Ангилал: мэдээ-мэдээлэл

Зуунмод хот 2010 оны 10 дугаар сарын 7

Эрхэм хүндэт Төв аймгийн нийт ард иргэд ээ
Та бүхэн минь Тавтай сайхан намаржиж байна уу?

Намрын нар ээсэн өдрүүд үргэлжилж, ургац хураах, өвөлжилтийн бэлтгэл хангах их ажил өрнөсөн энэ цаг үед домог түүхт Богдхаан уулаа түшин орших Төв сайхан нутгийн ард иргэд Та бүхэнтэйгээ уулзаж байгаадаа баяртай байна.

Монгол Улсын Ерөнхий сайдын хувьд би энэ онд бүх аймгаар явж, орон нутгийн ажил амьдралтай танилцах, Засгийн газраас хэрэгжүүлж  байгаа болон хийхээр төлөвлөж буй ажлаа олон түмэндээ тайлагнан, ард иргэдийнхээ санал бодлыг сонсох зорилго тавин ажиллаж байгаа юм. Ийм зорилгоор наадмын дараахнаас төв, баруун болон говийн бүсийн 17 аймгаар явж, иргэдтэйгээ уулзаж, ахуй амьдрал, ажил байдалтай нь танилцлаа.

Аймгууд өөр өөрийн онцлогтой олон сайхан бүтээлч ажил хийж хэрэгжүүлэн, зарим үр дүнд хүрч байгаа нь сайшаалтай. Үүний зэрэгцээ төр, засгийн хэмжээнд анхааралдаа авч нэгдсэн бодлоготойгоор шийдвэрлэх асуудал ч цөөнгүй байгаа нь уулзсан орон нутгийн удирдлагууд, ард иргэдийн маань санал хүсэлтээс илт харагдаж байна. 

Өнгөрсөн хугацаанд ажилласан аймгуудынхаа тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх зорилгоор Засгийн газрын хуралдаанаар хоёр ч удаа тусгайлан хэлэлцэж, тодорхой арга хэмжээнүүдийг авч эхэллээ. Тодруулан хэлэхэд хүнсний бүтээгдэхүүний үнийн өсөлтийг хязгаарлах зорилгоор гол нэрийн хүнсний бүтээгдэхүүний улсын нөөц бүрдүүлэх, хөдөө аж ахуйн бирж болон мах боловсруулах үйлдвэрийн сүлжээ байгуулах, малгүй болсон малчдын банкны зээлийн өрийн зарим хэсгийг “Хүний хөгжил сан”-гаас иргэн бүрт хүртээх хишиг, хувиас нөхөн төлүүлэх, зарим аймаг, суманд нэн шаардлагатай бүтээн байгуулалтын хөрөнгө оруулалтыг  шийдвэрлэх зэргээр ажиллаж байна.

Энэ удаа би аймгийн ард иргэд та бүхэнтэйгээ уулзаж улс орон, төр засгийн үйл ажиллагаа, орон нутгийн олон тулгамдсан асуудлаар санал солилцож, заримыг газар дээр нь шийдвэрлэх боломжтой өргөн бүрэлдэхүүнтэй ирж уулзаж байна. Эрс тэс уур амьсгал, эмзэг онгон хөрс, ургамалтай манай орны хувьд  байгаль, экологийн сөрөг өөрчлөлтийн үр дагавар хурцаар мэдрэгдэх боллоо.  Дулааны улирлын хугацаа богиносож, хэт халалт, хүйтрэлт, хуурайшилт явагдаж бэлчээрийн даац хомсдсон нь хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэл түшиглэн амьдарч буй  иргэдийн амьдралд хүндээр тусах боллоо. 

Үүнд олон нийтийн анхаарлыг онцгойлон хандуулахын тулд Засгийн газрын хуралдааныг анх удаа цөлжилт ихээр явагдаж  байгаа Өмнөговь аймгийн Баяндалай сумын нутаг Гашууны хоолойд хийлээ. Хуралдаанаар  манай оронд төдийгүй дэлхий нийтийн өмнө тулгарч буй цаг уурын өөрчлөлтийн асуудлыг хэлэлцэж, хурдацтай явагдах цөлжилт түүний дэлхий дахинд үзүүлж буй нөлөөллийн асуудалд бусад орны анхаарлыг хандуулах зорилтыг тавьсан юм. Монгол оронд хэрэгжүүлэх Уур амьсгалын өөрчлөлтийн хөтөлбөрийг Засгийн газрын дээрх хуралдаанаар хэлэлцэн дэмжиж, Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр шийдвэрлэсэн.
 
Байгаль дэлхийгээ хайрлан хамгаалахын зэрэгцээ, эцэг өвгөдөөс үлдээсэн баялагийг зөв зохистой ашиглан эдийн засгаа тэлэх, хүн ардынхаа хөгжил дэвшил, сайн сайхан амьдрах  нөхцлийг  бүрдүүлэх нь  Засгийн газар бүрийн  эрхэм зорилт төдийгүй түүний сорилт, шалгуур болдог. Энэ жишгийн дагуу манай хамтарсан Засгийн газар асуудлын хүнд бэрхээс халгаж халшралгүй, өнөө маргаашаар аргацаалгүйгээр ирээдүйд үр дүнгээ өгөх их бүтээн байгуулалтын томоохон төсөл, хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхээр зорин ажиллаж байна.

Их бүтээн байгуулалтын ажлын гол зорилго нь улс орноо аж үйлдвэржүүлэхэд оршино. Учир нь орчин үеийн эдийн засгийн өсөлтийн үндэс тулгуур нь аж үйлдвэржүүлэлт, өндөр технологи, мэдлэг мэдээлэл боллоо.  Тиймээс ч аж үйлдвэржүүлэх бодлого улс орны маань хөгжлийг шинэ шатанд гаргана хэмээн манай Засгийн газар үзэж байгаа юм.

Манай орны их бүтээн байгуулалт, эрчимтэй хөгжил, Засгийн газраас явуулж буй эдийн засгийн шинэчлэлийн асуудлыг дэлхийн олон улс орон, хөрөнгө оруулагчид багагүй сонирхож тодорхой санал, санаачилга гаргаж байна. Өөрөөр хэлбэл Монгол улс маань дэлхийн анхаарлын төвд байна. Хэдхэн хоногийн өмнө миний бие АНУ-д болсон НҮБ-ын Ерөнхий ассамблейн дээд хэмжээний хуралдаанд оролцож, Канад, Японд айлчлахад энэ хандлага улам бүр нэмэгдэж байгааг мэдэрлээ.
 
 Эрхэм хүндэт ард, иргэд ээ!

Улс оронд олон жилийн туршид яригдаж байсан боловч бүрэн шийдэж чадаагүй асуудлуудын зангилааг хамтарсан Засгийн газар тайлж, бүтээн байгуулалтын зарим томоохон ажлыг эхлүүллээ. Тухайлбал стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах эхний алхам болох Оюу толгойн ордыг ашиглах хөрөнгө оруулалтын гэрээг байгуулснаар одоо үйлдвэрлэлийн бэлтгэл ажил ид өрнөж байна.

