхжлээ. Монголчууд бид эрт үеэс гадаад ертөнцтэй худалдаа, арилжаа хийж, түүнийгээ өрх гэрийнхээ амьдрал ахуй, төр улсынхаа хөгжил дэвшилд хувь нэмэр оруулах чухал хэрэгсэл болгон ашиглаж ирсэн түүхэн уламжлалтай. Энэ үүднээс авч үзвэл манай улсын худалдаа арилжаа нь бидний өвөг дээдсийн байгуулсан эзэнт гүрний үе, их “торгоны зам”-ыг даган хөгжин цэцэглэж ирсэн билээ. Харин орчин үеийн худалдааны хөгжлийн түүх 90 жилээр хэмжигдэж Та бид өнөөдөр баярыг нь тэмдэглэж, амжилт ололт, алдаа оноо, хэтийн төлөвийг нь хэлэлцэж байна.   

Монгол Улсын эдийн засаг үсрэнгүй хөгжлийн шатандаа ирсэн энэ цаг үед худалдааны салбарын гүйцэтгэх үүрэг улам бүр өсөн нэмэгдэж буйг тэмдэглэн хэлье. Манай улс худалдаагаар дамжин дэлхийн эдийн засгийн харилцаанд идэвхитэй оролцох болсон. 1997 онд манай улс Дэлхийн худалдааны байгууллагын гишүүн болж олон улсын хэмжээнд худалдааны хууль эрх зүйн орчноо баталгаажуулсан нь түүхэн үйл явдал болсон билээ. 1990-ээд оны эхэн үед дэлхийн 20-иодхон улстай 200 хүрэхгүй сая ам. долларын худалдаа хийдэг байсан Монгол улс өнөөдөр дэлхийн 140 гаруй улстай 10-аад тэрбум ам.долларын худалдаа хийдэг боллоо.

2003 онд 3878 аж ахуйн нэгж, 9352 хүн гадаад худалдаанд оролцож байсан бол энэ оны 11 дүгээр сарын байдлаар 6729 аж ахуйн нэгж, 9770 хүн болж өсчээ. Ингэж манай улсын худалдааны салбарын хүрээ өргөжин тэлж, дэлхий ертөнцийн өнцөг булан хүрч үйл ажиллагаагаа бэхжүүлж өсөн дэвжихэд хувь нэмрээ оруулсан төрийн байгууллагууд, хувийн хэвшлийнхэн, бизнес эрхлэгчиддээ талархал илэрхийлье. Өнөөдөр манай улс зах зээлийн харилцаа хөгжсөн орнуудын нэгэн адил дотоодын худалдаандаа брэнд бүтээгдэхүүнүүдийн албан ёсны дисрибьютерүүд, их дэлгүүр, супермаркет зэрэг хэрэглэгчдийн эрэлт хэрэгцээ, шаардлагад нийцсэн орчин үеийн худалдааны төрөлжсөн, дэвшилтэт технологи, үйлчилгээний соёлыг хурдацтайгаар нэвтэрүүлж буйг онцлон дурдахад таатай байна.

Гадаад худалдааг хөнгөвчлөх, чөлөөт худалдааны хэлэлцээрийг байгуулах, олон улсын худалдаанд мөрддөг бусад боломжуудыг ашиглах замаар худалдааны салбараа хөгжүүлэх асуудалд миний бие Үйлдвэр, худалдааны болон Гадаад харилцааны сайдаар ажиллаж байхдаа ихээхэн анхаарсан. Өнөөдөр ч миний анхаарлын төвд байна. Гадаад зах зээлд монголын бараа бүтээгдэхүүнийг таатай нөхцлөөр гаргах, тааламжтай орчин бүрдүүлэх зорилгоор Европын холбооны зах зээлд монголын гол нэрийн бараа бүтээгдэхүүнийг гаалийн татваргүй гаргах гэрээ хэлэлцээрийг миний бие 2005 онд хийж хэрэгжүүлэх эхлэлийг тавьсан. Энэ боломжийг манай улс 2013 он хүртэл ашиглах ёстой.

Саяхан манай Засгийн газар Япон улстай эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр байгуулах чиглэлээр яриа хэлэлцээг эхлүүлэх шийдвэрийг гаргалаа. Үүнийг үр дүнтэйгээр ажил хэрэг болгох учиртай. Цаашид бүс нутгийн болон хоёр талын чөлөөт худалдааны хэлэлцээрүүдийг байгуулах боломжийг судалж, үр өгөөжтэй хэлбэрээр ашиглах нь чухал юм. Худалдааны салбар өргөжин тэлхийн хэрээр шинэ хүндрэл бэрхшээл, яаралтай шийдвэрлэвэл зохих асуудлууд урган гарах боллоо.

Тиймээс Засгийн газар худалдааны эрх зүйн орчныг улам боловсронгуй болгох, зөв оновчтой бодлого хэрэгжүүлэх, экспортыг төрөлжүүлэх, экспортод нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүний хувь хэмжээг нэмэгдүүлэх, худалдаан дахь тарифын болон тарифын бус саад тотгорыг арилгах, хурдтай, оновчтой шийдвэр гаргахыг үүрэг болгон ажиллаж ирлээ. Мөн худалдааны салбарын хууль, эрх зүйн орчинг улам сайжруулах ажлын хүрээнд “Худалдааны тухай хууль”, “Гадаад худалдаанд төрөөс баримтлах бодлого”, “Экспортыг дэмжих үндэсний хөтөлбөр” зэрэг баримт бичгүүдийг боловсруулан гаргахаар ажиллаж байна.

Худалдааны салбарыг хөгжүүлэхэд хил, гааль, авто замын дэд бүтцийг сайжруулах асуудал нэн тэргүүнд тавигдах боллоо. Тиймээс Засгийн газраас гаалийн үйл ажиллагааг сайжруулах, бараа, бүтээгдэхүүн нэвтрүүлэх хүчин чадлыг нэмэгдүүлэхээр шат дараатай олон ажил хийж байна. Гэвч эдгээр ажлууд нь өнөөгийн худалдааны хөгжлийн хурдыг гүйцэхгүй байгаад шүүмжлэлтэй хандах ёстой. Гааль, мэргэжлийн хяналт гээд төрийн холбогдох байгууллагуудын уялдаа холбоо, шуурхай үйлчилгээг сайжруулах зорилтын хүрээнд гадаад худалдаанд “Цахим нэг цонх”-ны үйлчилгээ нэвтрүүлэх төсөл, хөтөлбөрийг Засгийн газраас баталж хэрэгжүүлэхээр болсоныг Та бүхэндээ дуулгъя.

Байгалийн цэвэр органик бүтээгдэхүүнийг дотооддоо үйлдвэрлэн зах зээлээ хангах, түүхий эд бэлтгэлийн тогтолцоог бүрдүүлж боловсронгуй болгох, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүнийг зах зээлд гаргах асуудал чухлаар тавигдаж байгаа өнөө үед УИХ-аас “Хөдөө аж ахуйн гаралтай бараа, түүхий эдийн биржийн тухай” хуулийг энэ онд баталсныг онцлон тэмдэглэх нь зүйтэй. Олон улсын туршлагаас үзэхэд түүхий эд бэлтгэлийн тогтолцоог боловсронгуй болгох оновчтой, үр дүнтэй арга нь бирж байгуулах явдал юм. Тиймээс бирж байгуулахыг хууль эрх зүйн болоод эдийн засгийн хувьд дэмжиж ирсэн.

Мөн манай Засгийн газар томоохон худалдааны үйл ажиллагааг дэмжихээс гадна жижиг, дунд худалдаа үйлчилгээний салбарт ч ихээхэн анхаарч ирлээ. Сүүлийн хоёр жилд 60 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийг 280 гаруй жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдэд олгосон. Үүний 8 хувь буюу 4,8 тэрбум төгрөгийг худалдаа, үйлчилгээний салбарт өгсөн. Цаашид ч гэсэн жижиг, дунд худалдааны салбарыг бодитойгоор дэмжих болно. Ер нь худалдааны таатай орчинг төр засаг нь бүрдүүлж, бизнес эрхлэгчид нь бүрэн дүүрэн ашиглах хэрэгтэй. Тиймээс худалдааны салбарын хөгжилд бизнес эрхлэгчдийг илүү үүрэг оролцоотой, санаачилгатай оролцоосой гэж хүсч байна.

Худалдааны салбар нь хэрэглэгч, үйлдвэрлэгч болон борлуулагчийг шууд холбож өгдөг. Тиймээс хэрэглэгчдийн боловсролыг дээшлүүлэх, эрхийг хамгаалах замаар худалдааны салбарын хөгжлийг хангах олон улсын туршлагыг манай худалдаа эрхлэгчид анхаарч харгалзан үзвэл зохистой. Худалдаанд ёс зүйн соёл, ил тод байдлыг нэвтрүүлэхэд хүн бүр хүчин чармайлт тавих ёстой. Энэ нь эргээд Та бидний өөрсдийн болоод үр хүүхдийн эрүүл хүнс, аюул осолгүй амьдрал, цэвэр байгаль орчинтой шууд хамааралтай. Хүнсний аюулгүй байдлыг хангах нийгмийн үйл хэрэгт худалдааны салбар чухал үүрэгтэйг Та бүхэн санаж ажиллах ёстой. 

Худалдааны системийг хөгжүүлэхгүйгээр, олон улсын худалдааны соёл, мэдлэгээс суралцахгүйгээр, худалдаа эрхлэгч мэргэжлийн хүн хүчгүйгээр бид үсрэнгүй хөгжлийн зорилтоо биелүүлэх боломжгүй. Тиймээс тулгамдаад байгаа бүхий л асуудлыг системтэйгээр шийдвэрлэж хөгжилд хүрэх нь бидний зорилт болно.

