Ангилал: мэдээ-мэдээлэл

– Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын УИХ-ын нэгдсэн чуулганд Засгийн газраас хийж буй ажлын талаар хийсэн мэдээлэл –

УИХ-ын дарга аа,

УИХ-ын эрхэм гишүүд ээ,

Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн явц, үр дүн, үлдэж буй хугацаанд хийх томоохон ажил, тулгамдсан зорилтын талаар байр сууриа илэрхийлье. Хамтарсан Засгийн газар дөрөв дэх жилтэйгээ золгоход цөөн сар үлдэж байна. Өнгөрсөн хугацаанд Засгийн газраас авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээнүүдийнхээ үр дүнг нэгтгэн УИХ-д болон ард иргэддээ мэдээлж, ойрын үед улс орны өмнө тулгарах сорилтуудын талаар илэн далангүй ярилцах нь цаашдын ажил хэрэгт өгөөжтэй гэж үзэж байна.

Эрхэм гишүүд ээ,

УИХ-ын 2008 оны сонгуулийн дараа улс орны нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн эрх ашгийн тулд хамтарсан Засгийн газрыг байгуулсан билээ. УИХ, Засгийн газар бүрэн эрхээ хэрэгжүүлж эхэлсэн цаг үе нь дэлхийн санхүү, эдийн засгийн хямралтай давхцсан нь бидэнд давхар сорилтыг тулгасан юм. УИХ-ын дэмжлэгтэйгээр санхүү, эдийн засгийн хүндрэлийг даван туулах арга хэмжээг яаралтай авч Олон улсын валютын сантай тохиролцож “Стэнд бай” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлснээр 2008-2009 онуудад хямралыг даван туулсан.

Ингэснээр 2010 оноос уул уурхай болон дэд бүтцийн томоохон төслүүдийг нэн даруй эхлүүлж, ХХI зууны хөгжлийн шинэ суурийг тавих, үсрэнгүй хөгжлийн хөдөлгүүрийг асаах арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлж эхэлсэн. Үүний үр дүнд хөтөлбөрийн гол үндсэн зорилтууд хэрэгжиж байна. Үүнийг гэрчлэх цөөн тоог дурдъя. Хямралын үед хасах 1.6хувьтай байсан эдийн засгийн өсөлт өнгөрсөн онд 6 орчим хувьд хүрсэн. Харин энэ оны эцсээр 20 хувьд хүрэх төлөвтэй байна.

Нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүн одоо 3000 орчим долларт хүрээд байна. Эдийн засгийн өсөлт тогтвортой байвал 2012 оны эцэст хөтөлбөрт дэвшүүлсэн 5000 долларт хүрэх бололцоо бүрдэнэ. Сүүлийн гурван жилд нэгдсэн төсвийн орлого 88,6 хувь, нэгдсэн төсвийн зарлага 72,9 хувьд хүрлээ. Үүнээс улсын төсвийн хөрөнгө оруулалт тогтмол 28,6 хувиар өсч, нэгдсэн төсвийн алдагдал 42.1 хувиар буурсан үзүүлэлттэй байна. Татварын нийт орлого өмнөх оны мөн үеийнхээс 50.3 хувиар, үүнээс гаалийн татварын орлого 1.6 дахин өсч 1 их наяд 23 тэрбум 312 сая төгрөгт хүрлээ.

Хөрөнгийн зах зээлийг хөгжүүлэх зорилтын хүрээнд “Монголын хөрөнгийн бирж”-ийн үйл ажиллагааг удирдах Удирдлагын багийг сонгон шалгаруулж Лондонгийн хөрөнгийн биржтэй хамтран ажиллах гэрээ байгуулан энэ оны 7 дугаар сараас ажлаа эхлээд байна. 2011 оныг “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил” болгон зарлаж 60 мянган шинэ ажлын байр бий болгох зорилтын биелэлт 90 хувьтай байна. Оны эхний 3 улирлын байдлаар 54.7 мянган ажлын шинэ байр бий боллоо. Дэлхийн банкны судалгаагаар хоёрдугаар улиралд Монгол Улсын хөдөлмөрийн чадвартай  иргэдийн дунд нийт ажилгүйчүүдийн эзлэх хувь 8.7 хувь хүртэл буурсан. Ажилгүйчүүдийн хувь хэмжээ нэг оронтой тоонд орсон нь манай өнгөрсөн олон жилүүдийн үзүүлэлт, бусад орнуудын үзүүлэлттэй харьцуулахад чамлахааргүй амжилт юм.   

НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрөөс тогтмол явуулдаг судалгааны дүнгээр    Монгол Улс дэлхийд хүний хөгжлийн индексээрээ дундаж үзүүлэлттэй орны тоонд нэгэнт багтжээ. 5 жилийн өмнө хүний хөгжлөөрөө дэлхийн болон номхон далай, зүүн азийн бүс нутгийн орнуудын дундаж индексээс доогуур явсан манай улс дэлхийн дундажтай адил түвшинд хүрлээ. Ялангуяа сүүлийн 3 жилд Монгол Улсын хүний хөгжлийн үзүүлэлт урьд өмнө байгаагүй эрчимтэй өслөө.

Хүний хөгжлийн үндсэн үзүүлэлт нь эдийн засгийн орлогоос гадна эрүүл мэнд, боловсролын салбарын үзүүлэлт байдаг. Эрүүл мэндийн салбарын хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлсний үр дүнд 2008-2011 онд улсын хэмжээнд эмнэлэг, эрүүл мэндийг дэмжих 27 төвийг шинээр барилаа. Хөдөө орон нутагт 31 сумын эмнэлэг ашиглалтад орж, 23 сумын эмнэлэг баригдаж байна. Хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагад олгох санхүүжилтийг гурав дахин нэмэгдүүлсэн нь урьд өмнө нь хийгдэж байгаагүй бодит хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалт боллоо.

Бүх иргэд эрүүл мэндийн даатгалд хамрагдах нөхцөлийг бүрдүүллээ. Эрүүл мэндийн даатгалд хамрагдаагүй иргэдийг даатгуулахад зориулж “Хүний хөгжил сан”-гаас 9.3 тэрбум төгрөг зарцуулсан. Даатгалтай иргэн оношлогоо, шинжилгээ, эмчилгээ сувилгаа хийлгэхэд даатгалын сангаас нэг сая төгрөг хүртэл санхүүжилт авах боломжийг хуульчилж өглөө.

Боловсролын салбарт бүтцийн томоохон ахиц дэвшил гарч байна. Ерөнхий боловсролын 12 жилийн сургуулийн сургалтын хөтөлбөрийг Кембрижийн олон улсын ерөнхий боловсролын сургалтын хөтөлбөртэй уялдуулан шинэчлэн боловсруулах, шинэчилсэн стандарт, хөтөлбөрийг туршиж эхэлсэн. Боловсролын салбарт олон улсын стандартыг нэвтрүүлэхэд багш нар гол үүрэг гүйцэтгэх учиртай. Тиймээс багш нарыг давтан сургах, мэргэжил дээшлүүлэх, багш бэлтгэх сургуулийн сургалтын агуулга, хөтөлбөрийг өөрчлөн шинэчлэх, чанаржуулах цогц арга хэмжээг авч байна.

Төрийн өмчийн их, дээд сургуулиудыг нэгтгэх шийдвэр гаргаж, нийт их, дээд сургуулийн тоог бууруулах, чанарыг нэмэгдүүлэх арга хэмжээний дүнд өнөөдөр их, дээд сургуулийн тоо 42 оос 14 хүртэл цөөрсөн. Өнгөрсөн жилээс эхлэн их, дээд сургуулийн оюутнуудад “Хүний хөгжил сан”-гаас 500.000 төгрөгийн тэтгэлэг олгож эхэлсэн. Энэ хичээлийн жилд өдөр, орой, эчнээ ангид суралцаж буй 170.000 гаруй оюутанд тэтгэлэгийг олгохоор боллоо. Ирэх оноос эхлэн оюутан бүрт сар тутам 70.000 төгрөг олгохоор УИХ-аас гаргасан шийдвэрийг Засгийн газар хэрэгжүүлэх болно.    

Засгийн газрын хөтөлбөрт туссан нийгмийн салбарын зорилгууд, нэн түрүүнд иргэн бүрт 1,5 сая төгрөг хүртээх зорилтоо биелүүлэхээр ажиллаж байна. 2010 оноос “Хүний хөгжил сан”-гаас үе шаттайгаар хишиг, хувь олгож эхэлсэн. 2011 оны 8 дугаар сарын 30-ны байдлаар Монгол Улсын иргэн бүрт 120,000 төгрөгийг бэлнээр,  мөн сар бүрийн 21,000 төгрөгийг олгоход нийтдээ 475,8 тэрбум төгрөг зарцууллаа. Хишиг, хувиасаа эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийн төлбөрт зориулж 2,3 тэрбум төгрөгийг нийгмийн даатгалын хэлтсүүдэд, 66,4 тэрбум төгрөгийг сургалтын төрийн санд шилжүүлээд байна. Ажлын байр бий болгох, хөрөнгө оруулалтын зориулалтаар хишиг хувийг нэг удаа бөөнөөр авах хүсэлт гаргасан 9053 иргэнд 1,5 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт олголоо.

Төрөөс үзүүлж байгаа нийгмийн халамжийн үйлчилгээг зорилтот бүлэгт чиглүүлж, хязгаарлагдмал хэрэглээтэй гэж тодорхойлогдсон өрхийн насанд хүрсэн гишүүн бүрт сар болгон 10 мянга, хүүхдэд 5 мянган төгрөгийн үнийн дүн бүхий хүнсний талоныг 2011 оноос эхлэн олгох замаар ард иргэдээ хүнсний үнийн өсөлтөөс хамгаалах арга хэмжээ авч байна.