Мөн Таван толгойн орд газрыг ашиглах талаарх төрийн бодлого, үзэл баримтлалыг Улсын Их Хурлаар батлууллаа. Ингэснээр  Монгол улсын иргэн бүр эх орныхоо байгалийн баялгаас хишиг хүртэх, орд газрыг эзэмших болон түүнийг дагасан бүтээн байгуулалтын ажилд манай иргэд, дотоодын аж ахуйн нэгж  давуу эрхтэйгээр оролцох, цаашид үндэсний компаниудын өсөн бэхжих бодлого эрх зүйн үндэс баталгаажиж байгаа юм. Орд газруудыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах ажлын эхлэлүүд ч ач холбогдлоо өгч эхэллээ. Тухайлбал, оны эхний саруудын байдлаар уул уурхайн салбарт ажиллагсдын тоо 1100 гаруй хүнээр нэмэгдэж, өнөөгийн байдлаар зөвхөн Оюу толгой төсөлд 3600 гаруй монгол ажилчид ажиллаж байна. 

Үүнээс гадна манай хувийн хэвшлийнхэн Өмнөговь аймгийн Ухаа худаг, Нарийн сухайт, Сэлэнгэ аймгийн Төмөртэйн төмрийн хүдрийн орд газрын олборлолтыг эхлүүлж, түүнийг дагалдсан дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтын ажил эрчтэй өрнөж байна. Мөн Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын нутагт анх удаа Монгол хүний оюун ухаан, хүч хөдөлмөрөөр дулааны цахилгаан станцыг барьж байгуулж байна. Ийнхүү ашигт малтмал, уул уурхайг түшиглэсэн томоохон бүтээн байгуулалтын ажил эх орны маань өнцөг булан бүрт өрнөж эхэллээ.

Үйлдвэрлэлийн бэлтгэл ажил хэвийн үргэлжилбэл 2012 оноос Таван толгойн, 2013 оноос Оюутолгойн орд газрын үндсэн олборлолт эхэлж, түүхий эд бүтээгдэхүүнээ дэлхийн зах зээлд гаргана. Ашигт малтмалыг боловсруулах, нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, ард иргэдээ ажлын байраар хангах, элбэг хангалуун амьдруулахад төр засаг бодлогоо чиглүүлж байна.

Оюутолгойн үндсэн олборлолт эхлэхэд Эрдэнэт үйлдвэрээс 3 дахин их бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэнэ гэсэн тооцоо судалгаа бий. Улс орны эдийн засаг хүндрэлтэй байсан зарим он жилд Эрдэнэт үйлдвэр улсын төсвийн орлогын 40 гаруй хувийг дангаараа бүрдүүлж байсан. Ойрын жилүүдэд Оюутолгой, Тавантолгойд бий болж байгаа томоохон бүтээн байгуулалтын үр дүнд Монгол улсын төсөв болон хүн амыг ирэх 30-40 жилд мөнгөн орлогоор тасралтгүй хангах болно. Аж үйлдвэржилтийн бодлогыг цогцоор хэрэгжүүлснээр улс орны хөгжил шинэ шатанд гарна гэсэн төсөөлөл, тооцоо байна. 

Засгийн газраас баталсан “Орон нутагт үйлдвэрлэл хөгжүүлэх чиглэл”, “Монгол Улсыг үйлдвэржүүлэх хөтөлбөр” зэрэг баримт бичиг нь энэхүү бодлого, зорилгод чиглэж байгаа юм. Эдгээр хөтөлбөр, чиглэлийн дагуу улс орны эрчимтэй хөгжлийг хангах зорилгоор Оюутолгой, Тавантолгойн орд газрыг түшиглэсэн аж үйлдвэрийн цогцолборыг Сайншандад байгуулахаар зорьж ажиллаж байна. Аж үйлдвэрийн цогцолбор  байгуулах төслийн хүрээнд зэс хайлуулах, газрын тос боловсруулах, хар металлургийн, кокс химийн, нүүрс химийн, барилгын материалын үйлдвэр зэрэг улс орны цаашдын хөгжлийг тодорхойлсон томоохон үйлдвэр баригдана.

Ингэснээр Монгол Улс уул уурхайн баялгаа түүхийгээр нь гадагш гаргах бус дотооддоо боловсруулах, нэмүү өртөг шингэсэн, олон улсын зах зээлд өрсөлдөх чадвартай эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, улс орныхоо эрэлт хэрэгцээг хангахаас гадна гадаадад экспортлох боломжтой болно. Томоохон бүтээн байгуулалтын ажил өрнөж, хэдэн мянган шинэ ажлын байр бий болж, орчин үеийн аж үйлдвэрийн хот, төвүүд үүснэ.

Сайншанд аж үйлдвэрийн цогцолборыг ашиглалтад оруулснаар урьдчилсан тооцоогоор манай улсын эдийн засгийн бодит өсөлт эрс хурдацтай нэмэгдэж, дотоодын нийт бүтээгдэхүүнд аж үйлдвэрийн салбарын эзлэх хэмжээ 60 орчим хувьд хүрч, нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээ 2 дахин нэмэгдэх, өрх гэр бүлийн орлого хурдацтай өсөх зэргээр ард иргэдийн аж амьдралд мэдэгдэхүйц нааштай өөрчлөлт гарна гэсэн тооцоо байна.
 
Аж үйлдвэрийн цогцолборыг байгуулахад эхний ээлжинд нийт 5000 гаруй инженер техникийн ажилтан, мэргэжилтэй ажилчин шаардагдана гэсэн урьдчилсан тооцоо гарлаа. Тиймээс ерөнхий боловсролын сургууль болон Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төв төгссөн, одоогоор ажилгүй байгаа залуучуудыг инженер техник, гагнуурчин, бетон цутгагч, засварчин зэрэг ажил мэргэжлээр сургах шийдвэрийг манай Засгийн газар гаргасан. Энэ онд эхний удаа 3000 гаруй залуучуудыг ямар нэгэн төлбөргүйгээр холбогдох чиглэлийн Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвд  сургаж эхэллээ.

Ингэхдээ орон нутгаас, иргэдээс гаргасан санал хүсэлтийн дагуу аймаг тус бүрээс суралцах залуучуудын квот гаргаж, бүтээн байгуулалтын ажилд бүх аймгийн залуучуудыг адил тэгш хамруулна. Тиймээс залуучуудын маань өөрсдийн сахилга хариуцлага, санаачлагатай байдлаас л олон зүйл шалтгаалах болно гэдгийг сайтар ухаарч, анхааран суралцах  ёстой.
 
Саяхан батлагдсан “Төмөр замын тээврийн талаар төрөөс баримтлах бодлого”-ын хүрээнд эхний ээлжинд Тавантолгой-Сайншанд-Чойбалсан чиглэлийн хэвтээ тэнхлэгийн нийт 1000 гаруй км төмөр зам  барина. Үүнийг гүйцэтгэснээр эдийн засгийн хөгжилд томоохон түлхэц өгч, олон шинэ ажлын байр бий болох боломж бүрдэнэ.

Аж үйлдвэрийн цогцолбор, төмөр зам төслийн зэрэгцээ 2011-2016 онд хэрэгжүүлэх “Шинэ бүтээн байгуулалт” хөтөлбөрийн хүрээнд барилгын салбарыг сэргээх, нийслэл болон хүн ам төвлөрсөн хот суурин, бүс нутгийн дэд бүтцийг сайжруулах, орон  сууцны хангамжийг нэмэгдүүлэх, иргэдийн тав тухтай, эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах нөхцлийг бүрдүүлэх олон томоохон зорилтуудыг дэвшүүлэн ажиллаж байна.

