Ангилал: мэдээ-мэдээлэл

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Сүхбаатарын Батболдын Канад Улс дахь албан айлчлал энэ сарын 28-нд эхэллээ. Энэ нь Монгол Улсын Ерөнхий сайдын түвшинд Канад улсад хийж буй анхны айлчлал бөгөөд хоёр улсын хоорондын харилцааг өргөжүүлэх, өндөр дээд хэмжээний яриа хэлэлцээний давтамжийг хадгалахад ач холбогдолтой гэж хоёр тал үзэж байна. Ерөнхий сайд С.Батболд гэргийн хамт Оттава хотын төвд байрлах энхийг сахиулагчдын дурсгалын хөшөөнд хүндэтгэл үзүүлсний дараа албан ёсны арга хэмжээ эхэллээ

Нью-Йорк, 2010 оны 9 дүгээр сарын 27

Чуулганы дарга ноён Жозеф Дайс,
Ерөнхий нарийн бичгийн дарга ноён Бан Ги Мүн,
Хатагтай, ноёд оо,

Ерөнхий Ассамблейн энэ удаагийн чуулган нь хүнс, эрчим хүчний үнийн огцом өсөлттэй зэрэгцэн нэрвэсэн дэлхийн эдийн засаг, санхүүгийн хямралын дараагаар сэргэлтийн зарим шинж тэмдэг илэрч буй үед тохиож байна. Олон улсын хамтын нийгэмлэг хавсарсан, харилцан уялдаа бүхий эдгээр хямралын үр нөлөөг арилгах амаргүй сорилттой тулгарч байгаа хэдий ч Мянганы хөгжлийн зорилтууд (МХЗ)-ыг хэлэлцсэн Дээд хэмжээний уулзалтаас өнгөрсөн долоо хоногт  илүү эрчимжсэн хамтын үйл ажиллагаа явуулахыг уриалсан нь найдвар төрүүлж байна.

Их Уналтаас хойшхи хамгийн гүнзгий эдийн засгийн хямрал нүүрлэсэн цагаас эхлэн дэлхий ертөнцийн шилдэг эрдэмтэн мэргэд яагаад ийм байдалд оров, засаж залруулахын тулд юу хийвэл зохилтой вэ гэдэгт тодорхой хариулт олохоор чармайж ирлээ. Өнгөрсөн 25 жилийн туршид ноёлж ирсэн нео-либерализм, эсвэл зах зээлийн фунтаментализм гэж томъёолдог эдийн засгийн онолууд алдаатай байжээ гэж мэтгэх хүн цөөнгүй байна. Эдгээр онолын үндэс, тухайлбал зах зээл өөрийгээ засч залруулдаг учраас зохицуулалт шаардлагагүй гэсэн ойлголт буруу болох магадлалтай байна.

Эрчимтэй өсөлтөд хүрэхийн зэрэгцээ ядуурлыг бууруулах чиглэлээр ахиц дэвшил гаргасан улс орнууд, бүс нутгийн туршлагаас харахад төрийн зүгээс нийтэд хүртээлтэй өсөлт, тогтвортой хөгжлийг хөхиүлэн дэмжих зорилгоор эдийн засагт зориуд интервенц хийж, зах зээлийн хөшүүргүүдийг ч залж залруулж болдогийг харуулж байна. Эндээс төр болон зах зээлийн үүрэг ролийн тухай ойлголтоо эргэн харахад чиглэсэн «хөгжлийн төлөөх төр» хэмээх концепц сонирхол татаж байна.

НҮБ дэлхий дахиныг өөрчилсөн шинэ, бүтээлч санаа, хөгжлийн тухай ойлголт төрүүлэгчийн хувьд гишүүн орнуудын хөгжлийн бодлого, төлөв байдалд багагүй нөлөө үзүүлж болох тийм суурь ойлголт, үзэл баримтлалуудыг хэлэлцэн хөгжүүлэхэд тэргүүлэн оролцох газар мөн гэж бид үзэж байна. Энэ бол ноён Дарга таны тус чуулганы ерөнхий шүүмжлэлийн гол сэдэв хэмээн санал болгосон «Дэлхий дахины засаглал дахь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын амин гол үүргийг дахин бататгах нь» гэсэн хэлэлцүүлгийн нэг чухал хэсэг байж болох талтай юм.

Өнөөгийн глобал сорилтуудад глобал шийдлүүд шаардлагатай гэдгийг өргөнөөр хүлээн зөвшөөрч байгаа билээ. НҮБ-ын үндсэн зарчмууд, шинж чанар нь түүнийг дэлхий дахины засаглалын үүсэн бий болж буй тогтолцооны салшгүй хэсэг болгож байна. НҮБ бол дэлхийн хамгийн өргөн төлөөлөлтэй, хууль ёсны, эрх мэдэл бүхий байгууллага, глобал хамтын ажиллагааны улс төрийн төв билээ. Тус байгууллага нь цөмийн зэвсгээс уур амьсгалын өөрчлөлт, хөгжлийн асуудлаас хүний эрх гээд глобал бүхий л асуудлын шийдлийг нэгтгэн томъёолох хосгүй форум юм. Дэлхийн удирдагчид дэлхий ертөнцийг өнөөгийн болоод ирээдүйн үеийнхэндээ илүү аюулгүй, шударга, цэцэглэн хөгжсөн, ногоон болгон үлдээхээ хариуцлагатайгаар амладаг газар нь НҮБ мөн.

Гэвч шийдлээ НҮБ-аас гадуур олсон, эсвэл эрж хайж байгаа сорилтууд байгаа нь үнэн. Яагаад гэж асуух нь зүй ёсны хэрэг. Үүнд хялбар хариулт өгөхөд цөөнгүй хүчин зүйлс, олон асуудал нөлөөлж болно. Гэхдээ дэлхий дахины засаглал дахь амин гол үүргээ дахин бататгахын тулд НҮБ үйл ажиллагаагаа үр ашигтай болгож, шинэчлэлээ тууштай хэрэгжүүлэх шаардлагатай байгаа нь бидний хэлэлцүүлгээс тодорхой харагдаж байна.

Ерөнхий Ассамблейн хэлэлцүүлэг, шийдвэр нь бидний төлөөлж буй ард иргэдийн амьдралд бодитой, наалдахуйц үр нөлөө үзүүлдэг байхын тулд түүний үйл ажиллагааг цаашид эрчимжүүлэх шаардлагатай байна. Глобал эдийн засгийн шийдвэр гаргах үйл явц дахь Эдийн засаг, нийгмийн зөвлөлийн үүрэг ролийг өндөржүүлэх хэрэгтэй. Өнөөгийн дэлхий ертөнцийн бодит байдлыг илүү төлөөлөхөд чиглэсэн Аюулгүйн Зөвлөлийн шинэчлэл нь дэлхий дахины засаглал дахь НҮБ-ын амин гол үүргийг дахин баталгаажуулахад чухал түлхэц болох юм. Монгол Улс байнгын болон байнгын бус гишүүдийн тоог нэмэн, өндөр хөгжилтэй болон хөгжиж буй орнуудын зохистой төлөөллийг хангах замаар Аюулгүйн Зөвлөлийг шударгаар, тэнцвэртэй өргөжүүлэхийн төлөө байна.