Улсын Их Хурлын эрхэм гишүүд ээ,

Дээр дурдсан ахиц дэвшил нь Монгол төрийн бүх институциуд өнгөрсөн хугацаанд эдийн засгийн үсрэнгүй хөгжлийг эхлүүлэхийн төлөө эрч хүчтэй, ухарч хазайхгүйгээр хамтран ажилласны үр дүн юм. Уул уурхай, дэд бүтэц, хөдөө аж ахуй, барилга, санхүү, үйлчилгээ бүх салбарт мэдэгдэхүйц өсөлт, ахиц дэвшил гарсны ачаар эдийн засаг тэлж, ажилгүйдэл буурч, иргэдийн болон төсвийн орлого ашиг нэмэгдэж байгаа нь бодитоор мэдрэгдэж байна.

Эдийн засгийн өсөлтийг хангаж, нийгмийн салбарын зорилтыг хэрэгжүүлэх боломжтой болж байгаа нь стратегийн орд газруудыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулж эхэлсэн, төмөр зам, авто зам, шинэ бүтээн байгуулалтын хөтөлбөрийг баталж эхлүүлсний үр дүн гэдгийг онцлон хэлье. Үүний эхнийх нь Оюутолгойн ордыг ашиглах хөрөнгө оруулалтын гэрээг байгуулж, төслийг хэрэгжүүлж эхэлсэн явдал мөн. Одоо уг төслийн бүтээн байгуулалтын ажил 50 хувьдаа хүрээд байгаа нь сайн мэдээний нэг билээ.

Оюутолгой төслийн барилга, бүтээн байгуулалтад шууд болон гэрээт хэлбэрээр нийтдээ 11,000 гаруй монголчууд өнөөдрийн байдлаар оролцож байгаа бөгөөд энэ оны сүүлч гэхэд ил уурхайд 600 орчим хүн ажлын байртай болохоор байна.Төслийн үйл ажиллагаа амжилттай хэрэгжин үйлдвэрлэлийн үндсэн үйл ажиллагаа эхлэх үед нийт ажилчдын 90 гаруй хувь буюу 3500 гаруй монголчууд байнгын ажлын байраар хангагдах болно. Оюутолгой төслийн хүрээнд ажил үйлчилгээ гүйцэтгэж, бараа бүтээгдэхүүн нийлүүлдэг Монгол Улсад бүртгэлтэй нийт 2500 гаруй аж ахуйн нэгжүүд төслийн үйл ажиллагаанд оролцож байна. Зөвхөн энэ онд гэхэд 240 гаруй сая ам.долларын ажил, үйлчилгээг гүйцэтгэхээр байна. Оюутолгой төслөөс Монголын талын олох нийт 29.1 тэрбум ам.долларын 19.2 тэрбум ам.долларын орлого нь Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу төсөвт төвлөрүүлэх татварын орлогоос бүрдэнэ. Оюутолгойн төслийн нийт ашгийн 59 хувийг татвар, төлбөр, хураамж, ногдол ашиг хэлбэрээр Монгол Улс авна.  

Оюутолгойн Хөрөнгө оруулалтын гэрээ байгуулагдснаар зэс, алтны энэхүү арвин нөөцийг ашиглаж Монгол Улс эдийн засгийн эрчимтэй хөгжлийн шинэ шатанд гарсан билээ. Олон улсын хэмжээнд ч Монгол Улсын нэр хүндийг дээшлүүлэхэд чухал ач холбогдолтой гэрээ болсныг үгүйсгэх аргагүй юм. Цаашид энэхүү төсөл амжилттай хэрэгжсэнээр удахгүй дэлхийн санхүү, эдийн засагт нүүрлэж болзошгүй байгаа санхүүгийн хямралыг ч Монгол Улс эрсдэл багатайгаар даван туулах боломжтой юм.

Оюутолгойн төслийн гэрээнүүд, үйл ажиллагаа нь бүх талаараа өө сэвгүй сайхан болсон гэж хэлэхгүй. Үүнийг ч Засгийн газар ойлгож байгаа. Энэ оны 6 дугаар сард Хувь нийлүүлэгчдийн гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулж, Монгол Улсын Засгийн газрын төлөөлөл болох Эрдэнэс МГЛ-д санхүүгийн ихээхэн ашигтай зүйл заалтыг харилцан тохиролцсон. Тус төслийг удирдан авч явж буй Рио Тинто компани аливаа нэг төрийн өмчийн этгээдэд хувиа зарах шилжүүлэх тохиолдолд Монгол Улсаас бичгээр зөвшөөрөл авах гэрээг ч бас харилцан тохирсон.

Хөрөнгө оруулалтын гэрээний зарим зүйлд УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны тогтоолд дурдсаны дагуу өөрчлөлт оруулах талаар хэлэлцээ хийх байр сууриа Засгийн газар 9 сарын 23-нд илэрхийлсэн. Өнгөрсөн хугацаанд энэ асуудлаар хоёр талаас санал солилцож, хамтарсан мэдэгдэл өчигдөр гаргалаа. Мэдэгдэлд “Хөрөнгө оруулалтын гэрээний 15.30-д “Талууд бичгээр харилцан тохиролцсоны үндсэн дээр энэхүү Гэрээнд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж болно” гэж заасан. Монгол Улсын Засгийн газар Хөрөнгө оруулалтын гэрээний энэхүү зүйлд заасан эрхийн дагуу холбогдох өөрчлөлт оруулахаар санал солилцох байр сууриа илэрхийлсэн гэж Айвенхоу Майнз, Рио Тинто компаниуд үзэж байна. Монгол Улсын Засгийн газраас илэрхийлсэн байр суурийг Айвенхоу Майнз, Рио Тинто компани хүндэтгэн үзэж байгаа бөгөөд Монгол Улсын Засгийн газар Хөрөнгө оруулалтын гэрээний хэрэгжилтийг үргэлжлүүлэн дэмжиж байгааг талархан тэмдэглэж байна” гэж тэмдэглэсэн болно.

Монгол Улс цаашид Оюутолгой төслийг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэх, ашиглалтад оруулахад дэмжлэг үзүүлж ажиллах ёстой гэж Үндэсний Аюулгүй Байдлын зөвлөлийн гишүүд нэгдмэл байр суурьтайгаар үзсэн. Ойрын хугацаанд Засгийн газраас Оюутолгой ХХК нь Монголын ханган нийлүүлэгчдийг дэмжих, эдийн засгийг төрөлжүүлэн бизнесийг хөгжүүлэх санаачилгуудад үргэлжлүүлэн хөрөнгө оруулах талаар тодорхой ахиц дэвшил гаргахыг бид шахаж ажиллана. Дэд бүтцийг хөгжүүлэхэд хөрөнгө оруулна хэмээн гэрээгээр тохиролцсон үүргээ биелүүлэх ажлыг шуурхайлж, Монгол Улсын аж ахуйн нэгжүүдийг оролцуулах чиглэлийг тууштай баримтална. Үүний зэрэгцээ Монгол Улсын иргэдийн оролцоог 90 хувиар хангах, удирдах албан тушаалд дэвшүүлэх зорилтыг хэрэгжүүлэх бэлтгэлийг хангах ажлыг эрчимжүүлэх талаар хамтарч ажиллана.

Засгийн газраас онцгой анхаарал хандуулж ажиллаж байгаа бас нэг төсөл нь Тавантолгойн нүүрсний орд юм.

УИХ-аас Тавантолгойн орд газрыг ашиглалтад оруулах хоёр тогтоол баталж, удирдамж өгсөн. Үүний дагуу уг орд газарт төрийн өмчит Эрдэнэс Тавантолгой компани олборлолтоо эхэлж, төсөв, Хүний хөгжлийн санд 116 тэрбум төгрөгийг төвлөрүүлсэн байна. Энэ ондоо багтаан 1 сая тонн, ирэх онд 3-4 сая тонн нүүрс экспортлох зорилт тавин ажиллаж байна. “Эрдэнэс-Тавантолгой” ХК-ийн хувьцааны 10 хувийг Монгол Улсын иргэнд эзэмшүүлэх ажлыг 2011 оны 3 дугаар сард хэрэгжүүлж, иргэн бүр 536 ширхэг хувьцааны эзэн болж,гадаад, дотоодын хөрөнгийн зах зээлдхувьцааг арилжихбэлтгэл ажлыг эхлүүлээд байна.

УИХ-ын 2010 оны 39 дүгээр тогтоолд хөрөнгө оруулагчдын дунд сонгон шалгаруулалт явуулж, нэгдсэн консорциумтай хэлэлцээ хийж, дамжин өнгөрөх тээвэр, нэмүү өртөг шингэсэн үйлдвэрлэл, урьдчилгаа төлбөр зэрэг асуудлыг тохиролцох үүрэг өгсний дагуу ажиллаж байна. Цанхийн баруун хэсгийн талбайд гадаадын хөрөнгө оруулагчийг сонгон шалгаруулах хэлэлцээр хийгдэж, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлд танилцуулан санал зөвлөмжийг авсан. Яриа хэлэлцээ үргэлжлэн явагдаж байна.

Уул уурхайн шинэ шинэ орд ашиглалтад орж, энэ салбарын эдийн засагт үзүүлэх нөлөө нэмэгдэж байна. 2009 онд 14 уурхай, 2010 онд 12 уурхай, 2011 оны 9 сарын байдлаар 19 уурхай ашиглалтад орлоо. Эдгээр уурхайд 8700ажлын байр шинээр бий болж, уул уурхайнсалбарт нийт 50 орчим мянган хүн ажиллаж байна. Хувиараа ашигт малтмал олборлогчдын эрх зүйн орчныг бүрдүүлж, тэдгээрийг хуулийн хүрээнд ажиллаж амьдрах, улсад татвар хураамж төлж нийгмийн халамжид хамрагдах нөхцөл бололцоог бүрдүүллээ.