Аж үйлдвэржүүлэлт, шинэ бүтээн байгуулалтын зорилтуудыг хэрэгжүүлэхийн тулд Засгийн газраас хөрөнгийн зах зээлийг хөгжүүлэх, төрийн өмчийн компаниудыг нээлттэй болгох, олон шаттай зөвшөөрлийн тогтолцоог өөрчлөх, бүртгэл мэдээллийн шинэ тогтолцоог бүрдүүлэх, бизнесийн болон боловсролын шинэчлэлийг эрчимжүүлэх, эдийн засгийг ардчилахад чиглэсэн удирдлага зохион байгуулалтыг арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүллээ. Уул уурхай, аж үйлдвэрийн салбараас гадна манай орны эдийн засгийн нэг үндсэн тулгуур болох хөдөө аж ахуйн салбарыг хөгжүүлэхэд Засгийн газар онцгойлон анхаарч байна.

Газар тариалангийн салбарыг эрчимжүүлэн хөгжүүлж, дотоодын хүнсний үйлдвэрлэлийн хэрэгцээг бүрэн хангах түвшинд хүрэх нь бидний ойрын зорилт юм. Энэ нь зөвхөн тухайн салбарын үйлдвэрлэлийн тоо хэмжээг өсгөх төдий бус манай эдийн засгийн, улс үндэстний маань хүнсний аюулгүй байдлын чухал холбогдолтой  том зорилт гэдгийг хэлье.

Атрын III дугаар аян үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хүрээнд хүн амын гурилын хэрэгцээг дотоодоосоо бүрэн хангах зорилт тавьж, тариаланчдыг дэмжих олон арга хэмжээг авч хэрэгжүүлснээр тодорхой үр дүнд хүрлээ. Энэ онд ургацын урьдчилсан балансаар 330 гаруй мянган тонн улаан буудай хураан авч, 250 орчим мянган тонн гурил үйлдвэрлэх боломжтой боллоо. Ингэснээр гурилын хомсдол гарахгүй байх нөхцөл бүрдэнэ гэсэн тооцоо, судалгааг холбогдох яамнаас  гаргаж байна.

Өнөөдрийн байдлаар 298.0 мянган тонн үр тариа, 147.5 мянган тонн төмс, 77.7 мянган тонн хүнсний ногоо тус тус хураан авч, үр тарианы 85.3 хувь, төмс, хүнсний ногооны 90.9-91.9 хувийг хураан аваад байна. Ажиллаж байгаа хүн, техникийн хүчин чадлаар тооцоход энэ сарын 15-ны дотор ургац хураалтын талбайн ажлыг дуусгах бүрэн боломжтой.

Төв аймгийн тариаланчид энэ онд улсын хэмжээний үр тарианы дөрөвний нэг, төмсний гуравны нэгийг дангаараа үйлдвэрлэсэн амжилт үзүүлснийг тэмдэглэн хэлэхэд таатай байна. Энэ нь Төв аймгийн иргэд, тариаланчид та бүхнээс эх орныхоо хүн амын хүнсний хэрэгцээг эрүүл, экологийн цэвэр бүтээгдэхүүнээр хангахад оруулж буй томоохон хувь нэмэр юм.

Мал аж ахуй бол манай орон нутгийн үндсэн салбар, хөдөөгийн иргэдийн маань амьжиргааны гол эх үүсвэр билээ. Энэ утгаараа Засгийн газрын онцгой анхаарлын төвд байдаг. Уур амьсгалын өөрчлөлт, нийгмийн хөгжлийн чиг хандлагад нийцүүлэн мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийг эрчимжүүлэн хөгжүүлэх, зах зээлийн нөхцөлд өрсөлдөх чадвартай эдийн засгийн үр ашигтай салбар байх нөхцөлийг бүрдүүлэх, малыг эрүүлжүүлэх, экспортыг нэмэгдүүлэх зорилго бүхий “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрийг УИХ-аас батлан гаргасныг Засгийн газар хэрэгжүүлэхээр холбогдох арга хэмжээг авч эхэлсэн. Өнгөрсөн өвөл, хавар байгаль цаг агаарын гамшигт үзэгдэл зуд болж,  мал аж ахуйн салбар, малчдын аж амьдралд ихээхэн хүндрэл учруулсан.

Зудын улмаас 44 сая толгойд хүрч байсан мал сүрэг 9,7 сая толгойгоор хорогдож, олон арван тэрбум төгрөгийн шууд  хохирол учирч, 8700 гаруй өрх огт малгүй болсон. Зудын хор хохирлыг арилгах, зутарч хохирсон малчдынхаа амьжиргааг тэтгэх зорилгоор Засгийн газраас саяхан тогтоол гарган  “Малчин өрхийг малжуулах журам”-ыг батлан хэрэгжүүлж эхэллээ. Энэ журмаар улсын хэмжээнд малгүй болсон нийт өрхийн 50 хувийг 2010 онд малжуулна. Үүнд зориулан эхний ээлжинд Засгийн газар 3 тэрбум төгрөгийн эх үүсвэр гаргаж, аймаг бүрт олгож эхэлсэн.

Манай Засгийн газрын тэргүүлэх үндсэн гол зорилго бол Монгол хүнээ хөгжүүлэхэд чиглэгдэж байгаа. 

Монгол хүн бүр ажилтай, орлоготой, эрүүл саруул, эрдэм боловсролтой, бүтээлч чадвартай байх нь улс орны, ард иргэдийн маань нийтлэг хүсэл эрмэлзэл билээ. Засгийн газар юуны өмнө нийгмийн баялгаас иргэн бүрт хувь хишиг хүртээх, хувь хүний болон өрхийн орлогыг нэмэгдүүлэх арга хэмжээг авч байна. Эхний ээлжинд иргэн бүрт 70 мянган төгрөг олгосон.
 
Мөнгийг бэлнээр, бөөнөөр олгох нь инфляци өсгөж, юмны үнэ хөөрөгдөх сөрөг үр дагавартай учир, цаашид сар бүр тогтмол олгож байхаар шийдлээ. Тухайлбал, энэ оны 8 дугаар сарын 1-нээс он дуустал иргэн бүрт 10 мянган төгрөг олгож байгаа бол 2011 оноос эхлээд сар бүр 21 мянган төгрөг олгохоор тогтож байна. Үүнийг удахгүй 2011 оны улсын төсвийн төсөл, Хүний хөгжил сангийн төсвийг хэлэлцэн батлах үед эцэслэн шийдвэрлэж, баталгаажуулах болно. Үлдэх 1.0 сая төгрөгийг иргэдэд боловсролын болон эрүүл мэндийн үйлчилгээ, нийгмийн даатгалын шимтгэлийн төлбөр болон орон сууцны, малчны ба бусад зээлийн төлбөрт нь зарцуулах хэлбэрээр олгохоор судалгаа тооцоог холбогдох яам, байгууллагууд хийж байна.

“Сургалтын төлбөрийн талаар авах зарим арга хэмжээний тухай”  Засгийн газрын тогтоол гаргаж, их, дээд сургууль, коллежийн суралцагчийн төлбөрөөс 500,0 мянган төгрөгийг 2011 оны 1 дүгээр сараас “Хүний хөгжил сан”-гаас бэлэн бусаар олгохоор шийдвэрлэсэн.
  