Хөгжил, энх тайван ба аюулгүй байдал, хүний эрх бол НҮБ-ын тулгын гурван чулуу билээ. Өнгөрсөн долоо хоногт Мянганы хөгжлийн зорилтууд/МХЗ/-ыг авч хэлэлцсэн Ерөнхий Ассамблейн Өндөр түвшний бүгд хуралдаан, хамгийн гол нь түүний өмнө өрнөсөн олон улсын идэвхтэй яриа хэлэлцүүлэг хөгжлийн төлөөх НҮБ-ын ажиллагааг эрчимжүүлж байгааг Монгол Улс талархан тэмдэглэж байна. Үүний үр дүнд МХЗ-ыг 2015 он гэхэд хэрэгжүүлэхийн төлөө хүчин чармайлтаа эрчимжүүлье гэсэн дэлхийн удирдагчдын амлалт бидний итгэл найдварыг бататгаж өглөө.

Монгол Улсын хувьд гэвэл бидний хоцроод байгаа Мянганы хөгжлийн 3 зорилт болох ядуурлыг бууруулах, жендэрийн тэгш байдлыг хангах, хүрээлэн буй орчны тогтвортой байдлыг хангах талаар хүчин чармайлтаа эрчимжүүлнэ гэдгээ манай Засгийн газар Дээд хэмжээний уулзалт дээр дахин нотолсон. Бид МХЗ-ыг хэрэгжүүлэхдээ салбар дамнасан, оролцоог хангасан, хүн төвтэй арга барил баримтлах, хөгжлийн амжилтын суурь болох засаглалыг сайжруулах, цаашдын үйл ажиллагаандаа илүү сайн мониторинг, үнэлгээ хийж ажиллах болно.

Бид ядуурлыг бууруулах хүч чармайлтаа эрчимжүүлэхдээ жендэрийн тэгш байдлыг хангах, эмэгтэйчүүдийг чадваржуулахад чухалчлан анхаарахаар төлөвлөж байна. Бидний энэ хүч чармайлтад саяхан байгуулсан «НҮБ-Эмэгтэйчүүд» газар чухал түнш болно гэдэгт манай Засгийн газар итгэлтэй байна. Энэ жил Монгол Улс жендэрийн тэгш байдлыг хангах, эмэгтэйчүүдийг чадваржуулах асуудлаар Үндэсний сайн дурын илтгэлээ Эдийн засаг, нийгмийн зөвлөлд танилцуулсан. Эмэгтэйчүүдийн нөөц болоцоог эдийн засаг, улс төрийн хувьд бүрэн дүүрэн ашиглах, тэднийг эрүүл мэндийн үйлчилгээнд үр хүүхдийн хамт түлхүү хамруулах, ардчилсан засаглалд бодитойгоор оролцох боломжийг олгосон эрх зүйн орчныг сайжруулах чиглэлээр бид ажиллах болно.

Эмзэг орнуудын хэрэгцээ шаардлагад санаа тавих нь хөгжлийн төлөөх НҮБ-ын үйл ажиллагааны цөм нь билээ. Далайд гарцгүй хөгжиж буй орон (ДГХБО)-ы хувьд Монгол Улс эдгээр бүлэг орны ашиг сонирхлыг урагшлуулахын төлөө бусад гишүүн орны хамт чармайн ажиллаж байна. Алматын Үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн тэргүүлэх чиглэлүүдийг хэрэгжүүлэхэд ахиц гарч байгаа хэдий ч ДГХБО-ууд олон улсын худалдаанаас алслагдаж,  бараа бүтээгдэхүүнийг хил дамнуулан тээвэрлэх зардал өндөр хэвээр байгаа нь тэдний бүтээгдэхүүнийг өрсөлдөх чадваргүй болгож, гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татахад сөрөг нөлөөлөл үзүүлж байна.

Өөрсдийн онцгой хэрэгцээ шаардлагын талаар судалгаа, дүн шинжилгээ хийх чадавхиа нэмэгдүүлэх замаар Алматын Үйл ажиллагааны хөтөлбөр, МХЗ-ыг бүрэн дүүрэн, үр дүнтэй хэрэгжүүлэхийн төлөөх хамтын хүч чармайлтыг улам эрчимжүүлэх зорилгоор  ДГХБО-уудын Олон улсын судалгааны төвийг байгуулах санаачилгыг Монгол Улс дэвшүүлсэн билээ. Энэхүү төвийг байгуулах олон талт хэлэлцээрийг өнгөрсөн долоо хоногт хуралдсан ДГХБО-уудын Гадаад хэргийн сайд нарын ээлжит 9 дүгээр уулзалтаас сайшаан баталсныг өнөөдөр Та бүхэнд сонордуулахад таатай байна.

Тууштай дэмжлэг үзүүлж ирсэн бүх тал, түүний дотор НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга,   Нэн буурай хөгжилтэй орон, далайд гарцгүй хөгжиж буй болон арлын жижиг орнуудын асуудал хариуцсан  Дээд төлөөлөгчийн газар болон хамтран зүтгэгч бусад улсад манай Засгийн газар гүн талархал илэрхийлж байна.

Уур амьсгалын өөрчлөлт нь дэлхийн засаглалын бас нэгэн чухал талбар мөн билээ. Улс төрийн өргөн хүрээтэй зөвшилцөл бий болгох чиглэлээр Копенгаген хотноо олсон ахиц дэвшилд дөрөөлөн, энэ оны эцсээр Канкун хотноо болох Уур амьсгалын өөрчлөлтийн тухай НҮБ-ын суурь конвенцийн Оролцогч талуудын 16 дугаар бага хурал хүртэл Конвенцийн хүрээнд явуулж буй дэлхий нийтийн яриа хэлэлцээг эрчимжүүлэх хойшлуулшгүй шаардлага эдүгээ тулгараад байна.

Уур амьсгалын өөрчлөлтийн Монголд үзүүлж буй сөрөг нөлөөллийг үгүйсгэх аргагүй юм. Сүүлийн 20 хүрэхгүй жилийн дотор манай газар нутгийн 70 гаруй хувь цөлжилтөд нэрвэгдээд байна. Олон зуун гол горхи, булаг шанд, нуур цөөрөм ширгэсний улмаас усны хомсдол бий болж, биологийн төрөл зүйлс устан доройтлоо. Уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох, түүний нөлөөллийг багасгах чиглэлээр манай улсын хэрэгцээнд тохирсон арга хэрэгслэлийг тодорхойлж, нэвтрүүлэх шаардлагатай байна.