Зөвлөлгөөний төлөөлөгчид өө,

Эдийн засгийн тулгуур болсон худалдааны харилцааг бэхжүүлж, цаашдын зорилтыг тодорхойлоход худалдаа эрхлэгчдийн энэхүү зөвлөлгөөн чухал ач холбогдолтой. Худалдааны салбарын 90 жилийн ойг тохиолдуулан хийж буй энэ удаагийн зөвлөлгөөнөөр тулгамдсан асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэх арга замыг олж, худалдаа эрхлэгчдийн хүсэл зориг, ажил хэрэгч санал зөвлөмжийг нэгтгэн төр засагтаа болон хувийн хэвшлийнхэнд хүргэнэ гэж хүлээж байна. Шинэ үеийн түүхээ 90 жилээр баяжуулж буй худалдааны салбарын нийт хамт олон, зочид төлөөлөгчид Та бүхнэнд сайн сайхан бүхнийг хүсч, зөвлөлгөөний үйл ажиллагаанд амжилт хүсье.

Анхааран соёрхсонд баярлалаа.

2011 оны 11 дүгээр сар 17                             Төрийн ордон

Ардын хувьсгал ялсан 1921 онд Монгол ардын харилцан туслалцах хоршооны хэлтсийг Сангийн хамаг хэргийн яамны дэргэд байгуулснаар Монгол улсад орчин цагийн худалдааны салбар үүссэн гэж үздэг. Эдүгээ энэ салбар 90 жилийнхээ босгон дээр иржээ. Уг ойд зориулсан худалдаа эрхлэгчдийн улсын дөрөвдүгээр зөвлөлгөөн Төрийн ордонд өнөөдөр эхэллээ. Зөвлөлгөөнд Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд оролцон, нээж хэлсэн үгэндээ “ Та бид өнөөдөр энэ салбарын баярыг тэмдэглэж, амжилт ололт, алдаа оноо, хэтийн төлөвийг нь хэлэлцэж байна.

Монгол улсын эдийн засаг үсрэнгүй хөгжлийн шатандаа ирсэн энэ цаг үед худалдааны салбарын гүйцэтгэх үүрэг улам бүр өсөн нэмэгдэж байгааг тэмдэглэн хэлье. 1990-ээд оны эхэн үед дэлхийн 20-иодхон улстай 200 хүрэхгүй сая ам.долларын худалдаа хийдэг байсан  Монгол улс өнөөдөр 20-иод жилийн дараа дэлхийн 140 гаруй улстай арваад тэрбум ам.долларын худалдаа хийдэг боллоо. 2003 онд 3878 аж ахуйн нэгж, 9352 хүн гадаад худалдаанд оролцож байсан бол энэ оны 11 дүгээр сарын байдлаар 6729 аж ахуйн нэгж, 9770 хүн болж өсчээ.

Ингэж манай улсын худалдааны салбарын хүрээ өргөжин тэлж, дэлхийн ертөнцийг өнцөг булан хүрч үйл ажиллагаагаа бэхжүүлж өсөн дэвжихэд хувь нэмрээ оруулсан төрийн байгууллагууд, хувийн хэвшлийнхэн, бизнес эрхлэгчиддээ талархал илэрхийлье. Гадаад худалдааг хөнгөвчлөх, чөлөөт худалдааны хэлэлцээрийг байгуулах, олон улсын худалдаанд мөрддөг бусад боломжуудыг ашиглах замаар худалдааны салбараа хөгжүүлэх асуудалд миний бие Үйлдвэр худалдааны болон Гадаад харилцааны сайдаар ажиллаж байхдаа ихээхэн анхаарсан.

Өнөөдөр ч миний анхаарлын төвд байна. Гадаад зах зээлд монголын бараа бүтээгдэхүүнийг таатай нөхцлөөр гаргах, тааламжтай орчин бүрдүүлэх зорилгоор Европын холбооны зах зээлд монголын гол нэрийн бараа бүтээгдэхүүнийг гаалийн татваргүй гаргах гэрээ хэлэлцээрийг миний бие миний бие 2005 онд хийж хэрэгжүүлэх эхлэлийг тавьсан.Энэ боломжийг манай улс 2013 он хүртэл ашиглах ёстой. Саяхан манай Засгийн газар Япон улстай эдийн засгийн түншлэлийн хэлэцээр байгуулах чиглэлээр яриа хэлэлцээг эхлүүлэх шийдвэрийг гаргалаа. Үүнийг үр дүнтэйгээр ажил хэрэг болгох учиртай.

Худалдааны салбар өргөжин тэлэхийн хэрээр шинэ хүндрэл бэрхшээл, яаралтай шийдвэрлэвэл зохих асуудлууд урган гарах боллоо. Тиймээс Засгийн газар худалдааны эрх зүйн орчныг улам боловсронгуй болгох, зөв оновчтой бодлого хэрэгжүүлэх, экспортыг төрөлжүүлэх, экспортод нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүнийг хувь хэмжээг нэмэгдүүлэх, худалдаан дахь тарифын болон тарифын бус саад тотгорыг арилгах, хурдтай, оновчтой шийдвэр гаргахыг үүрэг болгон ажиллаж ирлээ. Мөн худалдааны салбарын хууль, эрх зүйн орчинг улам сайжруулах ажлын хүрээнд “Худалдааны тухай хууль”, “ Гадаад худалдаанд төрөөс бармтлах бодлого”, “ Экспортыг дэмжих үндэсний хөтөлбөр” зэрэг баримт бичгүүдийг боловсруулан гаргахаар ажиллаж байна. Манай Засгийн газар томоохон худалдааны үйл ажиллагааг дэмжихээс гадна жижиг, дунд худалдаа үйлчилгээний салбарт ч ихээхэн анхаарч ирлээ.

Сүүлийн хоёр жилд 60 тэрбум төгрөгийн хөнгөлттэй зээлийг 280 гаруй жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдэд олгосон. Үүний 8 хувь буюу 4.8 тэрбум төгрөгийг худалдаа, үйлчилгээний салбарт өгсөн. Цаашид ч гэсэн жижиг, дунд худалдааны салбарыг бодитойгоор дэмжих болно. Ер нь худалдааны таатай орчинг төр засаг нь бүрдүүдж, бизнес эрхлэгчид нь бүрэн дүүрэн ашиглах хэрэгтэй. Тиймээс худалдааны салбарын хөгжилд бизнес эрхлэгчдийг илүү үүрэг оролцоотой, санаачилгатай оролцоосой гэж хүсч байна. Худалдааны системийг хөгжүүлэхгүйгээр, олон улсын худалдааны соёл, мэдлэгээс суралцахгүйгээр, худалдаа эрхлэгч мэргэжлийн хүн хүчгүйгээр бид үсрэнгүй хөгжлийн зорилтоо биелүүлэх боломжгүй. Тиймээс тулгамдаад байгаа бүхий л асуудлыг системтэйгээр шийдвэрлэж хөгжилд хүрэх нь бидний зорилт ” хэмээн тэмдэглэн хэллээ.

Худалдаа эрхлэгчид маань түүхэн 90 жилийн хугацаандаа гурван удаа ийм томоохон зөвлөлгөөнийг хийсэн бөгөөд, энэ удаагийнх нь 30 жилийн дараа зохион байгуулагдаж байгаагаараа онцлогтой юм байна. Тус Худалдаа эрхлэгчдийн дөрөвдүгээр зөвлөлгөөнд аймаг, нийслэл, Улаанбаатар хотоос 800 гаруй төлөөлөгч хүрэлцэн ирж, салбарынхаа тулгамдсан асуудал, түүнийг шийдвэрлэх арга зам, цаашдын зорилтынхоо талаар хэлэлцэн зөвлөмж гаргах юм байна гэж Засгийн газрын хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Улс орны өмнө тулгамдсан асуудлыг хөндөж “Ядуурлыг бууруулах бодлого ба нийгмийн халамж, хамгаалал” сэдэвт дээд хэмжээний уулзалт Төрийн ордонд болж байна. Энэхүү уулзалтад Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд оролцож үг хэллээ. Ерөнхий сайд Засгийн газраас ядуурлыг бууруулах, нийгмийн халамж хамгааллыг сайжруулахын төлөө хийж хэрэгжүүлж байгаа болон хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа ажлуудын талаар танилцууллаа. Засгийн газар ард иргэдээ эрүүл, боловсролтой, ажилтай, орлоготой байх нөхцөлийг бүрдүүлэхийн зэрэгцээ эдийн засгийн хөгжлийн шинэ суурийг зөв тавихын төлөө ажиллаж ирсэн.

Эдийн засгийн өсөлт өнгөрсөн онд 6 орчим хувьтай байсан бол энэ оны эцэс гэхэд 20 хувьд хүрнэ. Харин 2012 онд 25.6 хувьтай байхаар төсөөлж байна. Нэг хүнд ноогдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 3000 орчим ам. долларт хүрлээ. Харин ирэх оны эцэс гэхэд 5000 долларт хүрэх боломж харагдаж байна. Эдийн засгийн энэхүү өсөлтийг иргэн бүртээ яаж хүргэх вэ?, нийгмийн бүлгүүдэд хэрхэн зөв хуваарилах вэ?, бус нутаг, хөдөө орон нутгийн иргэдэд жигд хуваарилах ямар арга зам байна вэ?  гэдэг асуудалд Засгийн газар бодлого үйл ажиллагаагаа төвлөрүүлж байна гэж Засгийн газрын тэргүүн тэмдэглэлээ.

Мөн байгалийн баялаг, хөрөнгө оруулалтыг ядуурлыг бууруулах, нийгмийн халамж хамгааллын тогтолцоог сайжруулахад чиглүүлэх нь Засгийн газрын нэг том зорилт. Учир нь эдийн засгийн өсөлтийн үр дүн болсон хөрөнгө оруулалтаар ажлын байр бий болгох нь ядуурлаас гарах зөв гарц юм. Эдийн засгийн өрсөлдөх чадвартай таатай орчинд хөрөнгө оруулалт ордог. Энэхүү хөрөнгө оруулалт нь эдийн засгийн өсөлтийг бий болгоно. Эдийн засгийн өсөлт нь ажлын байрыг бий болгодог. Ажлын байр нь ядуурлыг бууруулдаг тогтолцоог бэхжүүлэх нь чухал байна гэдгийг Засгийн газрын тэргүүн хэллээ.