Энэ арга хэмжээ нь манай ард иргэдэд учирч байсан оюутны сургалтын төлбөрийн болон банкны зээлийн дарамтыг багасгаж, тэдний ахуй амьдралд томоохон дэмжлэг болохуйц зөв зүйтэй шийдвэр болсон гэж олон түмэн дэмжиж байгаад баяртай байна. Мөн энэ оны 10 дугаар сарын 1-нээс төрийн албан хаагчдын цалин болон иргэдийн тэтгэвэр, тэтгэмжийг 30 хувиар нэмэхээр шийдлээ. Олон хүүхэдтэй эхэд олгох мөнгийг нэмэгдүүлсэн бөгөөд түүнийг энэ оны IV улирлаас өгч эхлэхээр төлөвлөөд байна. Засгийн эрхийг барьж байгаа улс төрийн хүчнийг тэргүүлж байгаагийн хувьд сонгогчдынхоо өмнө өгсөн амлалтаа биелүүлэхийн төлөө бүх талаар чармайн ажиллах болно.

Төв аймгийн ард, иргэдээ,
 
Засгийн газар эдийн засаг, нийгмийн бодлогын дээрх зорилтуудаа хэрэгжүүлэхийн тулд төрийн байгууллагын ажил, үйлчилгээг бүх шатанд сайжруулах, хариуцлагын тогтолцоог бүрдүүлэхийн зэрэгцээ төрийн өмчит аж ахуйг удирдах арга барилдаа ч шинэчлэл хийхийг эрмэлзэж байна. Энэ чиглэлээр төвлөрлийг сааруулж, орон нутгийн эрх мэдлийг нэмэгдүүлэх талаар тодорхой арга хэмжээ авч хэрэгжүүлж эхэлсэн.

Засгийн газраас орон нутагт олгож байгаа төсвийн шилжүүлгийг тухайн орон нутгийн хөгжлийн индекст тулгуурлан тодорхойлж байх зарчимд шилжинэ. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, улс, бүс нутгийн шинж чанартайгаас бусад бүх бараа, ажил, үйлчилгээг үнийн дүнгээс үл хамааруулан тухайн орон нутгийн удирдлага худалдан авдаг байх журам тогтооно.

Боловсон хүчний босоо тогтолцоог өөрчлөн аймаг, нийслэлд ажиллаж байгаа төрийн онцгой чиг үүргийн агентлагаас бусад агентлагийн дарга нарыг томилох, чөлөөлөх  эрхийг аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нарт шилжүүлэх зэрэг арга хэмжээг авна. Мөн бүх шатанд хариуцлагын тогтолцоог бий болгож, хууль дүрмийг чанд мөрдүүлэх, гэмт хэрэг, нийгмийн ёс суртахууны эсрэг үзэгдэлтэй тууштай тэмцэж, ард иргэдийнхээ амгалан тайван байдлыг хангахад ч онцгойлон анхаарч ажиллаж байгаа, ажиллах ч болно.

Засгийн газраас авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээ, ойрын ирээдүйн  бодлого, зорилтын талаар  Та бүхэнд товч танилцууллаа.

Төр засгийн шийдвэр, авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээ бүх салбар, орон нутгийн түвшинд  бодит ажил болон өрнөж, түүний үр дүн ард иргэдэд шууд хүрч   байх учиртай. Тийм ч учраас энэ удаагийн томилолтын нэг зорилго бол гаргасан шийдвэрийг аймаг, сум, багийн түвшинд иргэдэд хүргэх талаар хэрхэн ажиллаж байгаа, иргэдийн санал бодол ямар байгаатай танилцах, мөн орон нутагт тулгамдаж байгаа асуудлыг шийдвэрлэх ямар арга хэмжээ авч болох талаар санал бодлоо солилцоход чиглэж байна.

 Эрхэм хүндэт ард, иргэд ээ!

Миний бие аймаг орон нутагт томилолтоор ажиллахдаа тэдгээрийн хөгжлийн түвшин, давуу тал, хөгжих боломжийг харьцуулан бодож явдаг. Монгол Улсын Мянганы хөгжлийн зорилтод суурилсан Үндэсний хөгжлийн цогц бодлогод манай улс мах, сүү, гурил, төмс, хүнсний ногооны хэрэгцээгээ дотоодын үйлдвэрлэлээрээ хангах зорилт дэвшүүлсэн. Төв аймаг гурилаас бусад хэрэгцээгээ хангаж байгааг сайшаан тэмдэглэж байна. Манай улсын Төв аймгийн хувьд бусад аймагтай харьцуулахад олон давуу талтай. Газар зүйн байрлын хувьд нийслэл болон Дархан зэрэг томоохон зах зээлд ойр, таатай байршилд оршдог. Дэд бүтэц харьцангуй сайн хөгжсөн, төмөр болон авто замаар бусад аймгуудтай төдийгүй манай улсын хөрш ОХУ, БНХАУ-тай харилцах боломжтой.

Төв аймгаас манай улсад нэртэй олон шилдэг сэхээтэн, эрдэмтэн төрөн гарсан боловсон хүчний чадавхи сайтай. Тухайлбал их зохиолч Д.Нацагдорж, Төрийн хошой соёрхолт, Ардын жүжигчин Б.Дамдинсүрэн, Л.Мөрдорж, Төрийн соёрхолт, Ардын жүжигчин Х.Уртнасан, Т.Цэнд-Аюуш, Л.Цогзолмаа, Ардын жүжигчин Д.Дамдинсүрэн, Д.Цэрэндулам, Г.Гомбосүрэн, А.Очирбат, О.Ганбаатар, Төрийн соёрхолт, Ардын уран зохиолч Б.Лхагвасүрэн, Ш.Сүрэнжав, Д.Цоодол, Төрийн шагналт, академич Т.Шагдарсүрэн, Хөдөлмөрийн баатар, дархан аварга Ж.Мөнхбат, Хөдөлмөрийн баатар, олимпийн аварга Б.Бадар-Ууган зэрэг шинжлэх ухаан, урлаг соёл, спортын олон зуун алдартны өлгий нутаг билээ.

Мөн Д.Бодоо, Д.Чагдаржав, Ц.Дамбадорж, Ж.Самбуу, М.Энхболд зэрэг Монгол төрийн төрийн нэрт зүтгэлтнүүд төрөн гарсаныг ч дурсахгүй байж болохгүй. Өнөөдөр ч гэсэн Монгол улсын төр засгийн томоохон албан тушаалд Төв аймгийн уугуул олон арван хүн итгэл зүтгэл гарган амжилттай, үр бүтээлтэй ажиллаж буйг дурдахад таатай байна. Төв аймаг эдгээр давуу тал, аятай нөхцөлүүдээ ашиглан зах зээлийн харилцаанд шилжсэн он жилүүдэд эдийн засаг, нийгмийн салбарт багагүй амжилт олсон. Төв аймаг улсын нийт дотоодын нийт бүтээгдэхүүнд эзлэх хувь хэмжээгээрээ аймаг, нийслэл дотроо 4-т орох амжилтыг үзүүлж байна.