Өнөөгийн хэрэгжүүлж буй стратеги, хөтөлбөрүүд  бидний хүсэн хүлээж буй үр дүнд хүрэхгүй байна. Аж үйлдвэрийн голлох салбар болох уул уурхайн хөгжил нь хүрээлэн буй орчны хувьд санаа зовоосон бас нэг асуудал болж байна. Иймд улс орныхоо байгалийн нөөцийн тогтвортой менежментийг хангаж, экологийн эмзэг байдлыг шийдвэрлэх нь ирэх он жилүүдэд бидний анхаарлын төвд байх болно. Хэрэгжилтийг хангах, тууштай байх, санхүүжилтийг шийдвэрлэх болон хөгжлийн төлөө хамтрах гэсэн 4 асуудал эдгээр сорилтыг даван туулахад тэргүүлэх үүрэгтэй байх болно.

Өнгөрсөн сард бид Говийн элсэн цөлд Засгийн газрын тусгай хуралдаан  хийлээ. Цөлжилт нь 100 гаруй орны тэрбум гаруй хүний тулгамдсан асуудал болоод байгаа билээ. Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс улбаалсан буюу хөдөө аж ахуйг зохисгүй эрхэлснээс үүдэлтэй өргөжин тэлсээр байгаа газрын доройтол нь түүнд өртөгсдийн хүнсний аюулгүй байдал, эцсийн дүндээ хүний аюулгүй байдалд  ноцтой аюул занал учруулж байна. Цөл болон Цөлжилтийн Эсрэг Тэмцэх НҮБ-ын 10 жилийн хүрээнд цөлжилттэй тууштай тэмцэх шийдвэр төгс байгаагаа манай Засгийн газар Говиос гаргасан илгээлтээрээ нийтэд илэрхийлсэн.          

Зэвсэг хураах олон талт үйл ажиллагааны хүрээнд олон улсын түвшний өөдрөг чиг хандлага 2010 оноос сэргэж буйг бид анзаарч байна. Энэхүү чиг хандлага нь манай Засгийн газраас сайшаасан Стратегийн зэвсгийг хорогдуулах шинэ гэрээ болон  Цөмийн аюулгүй байдлын Дээд хэмжээний уулзалтын төгсгөлийн баримт бичгээр дахин баталгаажсанаас гадна Цөмийн зэвсэг үл дэлгэрүүлэх гэрээг хянан хэлэлцэх Бага хурлын төгсгөлийн баримт бичигт тусгалаа олсон билээ.

Энэхүү Бага хурлаар Цөмийн зэвсгээс ангид дэлхий ертөнц бий болгох үзэл санааг гүйцэлдүүлэхэд чухал шаардлагатай ирээдүйд чиглэсэн үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг тохиролцлоо. Монгол Улс Бага хурлын үр дүнг сайшааж байгаа бөгөөд өөрийн нутаг дэвсгэрийг цөмийн зэвсгээс ангид болгон зарлах зэргээр зэвсэг хураах болон цөмийн зэвсгийг үл дэлгэрүүлэх үйл хэрэгт хувь нэмрээ оруулж байгаадаа баяртай байна. Цөмийн зэвсэг үл дэлгэрүүлэх гэрээг хянан хэлэлцэх Бага хурлын Төгсгөлийн баримт бичигт тусгалаа олсончлон манай улсын энэхүү статусыг олон улсын хамтын нийгэмлэгийн зүгээс бүрэн хүлээн зөвшөөрсөн билээ.

Айдас түгшүүр болон үгүйрлээс ангид байх эрхийг хангах үйлсэд Олон улсын атомын энергийн агентлаг(ОУАЭА)-аас оруулж буй хүвь нэмэр өсөн нэмэгдэж байгаад Монгол Улс талархан хүлээн авч байна. Цөмийн эрчим хүч, эрүүл мэнд, хүнс болон хүрээлэн буй орчны аюулгүй байдал зэрэг салбарт цөмийн хэрэглээг хэрхэн хангахаас МХЗ-ын биелэлт тодорхой хэмжээнд шалтгаална. Монгол Улс ОУАЭА-тай, ялангуяа хүний нөөцийг хөгжүүлэх болон эрүүл мэнд, хөдөө аж ахуйн салбарт цөмийн технологи ашиглах талаар хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлж байна. Өнгөрсөн жил тус Агентлагтай гарын үсэг зурсан  2009-2014 оны хөтөлбөрийн хүрээнд цөмийн эрчим хүчний дэд бүтцийн хөгжил, манай улсын ураны нөөцийг хамтын ажиллагааны тэргүүлэх салбар болгон нэмж орууллаа.

Энэ жил Монгол Улс Хорт хавдрыг эмчлэх үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн загвар төсөл хэрэгжүүлэх 8 улсын нэгээр сонгогдоод байна. Энэ нь Монгол Улсад өргөн тархацтай байгаа хорт хавдрын өвчлөлтийн эсрэг үр дүнтэй тэмцэх, хөгжиж буй бусад оронтой туршлага хуваалцахад тус дөхөм болох юм. Тиймээс бидэнд үнэтэй туслалцаа үзүүлж байгаа ОУАЭА болон түүний Ерөнхий захиралд Монгол Улсын Засгийн газар энэхүү боломжийг ашиглан талархал илэрхийлж байна.

Терроризмын эсрэг тэмцлийг үндэсний түвшинд хэрэгжүүлэхийг онцлохын сацуу гишүүн орнуудад энэ чиглэлээр дэмжлэг үзүүлэхийн чухлыг тэмдэглэсэн Дэлхий нийтийн терроризмын эсрэг Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын стратегийг хянах хоёр дахь удаагийн хурлын дүнг  Монгол Улс сайшааж байна.

Монгол Улс нь терроризмын эсрэг дэлхий нийтийн хүч чармайлтад хувь нэмэр оруулах асуудалд онцгойлон анхаарч ирсэн бөгөөд терроризмын эсрэг олон талт бүх гэрээ, хэлэлцээрт нэгдэн ороод байна. НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөлийн 1373 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийн асуудлаарх дэд бүсийн семинарыг манай улс өнгөрсөн тавдугаар сард НҮБ-тай хамтран амжилттай зохион байгуулсан юм. Терроризмтэй тэмцэх улс орнуудын чадавхийг бий болгоход хөгжил дэвшил, ардчиллыг урагшлуулах, хүний эрхийг дээдлэх зэрэг нь нэн чухал үүрэгтэй гэдэгт бид бүрэн итгэдэг.