Нүүрсний экспорт 2008 онд 3,9 сая тонн, 2009 онд 7,5 сая тонн, 2010 онд 15 сая тоннд хүрсэн бол 2011 оны хүлээгдэж байгаа гүйцэтгэлээр 24 сая тоннд хүрэх төлөвтэй байгаа нь 2008 оны түвшинээс 6 дахин нэмэгдсэн үзүүлэлттэй байна. 2005 онд 5913 ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл, Монгол Улсын нийт нутаг дэвсгэрийн 44,5 хувийг хамарч байсан бол үүнийг цэгцэлж 2011 оны 9 дүгээр сарын байдлаар ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл 1207, хайгуулын тусгай зөвшөөрөл 2701 нийт 3908 болж, нийт нутгийн 15,3 хувийг хамарч буурсан байна.

Хамтарсан Засгийн газар хүн амын орон сууцны хангамжийн асуудлын талаар багагүй ажлыг амжуулж “100.000 орон сууц хөтөлбөр”-ийг эхлүүлэхээр боллоо. Энэхүү хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх, ард иргэдийн худалдан авалтын нөхцөл байдалд тохируулахын тулд орон сууц хөтөлбөрийн зээлийн хүүг 0.6 хувиас хэвтрүүлэхгүй байх шийдвэрийг гаргасан. Ингэснээр барилгын үйлдвэрлэлийн салбарын хөгжил эрчимжинэ гэж үзэж байна. 

2011 онд Говь-Алтай аймгийн нийт 18 сум, 2 тосгон, Завхан аймгийн 24 сумаас 21 сум  найдвартай эрчим хүчээр хангагдах ажил дууслаа.

Зам тээврийн салбарт “Төрөөс төмөр замын тээврийн талаар баримтлах бодлого”-д эхний үе шатанд шинээр барихаар заасан Даланзадгад-Таван толгой–Цагаан суварга, Сайншанд–Баруун-Урт–Хөөт–Чойбалсан чиглэлийн  1100 км орчим төмөр замын суурь бүтэц барих тусгай зөвшөөрлийг Засгийн газрын 2010 оны 283 дугаар тогтоолоор “Монголын төмөр зам” төрийн өмчит хувьцаат компанид олгосны дагуу хөрс хуулалтын ажил эхэллээ.

Агаарын хөлгийн парк шинэчлэлийн хүрээнд Бойнг 767-300 нэг, Бойнг-737-800 хоёрыг авахаар төлөвлөж, “МИАТ” ХК, Бойнг компанийн хооронд худалдан авах гэрээнд гарын үсэг зурсан. Төрөөс иргэний нисэхийн талаар баримтлах бодлогын төслийг ойрын үед Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхболно.

Улсын төсвийн болон дотоодын хөрөнгө оруулалтаар 2008 онд 151 км хатуу хучилттай зам, 46 км хайрган хучилттай зам, 114 уртааш метр төмөр бетон гүүр, 2009 онд 120 км хатуу хучилттай зам, 40 км хайрган хучилттай зам, 498 уртааш метр төмөр бетон гүүр, 2010 онд 420 км хатуу хучилттай зам, 76 км хайрган хучилттай зам, 647 уртааш метр төмөр бетон гүүр барьж хүлээн авч ашиглаж байна. Харин 2011 онд 211 уртааш метр төмөр бетон гүүр барьж ашиглалтад орууллаа.

Улсын хэмжээнд 2008 онд 5575 айлын орон сууц ашиглалтад орж байсан бол, 2009 онд 8314 айлын орон сууц, 2010 онд 11856 айлын орон сууц, 2011 оны эхний хагас жилийн байдлаар 6040 айлын орон сууц ашиглалтад оруулаад байна. Барилгын материалын 11 төрлийн 29 үйлдвэр шинээр ашиглалтанд орсоноор дулаан тусгаарлах ханын материалыг 100 хувь дотоодын үйлдвэрлэлээр хангах боломжтой боллоо.

Хүнд аж үйлдвэр, бүтээн босголтын томоохон ажлын зэрэгцээ жижиг, дунд үйлдвэрлэл, өрхийн бичил бизнесийн асуудал ч бидний анхаарлын төвд байсаар ирлээ. 2011 онд жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжихэд зориулан 200 орчим тэрбум төгрөгийн зээлийн эх үүсвэрийг бүрдүүлсэн. Сум хөгжүүлэх санд 24 тэрбум, нийслэлийн дүүргүүдэд 30 тэрбум төгрөг хуваарилсны үр шим гарч олон жижиг үйлдвэрлэл, өрхийн ажил амьжиргааг тэтгэх боллоо.

Үйлдвэржүүлэлт, их бүтээн байгуулалт, уул уурхайн салбарын хөгжлийн зэрэгцээ үндэсний эдийн засгийн голлох салбар мал аж ахуй газар тариалангийн үйлдвэрлэлд Засгийн газар анхаарал тавьсаар ирлээ. Өөрөөр хэлбэл, байгалийн баялгийн үйлдвэрлэлийн зэрэгцээ газар тариалан, мал аж ахуйн салбараа эрчимтэй хөгжүүлж орчин үеийн эдийн засгийн өрсөлдөөнд хос морьтой явах бодлогыг баримталж байна.   

Газар тариалангийн салбараа хөгжүүлэх, сэргээх зорилгоор “Атрын III аян”-ыг эхлүүлсний үр дүнд тариалан эрхэлдэг аж ахуйн нэгжийн тоо, хөрөнгө оруулалтын хэмжээ жилээс жилд өслөө. Буудайнд анх удаа мөнгөн урамшуулал олгох эрх зүйн үндсийг бүрдүүлснээр өнгөрсөн хугацаанд тариаланчдад 36.4 тэрбум төгрөгийн  урамшуулал олголоо. Хэрэгцээт үрээ 100 хувь дотоодоосоо хангах боломжийг бүрдүүлснээс гадна энэ жилийн ургацын урьдчилсан балансаар 427.0 мянган тонн үр тариа, үүнээс 419.1 мянган тонн буудай, 174.3 мянган тонн төмс, 90.5 мянган тонн хүнсний ногоо хураан авахаар байна. Ингэснээр жилийн хэрэгцээт буудай, төмсийг 100 хувь, хүнсний ногооны 60 хувийг дотоодын ургацаас хангах боломж боллоо. Ийнхүү газар тариалангийн салбар маань амжилт, ургац арвинтай байна. Цаашид ч энэ салбарын хөгжил бүрэн хангагдаж, хүнсний аюулгүй үйлдвэрлэлийг эрчимтэй хөгжүүлэх бодлогыг эрчимжүүлэх болно.

Мал аж ахуйн салбарын хөгжилд ч ихээхэн анхаарч “Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого”, “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрийг УИХ-аар батлан гаргасан. Үр дүнд нь тус салбарт зарцуулах төсвийн хөрөнгийг энэ оноос хоёрдахин нэмэгдүүллээ. Энэ жил малчдынхаа хөдөлмөрийн үр дүнд улсын хэмжээнд хамгийн олон төл хүлээн авлаа. Ирэх жил мал аж ахуйн бодлогыг эрчимжүүлснээр монгол улс түүхэндээ байгаагүй хамгийн олон малтай болох боломж нөхцөл бүрдүүллээ.

Энэ зорилтод хүрэхийн тулд 2011 оноос эхлэн гурван жилийн хугацаанд бүх мал сүргийг төрийн зардлаар вакцинжуулалт, туулга, угаалганд бүрэн хамруулахаар арга хэмжээг Засгийн газар авч хэрэгжүүллээ. Ингэснээр мал сүргээ өвчлөлөөс сэргийлэх, монгол малын махыг гадаад зах зээлд гаргах, малчдынхаа ашиг орлогыг нэмэгдүүлэх бодит боломж бүрдэнэ гэж үзэж байна.

УИХ-ын эрхэм гишүүд ээ,

Хамтарсан Засгийн газар байгуулагдсанаас хойшхи хийж хэрэгжүүлсэн ажлын талаар тоймлон дурдахад ийм байна. Эдгээр ажлууд нь Ерөнхийлөгч, УИХ, хамтарсан Засгийн газрын хамтын ажиллагааны үр дүн билээ. Цаашид бидэнд хийж хэрэгжүүлэх, мөрийн хөтөлбөрийн дутуу заалтуудыг гүйцээх, ард түмнийхээ өмнө амласнаа ажил хэрэг болгох асуудал чухал зорилт хэвээр байна. Эдгээрийг бид улс эх орны нийтлэг эрх ашиг, ард түмний итгэл хүлээлт, хамтын ажиллагаа, бие биесээ харилцан хүндэтгэх хандлагад тулгуурлан хийж хэрэгжүүлнэ. Бидэнд эхэлснээ дуусгах, амалснаа ажил хэрэг болгох цаг хугацаа харьцангуй бага үлдлээ.

Сүүлийн үед дэлхийн эдийн засгийн нөхцөл байдал хүндэрч, одоо бүр хүнд сорилтын өмнө ирээд байна. Шинэ хямрал, шинэ бэрхшээл тулгарч болзошгүй тухай эдийн засагчид, эрдэмтэн судлаачид, албаны хүмүүс мэдэгдэж байна. Европын зарим орноос эхэлсэн санхүүгийн хямрал өргөжиж, дэлхийн томоохон эдийн засгуудын өсөлт удаашрах магадлал улам нэмэгдэж байгааг Олон Улсын Валютын Сангийн албан тушаалтнууд энэ долоо хоногт албан ёсоор мэдэгдлээ. Энэ удаагийн хямрал бүр урт хугацаатай байж болох тухай ч зарим эдийн засагчид, эрдэмтэд онцолж байна.