Жижиг, дунд үйлдвэрлэл, үйлчилгээг хөгжүүлэх зорилгоор 2007 оноос “Аймгийн жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн сан”-г төр-нутгийн захиргаа-банкны байгууллагын оролцоотой анх удаа байгуулан бүх сумдыг хамруулан төсөл сонгон шалгаруулж, хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр 213 төсөлд 1.7 тэрбум гаруй төгрөгийн зээл олгосон байна. Эдгээр болон бусад арга хэмжээний дүнд өнөөгийн байдлаар танай аймагт 177 жижиг, дунд үйлдвэр үйл ажиллагаа явуулж, тэдгээрт 1000 гаруй хүн ажиллаж байна.

Энэ уулзалтад орохын өмнөхөн бид “Нэг суурин-Нэг бүтээгдэхүүн 2010” үзэсгэлэн худалдааны үйл ажиллагаатай танилцлаа. Жил бүр уламжлал болгон явуулдаг уг арга хэмжээ үр дүнгээ өгч, бүтээгдэхүүний нэр төрөл нь нэмэгдэн өргөжиж,  аймгийн шилдэг 56 нэр төрлийн брэндтэй болсон нь бахархууштай үйлс юм.

Мал аж ахуй, газар тариалангийн бүтээгдэхүүн, түүхий эдийг боловсруулах үйлдвэрлэл хөгжиж эхэлж байгаа ч аймгийнхаа түүхий эдийн нөөцийн багахан хэсгийг л боловсруулж байна. Тухайлбал, сүүний үйлдвэрүүд хүчин чадлынхаа 19.4 хувийг ашиглаж, жилд үйлдвэрлэж байгаа сүүний 1.3 хувь, махны 0.3 хувь, хонины ноосны 30.0 орчим хувийг л үйлдвэрлэлийн аргаар боловсруулж, үлдэх хэсгийг нь 100 хувь түүхийгээр нь зах зээлд нийлүүлж байна. Үүнээс үзэхэд орон нутгийн дээрх нөөцөд тулгуурлан мах, сүү, төмс, хүнсний ногоо, ноос, ноолуур, арьс шир, буудай зэрэг түүхий эдийг боловсруулах нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх ихээхэн нөөц боломж харагдаж байгааг хэлэх нь зүйтэй.

 Нийслэл хотыг даган хурдацтай хөгжиж буй эрчимжсэн аж ахуйн хэрэгцээнд нэн шаардлагатай тэжээлийн хэрэгцээг хангах таатай боломж, бэлэн зах зээл байгааг ч ашиглах хэрэгтэй. Засгийн газрын шийдвэрийн дагуу Төв аймаг нийслэл Улаанбаатар хотын хүн амын сүү, сүүн бүтээгдэхүүний хэрэгцээг ойрын жилүүдэд хангах томоохон зорилтыг шийдвэрлэх ёстойг сануулах нь зүйтэй. Энэ ажилд ахиц гаргах зайлшгүй шаардлага байгааг аймгийн удирдлагууд анхаарах ёстой.

Аймгийн эдийн засгийн бүтцэд боловсруулах салбарын эзлэх хувийн жин бага байгаад дүгнэлт хийж, аймгийн ИТХ-ын хуралдаанаар зориуд хэлэлцэн “Төв аймгийг 2010-2016 онд үйлдвэржүүлэх төлөвлөгөө баталсныгаа хэрэгжүүлэх чиглэлээр эрчимтэй ажиллах шаардлагатай. Төр, засгийн бодлого, шийдвэрийг амьдралд бодитой хэрэгжүүлэх нь иргэн бүрийн хүчин чармайлтаас бүрэн хамаарна. Иймд өрх, иргэн бүр хичээнгүйлэн ажиллаж, амьдрал ахуйгаа дээшлүүлэх нь туйлын чухал юм.
 
Монгол Улс минь, Төв сайхан аймаг маань цэцэглэн хөгжих болтугай.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

Төв аймгийн Зуунмод хотод “Нэг сум-Нэг бүтээгдэхүүн” үзэсгэлэн худалдааны нээлт 2010 оны 10 дугаар сарын 7-ны өдөр болж Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд, Шадар сайд М.Энхболд болон албаны бусад хүмүүс оролцов.

“Нэг суурин-Нэг бүтээгдэхүүн” хөдөлгөөнийг Засгийн газар анхнаас нь дэмжиж байсны дүнд аймаг, сумд өөрийн гэсэн брэнд бүтээгдэхүүнээрээ алдаршиж байгаагийн дотор Төв аймаг багтаж, багагүй амжилт олж байна. Үүнийгээ цаашид бататгаж, орон нутгийнхаа давуу тал, боломжийг ашиглан монгол түмний бахархал болохуйц чанар сайтай, өрсөлдөх чадвартай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж улс орныхоо төдийгүй олон улсын зах зээлд гаргахыг Ерөнхий сайд С.Батболд Төв аймагчуудад хандаж хүсэн ерөөв.

Төв аймаг 27 сумтай. Сум бүр аж үйлдвэр, хүнс, газар тариалан, мал аж ахуйн брэнд бүтээгдэхүүнээ “Нэг сум-Нэг бүтээгдэхүүн” үзэсгэлэн худалдаанд толилуулж байна. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхийн тулд аймгийн төр, захиргааны байгууллага сумдаа эдийн засгийн 4 бүс болгон ажлын байр, татварын орлогоо нэмэгдүүлэх, жижиг, дунд үйлдвэрлэл, эрчимжсэн мал аж ахуй хөгжүүлэх, газар тариаланг сэргээх зорилт тавин ажиллаж байгаа юм. Засгийн газраас 2010 оныг “Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил” болгосны дагуу Төв аймаг 2010 оныг “Үйлдвэрлэл, үйлчилгээг дэмжих жил” болгон зарласан байна. Энэ хүрээнд жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор үйлдвэрлэл, үйлчилгээний төсөлд тэрбум гаруй төгрөгийн зээл олгож, холбогдох арга хэмжээ авсаны дүнд Төв аймагт  177 жижиг, дунд үйлдвэр ажиллаж, тэдгээрт 1000 гаруй хүн ажиллаж байна.

Ерөнхий сайд С.Батболд Төв аймагт хэрэгжиж байгаа “Нэг сум-Нэг суурин” хөтөлбөрийн үр дүнг үнэлж цаашид бусад аймаг сумдтай хамтарч томоохон үзэсгэлэн худалдаанд оролцох, улмаар түүхий эдээ 100 хувь ашиглаж нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж дотооддоо төдийгүй гадаад зах зээлд борлуулах боломж их байгаа, энэ чиглэлээр идэвхтэй ажиллахын чухлыг бизнес эрхлэгчдэд болон  аймгийн төр, захиргааны удирдлагад хандаж онцлон хэллээ.

Ингэхдээ орон нутгийн нөөцөд тулгуурлан мах, сүү, төмс, хүнсний ногоо, ноос ноолуур, арьс шир, буудай зэрэг түүхий эдийг боловсруулах нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх нөөц боломж байна. Нийслэл хотыг даган хурдацтай хөгжиж байгаа эрчимжсэн аж ахуйн хэрэгцээнд нэн шаардлагатай тэжээлийн хэрэгцээг хангах таатай боломж, бэлэн зах зээл байгааг ашиглах хэрэгтэй. Засгийн газрын шийдвэрийн дагуу Төв аймаг нийслэл Улаанбаатар хотын хүн амын сүү, сүүн бүтээгдэхүүний хэрэгцээг ойрын жилүүдэд хангах томоохон зорилтыг шийдвэрлэх ажилд ахиц гаргах зайлшгүй шаардлага байгаад аймгийн удирдлагууд анхаарахыг сануулав. 