Энэ ч зорилгоор 2011 оныг “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил” болгон зарлаж 60 мянган шинэ ажлын байр бий болгохоор төлөвлөсөн. Одоогийн байдлаар энэхүү зорилтын биелэлт 90 гаруй хувьтай хэрэгжиж байна. Үр дүнд нь ажилгүйчүүдийн хувь хэмжээ нэг оронтой тоонд орж буурсныг Ерөнхий сайд тодотгоод Олон улсын хөндлөнгийн судалгааны байгууллагын дүн ч үүнийг харуулж байна. Тухайлбал, Дэлхийн банкны судалгаагаар манай улсын хөдөлмөрийн чадвартай иргэдийн дунд нийт ажилгүйчүүдийн эзлэх хувь хоёрдугаар улиралд 8.7 хувь хүртэл буурсан нь тогтоогджээ. Цаашид энэхүү нөхцөлийг хадгалж, бэхжүүлэх нь чухал гэлээ.

Улс орнуудыг хүний хөгжлөөр нь хэмждэг зарчим дэлхий нийтэд мөрдөгдөх болсон. НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрөөс тогтмол явуулдаг судалгааны дүнгээр манай улс хүний хөгжлийн индексээрээ дундаж үзүүлэлттэй орны тоонд орлоо. Хүний хөгжлийн индексээрээ таван жилийн өмнө бус нутгийнхаа орнуудын дунд доогуурт бичигдэж байсан бидний хувьд багагүй амжилт юм. Энэхүү амжилт ололтоо бэхжүүлж, хүний хөгжлийг хангах, ядуурлыг бууруулах зорилгоор эрүүл мэнд, боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалтын асуудалд Засгийн газар анхаарч санхүүжилтийг нь үе шаттайгаар нэмэгдүүлж байна. Үр дүнд нь бүх иргэд эрүүл мэндийн даатгалд хамрагдах нөхцөл боломж бүрдлээ. Мөн боловсролын салбарт олон улсын стандартыг нэвтрүүлж эхлүүлэхийн зэрэгцээ өөрчлөлт шинэчлэлтийг эрчимжүүлж байна гэж Ерөнхий сайд С.Батболд эхлээд хэллээ.   

Хамтарсан Засгийн газрын хөтөлбөрт туссан нийгмийн зорилтуудын нэг бол иргэн бүртээ 1.5 сая төгрөг олгох асуудал.  “Хүний хөгжил сан”-гаас жил бүр иргэн бүртээ хишиг, хувь олгож, энэхүү зорилтоо 2012 онд бүрэн хэрэгжүүлнэ. Тэтгэвэр, тэтгэмжийг үе шаттай нэмэхийн зэрэгцээ нийгмийн халамжийн үйлчилгээг зорилтод бүлгүүдэд хүргэхийн тулд хязгаарлагдмал хэрэглээтэй өрхийн иргэдэд хүнсний талон олгож, хүнсний үнийн өсөлтөөс хамгаалах арга хэмжээ авч байна.

Энэчлэн ядуурлыг бууруулах, нийгмийн халамж хамгааллыг сайжруулах талаар олон зүйлийг Засгиййн газраас хэрэгжүүлсэн. Цаашид ч нийгмийн хамгааллыг сайжруулах, ядуурлыг бууруулахын төлөө анхаарч ажиллана гэж Засгийн газрын тэргүүн С.Батболд онцлоод хийхээр төлөвлөсөн ажлынхаа заримаас танилцууллаа. Хүн амын ядуурлыг бууруулахад ядуу, эмзэг хэсгийг дэмжих асуудал нэн чухал байна. Ядуурал нь зөвхөн нийгмийн үйлчилгээ, хамгааллаар шийдэгдэхгүй. Тиймээс эдийн засгийн өсөлтийг бий болгож буй салбаруудын бодлогыг уялдуулан зохицуулах талаар тодорхой  алхам хийнэ.

Манай улсын хүн амын олонхийг залуучууд эзэлдэг. Гэтэл хүн амын үнэт зүйл, гол баялаг болсон залуус маань ажилгүй иргэдийн ихэнхийг эзэлж, нийгмийн эмзэг хэсэгт багтах боллоо. Залуучууд нийгмийн халамж хамгааллыг хүртэж суудаг биш ажил хөдөлмөр эрхэлдэг боломж нөхцөлийг нь бүрдүүлэхэд анхаарах болно. Ядуурал нэмэгдэхэд шилжилт хөдөлгөөн нөлөөлөх боллоо. Тиймээс хот, хөдөөгийн хөгжлийн ялгааг багасгах, хөдөөгийн сургууль, эмнэлгийн үйлчилгээний чанарыг сайжруулах, бүсийн нэмэгдлийг бий болгох замаар хөдөө орон нутгийн жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдийг дэмжинэ.

Хүн амын гадаад шилжих хөдөлгөөнд залуучууд идэвхтэй хамрагдаж байна. Тиймээс улс орны ирээдүйд бий болох сөрөг зүйлсээс сэргийлэх зорилгоор энэ асуудлыг хууль эрх зүйн хүрээнд шийдвэрлэхээр тодорхой бодлого гарган хэрэгжүүлж байна. Нийгмийн халамж, хамгааллын өргөн сүлжээг хумьж, оновчтой тогтоох бодлогыг хэрэгжүүлнэ. Тиймээс нийгмийн хамгааллыг цаашид хавтгайруулахгүй байх бодлогыг баримтлана.  Мөн хувь хүнийг гэхээсээ илүү гэр бүл, өрхийн хөгжлийг дэмжихэд чиглүүлнэ.

Нийгмийн халамж, хамгааллын үйлчилгээнд хэнийг хамруулж болох бодлого нь иргэний нийгмийн байгууллагууд, оршин суугчдын санал бодолд суурилсан байх тогтолцоог бий болгоно. Нийгмийн эмзэг бүлгийн өрх, ядуу иргэдэд зөвхөн мөнгөн тусламж өгөөд зогсохгүй тэднийг хөгжүүлэх, ажил хөдөлмөр эрхлүүлэх замаар ядуурлаас гаргах арга замыг олж хэрэгжүүлнэ. Хүний хөгжил сангаас олгох  хишиг,хувийг ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, оюутан залуучууд зэрэг  нийгмийн бүлгүүдэд хүртээж, цалин, тэтгэврийг үе шаттайгаар нэмэгдүүлнэ. Мөн нийгмийн суурь тэтгэврийн тогтолцоог бий болгож, Нийгмийн даатгалын санд хуримтлагдсан тогтолцооны зөрчлүүдийг шийдвэрлэнэ.

Нийгмийн халамж, хамгааллын бодлогыг хэрэгжүүлэх тусламж үйлчилгээг нь хөгжүүлэх шаардлага байна. Тиймээс Засгийн газар нийгмийн халамж хамгааллыг шинэчлэх зорилгоор “Нийгмийн халамжийн тухай хууль”-ийн шинэчилсэн найруулгын төслийг боловсруулж УИХ-д өргөн барьсан билээ. Ядуурлыг бууруулах, нийгмийн халамж, хамгааллын шинэ тогтолцоог бүрдүүлэхэд чиглэгдсэн энэ хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг хэлэлцэн батлахыг УИХ-ын гишүүдээс хүслээ.

Тэрбээр хэлсэн үгийнхээ төгсгөлд “Манай Засгийн газар хүний хөгжилд чиглэсэн эдийн засгийн цогц бодлогыг хэрэгжүүлэхийн төлөө ажиллаж ирлээ. Хөгжлийн энэхүү зорилтоо үргэлжлүүлэн ажил хэрэг болгохын тулд ирэх оны төсөвт шаардлагатай санхүүгийн боломжит эх үүсвэрүүдийг тусгасан. Тиймээс нийгмийн хамгааллын бодлого зорилт маань амжилттай хэрэгжинэ гэдэгт итгэж байна. Өнөөдрийн энэхүү зөвлөлдөх уулзалтаар ядуурлыг бууруулах зорилт, нийгмийн халамж хамгааллын чиглэлээр явуулж буй төрийн бодлогын талаар байр сууриа илэрхийлж, цаашдын ажилд тустай санал санаачилга гаргана гэдэгт итгэлтэй байгаагаа илэрхийллээ.

“Ядуурлыг бууруулах бодлого ба нийгмийн халамж, хамгаалал” сэдэвт дээд хэмжээний уулзалтад УИХ-ын гишүүд, төрийн болон төрийн бус байгууллагын төлөөлөл, олон улсын донор байгууллагуудын 100 гаруй төлөөлөгч оролцож байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Засгийн газрын ээлжит хуралдаан 2011 оны 11 дүгээр сарын 16-ны өдөр болов. Хуралдаанаар мэргэжлийн боловсрол, сургалтын талаар авах арга хэмжээ, “Шинэ төмөр зам” төслийн явцын талаар хэлэлцэв.  

“Мэргэжлийн боловсрол, сургалтыг хөгжүүлэх мастер төлөвлөгөө”-г ирэх оны эхний хагаст багтаан боловсруулахыг Засгийн газрын хуралдаанаас сайд Ё.Отгонбаярт даалгалаа. Багш бэлтгэх, мэргэшүүлэх, давтан сургаж чадваржуулахад чиглэсэн арга хэмжээг 2012-2013 оны хичээлийн жилээс эхлэн дэс дараатай авч хэрэгжүүлэхээр боллоо. Мөн ерөнхий боловсрол, мэргэжлийн боловсролын сургалтын хөтөлбөрийн агуулгын залгамж холбоог хангаж, Мэргэжлийн боловсрол олгох сургалтын хөтөлбөрт суралцагчдад мэргэжлийн чиг баримжаа олгох, хөдөлмөрийн сахилга, хариуцлага, харилцааны соёл төлөвшүүлэх, ачаалал даах, эрсдэлийг давах чадвартай, амьдрах ухаанд сургахад чиглэсэн агуулгыг тусгах юм байна.