Ийм эгзэгтэй үед Монгол Улс дахин тулгарч буй давхар сорилтыг яаж давах вэ? Дөнгөж эхлээд байгаа үсрэнгүй хөгжлөө хэрхэн хадгалахын зэрэгцээ хүний хөгжлийн үзүүлэлтээрээ ойрын 10 жилд хэрхэн өндөр үзүүлэлттэй орны жагсаалтад багтах вэ? зэрэг томоохон сорилт, зорилт бидний өмнө чухлаар тавигдаж байна. Эдийн засгийн өсөлтийн үр дүнд бий болох хөрөнгө оруулалт, шинэ ажлын байр нь ядуурлыг бууруулах үндсэн түлхүүр юм. Эдийн засгийн тааламжтай хийгээд өрсөлдөх чадвартай орчинтой байж хөрөнгө ордог, хөрөнгө орж байж сая эдийн засаг өсдөг, эдийн засаг өсч байж шинэ ажлын байрууд бий болдог, ажлын байр бий болж байж ядуурал буурдаг гинжин урвалтай гэдгийг бүгд хэлүүлэлтгүй мэдэж байгаа. Үүнийг тасалдуулбал эдийн засаг тэр чигтээ гажна.

Дан ганц төсвийн хөрөнгө оруулалтаар хол явахгүй, төр өөрөө эдийн засгийн өсөлтөөс татвараар цуглуулж буй орлогыг төсвийн хөрөнгө оруулалт болгон зарцуулдаг. Төсвийн хуримтлал угаасаа хязгаарлагдмал шинж чанартай, зээлжих боломж ч бас өөрийн гэсэн төгсгөлтэй байдаг гэдгийг бидэнд Европын тэр дундаа Грекийн жишээ тод харуулж байна.

Тийм учраас эдийн засгийн тогтвортой өсөлтийг хангах, үсрэнгүй хөгжлийн замаасаа ухрахгүй байх ганц арга бол өөрийн давуу талыг ашигласан хөрөнгө оруулалт, бүтээмжийг урамшуулсан  өрсөлдөх чадвартай, тогтвортой өсөлттэй эдийн засаг юм. Энэ үзэл баримтлалаа бид хатуу баримталж чадвал давхар сорилтыг даван туулнаа. Бодлогын хувьд юуны өмнө бид нэгэнт эхлүүлсэн Оюутолгой, Тавантолгой төслүүдээ бүрэн ашиглалтад оруулах, бусад уул уурхайн төслүүдийг эхлүүлэх зайлшгүй шаардлага бий гэж үзэж байна.

Цаашид хоёр толгойгоос илүү анхаарах ёстой асуудал бол үйлдвэржүүлэлт, боловсруулах үйлдвэрийн асуудал юм. Энд юуны өмнө улс орны эдийн засгийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор нүүрснээс газрын тосны бүтээгдэхүүн гаргах үйлдвэр барих ажлыг төрөөс дэмжиж хэрэгжүүлнэ. Үүний тулд хамгийн оновчтой, үр ашигтай арга замыг сонгож, төрөөс бүтээгдэхүүн борлуулалтын нөхцөлийг баталгаажуулж, хөрөнгө оруулалтын боломжийг бүрдүүлж, төр хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа хэлбэрээр шийдэх зорилт дэвшүүлж байна.

“Сайншанд” аж үйлдвэрийн цогцолбор, “Шинэ төмөр зам”, Дархан, Сэлэнгийн бүсэд орших төмрийн хүдрийн орд газрыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах зэрэг их бүтээн байгуулалтын нэн том төслүүдийг хэрэгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөө, техник эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулан ажлыг эхлүүлээд байна. Мөн эх орондоо нефтийн үйлдвэр барих шийдвэр гаргаад байна. Эдгээр шийдвэрээ бодит ажил болгох болно.

ОХУ-тай Улаанбаатар төмөр замыг байгуулсан 1949 оны хэлэлцээрийн асуудлаар идэвхтэй яриа хэлцэл өрнүүлж, Монголын талын хөрөнгийг 51 хувь байхаар зарчим баримталж хэлэлцээрийг явуулж байна. Улаанбаатар төмөр замын дүрмийн санг 250.0 сая ам. доллараар нэмэгдүүлэх шийдвэрийн дагуу 2012 оны улсын төсвийн төсөлд монголын талын 125.0 сая ам.долларыг тусгаад байна. Хөдөө аж ахуйн салбарт “Атрын III аян”-ыг үргэлжүүлэн хэрэгжүүлж, хүн амыг эх орны эрүүл, аюулгүй бүтээгдэхүүнээр хангаж, импортын хараат бус байдлаас гарна. “Монгол мал” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлсний үр дүнд мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийг  шинэ шатанд гаргэж, экспортын чиглэлтэй болгоно. 

Дулааны Vцахилгаан станц, Говийн бүсийн эрчим хүчний эх үүсвэр, төмөр зам, аймгуудыг холбосон хатуу хучилттай авто замуудыг барьж байгуулах, дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалтыг дэмжих талаар Засгийн газар идэвхитэй ажиллана. Өнгөрсөн хугацаанд бид цалин тэтгэвэр, тэтгэмжийг 30 хувиар нэмсэн. Ирэх онд цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг 2 удаа нийтдээ 50 гаруй хувиар нэмэхээр төлөвлөөд байна. Ингэснээр цалин 2008 оны түвшингээс дунджаар 2 дахин түүнээс илүү хэмжээгээр өсгөх боломж бүрдэнэ. Тэтгэвэр ч мөн адил өснө.

Ирэх онд Хүний хөгжлийн сангийн арга хэмжээгээ үргэлжлүүлэхийн зэрэгцээ ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд 1 сая төгрөгийг бэлэн мөнгөөр олгохоор тооцсон. Харин бусад хүмүүст 1 сая төгрөгийг олгох эх үүсвэрийг бүрдүүлж, сонголт бүхий хэлбэрээр олгохоор төлөвлөж байна. Энэ бүх зорилтоо биелүүлэхийн тулд 2012 оны төсвийг ард түмэндээ амласнаа биелүүлэх, их бүтээн байгуулалтыг өрнүүлэх хөгжлийн төсөв болгохоор Засгийн газар бодож, төлөвлөж УИХ-д өргөн барьсан.

Тиймээс Засгийн газраас явуулж байгаа эдийн засаг, нийгмийн шинэчлэлийн бодлого, үйл ажиллагааг  хэрэгжүүлэхэд Улсын Их Хурлын намрын чуулганаар хэлэлцүүлэх хууль, тогтоомжийн төслүүд шийдвэрлэх үүрэгтэй тул Улсын Их Хурлын Байнгын хороод, гишүүд анхаарлаа хандуулж, дэмжиж ажиллана гэдэгт итгэж байна.

Анхаарлаа хандуулсанд баярлалаа

2011 оны 10 дугаар сар 7. УИХ-ын чуулганы танхим

Монгол Улсад анхны таван яам үүсэн байгуулагдсаны 100 жилийн ой энэ онд тохиож байна. Түүхт жилийн хүрээнд 10-р сарын 10-ны даваа гаригт Сүхбаатарын талбайд ЗГХЭГ болон Сангийн яам, ХЗДХЯ, БХЯ, ГХЯ-ны нээлттэй өдөрлөгийг зохион байгуулахаар болжээ. Энэ тухай өнөөдөр Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дэд дарга Д.Нямжав,Батлан хамгаалах яамны Төрийн нарийн бичгийн даргын үүрэг гүйцэтгэгч, Төрийн захиргааны газрын дарга Ш.Сүхбаатар, Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Д.Баясгалан, Гадаад харилцааны яамны газрын дарга Д.Баярсайхан нар сэтгүүлчдэд мэдээлэл хийлээ.

Нээлттэй өдөрлөгийн үеэр Засгийн газрын бодлого шийдвэрийг иргэдэд танилцуулахаас гадна иргэд хүссэн мэдээллээ эндээс авах боломжтой. Тухайлбал Монгол Улсын Хүний хөгжил сангаас олгох оюутны сургалтын төлбөр, орон сууц, эрүүл мэндийн үйлчилгээгийн төлбөрийг хаана хэнд хандаж хэрхэн авах талаар зөвлөлгөө мэдээллийг эндээс авч болно.

Батлан хамгаалах яамны хувьд гэрэл зургийн альбом, “Догшин хар сүлдний нууц” баримтат кино, дурсгалын медаль, үзэсгэлэн зэргийг гаргасан байна. Хамгийн өндөр настай таван генералд орон сууц олгож, мөн таван генералд эдлэн, хаус бэлэглэжээ. Ирэх долоо хоногоос 50 албан хаагчидадорон сууцны түлхүүр гардуулахаар болжээ. Мөн 300 айлын орон сууц бариулах ажил эхлүүлсан байна.  Өдөрлөгийн үеэр архивын лавлагаа үнэ төлбөргүй гаргаж өгөх зэрэг арга хэмжээ явуулах юм.

Гадаад харилцааны яамны тухайд иргэдэд нэг цэгийн үйлчилгээ явуулж, анхны сайдынхаа хөшөөний эх загварыг танилцуулах юм байна. Мөн дипломат ажлын онцлогийг харуулсан ажил зохион байгуулж, ёслолд хэрэглэдэг машин зэргийг үзүүлэх юм байна.Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны хувьд иргэдийн өргөдөл, гомдлыг хүлээн авч нотариатын үйлчилгээ үзүүлэхээр төлөвлөжээ. Мөн хилчдийг ар гэртэй нь шууд холбож харилцуулах юм байна. Энэ мэт тухай яам, агентлагийн үйл ажиллагаатай бүхий л мэдээллийг “Анхны таван яам- 100” нээлттэй өдөрлөгөөс авах боломжтой юм.