“Нэг суурин-Нэг бүтээгдэхүүн” хөдөлгөөн 1970-аад оны сүүлээр Япон Улсын Ойта мужид үүсч одоо дэлхийн 30 орчим оронд амжилттай хэрэгжиж байна. Манай улсын хувьд 2002 онд энэ хөдөлгөөнийг Баянхонгор аймагт туршиж 2005 онд “Нэг суурин-Нэг бүтээгдэхүүн” хөтөлбөрийг батлан хэрэгжүүлж байгаа юм

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Төв аймгийн Зуунмод хотноо болсон “Нэг сум-Нэг бүтээгдэхүүн” үзэсгэлэн худалдааны нээлтэд оролцож, жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнтэй танилцсаны дараа аймгийн иргэд, хөдөлмөрчидтэй уулзав.

Тэрээр Засгийн газраас авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээ, цаашид хийхээр төлөвлөсөн ажлын талаар танилцууллаа. Ашигт малтмалын орд газруудаа эдийн засгийн эргэлтэд оруулж, ажлын байр бий болгож, эдийн засаг, иргэдийнхээ амьжиргааг дээшлүүлэх,  Их бүтээн байгуулалт, “Хүний хөгжил сан”-гийн тухай хуулийн хэрэгжилт, цалин, тэтгэврийн нэмэлт, Атрын III аян, боловсролын салбарын шинэчлэл, төсвийн эрх мэдлийг орон нутагт шилжүүлэх, төрийн байгууллагын үйлчилгээг бүх шатанд сайжруулах, хариуцлагын тогтолцоо бүрдүүлэх, цөлжилтийг сааруулах зэрэг чиглэлээр олон ажил хийж, цаашид ч хийхээр зорьж байгаагаа Ерөнхий сайд хэлсэн үгэндээ тэмдэглэв.

Төв аймаг энэ онд улсын хэмжээний үр тарианы дөрөвний нэг, төмсний гуравны нэгийг дангаараа үйлдвэрлэж гурилаас бусад хэрэгцээгээ өөрсдөө хангаж байгааг тэрээр сайшаалаа. Гэхдээ мах, сүү, хонины ноос гэхэд л 0.3-30 хувийг нь л үйлдвэрийн аргаар боловсруулж үлдсэнийг нь түүхийгээр зах зээлд нийлүүлсэн хэвээр байгааг анхааруулж, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх боломж, нөөц бололцоогоо сайтар ашиглахыг сануулав.

Мөн нийслэл Улаанбаатар хотын хүн амын сүү, сүүн бүтээгдэхүүний хэрэгцээг ойрын жилүүдэд хангах үүргээ биелүүлэх, аймгийг 2010-2016 онд үйлдвэржүүлэх төлөвлөгөөгөө хэрэгжүүлэх чиглэлээр эрчимтэй ажиллах шаардлагатай байгааг хэллээ. Төр, засгийн бодлого, шийдвэрийг амьдралд бодитой хэрэгжүүлэх нь иргэн бүрийн хүчин чармайлтаас бүрэн хамаарна. Иймд өрх, иргэн бүр хичээнгүйлэн ажиллаж, амьдрал ахуйгаа дээшлүүлэх нь туйлын чухал гэж Ерөнхий сайд үгийнхээ төгсгөлд тэмдэглэв. 

Хамтарсан Засгийн газраас авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээ, ялангуяа эдийн засаг, нийгмийн чиглэлээр авч байгаа бодит ажил үр дүнгээ өгч байгааг уулзалтад ирсэн иргэд илэрхийлж байлаа. Мөн Ерөнхий сайд С.Батболдыг Монгол хүнийхээ төлөө, сульдсан эдийн засгаа сэргээн хөгжүүлэхийн төлөө санаа тавьж сайн ажиллаж байгааг иргэд онцолж улам сайн ажиллана гэсэн хүлээлт өндөр байгааг ч хэлж байлаа. Төв аймгаас сонгогдсон УИХ-ын гишүүд Засгийн газартай хамтарч нутгийнхаа дэд бүтцийг хөгжүүлэх, жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, иргэдийн амьжиргааг дээшлүүлэх зэрэг чиглэлээр олон ажил хийж байгааг иргэд үнэлж байдгаа уулзалтын үеэр илэрхийлж байв.

Тэд аймгийн төвийн ашиглалтгүй байгаа дулааны станцыг ажилуулж эхлэх, гар аргаар алт олборлогчдыг цэгцлэх, газар тариалангийн салбарын техник, технологийг шинэчлэхэд туслалцаа үзүүлэх,  хугацаат цэргийн албан хаагчдыг мэргэжилтэй болгож байх, хариуцлага, сахилга батыг сайжруулах, Улаанбаатар-Төв аймгийг холбосон замын чанарыг сайжруулах, Төв аймаг-Налайхын замыг хатуу хучилттай болгох талаар асууж хариулт авлаа

Монгол Улсын Ерөнхий сайд, Шинжлэх ухаан, технологийн үндэсний зөвлөлийн дарга С.Батболд “Шинжлэх ухаанд суурилсан хөгжил” сэдэвт зөвлөгөөнийг нээж хэлсэн үгийнхээ эхэнд Дэлхийн банкнаас гаргадаг өрсөлдөх чадварын индексээр Монгол Улс сүүлийн таван жилд 130-аад орноос 119-99 дүгээр байруудыг эзэлж байна гэдгийг тэмдэглэлээ. Тэрбээр цааш нь хэлэхдээ “Доош татаж буй үзүүлэлтүүд нь институц, дэд бүтэц, санхүүгийн тогтолцоо, технологи, инновацийн сул хөгжил юм. Өнөөгийн байдлаар манай дотоодын нийт бүтээгдэхүүнд аж үйлдвэрийн салбарын эзлэх хувь 28,7, боловсруулах салбарын эзлэх хувь дөнгөж 6,2 байгаа нь хангалтгүй үзүүлэлт юм” гэлээ.

Экспортын бүтээгдэхүүний 70 орчим хувийг уул уурхайн салбар эзэлж байгаа, ойрын жилүүдэд баялгийн салбараас хамаарах хамааралт улам бүр нэмэгдэх хандлага ажиглагдаж байгааг тэрбээр дурдлаа. Засгийн газрын тэргүүн манай улсад шинжлэх ухааныг үйлдвэрлэлтэй холбох, мэдлэг, технологид суурилсан эдийн засгийн үндсийг тавих, инновацийн эдийн засгийг хөгжүүлэх бодит шаардлага байгааг дараах үндэслэлүүдээр тайлбарласан юм.