Энхийг сахиулах үйл ажиллагаа нь дэлхийн засаглалд хувь нэмрээ оруулах НҮБ-ын нэг чухал арга хэрэгсэл мөн. НҮБ-ын энхийг сахиулах үйл ажиллагаа нь үүсэн байгуулагдсан цагаасаа хойш зэвсэгт мөргөлдөөнөөс урьдчилан сэргийлэх, түүнийг эв зүйгээр зохицуулах, мөргөлдөөний дараах нөхцөл байдалд энх тайвныг сахин хамгаалах болон цогцлоон байгуулахад улс орнуудад дэмжлэг үзүүлж, чухал үүрэг гүйцэтгэсээр ирсэн. НҮБ-ын энхийг сахиулах үйл ажиллагааг илүү хүчтэй, үр дүнтэй, харьцангуй бага зардалтай болгох чиглэлд өнгөрсөн арван жилийн хугацаанд шинэчлэлийн чанартай чухал алхамууд хийгдсэн.

НҮБ-ын энхийг сахиулах болон энхийг цогцлоон байгуулах хүч чармайлт нь уялдаа холбоо бүхий нэгэн цогц үйл ажиллагаа байх нь чухал гэж Монгол Улс үзэж байна. Өнгөрсөн арван жилийн туршид Монгол Улс НҮБ-ын энхийг сахиулах үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцохыг зорьж, тодорхой алхамуудыг хэрэгжүүлсний үр дүнд өнөөдөр НҮБ-ын мандат бүхий энхийг сахиулах 6 ажиллагаа, түүний дотор хамгийн хүнд нөхцөлтэйд тооцогддог Ардчилсан Бүгд Найрамдах Конго Улс, Чад, Судан дахь ажиллагаанд оролцож байна. Монгол Улс цаашид ч оролцоогоо өргөжүүлэхэд бэлэн байна.

Сүүлийн жилүүдэд Монгол Улс нь ардчилсан засаглалын институц, үйл явцыг бэхжүүлэх, хүний эрхийг хамгаалах, ардчиллыг урагшлуулахад чиглэсэн олон улсын  үйл ажиллагааны идэвхтэй оролцогч байж ирлээ. Монгол Улс 1992 оны Үндсэн Хуулиараа ард иргэдийнхээ үндсэн эрх, эрх чөлөө, хүний эрхийг баталгаажуулж, хүний эрхийн тухай олон улсын гол гол баримт бичгүүдэд нэгдэн орсон. Мөн хараат бус, бие даасан Хүний эрхийн үндэсний комиссыг байгуулж, 2003 онд батлагдсан Хүний эрхийн үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байна.

Бодлогын үндсэн баримт болсон энэхүү хөтөлбөрийн гол зорилго нь төрийн байгууллагуудын чадавхи, хариуцлагыг нэмэгдүүлэх, иргэний нийгэм, хэвлэл мэдээлэл, хувийн хэвшлийн оролцоог хангах, хүний эрхийг хамгаалах болон хүний эрхийн зөрчихийн эсрэг олон нийтийн идэвхийг хөхиүлэн дэмжихэд чиглэж байна. Товчхондоо манай улсад хүний эрхийг дээдлэн хамгаалах улс төрийн хүсэл эрмэлзэл, эрх зүйн орчин бий болсон гэж хэлж болно.

Гэхдээ аливаа улс орны хүний эрхийн байдал төгс төгөлдөр байдаггүй. Манай улсын хувьд гэвэл хүний эрхийг бүрэн дүүрэн дээдлэн хамгаалахад мэдлэгийн болон чадавхийн хомсдол голчлон саад болсоор байна. Үүний зэрэгцээ ХДХВ/ДОХ болон бусад халдварт өвчин, хүний наймаа, хүн амын шилжилт хөдөлгөөн зэрэг хил дамнасан асуудлыг шийдвэрлэхэд бүс нутгийн болон олон улсын үр дүнтэй хамтын ажиллагаа шардлагатай байна. Монгол Улс энэ оны 11 дүгээр сард болох НҮБ-ын Хүний эрхийн зөвлөлийн хуралдаанд Хүний эрхийн байдлын тухай үндэсний илтгэлээ хэлэлцүүлэх хүрээнд тус Зөвлөлтэй үр дүнтэй хамтран ажиллахыг эрмэлзэж байна.

Үндэсний болон олон улсын түвшний аль ч засаглалд иргэний шууд оролцоо нэн чухал билээ. Манай Засгийн газар бодлого боловсруулах болон хэрэгжүүлэх явцад иргэний нийгэм, олон нийтийг идэвхтэй оролцуулахыг чухалчилж байна. Бид иргэний нийгэмтэй хамтын ажиллагааны холбогдох гэрээ байгуулсан бөгөөд Засгийн газрын нээлттэй засаг вэб сайтаар дамжуулан иргэд бодлогын баримт бичгүүд болон хуулийн төслийн талаар өөрсдийн санал бодлоо илэрхийлэх боломжтой. Миний бие сүүлийн хоёр сарын хугацаанд хөдөө орон нутагт багагүй хугацаанд ажиллаж, орон нутагт тулгарч буй хөгжлийн сорилтуудтай газар дээр нь танилцан жирийн иргэдийн санаа бодлыг сонслоо.

Ийнхүү иргэдтэй нүүр тулан уулзаж ярилцах нь тэдний хувьд эн тэргүүнд тулгарч буй зарим асуудлыг газар дээр нь шийдвэрлэх, цаашид анхаарвал зохих зүйлийг Засгийн газрын үйл ажиллагаанд тусган хэрэгжүүлэхэд чухал ач холбогдолтой болов. Мөн энэ оны эхээр бид Монголын эдийн засгийн чуулга уулзалт зохион байгуулж, эдийн засаг, хөгжлийн өргөн хүрээтэй асуудлаар хувийн хэвшил, иргэний нийгэм, хэвлэл мэдээллийн төлөөлөгчидтэй нухацтай санал солилцсоноор ойрын ирээдүйн тэргүүлэх зорилтуудаа тодорхойлоход ач тустай болов. 

Хүн амаа ажилтай, боловсролтой, эрүүл байлгах, өөрөөр хэлбэл, хүний хөгжлийг хангах нь манай Засгийн газрын бодлого, үйл ажиллагааны анхаарлын төвд байна. Энэ зорилгын хүрээнд манай Засгийн газар аж үйлдвэржилт, уул уурхай, дэд бүтцийн хөгжлийн томоохон төслүүд хэрэгжүүлэх замаар хүн бүрт наалдацтай эдийн засгийн өсөлтийг хангах бодлого баримталж байна. Саяхан байгуулсан Хүний хөгжлийн сангаар дамжуулан бид байгалийн баялгийн орлогоос халамжийн тэтгэлэг, эрүүл мэнд, боловсрол, орон сууцны дэмжлэг үзүүлэх хэлбэрээр иргэн бүрт хүртээхээр ажиллаж байна.