Могол улсын Засгийн газраас санаачлан “Зөгийн үүр” хөтөлбөрийн хэрэгжүүлж байгаа билээ. Хилийн чанадад суралцаж, ажиллаж байгаа монголчуудыг эх нутагтаа ирж, их бүтээн байгуулалт хөгжлийн гараан дээр өөрсдийн хүчин зүтгэлээ оруулахыг уриалсан хөтөлбөр юм. Өөрөөр хэлбэл дэлхийгээр тархан нисэж бал цуглуулсан “Зөгий”-нүүдээ үүрэндээ ирэхийг уриалж байгаа юм.

Ерөнхий сайдын дэргэдэх Хилийн чанадад амьдарч байгаа Монгол улсын иргэдтэй хамтран ажиллах зөвлөлөөс Европ тивд амьдарч буй  монголчуудын дунд “ Берлин-2011” анхдугаар чуулга уулзалтыг зохион байгууллаа. Берлин хотноо зохиогдсон энэхүү чуулга уулзалтад монголын талаас УИХ-ын гишүүн Д.Тэрбишдагва, Н.Ганбямба болон БСШУ-ны сайд Ё.Отгонбаяр, Батлан хамгаалахын сайд Л.Болд, Ерөнхий сайдын ахлах зөвлөх Б.Долгор, Хилийн чанадад амьдарч байгаа Монгол улсын иргэдтэй хамтран ажиллах албаны дарга Ч.Энх- Эрдэнэ нар оролцож    “ Зөгий”-нүүдэд  хандан төрөөс хэрэгжүүлж байгаа бодлого шийдвэрийн талаар танилцууллаа.

Европт суралцаж, ажиллаж байгаа 200 гаруй монголчууд тус чуулганд хүрэлцэн иржээ. Чуулганы эхний өдөр “ Эх орны хөгжилд миний оролцоо” сэдэвт нэгдсэн болон салбар хуралдааныг зохион байгуулсан. Европ тивд амьдарч буй өндөр боловсрол, нарийн мэргэжил эзэмшсэн Монгол иргэдийг тухайн салбарын яамдын удирдлага, хувийн хэвшлийн байгууллага, судлаачидтай уулзуулсан юм. Энэ жилийг Монгол улсын Засгийн газраас “Хөдөлмөр эрхлэлийг дэмжих жил” болгон зарласан байгаа. “Зөгийн үүр” хөтөлбөр ч үүнтэй холбоотой.  

Энэхүү уулзалтанд Монголын үндэсний томоохон 20 гаруй компаний хүний нөөцийн мэргэжилтнүүдэрэлттэй байгаа ажлын байрандаа судалгаа хийж газар дээр нь холбоо тогтоож байсан нь онцлог байлаа. Түүнчлэн өөрсдийн компаний танилцуулга, давуу тал мөн хэрэгцээтэй байгаа боловсон хүчний талаархи бодит мэдээллүүдийг өгч байсан нь “Зөгийнүүдэд”том боломж олгосон үр дүнтэй чуулга уулзалт боллоо. Түүнчлэн энэ уулзалт нь УИХ болон Засгийн газрын гишүүд, Яам агентлагынхан гээд шийдвэр гаргах түвшний олон төлөөлөгчид ирсэн гэдэг утгаараа анхных болж байгаа бөгөөд энэ үеэр “Зөгийнүүд”эх орондоо нэвтрүүлж ашиглаж болох шинэ санаа, төслүүдээ танилцуулж харилцан санал бодлоо солилцож байсан юм.

Монголд ажилгүйдэл их байна, гэхдээ ажлынбайр  бий. Харамсалтай нь нарийн мэргэжлийн боловсон хүчин байхгүй байна гэх мэдээллийг тэдэнд өгсөн бөгөөд улсын хэмжээнд ямар ямар ажлын байр эрэлттэй байгааг чуулганы үеэр танилцуулж байсан. Тухайлбал, ЗТБХБЯ 22900, ХХААХҮЯ 11300,ЭБЭХЯ 12600, БОАЖЯ 3154, БСШУЯ 1599 ажлын байр тус тус шаардлагатай байгааг мэдээлж байв.

Харин тэнд суралцаж ажиллаж байгаа ихэнх залуус монголд очоод найдвартай ажлын байр бий эсэхийг лавлаж, мөн цалингийн хэмжээг хамгийн их сонирхож байв. Түүнчлэн хүүхдүүдийнхээ боловсролд анхаараад нутаг руугаа буцаж чадахгүй байна, монголын боловсролын тогтолцоо хурдан стандартын түвшинд очоосой гэх саналыг хэлэх нэг нь ч бас байлаа. Ихэнх Монголчууд Европт гэр бүлтэй болж, хөгжилтэй орны хэмнэлээс гарахааргүйгээр дасан зохицжээ. Гэхдээ хөгжилд хувь нэмрээ оруулах олон санал байгааг тэд онцолж байлаа.

Берлин хотноо зохиогдсон “Зөгийн үүр” чуулга уулзалтын хоёр дахь өдөр хөдөлмөрийн яармаг ажиллалаа. Монголд 40 мянга орчим ажлын байр эзнээ хүлээж байгаа тухай статистик тоо байдаг.  Хөдөлмөрийн яармагийн  үеэр монголын 10 гаруй компаний төлөөлөл монголд шаардлагатай байгаа ажлын байраа танилцуулж байсан. Цахилгаан эрчим хүч, үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж, механик инженер, уул уурхайн инженерийн мэргэжилтэй боловсон хүчнүүд эдүгээ монгол улсад хэрэгтэй байгааг тэдний танилцуулгаас харж болохоор байлаа. Өөрөөр хэлбэл нарийн мэргэжлийнхэн асар их хэрэгцээтэй байгаа аж.

Дублины их сургуульд докторантаар сурч байгаа гээд өндөр боловсрол эзэмшиж байгаа тэднээр эх орон нь  бахархахгүй байхын аргагүй. “Зөгийн үүр” хөтөлбөрийнхөн ч тэдний авьяас чадвар мэдлэгийг Монголдоо шингээхийг зорьж байна. Энд цугласан 200 гаруй монголчууд эх орондоо ирж ажиллавал бид гадаадаас нарийн мэргэжилтнүүдийг гуйхгүй байх боломж ч энд харагдаж байлаа.

Монголд очиход олон мянган ам.долларын цалин өгч, дардан замаар хөтөлж амьдруулна гэж амлахгүй байгаа ч тэдэнд асар их ирээдүй хүлээж байна гэдгийг танилцуулахад энэ чуулганы зорилго оршиж байгааг “Зөгийн үүр”-ийнхэн тодотголоо. Хөдөлмөрийн биржийн үйл ажиллагаа монголд ажлын байрны нөхцөл байдлын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өглөө гэж оюутнууд ярьж байв.Ямартай ч хөдөлмөрийн биржийн танилцуулгын дараа хилийн чанадад амьдарч буй иргэдээс 650 гаруй нь ажлын байранд бүртгүүлсэн байлаа. Цахим хэлбэрт суурилсан мэдээлэл солилцоог хөгжүүлэхэд тодорхой дэмжлэг үзүүлэхийг тэд эцэст нь хүсч байсан юм. Мөн  энэ үеэр тэднээс монголдоо хэзээ очих вэ гэсэн судалгааг явуулахад ихэнх нь ойрын таван жилд гэсэн хариултыг өгчээ.

Эх сурвалж: http://open-government.mn

2011оны 10 дугаар сарын 6

1.    Монгол Улсын Засгийн газраас дэвшүүлсэн Оюутолгойн Хөрөнгө оруулалтын гэрээтэй холбогдох хоёр асуудлаар Монгол Улсын Засгийн газар болон Айвенхоу Майнз, Рио Тинто компаниуд санал солилцов. Талууд Хөрөнгө оруулалтын гэрээний хэрэгжилтийг үргэлжлүүлэн дэмжиж ажиллахаа дахин нотлов.

2.    Монгол Улсын Засгийн газар Оюутолгойн Хөрөнгө оруулалтын гэрээг Монгол Улсын хууль, тогтоомжтой бүрэн нийцэж байгуулагдсаныг дахин бататгав.

3.    Хөрөнгө оруулалтын гэрээг байгуулснаас хойш Монгол Улс гадаадын хөрөнгө оруулагчдын сонирхлыг ихээр татсан орнуудын нэг болсон билээ. Монгол Улс дэлхийн хамгийн хурдацтай хөгжиж буй улс орнуудын нэг болсон байна. Оюутолгой төслийн бүтээн байгуулалтын үйл ажиллагаанаас Монголын ард түмэн ихээхэн үр ашиг хүртэж байгаа бөгөөд цаашид төсөл ашиглалтанд орж үйл ажиллагаа эхэлснээр улам их үр ашиг хүртэх болно.

4.    Хөрөнгө оруулалтын гэрээнь Оюутолгой төслийн барилгын ажлын үндэс суурийг бүрдүүлсэн бөгөөд саяхан барилгын ажлын 50%-ийг нь гүйцэтгэж дууссан, ирэх жилийн гуравдугаар улиралд анхны бүтээгдэхүүнийг гаргаж эхлэхээр байна. Айвенхоу Майнз, Рио Тинто компаниуд өнөөдрийг хүртэл Оюутолгой төсөлд 2.6 тэрбум ам.доллар зарцуулсан бөгөөд уг төслийг ашиглалтанд оруулахын тулд цаашид ихээхэн хэмжээний хөрөнгө зарцуулна.