Хөдөө, аж ахуй, аж үйлдвэрийн эрчимжилт багатай эдийн засгийн хөгжлөөс мэдлэгийн эдийн засагт шилжих  шилжилтийг эхлүүлэх, улс орны өрсөлдөх чадварыг улам дээшлүүлэх, шинжлэх ухаан технологийн салбарын эдийн засгийн үр ашгийг дээшлүүлж дэлхийн түвшинд өрсөлдөх чадвартай болгох, үндэсний баялгийг богино хугацаанд нэмэгдүүлэх зэрэгт эрдэмтэн судлаачдын үүрэг чухал болохыг Ерөнхий сайд онцолж байлаа. Мөн тэрбээр шинжлэх ухаан, технологийг хөгжүүлэхэд зүүн Европийн орнууд болон Канад Улсын хөгжлийн загвар, үйлдвэрлэл, технологийн стандарт, хөгжлийн туршлагаас судлахыг зөвлөгөөнд оролцогчдоос хүсээд хөгжиж буй улс орны хөгжлийн нэг гол тулгуур нь өндөр хөгжсөн орнуудын технологи, хөгжлийн туршлагаас судлах, хуулбарлах бодлого барьдаг талаар зарим орны хөгжлөөр жишээ аван тайлбарлалаа.

Шинжлэх ухаан, технологийн суурь судалгаанаас гадна эдийн засаг, нийгмийн салбар бүрт хэрэгжүүлж байгаа судалгаа, төсөл, аж ахуйн үйл ажиллагаанд шинжлэх ухааны дэвшилтэд ололт, шинэ стандарт, арга зүйг аль болох шуурхай нэвтрүүлэх тогтолцоо, үүнийг дэмжих арга замуудыг хэрэгжүүлэх зорилт бидний өмнө байна. Богино хугацаанд шийдвэрлэх боломжгүй байж магадгүй ч ажил хэрэг болгох зөв хандлагаа тогтоох нь зүйтэй. Үүнд энэ зөвлөгөөн үр дүн үзүүлнэ гэдэгт итгэж байгаагаа Ерөнхий сайд тодотголоо.   

Улс орны эдийн засагт ойрын жилүүдэд бий болохоор байгаа нааштай өөрчлөлт, хандлага, дотоодын боловсон хүчний нөөц бололцоогоо бүрэн ашиглаж, улс орныхоо хөгжлийг түүхий эдийн экспорт, борлуулалтад түшиглэсэн үе шатнаас дараагийн илүү хурдацтай, дэвшилттэй хөгжлийн үе шатад хүргэх нь бидний эрхэм зорилго. Энэ зорилгыг хэрэгжүүлэхэд Засгийн газраас дэмжлэг үзүүлнэ гэдгийг Гүйцэтгэх засаглалын тэргүүн чухалчлан хэллээ.

Монгол Улсын Төрийн ордонд өнөөдөр болсон “Шинжлэх ухаанд суурилсан хөгжил” сэдэвт энэхүү зөвлөгөөнийг Монгол Улсын Засгийн газар, БСШУЯ, Үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хороо, Шинжлэх ухааны академи хамтран зохион байгууллаа

ОНЦГОЙ АЛБАН ТАТВАРЫН ХЭМЖЭЭГ ШИНЭЧЛЭН ТОГТООВ

Засгийн газар газрын тосны бүтээгдэхүүний үнийг тогтвортой байлгах бодлого барьж байна. Энэ дагуу УИХ-аас олгосон бүрэн эрхийн хүрээнд Онцгой албан татварын хэмжээг тухай бүр нь шинэчлэн тогтоож байгаа. Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанаар “Газрын тосны зарим бүтээгдэхүүний онцгой албан татварын тухай” хэлэлцэн шийд гаргалаа.

Сүхбаатар, Замын-Үүд, Эрээнцав, Алтанбулаг боомтоор орж ирж байгаа А-80 автобензинд 150 000 төгрөгийн онцгой албан татвар ногдуулж байсныг тонн тутамд 210 000 төгрөг, АИ-92 автобензинд 170 000 төгрөгийн онцгой албан татвар ногдуулж байсныг тонн тутамд 200 000 төгрөг болгон нэмлээ. Харин дизелийн түлшинд 215 000 төгрөгийн онцгой албан татвар ногдуулж байсныг тонн тутамд 135 000 төгрөг болгон бууруулсан байна. Бусад алслагдсан боомтоор орж ирж байгаа автобензин, дизель түлшинд ногдуулж байгаа онцгой албан татварын хэмжээг хэвээр мөрдөхөөр болов. Энэ шийдвэр энэ 2010 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдрөөс хүчин төгөлдөр үйлчилж эхлэх бөгөөд үүний үр дүнд газрын тосны бүтээгдэхүүн импортлогч аж ахуйн нэгжүүд дотоодын зах зээлд худалдаж байгаа жижиглэнгийн үнийг өсгөхгүй, тогтвортой байх боломжтой гэж Засгийн газар үзэж байна. Хилийн үнэ буурахад Засгийн газар татвар нэмэх арга хэмжээг үе шаттайгаар авч УИХ-аас олгогдсон хэмжээнд буюу А-80 автобензинд 252 000, АИ-92 автобензинд 259 000, дизелийн түлшинд 265 000 төгрөгт дөхүүлэх арга хэмжээ авч ирсэн юм.

Ингэснээр Засгийн газраас дараа саруудад газрын тосны бүтээгдэхүүний хилийн үнэ огцом өссөн тохиолдолд татварын хувь, хэмжээг бууруулж дотоодын зах зээл дэх жижиглэн худалдааны үнийн огцом өсөлтийг сааруулах татварын нөөц бий болгож байна. ОХУ-ын Роснефть компаниас манай улсад нийлүүлэх газрын тосны бүтээгдэхүүний импортын үнэ 10 дугаар сард А-80 автобензин тонн тутамд 34 ам доллар, АИ-92 автобензин тонн тутамд 23 ам доллараар буурч, дизелийн түлш тонн тутамдаа 74 ам доллараар өссөн байна.

 Товчхон

•  2010 онд гарсан мал, амьтны гоц халдварт шүлхий өвчин болон цаг агаарын онц аюултай үзэгдлийн улмаас Булган, Дорнод, Орхон, Увс, Хэнтий аймагт учирсан хохирлыг арилгах, 2010 оны эхний хагас жилд гарсан гамшгийн голомтод ажилласан онцгой байдлын албаны аврагч, алба хаагчдын томилолт, урамшууллын зардал болон Улсын нөөцөөс гаргах барааны хуваарийг хавсралтаар батлав. Нийт 569,020,280.0 /таван зуун жаран есөн сая хорин мянга хоёр зуун наян/ төгрөгийг Засгийн газрын нөөц сангаас гаргахаар боллоо. 
 
•  Монгол Улсын Засгийн газар, Азийн хөгжлийн банк хооронд байгуулах “Эрүүл мэндийн салбарын хөгжил хөтөлбөр IV” төслийн буцалтгүй тусламжийн гэрээний төслийг зарчмын хувьд дэмжив. Хэлэлцээ хийсний дараа буцалтгүй тусламжийн гэрээнд гарын үсэг зурах бүрэн эрхийг Сангийн сайдад олгох тухай Ерөнхий сайдын захирамж гаргана. Азийн хөгжлийн банкнаас олгох 14 сая ам долларыг Улаанбаатар хотын эмнэлгийн үйлчилгээг сайжруулах, Хүний нөөцийн хөгжил, Эмийн аюулгүй байдлыг бэхжүүлэхэд зарцуулахаар төлөвлөж байна.