Монгол Улс ирэх оноос Ардчилсан орнуудын хамтын нийгэмлэгийг даргалах үүргийг хүлээнэ. Энэхүү нэр хүндтэй бөгөөд хариуцлагатай ажлыг хэрэгжүүлэхдээ бид түүний гишүүн орнууд, холбогдох оролцогчидтой идэвхтэй хамтран ажиллах хүсэл эрмэлзлэл дүүрэн байна. Эцэст нь Монгол Улс НҮБ-ын үйл хэрэгт үнэнч, түүнийг бүрэн дэмжиж байдгаа илэрхийлж, “Хүчтэй, нийтэд хүртээлтэй, нээлттэй НҮБ бол дэлхийн засаглалын баталгаа мөн” гэсэн ноён дарга Таны хэлсэн үгээр өндөрлөхийг хүсч байна.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдыг НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Бан Ги Мүн чуулганы эхний өдөр буюу есдүгээр сарын 20-нд хүлээн авч уулзсан тухай бид мэдээлсэн. Харин 9-р сарын 25-нд НҮБ-ын Ерөнхий ассамблейн 65 дугаар чуулганы дарга Жосеф Дэйс  Ерөнхий сайд С.Батболдыг хүлээн авч уулзав. Энэ нь НҮБ Монгол Улс дахь харилцаандаа чухал ач холбогдол өгч байгаагийн илрэл гэж  ноён Жосеф хэллээ.

Уулзалтын үер Ерөнхий сайд С.Батболд НҮБ-ын 65-р чуулганаар Мянганы хөгжлийн зорилтын хэрэгжилт, олон улсын энх тайван аюулгүй байдал, энхийг сахиулах үйл ажиллагаа, зэвсэг хураах, олон улсын худалдаа, эдийн засгийн хөгжил, байгаль орчин гэх мэт нэн чухал асуудлуудыг хэлэлцэж байгааг тэмдэглээд Монгол Улс 65-р чуулганд өндөр ач холбогдол өгч оролцож байгаа гэлээ.

Манай улсын хувьд тус чуулганы Эдийн засаг санхүүгийн асуудал хариуцсан хоёрдугаар хороог даргалах, Монгол Улсын аюулгүй байдал, цөмийн зэвсэггүй статус, далайд гарцгүй хөгжиж буй орнуудын олон улсын судалгааны төвийн асуудлаарх Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийн төслийг байгуулах, ерөнхий санал шүүмжлэлд оролцож Засгийн газрын байр суурийг илэрхийлэх зэрэг хэд хэдэн асуудалд гол анхаарлаа чиглүүлж ажиллаж байгааг Ерөнхий сайд хэллээ.

Транзит тээврийн өндөр зардал, уур амьсгалын өөрчлөлтөөс үүдэлтэй хүндрэл Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийн амьдралд сөрөг нөлөө үзүүлж байгааг Ерөнхий сайд С.Батболд дурдаад эдгээр бэрхшээлтэй асуудлуудыг шийдэхэд НҮБ-тай харилцах харилцаа чухал үүрэгтэйг тэмдэглэлээ.

Ерөнхий ассамблэйн 65-р хурлын дарга ноён Жосеф НҮБ-ын дээд хэмжээний бүгд хуралдаанд Монгол Улс  идэвхтэй оролцож  байгаад  Ерөнхий сайдад талархлаа илэрхийлээд Далайд гарцгүй хөгжиж буй орнуудын олон улсын судалгааны төв байгуулах,   цөмийн зэвсэггүй статусыг баталгаажуулах зэрэг Монгол Улсын санаачилгыг хурлын даргын хувьд дэмжиж ажиллахаа илэрхийллээ

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд есдүгээр сарын 25-нд Бүгд Найрамдах Чех улсын Ерөнхийлөгч Вацлав Клаустай НҮБ-ын төв байранд уулзав. Бусад улс орнууд хөгжлийн албан ёсны тусламжаа бараг зогсоогоод байхад Чех улс манайд үзүүлж байгаа тусламжаа үргэлжлүүлж байгаад Ерөнхий сайд С.Батболд ноён Клауст талархлаа илэрхийллээ.

Чех Улс Европын холбооны гишүүнчлэлийн өндөр шаардлагыг амжилттай хангасан арга зам туршлагаас суралцах, Чехийн энэ стандартыг Монголд нэвтрүүлэх сонирхолтой байгаагаа Ерөнхий сайд хэлээд  чех хэлээр ярьдаг, Чех орныг хоёрдахь эх орноо гэж үздэг Монгол хүмүүс олон байдаг. Энэ хүмүүс хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагааны гүүр болж байгааг тэрбээр дурдлаа.

Чех Улсын Ерөнхийлөгч Вацлав Клаус хэлэхдээ Монгол Улстай харилцах харилцаандаа өндөр ач холбогдол өгдөг, өнөөдөр хоёр улсын эдийн засгийн хамтын ажиллагаа худалдааны эргэлт тун бага байгаад дүгнэлт хийж, эдийн засгийн харилцаагаа хөгжүүлэхэд шаардлагатай бүх гэрээ хэлэлцээрийг байгуулахад бэлэн байна гэв. Энэ жил Монгол-Чехийн хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 60 жилийн ой болж байгаа юм

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С. Батболд өнөөдөр Ардчилсан орнуудын нийгэмлэг, Дэлхийн эмэгтэй удирдагчдын  зөвлөлөөс хамтран  зохион байгуулсан “Ардчилсан засаглалд эмэгтэйчүүдийн үзүүлэх хувь нэмэр” сэдэвт дээд хэмжээний хэлэлцүүлэгт оролцлоо. НҮБ-аас санаачилсан Мянганы хөгжлийн зорилтонд хүйсийн тэгш эрхийн талаар болон эх, хүүхдийн эндэгдлийг бууруулах зэрэг асуудлыг тусгасан. Эдгээр зорилтыг хэрэгжүүлэхийн тулд Ардчилсан нийгэм дэх эмэгтэйчүүдийн  улс төр, эдийн засгийн  оролцоо,  улс төрийн шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэх нь зүйтэй гэдгийг хэлэлцүүлэгт оролцогчид илэрхийлж байлаа.

Энэ удаагийн арга хэмжээнд саяхан Ерөнхийлөгчөөр томилогдсон Киргизийн Ерөнхийлөгч Роза Отунбаева оролцож тус улсын улс төр, эдийн засгийн байдал, нийгмийн хүрээний асуудлын талаар товч мэдээлэл өглөө. Манай Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд тогтвортой нийгэм, хөгжлийн гол тулгуур нь ардчилал байдаг гэдгийг тэмдэглэхийн зэрэгцээ Киргизийн ардчиллын үйл явцад амжилт хүсч байгаагаа илэрхийлсэн юм.