5.    Хөрөнгө оруулалтын гэрээний 15.30-д “Талууд бичгээр харилцан тохиролцсоны үндсэн дээр энэхүү Гэрээнд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж болно” гэж заасан. Монгол Улсын Засгийн газар Хөрөнгө оруулалтын гэрээний энэхүү зүйлд заасан эрхийн дагуу холбогдох өөрчлөлт оруулахаар санал солилцох байр сууриа илэрхийлсэн гэж Айвенхоу Майнз, Рио Тинто компаниуд үзэж байна. Монгол Улсын Засгийн газраас илэрхийлсэн байр суурийг Айвенхоу Майнз, Рио Тинто компани хүндэтгэн үзэж байгаа бөгөөд Монгол Улсын Засгийн газар Хөрөнгө оруулалтын гэрээний хэрэгжилтийг үргэлжлүүлэн дэмжиж байгааг талархан тэмдэглэж байна.

6.    Монголын ард түмний тусын тулд Оюутолгой төслийг дуусгаж бүтээгдэхүүнээ бүрэн гаргах нөхцөлийг бүрдүүлэх, шаардлагатай төслийн санхүүжилтийг баталгаажуулах талаар Хувь нийлүүлэгч талууд хамтран ажиллах болно. Бүх хувь нийлүүлэгч, хөрөнгө оруулагч, зээлдэгч, ажилчид, гэрээт гүйцэтгэгчид,иргэний нийгмийн байгууллагуудболон орон нутгийн иргэд Оюутолгой төслийн ирээдүйд бүрэн итгэлтэй байж болно.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж өнөөдөр УИХ-ын дарга Д.Дэмбэрэл, Ерөнхий сайдС.Батболд болон УИХ-ын дэд дарга нар, намуудын бүлгийн дарга нарыг хүлээн авч уулзан цаг үеийн асуудлаар санал солилцлоо. Оюутолгой бол Монгол Улсын том бүтээн байгуулалт. XX зууны их бүтээн байгуулалтыг Эрдэнэт үйлдвэрийг гэдэг бол XXI зууны хамгийн том бүтээн байгуулалтыг би Оюутолгойнх байна гэдэгт итгэдэг. Бидний авч буй цалин хөлс, тэтгэвэр тэтгэмжийн гурван төгрөг тутмын нэг нь Оюутолгойтой холбоотой гэж харах хэрэгтэй.

Оюутолгой ашиглалтад орох тэр цагт манай улс дэлхийн зах зээл дээрх том тоглогч болно гээд Оюутолгой дагасан дэд бүтцийг яаралтай бий болгох шаардлагатай байгааг Эрдэнэтэд хивсний үйлдвэр байгуулсан жишээгээр тайлбарлалаа. Мөн тэрбээр асуудал байгаа бол ярилцаад шийддэг байхыг зөвлөөд өөр өөр газар аар саар мэдэгдэл хийдгээ болих хэрэгтэй. Оюутолгойн талаарх аливаа шийдвэр Улаанбаатарт л гарч байх ёстой гэдгийг анхаарууллаа. Гадаадын хөрөнгө оруулагчдын Монгол Улсад итгэх итгэл унах аюултайг Ерөнхийлөгч мөн сэрэмжлүүллээ. Оюутолгой бол Монгол Улсын эдийн засгийн баталгаа. Манай улсын нэрийг дэлхийд сайнаар ч, саараар ч гаргаж чадах том төсөл гэдгийг тэрбээр онцлоод улстөрчид үндэснийхээ эрх ашгаас уяатай байж, том эрх ашигт хүлэгдэж ажиллах учиртайг хэллээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд энэ уулзалтын үеэр хэлсэн үгэндээ хөрөнгө оруулагч тал Монгол Улсын Засгийн газрын тавьж байгаа асуудалд хүндэтгэлтэй хандаж байгааг онцолж байв. Засгийн газрын тэргүүн цаг үеэ олсон ач холбогдолтой уулзалт болж байгааг тодотгоод Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хэлсэнтэй санал нэг байгаагаа илэрхийллээ. Оюутолгой төслийн асуудал, уг төслийн Монгол Улсын эдийн засагт өгөх үр өгөөжийн талаар бид байнга ярьж байх ёстой. Оюутолгой төсөл эдийн засаг, санхүүжилтийн хувьд тасалдахгүй явж байж бодит үр дүнгээ Монголын ард түмэн ирэх жилээс өгөх учиртай гэж Засгийн газрын тэргүүн С.Батболд хэлээд УИХ, УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооноос гаргасан тогтоолын дагуу тодорхой заалтуудыг дурдаад хөрөнгө оруулагч талд тавьсан, хөрөнгө оруулагч тал Монгол Улсын Засгийн газрын тавьж байгаа асуудалд хүндэтгэлтэй хандаж байгааг хэллээ. Мөн хоёр тал хамтарсан мэдэгдэл гаргаж байгааг энэ үеэр мэдэгдлээ.

УИХ-ын дарга Д.Дэмбэрэл ч мөн энэ уулзалтын үеэр Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд нартай санал нэгтэй байгаагаа илэрхийллээ. Ингэхдээ тэрбээр “Оюутолгой бол Монголын хөгжлийн тулгуур асуудлуудын нэг. Манай улсын гадаадын хөрөнгө оруулалт нэмэгдэж, эдийн засаг өндөрөсөлттэй байгаа нь Оюутолгойтой холбоотой. Ийм бүтээн байгуулалтыг зогсооё гэсэн УИХ-ын гишүүн байхгүйбайх.Засгийн газар хөрөнгө оруулагч талтай ярилцъя гэж байгаа ийм цаг үед одоогийн бодлогоо сайн авч явъя гэдэгтэй гишүүд санал нийлж байгаа гэдэгт итгэж байна гэж хэллээ. Мөн санхүүгийн хямрал, зэсийн үнэ унах байдал ажиглагдаж байгаа ийм эгзэгтэй үед асуудалд нухацтай хандах хэрэгтэйг сануулаад Засгийн газрыг тогтвортой ажиллуулъя гэсэн байр суурьтай байгаагаа илэрхийлж байлаа.

Эх сурвалж: http://open-government.mn

– МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙ САЙДЫН ИЛГЭЭЛТ –

Европд байгаа монголчуудын чуулга уулзалтад оролцогчдод

Эрхэм хүндэт Монголчуудаа, залуусаа,

Эрхэм хүндэт чуулганы төлөөлөгчдөө,

Соёл түүхийн эртний өв уламжлалт Европ тивийн хөгжил дэвшлээрээ тэргүүлэгч улс орнуудад ажиллаж сурч амьдарч байгаа элэг нэгт Монголчууд та бүхэндээ Монгол Улсын Засгийн газрын болон нийт Монголчуудынхаа нэрийн өмнөөс чин сэтгэлийн  мэндчилгээ дэвшүүлж, сайн сайхны ерөөлийг өргөн, чуулганы үйл ажиллагаанд амжилт хүсье.

Энэхүү чуулга уулзалт зохион байгуулагдаж байгаа 2011 он бол монгол өвөг дээдсийн маань анхлан үүсгэсэн төрт улс Хүннү гүрний болон Мянганы суут хүн Чингис хааны байгуулсан Их Монгол Улсын, үндэсний тусгаар тогтнолоо дахин сэргээн тогтоосон Үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөн, Ардын хувьсгалын агуу тэмдэглэлт тэгш ойнууд тохиосон манай орны түүхэнд онцгой ач холбогдол бүхий жил билээ.

Өнөөдрийн Монгол Улс даяаршлын эрин зуунд эх орныхоо тусгаар тогтнол, монгол үндэстнийхээ баялаг өв санг өнөө хүртэл хадгалж, улам  баяжуулан  хөгжүүлсээр байгаа маань бид бүхний зүй ёсны бахархал мөн. Манай улс эдийн засгийн эрчимтэй хөгжлийнхөө гараан дээр ирээд байгаа энэ түүхэн үед тэрхүү хөгжлийг жинхэнэ ёсоор бүтээгч нь гагцхүү хүн төрөлхтөний жинхэнэ баялаг болох Монгол хүмүүн өөрөө байх нь дамжиггүй юм.

Энэ үүднээс манай Засгийн газраас2011 оныг Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил болгон зарлаж, тодорхой үр дүнгүүд гарч байна. Түүнчлэн гадаад улс орнуудад суралцаж ажиллаж байгаа Монголчуудаа эх орныхоо бүтээн байгуулалтад урин дуудах “Зөгийн үүр” хөтөлбөрийг санаачилж батлан хэрэгжүүлж байна. Энэхүү хөтөлбөрөө Европын орнуудад өндөр боловсрол, нарийн мэргэжил, баялаг туршлага эзэмшиж байгаа эх орон нэгтнүүддээ танилцуулах, та бүхэнтэйгээ санал бодлоо солилцох зорилго бүхий Чуулга уулзалтыг миний бие Засгийн газрын Тэргүүний хувиар өөрийн ивээл дор зохион байгуулж байгаа юм.

Энэ Чуулга уулзалтаар төр, засаг, хувийн хэвшил, шинжлэх ухааны байгууллагуудын өргөн бүрэлдхүүнтэйгээр Та бүхэн маань хуран чуулж, эх орныхоо хөгжилд нэн шаардлагатай мэргэжилтний хэрэгцээг хангахад томоохон хувь нэмэр оруулна гэдэгт би итгэлтэй байна. Улс орныхоо төлөөх чинхүү сэтгэлээр эх орон нэгтнүүдтэйгээ хамтдаа Монгол Улсынхаа мандан бадралыг гардан бүтээгч нь болж ажиллаж хөдөлмөрлөхийг Ерөнхий сайдын хувиар залуус та бүхэндээ уриалж байна. 