Мэргэжлийн боловсрол, сургалтад ажил олгогчийн оролцоо, хариуцлагыг өндөржүүлэх, эрэлтэд нийцсэн ажиллах хүч бэлтгэхэд салбарын хөрөнгө, хүний нөөцийг харилцан үр ашигтай зохицуулах, суралцагч, төгсөгчийг дадлагын болон ажлын байртай холбох зорилгоор салбарын яам хоорондын гэрээ байгуулж нягт хамтран ажиллах, өргөн хүрээнд бодлого барьж ажиллах нь зүйтэй гэж Засгийн газрын гишүүд үзлээ. Сургалтын чанарыг дээшлүүлэх, суралцагсдын тоог нэмэх, дадлагын сургалтын техник, технологийг шинэчлэх зорилгоор холбогдох сайд нарт мөн үүрэг өгсөн байна.

Энэ дагуу дадлагын сургалтыг байгууллагадаа чанартай зохион байгуулсан, өндөр мэргэшилтэй ажилтныг дадлагын багшаар ажиллуулах боломжоор хангасан аж ахуйн нэгжийг дэмжих, хуульд заасан хөнгөлөлт үзүүлэх, Мэргэжлийн боловсрол, сургалтыг дэмжих сангийн төсөлд хамруулах юм. Мөн мэргэжлийн өөрийн өртөг, боловсрол, сургалтын стандартад суурилсан төсвийн тогтолцоо бий болгож нэвтрүүлэхийг судлан, ирэх оны эхний хагаст багтаан шийдвэрлүүлэхийг сайд нарт даалгажээ.

Сургалтын байгууллагын хичээлийн болон дотуур байр, дадлагын газрыг өргөтгөх, дадлагын сургалтын бааз, лабораторийн техник, тоног төхөөрөмжийг шинэчлэх хөрөнгө оруулалтыг нэмэх болсон байна. “Оюутолгой”, “Тавантолгой” болон бүтээн байгуулалтын бусад хөтөлбөр, төслийн хүрээнд мэргэжилтэй ажилчин бэлтгэх, Мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төв төгссөн хүмүүсийг ажлын байраар хангах тухай хуралдаанаар яригдлаа.

Энэ чиглэлээр холбогдох байгууллага, аж ахуйн нэгжтэй зөвшилцөн, нэгдсэн  төлөвлөгөө гарган үйл ажиллагаагаа уялдуулах, төлөвлөгөөний хэрэгжилтийг жил бүр Засгийн газарт танилцуулж байхыг холбогдох сайд нарт даалгав. Түүнчлэн цэргийн алба хааж байгаа иргэдэд мэргэжлийн чадамж эзэмшүүлэх, тэднийг цэргээс халагдсаны дараа ажилтай болгоход анхаарахыг ч үүрэг болгожээ.

Хуралдаанаас аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нарт хэд хэдэн ажил хийхийг даалгалаа.

Засаг дарга нар орон нутагтаа хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийг судалж, холбогдох байгууллагуудыг үнэн зөв мэдээллээр хангах, ажилгүй иргэдээ мэргэжлийн боловсрол, сургалтад хамруулах, мэргэжилтэй ажилтны нөөцөө бүрэн ашиглах бодлого, зорилт дэвшүүлж, хэрэгжүүлэх арга хэмжээний хөтөлбөрийг энэ онд багтаан боловсруулж, батлуулах юм.

Мөн аймаг, нийслэлийн мэргэжлийн боловсрол, сургалтын болон хөдөлмөрийн байгууллага, нийгмийн түншийн байгууллагуудын үйл ажиллагааг уялдуулж зохицуулах, Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын Үндэсний зөвлөлийн салбар зөвлөлийг тогтмол, үр өгөөжтэй ажиллахад дэмжлэг үзүүлэх үүрэг хүлээжээ. Шинээр бий болгосон ажлын байрны тоо, хэдэн хүнийг ажилтай болгосноор нь Засаг дарга нарын ажлыг дүгнэх гол үзүүлэлт болгон холбогдох журамд өөрчлөлт оруулж хэрэгжүүлэхийг Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Ч.Хүрэлбаатарт даалгав.

Аж ахуйн нэгж, байгууллагууд ажилтнуудаа мэргэшүүлж чадваржуулах сонирхлыг дэмжих, ажлын байрны эрэлт, захиалгыг бодитой гаргаж, сургалтын байгууллагуудыг үнэн зөв мэдээллээр хангах, мэргэжлийн боловсрол, сургалтын стандарт, хөтөлбөрийг боловсруулах, чанарын үнэлгээ хийхэд идэвхтэй оролцохыг Ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбоонд зөвлөв. Мөн үйлдвэрлэлийн болон дадлагын сургалтыг чанартай зохион байгуулах талаар захирал, инженер, техникийн ажилтнуудын санаачилга, хариуцлагыг өндөржүүлэхийг зөвлөжээ.

Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагад суралцаж байгаа хүний тоо энэ онд 67 мянгад хүрсэн байна. Энэ нь Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт заасан суралцагсдын тоог 90 мянгад хүргэх зорилтын хэрэгжилт 75 хувьтай байна гэсэн үг юм. Мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвийг 2010-2011 оны хичээлийн жилд 18 мянга гаруй хүн төгссөн бөгөөд 55 хувь нь 6 сарын дотор ажлын байртай болжээ.                      

БУУДАЙ, ТӨМСИЙГ 100 ХУВЬ, ХҮНСИЙ НОГООНЫ 62,6ХУВИЙГ ДОТООДЫН УРГАЦААР ХАНГАХ БОЛОМЖ БҮРДЛЭЭ

2011 онд манай улс 448,1 мянган тонн үр тариа, үүнээс 437,9 мянган тонн буудай,199,2 мянган тонн төмс, 105,2 мянган тонн ногоо, 4,5 мянган тонн арвай, 4,3 мянган тонн овъёос, 624 тонн хөх тариа, 568 тонн гурвалжин будаа, 4,5 мянган тонн тосны ургамал,34,3 мянган тонн тэжээлийн ургамал хураан авчээ.

Ингэснээр жилийн хэрэгцээт буудай төмсийг 100,0 хувь, хүнсний ногооны 62,6 хувийг дотоодын ургацаас хангах боломжтой болж байна.

Ургац хураалтын дүнг  2010 оны ургацтай харьцуулахад үр тариа 81,8 мянган тонн, төмс 30,2 мянган тонн, хүнсний ногоо 14,9 мянган тонноор тус тус ахиу ургац хураан авчээ. Газар тариалангийн салбарт олсон ололтыг бататган тогтворжуулах, дэвшилтэт техник технологийг нэвтрүүлэн нутагшуулах, үрийн чанарыг сайжруулах, ургацын хэмжээ ялангуяа хүнсний ногооны үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, тариалангийн салбарын эдийн засгийн чадавхыг бэхжүүлэх чиглэлээр тодорхой санал боловсруулан ирэх оны нэгдүгээр улиралд багтаан Засгийн газарт оруулахыг сайд Т.Бадамжунайд даалгажээ. Мөн тариалангийн үйлдвэр эрхэлж байгаа иргэн, хуулийн этгээдэд энэ оны ургацаас Тариаланг дэмжих сан, улсын нөөц болон гурилын үйлдвэрт нийлүүлсэн хүнсний буудайн нэг тонн тутамд 50 мянган төгрөгийн урамшуулал олгох боллоо.

ШИНЭ ТӨМӨР ЗАМ” ТӨСЛИЙН ЯВЦТАЙ ТАНИЛЦАВ

“Шинэ төмөр зам” төслийн явц, эхний ээлжинд шаардлагатай байгаа санхүүжилтийн талаар Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын сайд Х.Баттулга Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулав. Үүнтэй холбогдуулан төслийн хүрээнд хийсэн техник, эдийн засгийн үндэслэл, геологи, геодези, байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын нарийвчилсан үнэлгээ, хөрс хуулалтын төлбөрт шаардлагатай хөрөнгийн эх үүсвэрийг хуульд заасан журмын дагуу хянан энэ сард багтаан санхүүжүүлэхийг Хөгжлийн банкны Төлөөлөн удирдах зөвлөлд даалгалаа.

“Шинэ төмөр зам” төслийн хүрээнд Тавантолгой-Сайншанд чиглэлд 468 км, Сайншанд-Хөөт 450, Хөөт-Чойбалсан 155, Хөөт-Нөмрөг 380, Тавантолгой-Гашуунсухайт 267, Нарийнсухайт-Шивээхүрэнгийн чиглэлд 46 км зам тавих юм. Нэг км төмөр замын суурь бүтцийг 2.5-2.8 сая ам.доллараар барина гэсэн тооцоо гарчээ. Төмөр зам тавьснаар 2020 он гэхэд жилд 66 сая тонн нүүрс тээвэрлэх юм.

УНГАР УЛСТАЙ ХЭЛЭЛЦЭЭР БАЙГУУЛАХЫГ ДЭМЖИВ

Монгол Улс, Бүгд Найрамдах Унгар Улс хоорондын Нийгмийн хамгааллын хэлэлцээрийг соёрхон батлах тухай асуудлыг хэлэлцэн дэмжиж, Улсын Их Хуралд өргөн барихаар тогтов. Өнгөрсөн оны эхний хагас жилийн байдлаар манай 2 мянга орчим иргэн Бүгд Найрамдах Унгар Улсад албан ёсоор сурч, ажиллаж, амьдарч байна. Үүнээс 800 хүн нь тус улсын хууль, тогтоомжийн дагуу хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллж, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлж байгаа юм.

Хэлэлцээр байгуулснаар тухайн иргэн тэтгэвэр тогтоолгох нөхцөл, болзол хангасан үедээ Монгол, Унгар Улсад тэтгэврийн даатгалд шимтгэл төлсөн хугацаагаа нэгтгэн тооцуулж, тэтгэвэртээ гарч 2 талаас ногдох хэсгээ шилжүүлэн авах боломж бүрдэнэ. Мөн Унгар Улсад ажиллаж, нийгмийн даатгалд хамрагдаж байсан болно хамрагдаж байгаа манай иргэдийн нийгмийн баталгаа сайжрах бөгөөд иргэдийнхээ талаар албан ёсны нэгдсэн бүртгэл, мэдээллийн сантай ч  болох юм.

ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ДААТГАЛЫН ШИМТГЭЛИЙН ХУВЬ ХЭМЖЭЭГ ТОГТООВ

Ирэх онд аж ахуйн нэгж, байгууллагын ажилтны сар тутам төлөх эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийн хувь, хэмжээг түүний хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын 4 хувь байхаар тогтоолоо. Төрөөс эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг хариуцдаг даатгуулагч, их, дээд сургууль, коллеж, мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвийн өдрийн ангийн суралцагч, малчин, ял эдэлж байгаа хоригдол, Иргэний эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуулийн 6.1.11-д заасан иргэний сарын шимтгэлийн хэмжээг тус бүр 670 төгрөгөөр, гадаадын иргэн, харъяалалгүй хүний сарын шимтгэлийн хэмжээг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний 6 хувь байхаар боллоо. Тогтоолыг 2012 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс мөрдөж эхлэх юм байна. 

ЭЛЧИН САЙДУУДЫГ ТОМИЛОХ, ЭГҮҮЛЭН ТАТАХ САНАЛАА ЕРӨНХИЙЛӨГЧИД ӨРГӨН МЭДҮҮЛНЭ

Отгонбаярын Даваасамбууг Монгол Улсаас Бүгд Найрамдах Куба Улсад суух Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайдаар томилох саналыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид өргөн мэдүүлэхээр Засгийн газрын хуралдаанаас шийдвэрлэлээ. Мөн Бүгд Найрамдах Энэтхэг Улсад Санжаасүрэнгийн Баярааг, Япон Улсад Содовжамцын Хүрэлбаатарыг, Бүгд Найрамдах Ардчилсан Лаос Ард Улсад Түвдэндоржийн Жанабазарыг, Бүгд Найрамдах Сингапур Улсад Банзрагчийн Дэлгэрмааг томилох саналаа өргөн мэдүүлэв. Мөн хуралдаанаас Нямдоржийн Анхбаярыг АНУ-ын Сан Франциско хотод, Дамбадаржаагийн Батжаргалыг  Япон Улсын Осака хотод суух Ерөнхий консулаар томилсон байна. 

ТОВЧ МЭДЭЭ

• Энэ оны 5-7 дугаар сард гарсан байгалийн аюулт үзэгдэл, хүн, малын гоц халдварт өвчинтэй тэмцэх арга хэмжээ болон Онцгой байдлын албаны аврагч, алба хаагчдын гамшгийн голомтод үүрэг гүйцэтгэсний томилолтын зардалд шаардагдах 289 сая 62 мянган төгрөгийг Засгийн газрын нөөц сангаас гаргахаар боллоо.
• Төр, засгийн үйлчилгээний авто бааз, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын харъяа Өвөрхангай, Сэлэнгэ аймгийн Улсын бүртгэлийн хэлтэс,Эрчим хүчний зохицуулах газар, “Дулааны 3 дугаар цахилгаан станц”, “Эрдэнэт-Булганы цахилгаан түгээх сүлжээ”, “Дорнод бүсийн эрчим хүчний систем” компанийн эзэмшлийн 51 орон сууцыг одоо эзэмшиж байгаа оршин суугчдад нь хувьчлахаар шийдвэрлэлээ.
• “Үнэт цаас болон Засгийн газрын баталгаа гаргах тухай” Засгийн газрын энэ оны 3 дугаар сарын 16-ны өдрийн 85 дугаар тогтоолд өөрчлөлт орууллаа. Ингэснээр “800 тэрбум төгрөгийн” гэснийг “600 сая ам.доллар хүртэлх буюу түүнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийн” гэж өөрчиллөө. Мөн Хөгжлийн банкны 600 сая ам.долларын Дунд хугацааны евро өрийн бичгийн хөтөлбөр боловсруулахыг Төлөөлөн Удирдах Зөвлөлд зөвшөөрсөн байна.
• Бүгд Найрамдах Турк Улсад болсон газар хөдлөлтийн улмаас олон хүний амь эрсдэж, эд материалын үлэмж хэмжээний хохирол учирсантай холбогдуулан 50 мянган ам.доллартай тэнцэх хэмжээний тусламж үзүүлэхээр боллоо. 2010 онд манай улсад болсон зудын үеэр Бүгд Найрамдах Турк Улс манайд 50 мянган ам.доллар хандивласнаас гадна 84 мянган ам.долларын үнэ бүхий аяны хөнжил, хүнсний зүйлийг өөрийнхөө онгоцоор ирүүлж байсан юм.
• Монгол Улсын иргэн гадаадад, гадаадын иргэн Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлэх тухай хуулийн төслийг хэлэлцээд гишүүдийн гаргасан саналыг тусган Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр боллоо. Өнгөрсөн оны 11 дүгээр сарын байдлаар манай улсад 97 орны 24 500 орчим хүн хөдөлмөр эрхэлж байна. Харин Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн дагуу зуучлалаар 30 гаруй мянган иргэн БНСУ, Япон, Бүгд Найрамдах Чех Улс, Бүгд Найрамдах Унгар Улсад ажиллаж, үйлдвэрлэлийн дадлага хийжээ.
• Жендерийн үндэсний хорооны бүрэлдэхүүн болон дүрмийг шинэчлэн баталж, Ажлын албаны 4 орон тоог 8 болгосон байна.

Монгол дайчид дэлхийн халуун цэгүүдэд үүрэг даалгавраа амжилттай биелүүлж байгаа. Манай улсын 5200 гаруй цэргийн албан хаагч 10 гаруй оронд энхийг сахиулсан. Өнөөдөр 300 гаруй албан хаагч үүрэг гүйцэтгэж байна. Цэрэг дайчдад зориулсан нөхөн сэргээх төвийн шавыг өнгөрсөн 5 дугаар сард тавьсан билээ. Улаанбаатар хотоос 30 км-ийн зайтай, “Багабаян” цэргийн амралтын газар дахь энэ цогцолборын нээлт өнөөдөр болж Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд оролцов. Тэрээр хэлсэн үгэндээ “Эх орныхоо нэр төрийг өндөрт өргөж ирсэн дайчдынхаа нийгмийн асуудлуудыг шийдвэрлэхэд Засгийн газар онцгой анхаарч ирсэн. Үүний нэг илрэл нь өнөөдөр нээлтээ хийж буй “Энхийн төлөө цогцолбор” төв юм” гэж онцолж байлаа.

Мөн энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцсон цэргийн албан хаагчдад олгох томилолтын зардлыг нэмэгдүүлэхээр Засгийн газар шийдвэрлэсэн. Боловсон хүчний асуудалд жил бүр 200 орчим хүнийг гадаадын цэргийн сургуулиудад урт богино хугацаагаар сургаж байгаа. Өнгөрсөн хугацаанд нийтдээ 700 гаруй албан хаагчдыг орон сууцтай болгосон зэрэг цэрэг, дайчдын нийгмийн асуудалд Засгийн газраас анхаарч хэрэгжүүлж байгаа зарим ажлын талаар танилцуулаад батлан хамгаалах салбарын шинэчлэлийг цаашид ч дэмжиж ажиллахаа Ерөнхий сайд С.Батболд илэрхийллээ.

Олон улсын цэргийн болон энхийг сахиулах ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэсэн цэргийн албан хаагчдын хувьд тухайн улсын газар нутаг, цаг уурын нөхцөл, ажиллагааны эрсдэлтэй байдал зэрэг нь эрүүл мэнд, сэтгэл зүйд нь сөрөг нөлөө үзүүлдэг учир ийм төв байгуулах болсон байна. Тус төвийг барихад 40 сая юанийн буцалтгүй тусламж үзүүлсэн БНХАУ-ын Засгийн газарт Ерөнхий сайд С.Батболд талархсанаа нээлтийн ажиллагааны үеэр мөн илэрхийлсэн юм.

Энхийн төлөө цогцолбор төв нь барилга архитектурын өвөрмөц шийдэлтэй, бие даасан инженерийн дэд бүтэцтэй, барилгын норм, стандартын шаардлагыг хангасан, байгаль орчинд халгүй, эко технологийн халаалтын зуух, цэвэрлэх байгууламжтай юм байна. Энэхүү цогцолбор нь 51 өрөөтэй, хурлын танхим, зоогийн газар, билльяардын өрөө, саун болон чийрэгжүүлэлтийн өрөө, бассейн зэрэгтэй амралт сувиллын цогц үйлчилгээ үзүүлэх нөхцөлийг бүрэн хангасан байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ. 

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд 2011 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр ОХУ-ын Бүс нутгийн хөгжлийн дэд сайд М.А.Травниковыг хүлээн авч уулзан харилцаа, хамтын ажиллагааны талаар санал солилцов. “Байгалийн олон улсын эдийн засгийн 7 дугаар чуулга уулзалт”-ын үеэр болсон “Монгол-Оросын хил орчмын хамтын ажиллагаа” сэдэвт дугуй ширээний уулзалтыг амжилттай зохион байгуулсныг Ерөнхий сайд уулзалтын эхэнд тэмдэглэлээ.

Мөн хоёр улсын стратегийн түншлэлийн харилцаа, хамтын ажиллагаанд  хил орчмын болон бүс нутаг хоорондын хамтын ажиллагаа жинтэй үүрэг гүйцэтгэдэг. Энэ харилцааг улам эрчимжүүлэхийн тулд 2010 онд Монгол Улсын Ерөнхий сайдыг ОХУ-д айлчлах үеэр байгуулсан хууль эрх зүй, худалдаа, эдийн засгийн таатай шинэлэг  нөхцөл бий болгох хамтарсан төлөвлөгөө амжилттай хэрэгжиж байгааг тэрээр сайшаав.  

Ерөнхий сайд ОХУ-ын Эрхүү, Бүгд Найрамдах Буриад Улсын Улаан-Үд  хотноо ажиллаад буцах замдаа Наушки, Алтанбулаг боомтод түр саатаж ажилтай нь танилцсан юм. Хилийн шалган нэвтрүүлэх боомтуудыг тохижуулан, үйл ажиллагааг нь боловсронгуй болгож, зорчигч иргэдэд чирэгдэлгүй, түргэн шуурхай үйлчилдэг байхад анхаарах, цаашид Байгаль, Хөвсгөл нуурыг түшиглэсэн аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх, хил орчмын дэд бүтцийг сайжруулах зэрэг ажлыг эрчимжүүлэхэд анхаарах нь чухал гэж онцлон тэмдэглэлээ.