Мөн тэрбээр ажиллах хүчний 51 хувийг эзэлж байгаа Монгол эмэгтэйчүүдийн цалин хөлсний хэмжээ хийгээд амьжиргаа, боловсролын түвшнийг нь дээшлүүлэх, улс төрийн шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлэхгүйгээр Мянганы хөгжлийн зорилтын нэг болох ядуурлыг бууруулах зорилтыг хэрэгжүүлэх үзүүлэлт буурах нь тодорхой гэдгийг тэмдэглэж байлаа

Монгол  Улсын Ерөнхий сайд  С.Батболд өнөөдөр Түншлэлийн төлөөх алба болон Луиз Блуны сангаас зохион байгуулсан “Санаачилгатай глобол удирдлага” дээд хэмжээний уулзалтад  оролцлоо. Даяаршлын эрин үеийн өөрчлөлт болоод боломжийн талаар судалгаа явуулдаг тус сан нь 2004 онд байгуулагджээ. Энэ удаагийн дээд  хэмжээний уулзалтад дэлхийн 100 гаруй улсын төр засгийн тэргүүнүүд, Нобелийн шагналтнууд, нэр хүнд бүхий уран бүтээлчид  оролцож байна.

 Манай улсын Ерөнхий сайд С.Батболд “Түүхий эдийн ирээдүйн хандлага” сэдвээр үндсэн илтгэл тавьж Монгол Улсын эдийн засгийн өнөөгийн байдал, улс төр, хүний эрхийн талаар уулзалтад оролцогчдод мэдээлэл өгсөн юм. Энэ үеэр уул уурхайн нөөц баялгийг тогтвортой нийгмийн хөгжилд зөв зохистойгоор хөрөнгө оруулалт хийх, мал аж ахуйн зах зээлийг өргөжүүлэх, бараа бүтээгдэхүүний экспортын хэмжээг цаашид нийлүүлэх, үйлдвэрлэлтийг нэмэгдүүлэх зэрэг хэрэгжүүлэх бодлогыг хамтарсан Засгийн газраас баримталж байгаа гэдгийг илэрхийлж байлаа.

Монгол Улсын Ерөнхий сайдын оролцсон энэ арга хэмжээнд дэлхийд нэртэй эдийн засагчид тухайлбал, Принстоны их сургуулийн газрын тос, түүхий эдийн судалгааны төвийн эрдэмтэн, АНУ ын Газрын тосны институтийн доктор, Өмнөд Африкийн эдийн засагч  зэрэг нэр хүндтэй төлөөллүүд оролцлоо.

Оролцогчид дэлхийн эрчим хүчний баялгийн гол нөөцийн ирээдүйн чиг хандлага,  үнэт ховор эрдэнэсийн олборлолт түүний зохицуулалт, цөмийн эрчим хүчний хэрэглээний чиглэлээр хэтийн төлөвлөлт, зах зээлийн байдлын талаар мэдээлэл хийсэн юм. Ийнхүү “Санаачилгатай глобал” удирдлага дээд хэмжээний уулзалтад оролцсоныхоо дараагаар Монгол Улсын Засгийн газрын тэргүүн С. Батболд Люксембургийн Ерөнхий сайдын орлогч ноён Жан Эссэлборнтой уулзалт хийж Монгол Улсын гадаад харилцаа, эдийн засгийн баримталж буй бодлогын талаар танилцууллаа

Нью-Йорк хот, 2010.09.22
Ноён Дарга аа,

Ноён Ерөнхий нарийн бичгийн дарга аа,

Мянганы хөгжлийн зорилтууд /МХЗ/-ыг цаг хугацаанд нь бүрэн хэрэгжүүлэх чиглэлээр юу хийж гүйцэлдүүлэв, дутуугаа гүйцээхийн тулд цаашид юу хийвэл зохистой талаар бид өнгөрсөн 3 өдрийн турш хэлэлцлээ. Бидний хэлэлцүүлгээс дараах тодорхой дүгнэлтийг хийж болохоор санагдаж байна.

Шаардагдах хөрөнгө нөөц хангалттай байж, хүлээсэн амлалт үүргээ биелүүлэхийн зэрэгцээ хамтын үйл ажиллагаагаа эрчимжүүлбэл бид МХЗ-уудад хүрч чадна, тэгэх ч ёстой гэсэн дүгнэлт хийж болохоор байна. Бид бүгдийн санал нийлсэн энэхүү дүгнэлт нь Дээд хэмжээний уулзалтаас гаргах «Амлалтандаа хүрцгээе, МХЗ-уудын хэрэгжилтийг хамтдаа хангацгаая» хэмээх Төгсгөлийн баримт бичгийн гол агуулгатай нийцэж байгаа нь урам төрүүлж байна. Манай Засгийн газар эл баримт бичгийг бүрэн дүүрэн дэмжиж байгаа бөгөөд түүнийг хэрэгжүүлэхийн төлөө өөрөөсөө хамаарах бүхнийг хийх болно.

Бидний урагшлах зам амар хялбар байхгүй нь ойлгомжтой. Дэлхий ертөнц өнөөдөр өөр хоорондоо шүтэлцсэн санхүү, эдийн засгийн, эрчим хүч, хүнсний хямрал, мөн уур амьсгалын өөрчлөлтийн улмаас өсөн нэмэгдэж буй олон сорилтыг гэтлэн туулахыг оролдож байна. Дээр дурдсан олон хямралын сөрөг үр дагавар өнөөдрийг хүртэл хүрсэн хөгжлийн ололт амжилтыг ухраан, хөгжиж буй олон орны эмзэг, тэгш бус байдлыг улам бүр нэмэгдүүлж байна.

Эдгээр болон шинээр нэмэгдэж буй сорилтуудыг даван туулахад хөгжлийн төлөөх дэлхийн үр ашигтай түншлэлийг бэхжүүлэх шаардлагатай байна. Ийм түншлэл нь  улс үндэстний өөртөө эзэн байх, манлайлах эрхийг хүлээн зөвшөөрдөг, авсан амлалтуудаа, түүний дотор Монтеррей, Дохагийн хурал дээр авсан амлалтаа биелүүлдэг, эмзэг буурай хөгжилтэй, түүний дотор далайд гарцгүй хөгжиж буй орнуудын онцгой хэрэгцээ шаардлага, тэдгээрийн өмнө тулгарч буй сорилтуудыг анхааран авч үздэг байх ёстой.

Дээр нь, нэн ялангуяа олон төрлийн хямрал давхцсан энэ үед, олон улсын санхүүгийн байгууллагуудыг шинэчлэх, олон талт худалдааны Дохагийн  хэлэлцээг иж бүрэн, хөгжлийн чиг баримжаа бүхий үр дүнд хүргэх явцыг түргэвчлэх, бүс нутгийн интеграци, худалдааг өргөжүүлэх, хөгжиж буй орнуудын гадаад өрийн дарамтыг үр дүнтэй шийдвэрлэх  зэргээр Мянганы хөгжлийн 8 дахь зорилтын хүрээнд гаргаж буй хамтын хүч чармайлтыг олон улсын түвшинд  эрчимжүүлэх хэрэгтэй байна.