Эх орныхоо хөгжлийн түүчээ болж, нийт Монголчуудаа манлайлан хөгжил дэвшлийг хамтдаа бүтээцгээе.

Монгол Улс маань үүрд дэвжин мандаж,

Монгол хүний сүлд хийморь ямагт бадарч байх болтугай.

МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙ САЙД СҮХБААТАРЫН БАТБОЛД

2011 оны 9 дүгээр сарын 30-ны өдөр

                                                             Берлин хот, ХБНГУ

ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ҮЙЛДВЭРҮҮДИЙН ӨВӨЛЖИЛТИЙН БЭЛТГЭЛ 85 ХУВЬТАЙ БАЙНА

Засгийн газрын хуралдаанаар түлш, эрчим хүчний салбарын өвөлжилтийн бэлтгэл ажлын явцтай танилцав. Үүнтэй холбогдуулан түлш, эрчим хүчний үйлдвэр, компаниудын өвөлжилтийн бэлтгэл хангах ажлыг 11 дүгээр сарын 01-ний дотор дуусгахыг холбогдох сайд, агентлагийн дарга нарт үүрэг болголоо. Дулааны станцуудын нүүрсний аюулгүйн нөөц бүрдүүлэхтэй холбогдуулан нүүрс гаргах, вагоноор тасралтгүй хангах, нүүрс хүлээн авах ажлыг сайтар зохион байгуулж дээр дурдсан хугацаа гэхэд 20 хоногийн нөөцтэй болгохыг мөн даалгасан байна.

Түүнчлэн Баянхонгор аймгийн Баацагаан, Баян-Өндөр, Шинэжинст сумын дизель станцад дутагдаж байгаа дизелийн түлшний 120 сая төгрөгийн татаасыг ч шийдвэрлэхээр боллоо. Увс, Хөвсгөл, Сүхбаатар аймагт баригдаж байгаа дулааны станцуудын ашиглалтын өмнөх захиргаа байгуулах болсон байна.  

Эрчим хүчний салбарын хэмжээнд өвөлжилтийн бэлтгэлийн явц 9 дүгээр сарын 20-ны байдлаар 85 хувьтай байна. Дулааны станц, шугам сүлжээний тоноглолын их засвар, шинэчлэлийн ажлын явц 87, цахилгаан дамжуулах, түгээх сүлжээнүүдийнх 70 хувьд хүрчээ. 2009 оноос “Нүүрсний аюулгүйн нөөц” бүрдүүлэхэд шаардагдах хөрөнгийг улсын төсвөөс эргэн төлөгдөх нөхцөлтэйгээр олгож эхэлснээр станц, уурхайн хоорондын төлбөрийн хүндрэл арилж байна. Салбарын хэмжээнд дулааны цахилгаан станцууд 21 хоногийн нүүрсний нөөцтэй болжээ.

Төвлөрсөн дулаан хангамжтай 5 аймаг, 1 сум өвлийн бэлтгэлээ графикийн дагуу хийж байна. Харин өнгөрсөн өвөл гал алдаж багагүй хүндрэл учруулж байсан Увс аймгийн Улаангом хотын дулааны хангамжийн найдвартай ажиллагааг хангах, өвлийн бэлтгэлийг нь хангуулах зорилгоор Эрчим хүчний газар, “Увс дулааны станц”-тай 1 жилийн гэрээ байгуулан ажиллаж засвараа бүрэн хийж дуусчээ.

Дизель станцтай Завхан аймгийн Улиастай, Говь-Алтай аймгийн Есөнбулаг эрчим хүчний  үйлдвэрүүдийн дизель болон цахилгаан шугам сүлжээний их засвар 80-85 хувьтай байна. “Есөнбулаг эрчим хүч” компанид төсвийн хөрөнгөөр шинээр 2 дизель станц суурилуулсан бөгөөд 25 хоногийн түлшний нөөцтэй болжээ. Харин Улиастай 24 хоногийн нөөцтэй байна.

Үүнээс гадна сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэртэй сумдын нар, салхи хосолсон цахилгаан станцад горимын тохируулга болон засвар үйлчилгээг хийж дуусчээ. Түлшний салбарын хэмжээгээр өвөлжилтийн бэлтгэлийн явц 90 хувьд хүрсэн бөгөөд Багануурын уурхай 90, Шарын гол 87,6, Шивээ-Овоо 91,5, Адуунчулууны уурхай 89,5, хувьтай байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.  

АШИГТ МАЛТМАЛЫН БОЛОН АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРТ ХБНГУ-ТАЙ ХАМТРАН АЖИЛЛАНА

Ашигт малтмалын болон аж үйлдвэрийн салбарын түншлэлийн ХБНГУ болон Монгол Улсын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр байгуулах нь зүйтэй гэж Засгийн газрын хуралдаанаас үзэв. Хэлэлцээрт гарын үсэг зурах эрхийг Эрдэс баялаг, эрчим хүчний сайд Д.Зоригтод олгохоор боллоо. Хоёр орны хоорондын иж бүрэн түншлэлийн харилцааг стратегийн түншлэлийн хэмжээнд хүргэхэд энэ хэлэлцээр чухал ач холбогдолтой юм. Хэлэлцээр байгуулснаар дэлхийн өндөр хөгжилтэй, Европын Холбооны гол хөдөлгүүр болж байгаа ХБНГУ-тай стратегийн түншлэлтэй болж, ХБНГУ-ын стратегийн сонирхол манай улсад бодит байдлаар бий болно гэж Засгийн газар үзэж байна.

МОНГОЛ УЛС, ЕВРОПЫН ХОЛБООНЫ ХАМТАРСАН ХОРООНЫ ХУРАЛ БОЛНО

10 дугаар сарын 13-ны өдөр Брюссель хотноо Монгол Улс, Европын Холбооны Хамтарсан хорооны 14 дүгээр хуралдаан болно. Хуралдаанд оролцох Монголын талын төлөөлөгчдийг Шадар сайд М.Энхболд ахлах юм. Хуралдаанаар улс төр, эдийн засгийн байдал болон гадаад бодлогын талаар харилцан мэдээлэл солилцоно. Мөн харилцааг цаашид өргөжүүлэх боломж, хөгжлийн хамтын ажиллагааны өнөөгийн байдал, үр дүн, түүний дотор 2011-2013 оны Хөгжлийн хамтын ажиллагааны баримжаалсан хөтөлбөрийн чиглэл, хэрэгжүүлэх төсөл, хөтөлбөрийн талаар ярилцах юм байна.

Талууд боловсрол, шинжлэх ухаан, нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөр, хүнс, хөдөө аж ахуй, байгаль орчин, дэд бүтэц, мэргэжлийн хяналт, цөмийн аюулгүй байдал болон эрүүл ахуйн салбарт хамтран ажиллах боломжийн талар санал солилцоно. Түүнчлэн Европын Холбооны зарчим, хэм хэмжээ, стандартыг Монгол Улсад нэвтрүүлэх чиглэлээр хийж байгаа ажлаа ч танилцуулахаар төлөвлөжээ.

Монгол Улс, Европын Холбооны хооронд Түншлэл, хамтын ажиллагааны хэлэлцээрийг эцэслэн байгуулах, Ерөнхий сайдыг Европын Холбоонд айлчлуулах, Европын холбооны Дипломат төлөөлөгчийн газрыг Улаанбаатар хотноо нээх, “Зах зээлийн бус эдийн засагтай орнуудын жагсаалт”-аас улсаа хасуулах, худалдааны тусгай хөнгөлөлтийн /GSP+/ системийн ашиглалтыг нэмэгдүүлэх боломжийг хэлэлцэх юм байна.

ДИПЛОМАТ ХАРИЛЦАА ТОГТООСНЫ 40 ЖИЛИЙН ОЙ БОЛНО

Монгол Улс, Япон Улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 40 жилийн ой ирэх оны 12 дугаар сарын 24-нд болно. Япон Улстай хөгжүүлж байгаа харилцааны өнөө болон ирээдүйн ач холбогдлыг харгалзан хоёр орны иргэдийн харилцан ойлголцол, улс төр, худалдаа, эдийн засаг, соёл, хүмүүнлэгийн хамтын ажиллагааг улам гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэх үүднээс түүхт ойг ёслол төгөлдөр тэмдэглэх юм.

Ойг тохиолдуулан хоёр улсын төрийн тэргүүн нар илгээлт солилцох, өндөр дээд хэмжээний харилцан айлчлал зохион байгуулах, Японы томоохон хэвлэл, мэдээллийн байгууллагын төлөөлөгчдийг Монгол Улсад урьж тэднээр дамжуулан улс орноо сурталчлах зэрэг 20 гаруй арга хэмжээ зохион байгуулахаар төлөвлөөд байна. Ойн арга хэмжээнүүд нь хоёр орны харилцааны амжилтыг бататгаж, ард түмний найрамдлыг бэхжүүлэх, улс орноо сурталчлахад чухал түлхэц болох юм гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ. 

ОНЦГОЙ БАЙДЛЫН АЛБАН ХААГЧДЫН ЦОЛНЫ НЭРИЙГ ӨӨРЧЛӨХИЙГ ДЭМЖИВ

Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагын тусгай албан хаагч нь шадар түрүүч, тэргүүн түрүүч, дээд түрүүч, офицер нь шадар дэслэгч, тэргүүн дэслэгч, дээд дэслэгч, шадар ахмад, тэргүүн ахмад, дээд ахмад, комиссар гэсэн цолтой байдаг. Энэ нь албан хаагчдаас иргэдэд төрийн үйлчилгээ үзүүлэх, харьцахад одоо хэрэглэж байгаа цолны нэршил ойлгомжгүй, олон улсын хэмжээнд тогтсон цэргийн болон цэрэгжсэн байгууллагын албан хаагчийн цолны нийтлэг ойлголтоос гажууд, гадаад орон, олон улсын болон ижил төстэй үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллагуудтай харилцахад бэрхшээлтэй, бүрэн утгаараа орчуулагддаггүй, оновчгүй байдаг зэрэг хүндрэл учруулдаг байна.