Монгол Улсын Засгийн газар хоёр орны бүс нутаг, хил орчмын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд бүх талын дэмжлэг үзүүлнэ гэж Ерөнхий сайд С.Батболд хэлээд Худалдаа, эдийн засаг, шинжлэх ухаан, техникийн хамтын ажиллагааны Монгол-Оросын Засгийн газар хоорондын комиссын Бүс нутаг, хил орчмын хамтын ажиллагааны Дэд комиссын 10 дугаар хуралдаанд амжилт хүсэв. Энэ хуралдаан ирэх оны 5 дугаар сард ОХУ-ын Бүгд Найрамдах Халимаг Улсад болох  юм гэж Засгийн газрын  Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд 2011 оны 11 дүгээр сарын 11-ны өдөр Азийн Хөлбөмбөгийн холбооны Ерөнхийлөгч ноён Занг Жилонг тэргүүтэй төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа. Монголчууд хувьтай хүн хурнаар хэмээн бэлэгшээдэг. Шинэхэн цас орсон энэ сайхан өдөр та бүхний Монгол улсад  хийж байгаа айлчлал эхэлж, та бүхэнтэй уулзаж байгаадаа таатай байна. Монголын хөлбөмбөгийн ирээдүйн хувь заяа улам гэрэлтэн хөгжинө гэдэгт итгэлтэй байна хэмээн Ерөнхий сайд С.Батболд уулзалтын эхэнд хэллээ.

Мөн тэрээр хүнийг эрүүл байлгах гол үндэс суурь нь биеийн тамираар хичээллэх, тэр дундаа хөлбөлбөгийн спортыг түгээн дэлгэрүүлэх, хөгжүүлэх асуудалд Монгол Улсын Засгийн газар анхаарч ирснийг хэллээ. Тухайлбал нийслэл болон хөдөө орон нутагт хөл бөмбөгийн зориулалтын талбайг ихээр байгуулж байгаа нь хүүхэд залуучуудын талархлыг хүлээж байна. Цаашид ч хөлбөмбөгийн спортыг хөгжүүлэх чиглэлээр Азийн хөлбөмбөгийн холбоотой хамтран ажиллах, тодорхой төсөл, хөтөлбөрт хамрагдахыг хүсч байгаагаа  Засгийн газрын тэргүүн хэллээ.

Түүнчлэн Монголын баг тамирчдыг Азийн хэмжээнд зохиогдож байгаа тэмцээн уралдаанд оролцоход төр засгийн зүгээс дэмжлэг үзүүлж ажиллахаа ч Ерөнхий сайд С.Батболд илэрхийллээ. Ноён Занг Жилонг Ерөнхий сайд С.Батболдод өөрийг нь цаг зав гарган хүлээн авч уулзсанд талархал илэрхийлээд спортод элэгтэй, спортыг дэмждэг Ерөнхий сайдтай уулзаж байгаадаа, мөн Монгол Улсын эдийн засгийн огцом өсөлтийг нүдээр үзэж мэдрэх боломж гарсанд хувьдаа баяртай байна гэлээ. Мөн тэрээр Монголын эдийн засаг хүнд байхад чөлөөт бөхийг холбоог 10 гаруй жил удирдаж, Монголын чөлөөт бөхийн түүхэнд үнэнтэй хувь нэмэр оруулсан шигээ Монголын хөлбөмбөгийн холбоог дэмжиж байдагт талархаж байгааг ч Засгийн газрын тэргүүнд илэрхийлж байлаа.

Монголын хөлбөмбөгийн холбоо 2000 оноос хойш Азийн хөлбөмбөгийн холбоо болон Дэлхийн хөл бөмбөгийн холбоо /FIFA/-той нягт хамран ажиллаж, энэ спортыг хөгжүүлэх чиглэлээр хэд хэдэн төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлж байгааг ноён Занг Жилонг хэлээд “Goal” төслийн хүрээнд FIFA-гийн хөрөнгө оруулалтаар монголын хөлбөмөгийн талбайг улам өргөжүүлж, олон улсын стандартад нийцүүлэн засч тохижуулхаар болсныг Засгийн газрын тэргүүнд дуулгалаа. Түүнчлэн Монголын хөлбөмбөгийн холбооны Ерөнхийлөгч Б.Ганболдтой нягт хамтран ажиллаж байгаагаа ноён Занг Жилонг энэ үеэр хэллээ. 

Аль ч гэр бүлд эмэгтэйчүүд та бүхний манлайлал, санаачилга нь тухайн гэр бүлийн хөгжил, хүүхдийн боловсрол хүмүүжил, иргэдийн эрүүл мэндийг хамгаалах,шударга ёсыг хэвшүүлэх зэрэг тулгамдсан олон асуудлыг шийдвэрлэхэд чухал нөлөө үзүүлдэг хэмээн “Эмэгтэйчүүд- Хөгжлийн төлөө 2011” форумын нээлтийн ажиллагаанд оролцохдоо Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд тэмдэглэлээ. Нийгмийн Ардчилал монголын эмэгтэйчүүдийн холбооноос тус форумыг зохион байгуулж байгаа бөгөөд хот, хөдөөгийн 1000 гаруй  эмэгтэйчүүд уг чуулганд  төлөөлөгчөөр хүрэлцэн иржээ.

Монгол улсын Ерөнхий сайд, МАН-ын дарга С.Батболд цааш хэлсэн үгэндээ “2011 оны 11 дүгээр сарын 11-ний энэ өдөр одоо яг 11 цаг 11 минут болж байна. Зуун жилд ганцхан тохиох энэ мөчид зууны манлай намын эмэгтэйчүүд зөвлөлдөж байгаа нь түүхэн үйл явдал боллоо. Тоон бэлэгдлийн тохиол бүрдэл бүхий энэ өдрийг товлож хөгжлийн төлөө чуулж байгаа нь их үйл хэргийг эхлүүлэх бэлгэ ерөөл биз ээ” хэмээн тэмдэглээд, өнөөдрийн эрчимтэй өрнөж байгаа  их  бүтээн байгуулалтанд эмэгтэйчүүдийн дундаас ундран гардаг санал санаачилга, бүтээлч шийдлүүдийн үр өгөөж ач холбогдол улам бүр өсч байна гэдгийг дурьдлаа.

Хөгжил дэвшилд хүргэх их бүтээн байгуулалтын анхны алхмыг хамтарсан Засгийн газар хийж эхэлж буйг гүйцэтгэх засаглалын тэргүүн тэмдэглэхийн сацуу томоохон хөтөлбөр бодлогуудын талаар тодорхой мэдээллийг форумын төлөөлөгч эмэгтэйчүүдэд өглөө. Түүнчлэн Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд “ Би Ерөнхий сайдын ажлыг аваад УИХ-д хандаж хэлсэн үгэндээ гэр бүлд чиглэгдсэн бодлогод онцгой анхаарч ажиллахаа илэрхийлж байсан.

Энэ бодлого зорилтоо хэрхэн хэрэгжүүлэхээ олон удаа эргэцүүлэн бодож, эрдэмтэн мэргэд,намын нөхөд, ажлын алба, мэргэжлийн холбоодтой  санал солилцож “ Гэр бүл” үндэсний хөтөлбөрийг санаачлан хэрэгжүүлэх боллоо ” хэмээгээд, хөтөлбөр эхэлснийг энэ үеэр зарлалаа.  Энэхүү хөтөлбөрийг “  Монгол улсын төрөөс хүн амын хөгжлийн талаар баримтлах бодлоготой уялдуулж, гэр бүлийн хөгжлийн талаар баримтлах бодлоготой уялдуулж, гэр бүлийн хөгжлийн асуудлыг орчин үеийн нөхцөл байдал, тулгамдсан асуудлуудтай цогцоор нь авч үзэн боловсруулах болно” хэмээн тэмдэглээд, энэ бодлогыг хэрэгжүүлэхэд манлайлагч эмэгтэйчүүд та бүгдийн туршлага, бүтээлч эрмэлзэл, үр хүүхдийнхээ ирээдүйг бодох сэтгэл онцгой ач холбогдолтой гэлээ.

Мөн дэлхийн 40-өөд улсуудад туршлага нь дэлгэрч үр ашгаа өгч байгаа “ Эмэгтэйчүүдийн банк” байгуулах танай форумын санаа сэдлийг дэмжиж ажил хэрэг болгоход МАН-ын дарга, Засгийн газрын тэргүүний хувьд санаа тавьж дэмжин ажиллах болно гээд, эмэгтэйчүүдийг шийдвэр гаргах түвшинд оролцуулах нь ядуурлыг бууруулах, тогтвортой хөгжлийг хангах, сайн засаглалыг цогцлон байгуулах нь зайлшгүй шаардлага мөн юм. Тиймээс би эмэгтэйчүүдийг улс төрд олноор ороосой гэж боддог хэмээн тэмдэглээд, форумын үйл ажиллагаанд амжилт хүслээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын НАМЭХ-ноос зохион байгуулж буй “Эмэгтэйчүүд-Хөгжлийн төлөө 2011” форумд хэлсэн үг

Эрхэм хүндэт эмэгтэйчүүд ээ,

Чуулганы төлөөлөгчид, зочид оо,

Монгол Улсынхаа хөгжлийн төлөө санал бодлоо уралдуулахаар эх орныхоо өнцөг булан бүрээс хүрэлцэн ирж, хуран чуулж байгаа “Эмэгтэйчүүд-Хөгжлийн төлөө 2011” чуулганы төлөөлөгч бүсгүйчүүд Та бүхэндээ чин сэтгэлийн мэндчилгээ дэвшүүлж халуун баяр хүргэе. Өнөөдөр 2011 оны 11 сарын 11 өдөр. Яг одоо 11 цаг 11 минут болж байна. Зуун жилд ганцхан тохиох энэ мөчид зууны манлай намын эмэгтэйчүүд зөвлөлдөж байгаа нь түүхэн үйл явдал боллоо. Тоон бэлгэдэлийн тохиол бүрдэл бүхий энэ өдрийг товлож хөгжлийн төлөө чуулж байгаа нь их үйл хэргийг эхлүүлэх бэлгэ ерөөлийг бодсоныхбиз ээ.