Зөвхөн эдийн засгийн тогтвортой өсөлт дангаараа хангалтгүй гэдгийг МХЗ-уудыг хэрэгжүүлж ирсэн өнгөрсөн 10 жил харуулж  байна. Эдийн засгийн тогтвортой өсөлт хүн бүр, ялангуяа ядуу хүмүүст эдийн засгийн боломж бий болгоход гар бие оролцох, түүнээс ашиг хүртэх, ажлын байр бий болгоход хүргэх ёстой бөгөөд нийгмийн үр дүнтэй бодлогоор түүнийг дэмжих нь зүйтэй. Монгол Улс Мянганы хөгжлийн зорилтуудаа хэрэгжүүлэх үүднээс ийм бодлого баримтлахыг зорьж байна.

 МХЗ-уудын хэрэгжилтийн тухай Үндэсний 3 дахь илтгэлийн хүрээнд манай Засгийн газар  МХЗ-аар хүрсэн ахиц дэвшлийн байдалдаа нарийн дүн шинжилгээ хийж, дараагийн 5 жил болон түүнээс цааших хугацаанд хийж гүйцэтгэх эн тэргүүний зорилтуудаа тодорхойллоо. Дээрх илтгэлээс харахад манай МХЗ-уудын хэрэгжилт 66 хувийн биелэлттэй байна.

 Бүрэн дунд боловсролын сургуульд суралцагсдын эрэгтэй, эмэгтэй хүүхдийн тооны харьцаа, эн тэргүүний дархлаажуулалтад хамрагдсан хүүхдийн тоо, нярайн эндэгдлийн бууралт, 5-аас доош насны хүүхдийн нас баралтын тоо зэрэг үзүүлэлтээр Монгол Улс МХЗ-уудыг хэдийнэ хангаад байгааг тэмдэглэхэд таатай байна.

 Энэ нь МХЗ-уудыг улс орны урт хугацааны хөгжлийн бодлого, төсөвтэй уялдуулж, МХЗ-уудын хэрэгжилтийг зохицуулах үүрэг бүхий Засгийн газрын дагнасан агентлагийг бий болгож, МХЗ-уудын үнэлгээний иж бүрэн мэдээллийн  санг байгуулж ажилласны үр дүн мөн билээ.

Гэвч бусад зорилтын хувьд биелэлт нь “удаашралтай, эсвэл ухарсан” байдалтай байгааг тус илтгэл сэрэмжлүүлж байгаа.  Эдгээрээс хамгийн хүндрэлтэй нь ядуурлыг бууруулах, жендэрийн тэгш болон байгаль орчны тогтвортой байдлыг хангах асуудал байна. Эдгээр сорилтыг үр дүнтэй шийдвэрлэх, эдийн засгийн өсөлтийн үр өгөөжийг иргэн бүрт хүртээхэд манай Засгийн газраас цогц бодлогыг хэрэгжүүлж байна. Чухал заримаас нь дурдвал:

Бүтээлч хөдөлмөр эрхлэлт, ялангуяа аж үйлдвэрийн салбарт баялаг бүтээгч залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих замаар ажлын байр бий болгох нь тэргүүн зорилтуудын нэг мөн. Уул уурхай, зам, барилга зэрэг аж үйлдвэрийн салбарт нарийн мэргэжил эзэмшсэн залуучуудын эрэлт хэрэгцээ их байна. Аж үйлдвэрийн эдгээр салбарт ажиллах мянга мянган хөдөөгийн залуучуудыг энэ намраас эхлэн үйлдвэрлэл, мэргэжлийн сургалтад хамруулахад шаардагдах нэмэлт хөрөнгө гаргах чухал шийдвэрийг манай Засгийн газар өнгөрсөн сард гаргалаа.

Орлогыг тэгш хуваарилж, боломжийг жигд олгох, үр өгөөжтэй дэмжлэгийг шаардлагатай хүмүүст нь хүргэх зорилгоор манай Засгийн газраас эрүүл мэндийн тогтолцоог бэхжүүлэх, боловсрол эзэмших боломжийг сайжруулах, хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, хүнсний тэжээллэг чанарыг нэмэгдүүлэх, нийгмийн хамгааллын тогтолцоог боловсронгуй болгох, тодорхой нөхцөлтэйгээр  бэлэн мөнгө олгох замаар Засгийн газрын бодлого үйл ажиллагааг илүү үр дүнтэй байлгахад бид байнга анхаарах болно.

Уур амьсгалын өөрчлөлтөд нэн өртөмтгий мал аж ахуй эрхэлж буй хүн амынхаа 40 хувь болох хөдөөгийхний амьжиргааг тогтворжуулахад хөдөө аж ахуйн салбарын бүтээмжийг нэмэгдүүлэх, орон нутагт хөрөнгө оруулах шаардлагатай байна. Өнгөрсөн өвөл л гэхэд хахир хатуу өвлөөс үүдэлтэй зудын гамшиг мянга мянган малчдыг амьжиргааны эх үүсвэргүй болгов. Зудын гамшиг манай улсын эдийн засаг, экологийн эмзэг байдлыг илүү тод томруун харуулж, МХЗ-уудын хэрэгжилтэд шууд нөлөөлөөд байна.

Дээрх бодлогыг санхүүжүүлэх асуудал  нь томоохон зорилт мөн. Манай Засгийн газар хөгжлийн түншүүдтэйгээ цаашид хамтран ажиллаж, ялангуяа гадаад хүчин зүйлд өртөх эмзэг байдал, далайд гарцгүй байдлын сул талуудаа нөхөх талаар тэдний дэмжлэг туслалцааг авч ажиллах болно. Гэхдээ дотоод нөөц боломжоо дайчлах нь хамгийн чухал бөгөөд эл зорилгоор уул уурхайн орлого, роялти зэргээс бүрдэх “Хүний хөгжил сан”-г үүсгэн байгуулаад байна. Энэ сангаас эрүүл мэнд, боловсрол болон нийгмийн үйлчилгээний бусад салбарт дэмжлэг үзүүлэх учиртай. Бидний саяхан баталсан “Санхүүгийн тогтвортой байдлын тухай хууль” нь уул уурхайн баялгаас орж ирэх орлогыг ил тод, хариуцлагатай ашиглах, ядууралтай тэмцэхэд зориулсан эх үүсвэр болгон дайчлах бас нэг механизм  юм.