Иймээс дэлхий нийтийн жишиг, албаны онцлог, албан хаагчийн нийтлэг эрх ашигт нийцүүлж цолны нэрийг өөрчлөх нь зүйтэй гэж Засгийн газар үзэн хуулийн төслийг Улсын Их Хуралд өргөн барихаар боллоо. Өөрчлөлт орсноор онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагын тусгай албан хаагч ахлагч нь дэд ахлагч, ахлагч, ахлах ахлагч, офицер нь онцгой байдлын дэслэгч, ахлах дэслэгч, ахмад, хошууч, дэд хурандаа, хурандаа гэсэн цолтой болох бөгөөд Ерөнхий газрын удирдлага нь цэргийн дээд цолтой болох юм.

1921 онд 40 сурагч, 2 багштай анхны бага сургуулиар эхлэл нь тавигдсан орчин цагийн боловсролын салбарэнэ өдрүүдэд 90 жилийнхээ ойг тэмдэглэж байна. Өнөөдөр тус салбарын 864 цэцэрлэгт 167,0 мянган хүүхэд, ерөнхий боловсролын 760 сургуульд 514,7 мянган сурагч, мэргэжлийн сургалт-үйлдвэрлэлийн 71 төвд 53,3 мянган сурагч, 102 их, дээд сургуульд 170 мянган оюутан суралцаж байна.

Монгол Улсад орчин цагийн боловсролын салбар үүсч хөгжсөний 90 жилийн ойн арга хэмжээнд Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд оролцож, түүхийг бичилцэж ирсэн багш сурган хүмүүжүүлэгчид, эрдэмтэн мэргэд, боловсролын салбарын бүх ажилтан, ажиллагсдад Засгийн газрын нэрийн өмнөөс болон хувиасаа баярын мэнд хүргэлээ. Боловсролын салбар энэ хугацаанд олон томоохон ололт авчирсан. Хүн ардаа бичиг үсэгтэй болгож, нийгмээ соён гэгээрүүлж, улсаа хөгжүүлэх боловсон хүчнийг бэлтгэж чадсан нь хамгийн чухал ололт юм гэдгийг тодотгоод илүү их амжилтад хүрэхийн тулд хийх ажил их байгааг Ерөнхий сайд С.Батболд тэмдэглэлээ.

Ерөнхий боловсролын сургуулийн сургалтад Кембрижийн стандарт нэвтрүүлж, Монголын боловсролыг дэлхийн стандартад хүргэх ёстой гэдгийг чухалчиллаа. Энэ салбарын ажилтан, ажиллагсдын нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх, боловсролын системд чанарын өөрчлөлт гаргах зэрэг томоохон зорилт байгаа. Эдгээр зорилтыг хэрэгжүүлэхийн төлөө Засгийн газар анхаарч ажиллаж байгаа гэж Засгийн газрын тэргүүн С.Батболд хэллээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

2012 оны төсвийн төсөл, “Нийгмийн даатгалын сан” болон “Хүний хөгжил сан”-гийн төсвийн төслийг Улсын Их Хуралд өргөн барьсантай холбогдуулан Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд хэвлэл, мэдээллийнхэнд мэдээлэл хийлээ.

Ирэх жилийн төсөв Засгийн газрын үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрийг бүрэн биелүүлэхэд чиглэсэн, нөөц боломжоо шахуу дайчилсан төсөв гэж Ерөнхий сайд тэмдэглэлээ.  

2012 оны эцэст нэг хүнд ногдох Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 6.3сая төгрөг буюу 5362 ам.долларт хүрэх нь. Ирэх онд нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого 6.4 их наяд төгрөг буюу Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 36хувь, нийт зарлага 7.1 их наяд төгрөг буюу Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 39.5 хувь байхаар төсөлд тусгажээ.

Нэгдсэн төсвийн нийт зарлага 7.1 их наяд төгрөг буюу Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 39.5 хувь,  нийт алдагдал Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 4.1 хувьд хүрэх нь. 2011 оны төсвийн алдагдал 9.9 хувиар батлагдсан. Үүнтэй зэрэгцүүлж үзвэл ирэх оны төсвийн алдагдал 2.4 дахин буурахаар байна.

Ирэх жил “Эрүүл хүүхэд” үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээс гадна байгаль орчныг хамгаалах хөрөнгийг эрс нэмэгдүүлнэ. Мөн нийслэлийн агаарын бохирдлыг бууруулахад зориулж 71,2 тэрбум төгрөгийг төсөвт тусгажээ. “Таван-Эрдэнэ” арга хэмжээг хэрэгжүүлж, мал аж ахуйг эдийн засгийн идэвхтэй эргэлтэнд оруулан, жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийг дэмжиж, ажлын байр олноор бий болгоход Засгийн газар анхаарч байна.

2012 онд улсын төсвөөс 1.5 их наяд төгрөгийн хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалтын ажил хийхээр төлөвлөж байна. Энэ нь 2011 оны батлагдсан хөрөнгө оруулалтын хэмжээнээс 2.4 дахин нэмэгдсэн гэсэн үг бөгөөд урьд өмнө байгаагүй үзүүлэлт болж байна.

Төсвийн төслөөс харахад ирэх онд :

–       Төсвийн орлогын тогтвортой эх үүсвэрийг бүрдүүлэх, орлогын тэгш хуваарилалтыг хангах, уул уурхайн салбарт татварын болон бусад бодлогын зохицуулалтыг оновчтой бүрдүүлэх замаар байгалийн нөөцийг иргэн бүрт үр ашигтай хүртээх

–       Хүний хөгжилд суурилсан эдийн засгийн хөгжлийн цогц бодлогыг хэрэгжүүлэх

–       Төмөр зам, автозам, цахилгаан станц зэрэг эдийн засгийн суурь дэд бүтцийг өргөжүүлэх, бүтээн байгуулалыг дэмжих

–       Хөгжлийн зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай санхүүгийн боломжит бүх эх үүсвэрийг хамгийн бага зардлаар бүрдүүлэхийг гол зорилтоо болгожээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайдын хийсэн мэдээллээс үзвэл ирэх онд :

Нэг. Цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг нэмэгдүүлэх талаар.

–       Цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг 2012 онд нийтдээ 53 хувиар нэмэх бөгөөд үүний дүнд цалин 2008 оны түвшингээс 2 дахин нэмэгдэнэ.   Ингэснээр төрийн албан хаагчдын дундаж цалин 200.0 мянган төгрөгөөр нэмэгдэж 600.0 мянган төгрөгт хүрнэ.

–    Цалин нэмэхдээ хүн бүрийн цалинг жигд хувиар биш ялгавартай нэмэгдүүлэх зарчим баримтална. Иймд төрийн албан хаагчдын цалинг эхний ээлжинд ижил мөнгөн дүнгээр буюу /80000 төгрөгөөр/, дараагийн ээлжинд ижил хувиар /23  хувиар/ нэмэгдүүлэхээр тооцжээ.  

–     Ингэснээр төрийн албан хаагчдын доод цалин 2008 оны түвшингээс 2.3 дахин, үндсэн мэргэжилтэн багш, эмч нарын цалин 2.0 дахин, дээд цалин 1.8 дахин нэмэгдэнэ.

–    Цалин нэмэх асуудлыг Хөдөлмөр, нийгмийн зөвшилцлийн 3 талт үндэсний хороогоор хэлэлцүүлж, талууд нэгдсэн зөвшилцөлд хүрчээ.  

–       Энэ удаад тэтгэвэр нэмэгдүүлэхийг тэтгэврийн шинэчлэлтэй хамтад нь шийдэж, суурь тэтгэврийн тогтолцоонд шилжүүлнэ. Эхн эгдүүлэхээр тусгажээ. Тэтгэврийг дунджаар 53 хувиар нэмэгдүүлж, 2008 оны түвшингээс 2 дахин өсгөнө.

      Хоёр. “Хүний хөгжил сан”-гаас  1,500,000 төгрөг олгох талаар :

–       Стратегийн орд газруудаас орох орлогоос иргэн бүрт 1.5 сая төгрөгийн хишиг хүртээх эрх зүйн болон санхүүгийн эх үүсвэрийг бүрдүүлэхээр Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт тусгаснаа ирэх онд бүрэн хэрэгжүүлнэ.

–       Үлдэгдэл 1 сая төгрөгийг ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй 334,2 мянган иргэнд бэлнээр буюу нийт 334,2 тэрбум, 170 мянган оюутанд сургалтын төлбөр хэлбэрээр 83,6 тэрбум, эрүүл мэндийн үйлчилгээний төлбөрт 5 мянган иргэнд 5 тэрбум,  орон сууц худалдаж авсны төлбөрт 100 мянган иргэнд 100 тэрбум төгрөг олгохоор төсвийн төсөлд тусгажээ.

–       Ирэх онд иргэд 1.5 сая төгрөгөө бүрэн авна. 1 сая төгрөг хүртээхдээ ашигт малтмалын ордын хувьцааг бэлэн мөнгө болгох сонголттойгоор  иргэддээ олгохоор Засгийн газар төлөвлөж байна. Өөрөөр хэлбэл мөнгөн хөрөнгөөр баталгаажсан энэ хувьцааг иргэд Засгийн газарт арилжиж бэлэн мөнгө болгох бүрэн боломжтой юм.