Өнгөрсөн зуунд манай нам улс орны тусгаар тогтнол, их бүтээн байгуулалт, ардчилал шинэчлэлтийн их үйл хэргийн тэргүүн эгнээнд манлайлж ирлээ. Шинэ зуунд ч бид улс орныхоо хөгжил, хүн ардынхаа сайн сайхны төлөө бүтээснээсээ ихийг бүтээх ойрын ба хэтийн зорилтуудыг дэвшүүлсэн. Өнөөдрийн эрчимтэй өрнөж байгаа их бүтээн байгуулалтанд эмэгтэйчүүдийн дундаас ундран гардаг санал санаачилга, бүтээлч шийдлүүдийн үр өгөөж, ач холбогдол улам бүр өсч байна.           

Монгол Ардын Нам ХХVIИх хурлаараа ирэх 20 жилийг шинэ зууны Монгол Улсын их бүтээн байгуулалтын үе гэж зарласан. Манай намын бүх бодлого, зорилго, үйл хэрэг үүнд чиглэгдэж байна. Та бид хамтдаа үүнийг хийх болно. Хийж ч чадна. Хөгжил дэвшилд хүргэх их бүтээн байгуулалтын анхны алхмыг хамтарсан Засгийн газар хийж эхэлсэн. Засгийн газар стратегийн орд газрыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулж, уул уурхай, металургийн салбарын үйлдвэр, “Сайншанд” аж үйлдвэрийн цогцолбор, “Шинэ төмөр зам” зэрэг их бүтээн байгуулалтын том төслүүдийг эхлүүлэх нөхцлийг бүрдүүллээ.

Хүн амын орон сууцны хангамжийг сайжруулах зорилгоор “100.000 орон сууц хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэхдээ зээлийн хүүг нь 0.6 хувиас хэтрүүлэхгүй байх шийдвэрийг гаргаж, барилгын үйлдвэрлэлийн салбарын хөгжлийг хангалаа. Үүний зэрэгцээ жижиг, дунд үйлдвэрлэл, өрхийн бичил бизнесийн асуудалд ч ихээхэн анхаарч байна. Энэ онд жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжихэд зориулан 200 орчим тэрбум, сум хөгжүүлэх санд 24 тэрбум, нийслэлийн дүүргүүдэд 30 тэрбум төгрөг хуваарилсны үр шим гарч, олон жижиг үйлдвэрлэл ашиглалтанд орж, цөөнгүй  өрхийн амьжиргааг тэтгэж эхэллээ. Цаашид хөдөөгийн хөгжил, гэр бүл, нийгэм, хүүхдийн эрх ашгийг хамгаалахад чиглэгдсэн эмэгтэйчүүд, жижиг дунд бизнес эрхлэгчдээс гаргаж байгаа санал санаачилгуудад онцгой анхаарна.

Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй мал аж ахуй, газар тариалангийн салбарыг эрчимжүүлэх бодлого ч үр өгөөжөө өгч эхэллээ. Энэ жил 448.1мянган тонн үр тариа, 199.2  мянган тонн төмс, 105.2  мянган тонн  хүнсний ногоо хураан авлаа. Энэ нь жилийн хэрэгцээт буудай, төмсийг 100 хувь, хүнсний ногооны 62.6хувийг дотоодын ургацаас хангах боломж бүрдлээ гэсэн үг. Мал аж ахуйн салбарт “Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого”, “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөр, “Таван-Эрдэнэ” арга хэмжээг хэрэгжүүлж, зарцуулахтөсвийнхөрөнгийгэнэ оноосхоёр дахиннэмэгдүүллээ. Үр дүнд нь олон улсын зах зээлд өрсөлдөхүйц мах, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг бий болгох, малчдынхаа ашиг орлогыг нэмэгдүүлэх боломжийг бий болгоно. Мөн энэ жил малчдынхаа хөдөлмөр зүтгэлийн үр дүнд улсын хэмжээнд хамгийн олон төл хүлээн авсан. Ирэх жил манай улс түүхэндээ байгаагүй олон малтай болох боломж бүрдээд байна.

Ийнхүү уул уурхай,дэд бүтэц, хөдөө аж ахуй, үйлчилгээний бүхий л салбарт ахиц дэвшил гарснаар эдийн засаг тэлж, түүний өсөлт энэ оны эцсээр 20 хувьд хүрэх төлөв хандлага ажиглагдаж байна. Нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүн одоогийн байдлаар 3000 орчим долларт хүрлээ. Үүнийг дагаад иргэдийн амьжиргаанд ахиц дэвшил гарах болно. Засгийн газар нийгмийн хамгааллын салбарт ч анхаарлаа хандуулж, бодлого төлөвлөгөөгөө амжилттай хэрэгжүүлж ирлээ. Эрүүл мэнд, боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалт ч эрчимтэй нэмэгдэв. Монгол Улсын бүх иргэн эрүүл мэндийн даатгалд хамрагдах нөхцөл боломжийг бүрдүүллээ. Боловсролын салбарын өөрчлөлт шинэчлэлтийг олон улсын стандартад нийцүүлэхийн төлөө тодорхой санаачилгууд хэрэгжиж байна.

2011 оныг “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил” болгон зарлаж 60 мянган шинэ ажлын байр бий болгох зорилтын биелэлт 90 гаруй хувьтай явж байна. Үр дүнд нь ажилгүйчүүдийн хувь хэмжээ нэг оронтой тоонд шилжлээ. Өнгөрсөн хугацаанд цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг 30 хувиар нэмсэн. Ирэх онд аль алиныг  2 удаа 50 гаруй хувиар нэмэхээр төлөвлөсөн. Ингэснээр цалин, тэтгэвэр 2008 оны түвшингээс дунджаар 2 болон түүнээс илүү хэмжээгээр нэмэгдэнэ.  

Эрхэм хүндэт эмэгтэйчүүд ээ,

Гэр бүл боламьдралын анхдагч орчинюм. Хүн бүхний хамгийн ойрын амин чухал асуудлууд гэр бүлийн хүрээнд шийдэгдэж байдаг. Тийм ч учраас би Ерөнхий сайдын ажлыг аваад УИХ-д хандаж хэлсэн үгэндээгэр бүлд чиглэгдсэн бодлогод онцгой анхаарч ажиллахаа илэрхийлсэн. Энэхүү бодлого зорилтоо хэрхэн хэрэгжүүлэхээ олон удаа эргэцүүлэн бодож, эрдэмтэн мэргэд, намын нөхөд, ажлын алба, мэргэжлийн холбоодтой санал солилцож “Гэр бүл” үндэсний хөтөлбөрийг санаачлан хэрэгжүүлэхээр болсноо Та бүхэндээ дуулгая.

Энэхүү хөтөлбөрийг Монгол Улсын төрөөс хүн амын хөгжлийн талаар баримтлах бодлого, гэр бүлийн хөгжлийн талаар баримтлах бодлоготой уялдуулж, гэр бүлийн хөгжлийн асуудлыг орчин үеийн нөхцөл байдал, тулгамдсан асуудлуудтай цогцоор нь авч үзэн боловсруулах болно. “Гэр бүл” үндэсний хөтөлбөрийг боловсруулж хэрэгжүүлэхэд манлайлагч эмэгтэйчүүд Та бүгдийн ухаан бодол, амьдралын туршлага, бүтээлч эрмэлзэл, үр хүүхдийнхээ ирээдүйг бодох сэтгэл онцгой ач холбогдолтой гэдгийг тэмдэглэн хэлэхийг хүсч байна.

Гэр бүлийн уламжлалт үнэлэмж, эрхэмлэл алдарч, салалт нэмэгдэж, хүчирхийлэл, ядуурал буурахгүйбайгаа баримт монгол хүн бүрийн сэтгэлгээг зовоож байна. Нөхөн үржихүйн насны залуучууд гадаадад гарч, хүйсийн харьцаа алдагдаж, гэр бүлийн харилцаа хүйтэрч, нийгмийн эмзэг бүлэгт хамрагдах хүүхдийн тоо нэмэгдэх боллоо. Эдгээр нь асуудлыг нийгмийн сэтгэл зүй, ёс суртахуун, эдийн засаг, эрх зүй зэрэг олон талын хүрээнд цогцоор авч үзэхийг шаардаж байгаа хэрэг юм. Тиймээс гэр бүлийн талаар төрөөс баримтлах бодлогын баримт бичгүүдэд оновчтойтодотгол хийххэрэгцээ бий боллоо.

Гэр бүлнь хүний хөгжлийн анхдагч бичил орчин юм. Тиймээс Засгийн газар, УИХ-аас “Хүний хөгжил сангийнтухай хууль”-ийг батлан хэрэгжүүлж, гэр бүлээр дамжуулан хүний хөгжлийг дэмжих, өрхийн амьжиргааг дээшлүүлэх, эрүүлмэнд, боловсрол, даатгалын үйлчилгээг боловсронгуй болгох нөхцөл боломжийг өргөжүүлж байна. Мөн манай Засгийн газар байгалийн баялгаас ард иргэддээ хувь, хишгийг хүртээхдээ гэр бүлийн үнэт зүйлсийг бэхжүүлэх хэлбэрээр олгох бодлого баримталж ирлээ. Үр дүнд нь НҮБ-ын “Хөгжлийн хөтөлбөр”-өөс явуулдаг судалгааны дүнгээр манай улс хүний хөгжлийн индексээрээ дундаж үзүүлэлттэй орны тоонд орлоо.