Газрын элэгдэл, ялангуяа цөлжилт, бэлчээрийн даацын хэтрэлт, ойгүйжилт, усны хомсдол, биологийн олон төрөл зүйл устаж үгүй болох, хот суурин газрын агаарын бохирдол зэрэг асуудал сэтгэл ихээр түгшээж байна. Уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөлөл Монгол Улсын газар нутагт илт мэдрэгдэж байна. Газар нутгийн 70 гаруй хувь нь цөлжилтөд  өртөж, усны хомсдол газар авч байна. Энэ нь байгалийн гамшигтай хавсарсан үедээ хүний аюулгүй байдалд шууд  заналхийлж байна. Байгаль орчны доройтол, ялангуяа цөлжилттэй тэмцэх үүрэг амлалтаа биелүүлэх үүднээс бид Засгийн газрын тусгай хуралдааныг өнгөрсөн сарын сүүлээр говь цөлд зохион байгууллаа.

МХЗ-уудыг хэрэгжүүлэхэд бэрхшээл их ч, тэдгээрийг үр дүнтэй хэрэгжүүлэхэд бат бэх түншлэл чухал юм. Энэ нь орон нутгийн удирдлага, төр засгийн байгууллага, хувийн хэвшил, иргэний нийгмийн оролцоог дотооддоо хангаж, хөгжлийн хоёр болон олон талт түншүүдийг хамруулбал зохистой. Миний бие үгийнхээ эхэнд хэлсэнчлэн, дээрх үр дүнд хүрэхийн төлөө манай Засгийн газар өөрөөсөө хамаарах бүхнийг хийхэд бэлэн байгааг эцэст нь дахин тэмдэглэе.

 Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд есдүгээр сарын 22-нд НҮБ-ын Ерөнхий ассамблейн 65 дугаар чуулганы хүрээнд болсон “Нэн эмзэг орнуудын онцгой хэрэгцээг хангах нь “ сэдэвт дугуй ширээний уулзалтад байр сууриа илэрхийллээ.

Ерөнхий сайд С.Батболд “Ийм чухал сэдвээр дугуй ширээний уулзалт зохион байгуулж байгаад НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Бан Ги Мүнд талархлаа илэрхийлье. Монгол  Улс сүүлийн 20 жилд ардчиллыг хөгжүүлэхэд ихээхэн ахиц дэвшил олсон хэдий ч далайд гарцгүй хөгжиж буй орны хувьд нэлээд хүндрэл бэрхшээлтэй тулгарч байна” гэлээ. Ерөнхий сайд  транзит тээврийн зардлыг хөндөхдөө хөрш  зэргэлдээ БНХАУ-аас хамгийн ойрын боомт 1500 километрт байдаг.

Транзит тээврийн зардал улам нэмэгдсээр байна. Монгол Улсын ДНБ-ний 8-10 хувийг транзит тээврийн зардал эзэлж байна. Энэ тоо манай улсын эдийн засаг, худалдааны хөгжилд ямархуу хүндрэл үзүүлж байгаа талаар  тайлбарлалаа. Өөр нэг анхаарал татсан хөндүүр сэдэв бол уур амьсгалын өөрчлөлтийн сөрөг үр дагавар малчдын болоод улс орны эдийн засаг, нийгмийн амьдралд  хэрхэн нөлөөлж байгааг Ерөнхий сайд мөн хэллээ.

Өнгөрсөн өвлийн зуднаар нийт малын 23 хувь нь хорогдож, амьжиргааны эх үүсвэрээ алдсан малчид нутгаа орхиж хотруу нүүж ирж байна. Энэ тохиолдолд ажлын байр олноор бий болгох зайлшгүй шаардлага гарч байгаа бөгөөд  уул уурхайн салбарт ийм боломж бий гэж үзэж байгаагаа Ерөнхий сайд дурьдаад Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвүүдэд мэргэжилтэн бэлтгэхэд чиглэсэн бодлого явуулж байгаагаа тайлбарлалаа.

Мөн Монгол Улсын туршлага нэн ядуу, буурай хөгжилтэй эмзэг улс орнууд иргэдээ боловсролтой болгох, мэргэжил эзэмшүүлэхэд илүүтэй анхаарч, баялаг бүтээгчдийг бий болгох ёстойг харуулж  байна. Засгийн газрын зүгээс хөдөлмөр эрхлэлтийн боломжийг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн арга хэмжээ авч байна гэлээ. Мөн эдийн засаг нь эмзэг, хөгжиж буй орнуудын хувьд  жижиг дунд бизнесийг дэмжих чиглэлээр зээл, төсөл хөтөлбөрт хамруулахад дэмжлэг чухал байгааг ч Ерөнхий сайд  С.Батболд “Нэн эмзэг орнуудын онцгой хэрэгцээг хангах нь” сэдэвт дугуй ширээний уулзалтад оролцохдоо хэллээ

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд   есдүгээр сарын 22- ны өдөр Нью-Йорк хотноо Мянганы Сорилтын корпорацын шинэ гүйцэтгэх захирал Д.Иоханес тэргүүтэй төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа. АНУ манай улсын ардчиллыг эхнээс нь тууштай дэмжиж ирснийг, мөн тус улсаас хэрэгжүүлж байгаа Мянганы сорилтын сангийн хөтөлбөр Монголын ард түмний амьдралд шууд нөлөөлөх чухал ач холбогдолтойг Ерөнхий сайд уулзалтын эхэнд  тэмдэглэлээ.

МСК-ийн удирдлага ч төслийн үр дүнд өндөр ач холбогдол өгч байгаагаа илэрхийллээ. АНУ-ын Мянганы сорилтын сангаас манай улсад 285 сая ам.долларын төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэхээс одоогийн байдлаар хөрөнгийн эрх,  хот орчмын бэлчээр, мэргэжлийн боловсролын сургалт, эрүүл мэнд, автозамын салбарт нийт 21,0 сая ам.долларын ажлыг хийж эхлүүлээд байгаа юм. 

Ерөнхий сайд С.Батболд  Мянганы сорилтын сангийн шинэ удирдлагатай уулзахдаа   одоо хэрэгжүүлж байгаа төслийнхөө эрчийг нэмэгдүүлж хурдасгах, төлөвлөгдсөн зарим төслөө цаг хугацаанд нь эхлүүлэх нь чухал. Хэрэгжүүлж байгаа төслүүддээ Монголын бизнес эрхлэгчдийн оролцоог  нэмэгдүүлэх тал дээр анхаарч ажиллахыг ноён Д.Иоханесаас хүслээ.

Монгол Улс, АНУ-ын Засгийн газар хоорондын Мянганы сорилтын гэрээ 2008 оны есдүгээр сард хүчин төгөлдөр болон хэрэгжсэн. Гэрээний үнийн дүнгийн 70 орчим хувийг бүрдүүлж байсан Төмөр замын төсөл хэрэгжих боломжгүй болсноос үүдэн гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулсныг хоёр улсын хууль тогтоох байгууллагууд баталж, 2010 оноос шинэ хувилбараар амжилттай хэрэгжиж байгаа юм. Энэ төсөл нь  Монгол Америкийн  харилцаа, хамтын ажиллагаанд нэгэн чухал хуудас нээх болно гэж хоёр  тал үзэж байна