Гэр бүл, эмэгтэйчүүдэд хандсан бодлогыг хууль эрх зүйн баталгаатай болгоход Засгийн газар ихээхэн анхаарч ирлээ. Энэ зорилгоор “Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль”-ийг Засгийн газраас санаачлан боловсруулж, УИХ-аар батлуулан хэрэгжүүлж эхлээд байна. Энэхүү хуулиар улс төрийн, захиргааны, төрийн тусгай ба үйлчилгээний албаны удирдах албан тушаалтан, төрийн захиргаа ба төсөвт байгууллагын ажилтнуудын дунд хүйсийн квотыг анх удаа хуульчлан тогтоож, улс төрийн шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн оролцоо нэмэгдэх эрх зүйн боломж баталгааг бүрдүүллээ. Үүний зэрэгцээ  эрүүл мэнд, боловсрол, хөдөлмөрийн харилцааны хүрээнд хүйсийн тэгш байдлыг хангах төрөл бүрийн арга механизмыг нарийвчлан тогтоож өгсөн нь чухал ач холбогдолтой гэж үзэж байна.

Мөн “Гэр бүлийн тухай хууль”-д өргөн хүрээтэй тодотгол оруулж уг хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг боловсруулан УИХ-аар хэлэлцүүлж байна. Энэхүү хуулийн нэмэлт өөрчлөлтүүд нь төрөөс гэр бүл, хүүхэд, өрх толгойлсон эхчүүдийн эрх ашгийг хамгаалах, гэр бүлийн гишүүдийн хариуцлагыг сайжруулах, өмчлөх эрхийг хамгаалж өгснөөрөө онцлогтой. Засгийн газар олон хүүхэд төрүүлсэн эхчүүдийг урамшуулах, одонтой эхчүүдийн тоог нэмэгдүүлэх болзлыг хөнгөвчлөх, эхчүүдийн үнэлэгдэхгүй байгаа хөдөлмөрийг үнэлгээтэй болгох, эмзэг бүлгийн өрхийн гишүүн бүрт хүнсний талон олгож, хүнсний үнийн өсөлтөөс хамгаалах асуудлыг шийдвэрлэж байна. Эхчүүдэд хандсан энэ мэт дэмжлэг, аливаа хөрөнгө оруулалт нь эмэгтэйчүүдээр дамжуулан гэр бүл, хүүхэд багачууд, монгол хүний болон улс орны хөгжлийн хувь заяаг шийдвэрлэхэд чиглэгдсэн давхар хөрөнгө оруулалтууд юм.

Өрхийн болон жижиг бизнес хоршоог дэмжих санхүү, зээл батлан даалтын тодорхой хөшүүргүүд бий болгох арга механизмуудыг эрж хайх шаардлага тулгарлаа. Төр, бизнесийн байгууллагуудаас санхүүгийн үйлчилгээ авах, эмэгтэйчүүдийн үндсэн эрхийг хангах, эдийн засаг эрх зүйн орчин бүрдүүлэхийг Засгийн газар үйл ажиллагааныхаа нэг чиглэл гэж үзэж байна. Дэлхийн 40-өөд улсуудад туршлага нь дэлгэрч үр ашгаа өгч байгаа “Эмэгтэйчүүдийн банк” байгуулах танай форумын санаа сэдлийг дэмжиж ажил хэрэг болгоход МАН-ын дарга, Засгийн газрын тэргүүний хувьд санаа тавьж, дэмжин ажиллах болно.

Өнөөдөр хүн төрлөхтний нийгмийн хөгжил дэвшлийн  нэг гол нөхцөл нь түүнд эрэгтэй, эмэгтэйчүүдийн тэгш оролцоог хангах явдал боллоо. Эмэгтэйчүүдийн нийгмийн оролцоо нь тухайн нийгмийн иргэншил, соёлын хөгжлийн түвшинг илтгэх нэг үзүүлэлт болов. Эмэгтэйчүүдийг шийдвэр гаргах түвшинд оролцуулах нь ядуурлыг бууруулах, тогтвортой хөгжлийг хангах, сайн засаглалыг цогцлон байгуулах зайлшгүй шаардлага мөн билээ. Тиймээс би эмэгтэйчүүдийг улс төрд олноор ороосой гэж боддог. Яагаад гэвэл та бүхний манлайлал, санаачилга нь гэр бүлийн хөгжил, хүүхдийн боловсрол хүмүүжил, иргэдийн эрүүл мэндийг хамгаалах, шударга ёсыг хэвшүүлэх зэрэг тулгамдсан олон асуудлыг шийдвэрлэхэд чухал нөлөө үзүүлдэг.

Шийдвэр гаргах түвшинд  болон парламентад эмэгтэйчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлэхийг манай нам санаачлан дэмжиж, одоо хэлэлцэж байгаа сонгуулийн хуулинд тодорхой санал оруулсан. Социнтерний гишүүн намын хувьд намынхаа дотоод бүтцэд эмэгтэйчүүдийн квот тогтоож, жендерийн тэгш эрхийг хангах талаар илүү бодитой ажил хэрэг өрнүүлэх болно. Бодлого боловсруулж квот тогтоох нь чухал боловч энэ нь бас эцсийн зорилго биш юм. Харин манай намын эмэгтэйчүүд эрдэм мэдлэг, нийгмийн идэвх, улс төрийн мэдрэмж, амьдрах арга чадвар, гэр бүлдээ аз жаргалыг цогцлоон бүтээх торгон ухаан, хөдөлмөрч чанараараа бусдыг манлайлан үлгэрлэж байх нь чухал юм.

Чуулганы төлөөлөгч эмэгтэйчүүд ээ,

Манай улсын хүн амын болон МАН-ын нийт гишүүдийн талаас илүү хувийг эзэлж байгаа эмэгтэйчүүдээ төлөөлөн Та бүхэн маань улс орныхоо хөгжлийн асуудлаар үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлж, хийж хэрэгжүүлэх олон бүтээлч санаачилга гаргана гэдэгт итгэж байгаагаа илэрхийлье. Нийгмийн ардчилал монголын эмэгтэйчүүдийн холбоо бол Монгол Ардын Намын нэгэн гол түшиг тулгуур, манай намын нэр төр, нийгмийн ёс суртахуун, эв нэгдэл, шудрага ёсны үлгэр жишээ, энэ цаг үеийн эмэгтэйчүүдийн нийгмийн оролцоог тодорхойлогч, их бүтээн байгуулалт, хөгжил дэвшлийн манлайлагч байгаасай гэж би хүсч байна. Та бүхэндээ итгэж байна.  

Манлайлагч эмэгтэйчүүд Та бүхний мэдлэг боловсрол, удирдлагын хандлага, эерүү зөөлөн, эвсэг найрсаг, ухаалаг байдал өрх гэр, улс орныг маань өнгөлөг гэгээлэг болгодог. Манай намыг ч гэсэн өнгөлөг, гэгээлэг болгоход Та бүхний минь үүрэг оролцоо их ээ. Гэр бүл, улс орныхоо олон давхар ачааг үүрч эрчүүдтэй мөр зэрэгцэн намынхаа ажил хэргийн өнгө төрхийг бүтээлцэж яваа эмэгтэйчүүд Та бүхэндээ гүн талархал илэрхийлье.  

Эцэст нь эмэгтэйчүүд Та бүгдийн мэдлэг, чадвар, туршлага, ухаалаг мэргэн санаа, эвийг эрхэмлэсэн уян хатан чанар манай намын, улс орны маань оршин тогтнол, амжилт ололтын эх суурь гэдгийг онцлон хэлэхийг хүсч байна. Манай улсын шилдэг эмэгтэй лидерүүд Та бүхний маань өрх гэр бүл, үр хүүхэд, улс орныхоо төлөө чин сэтгэлээр хичээн зүтгэдэг ажил үйлс бүхэн дэлгэрч байхыг хүсье.

            Анхаарал хандуулсанд баярлалаа.

2011 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдөр                                   Улаанбаатар хот

Монгол улсын бүх аймаг сум, нийслэл дүүргийн нийтдээ 750 сургуулийн хүүхэд багачууд  хамрагдах үндэсний хэмжээний шинэ тэмцээн энэ долоо хоногийн бямба гаригт эхлэх гэж байна. Энэ бол Ерөнхий сайд С.Батболдын санаачилсан “Монгол мөрөөдлийн баг” сагсан бөмбөгийн тэмцээн юм. Энэ тэмцээнийг хамтран зохион байгуулахаар Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг, Биеийн тамир спортын газрын дарга Ч.Наранбаатар болон тэмцээний албан ёсны түнш “МCSCoca Cola” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Л.Мягмаржав,“Skytel” компанийн гүйцэтгэх захирал Б.Батзориг, “Моннис моторс ” ХХК-ийн дэд захирал Б.Гантулга нар өнөөдөр хамтран ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурлаа.

Монгол орны бүх сургуулиудаас шалгарсан өсвөрийн сагсчид маань насны гурван ангиллаар хоорондоо өрсөлдөнө. Ирэх оны дөрөвдүгээр сард “Монгол мөрөөдлийн баг” тодрох ажээ. Хөдөлгөөний дутагдал, буруу хэвшлээс сэргийлэхээс авахуулаад  багаар сэтгэх, эрүүл зорилготой болох олон сайн шинж чанаруудыг сагсан бөмбөгийн спорт хүүхдэд өгнө гэдэгт зохион байгуулагчид нь итгэлтэй байгаа юм. “Монгол мөрөөдлийн баг”-ийг олон улсын нэр хүнтэй тэмцээнүүдэд  оролцуулах, NBA-ийн тоглолт үзүүлэх төлөвлөгөөтэй байгаагаа тэд санамж бичигт гарын үсэг  зурах ёслолын ажиллагааны үеэр мэдээлж байлаа.

Тэмцээний уриа нь “Бидэнд мөрөөдөл бий”. Харин албан ёсны бэлгэ тэмдэг нь төрийн далбааны өнгө бүхий өмсгөлтэй, сагсан бөмбөг сугавчилсан туулай юм байна. “Сагсан бөмбөг бол багийн спорт. “Монгол мөрөөдлийн баг” тэмцээнд оролцогч бүхэн хожил, хожигдлооос үл хамааран эрүүл мэнд, эрч хүч, баяр баясал хожно. Бидэнд мөрөөдөл бий. Бид хамтдаа чадна” гэж уг тэмцээний санаачлагч нь буюу Ерөнхий сайд С.Батболд багачуудад хандсан илгээлтдээ дурдсан байна.