•  “Төрийн өмчөөс орон нутгийн өмчид эд хөрөнгө шилжүүлэх тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцэн дэмжээд Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр тогтов. Төрийн өмчөөс орон нутгийн өмчлөлд нийт 1262510,7 мянган төгрөгийн эд хөрөнгийг шилжүүлэхээр Төрийн өмчийн хороо төсөл боловсруулсан байна.

•  “Төрийн архив, албан хэрэг хөтлөлтийн үйл ажиллагаанд мэдээллийн технологи нэвтрүүлэх үндэсний хөтөлбөрийн хоёрдугаар үе шатны зорилтыг хэрэгжүүлэх  арга хэмжээний төлөвлөгөө”-г хавсралтаар батлав. Төрийн архивын мэдээлэл, эрэлт хайлтын автоматжуулсан нэгдсэн сан байгуулах ажлыг эрчимжүүлэх зорилгоор төрийн архивуудад 175 гэрээт операторчийг 2011 оны 1 дүгээр сарын 1-нээс эхлэн ажиллуулна. Шаардагдах цалингийн болон тоног төхөөрөмжийн зардлыг улсын төсөвт тусгаж байхыг холбогдох яамдын сайд нарт даалгав.

•  Манай улсад өргөнөөр ашиглаж байгаа цахим гарын үсгийг энгийн гарын үсгийн нэгэн адил хүчинтэйд тооцож баталгаажуулдаг болох, түүнийг ашиглах журмыг тодорхой болгон, тоон гарын үсгийн нийтийн түлхүүрийн дэд бүтэц бий болгох шаардлагатай болсон байна. Иймээс Цахим гарын үсгийн тухай, Иргэний, Аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн, Татварын ерөнхий хууль, Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай, Иргэний бүртгэлийн тухай, Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, төлбөр тооцоо, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг хэлэлцээд Засгийн газрын гишүүдийн гаргасан саналыг нэмж тусган Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр тогтов

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Йорданы хунтайж, “Явган цэрэг эсэргүүцэх мин  хэрэглэх, нөөцлөх, үйлдвэрлэх, шилжүүлэхийг хориглох, устгах тухай” Оттавагийн конвенцийн Ерөнхийлөгчийн тусгай элч, эрхэмсэг ноён Миред Раад Аль-Хуссейныг 2010 оны 10 дугаар сарын 5-ны өдөр хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын үеэр Ерөнхий сайд Монгол Улс Оттавагийн конвенцид нэгдэн орох хүсэлтээ НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 65-р чуулганы үеэр болон Канад Улсад хийсэн айлчлалынхаа явцад дахин нотолсон хэмээн онцолж байлаа. Ерөнхий сайд С.Батболд Монгол Улс, Йорданы вант Улсын хооронд 1981 онд дипломат харилцаа тогтоосноос хойшхи хугацаанд хоёр улсын хоорондын найрсаг сайн харилцаа, хамтын ажиллагаа амжилттай хөгжиж байна. Хоёр улс НҮБ болон олон улсын бусад байгууллагуудын хүрээнд ч бие биенээ дэмжиж, идэвхтэй хамтран ажиллаж ирснийг тэмдэглэв. Мөн түүнчлэн Монгол Улс НҮБ-ын Эдийн засаг, нийгмийн зөвлөлийн 2010-2010 оны сонгуульд нэрээ дэвшүүлэхэд Йорданы вант Улс дэмжсэнд Йорданы Засгийн газарт талархал илэрхийллээ.

Йорданы хунтайж Монгол Улсын Ерөнхий сайдын Канад Улсад хийсэн албан ёсны айлчлал амжилттай болсонд баяр хүргээд, Йорданы вант Улс болон түүний тэргүүлж байгаа сангийн хувьд Монгол Улстай харилцаагаа бүх талаар өргөжүүлэн хөгжүүлэх эрмэлзлэлтэй байгаагаа илэрхийллээ.
Мөн мингүй дэлхий ертөнцийг байгуулах Монгол Улсын эрмэлзлэлийг өндрөөр үнэлж байна гэж эрхэмсэг ноён Миред Раад Аль-Хуссейн хэллээ. Тэрбээр “Явган цэрэг эсэргүүцэх мин хэрэглэх, нөөцлөх, үйлдвэрлэх, шилжүүлэхийг хориглох, устгах тухай” Оттавагийн конвенцид Монгол Улсыг элсүүлэхийг бүрэн дэмжиж байгаагаа энэ дашрамд хэллээ.

Уулзалтад Оттавагийн конвенцийн хэрэгжилтийг дэмжих нэгжийн захирал К.Бринкерт, Канад Улсаас Монгол Улсад суугаа элчин сайд Г.Гоулдхоук, Монгол Улсын ГХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Д.Цогтбаатар болон албаны бусад төлөөлөгчид оролцлоо

Канад улсад хамтарсан Засгийн газрын тэргүүний хувиар анхны айлчлалаа хийсэн Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд энэ удаагийн айлчлалаа  амжилттай өндөрлөж дэлхий дахинд өөрийн хүч авъяас билгээрээ хүндлэгдсэн  мэргэжлийн сумо бөхийн 68 дахь удаагийн их аварга Ёкузона Асашёорюу Дагвадоржийн Японд болж байгаа  үс авах,  зодог тайлах ёслолд оролцож  байна. Энэ арга хэмжээнд оролцохоор Япон улсад ирэх үеэр тус улсын Ерөнхий сайд Наота Кан Ерөнхий сайдыг өргөөндөө өөрийн хүсэлтээр хүлээн авч уулзалт хийлээ.

Энэ уулзалтанд улс төрийн нэр нөлөө бүхий төлөөлөгчид  байснаас  гадна  дэлхийд томоохон нэр нөлөө бүхий бизнесийн төлөөллийнхөн оролцсон нь анхаарал татаж байлаа.  Япон улсын ерөнхий сайд Наота Кан НҮБ ын Ерөнхий Ассамблейн 65 дугаар  чуулганы үеэр Нью- Йорк хотноо уулзалт хийсний дараагаар ийнхүү эх орондоо уулзалт хийж байгаадаа баяртай  байгаагаа илэрхийлж  байв. Хэдийгээр өчигдөр амралтын өдөр байсан ч Японы ерөнхий сайдын ордонд болсон уулзалтанд Японы төдийгүй дэлхийд нэр хүндтэй  компаниудын төлөөлөл оролцсон. 

Уулзалтын эхэнд Японы улсын Ерөнхий сайд зочноо хүндэтгэн хэлсэн үгэндээ Нью- Йорк дахь уулзалт Токио хотноо үргэлжилж байгаад баяртай байна гээд их аварга Асашёорюугийн гайхалтай барилдаан болон Монголын их аваргуудад өөрийн биеэр шагнал гардуулж байснаа бахархан дурслаа. Мөн Нью -Йоркт уулзахдаа ашигт малтмал, дэд бүтэц болон бусад салбарт  хөрөнгө оруулалт хийх, газрын ховор элементийг ашиглахад хамтран ажиллах тухай хөндөн ярилцсан. Энэ дагуу энэ оны аравдугаар сард  Японы судалгааны баг Монголд очиж хайгуул хийхээр бэлтгэж байгааг мэдээллээ. Мөн энэ өдрийн арга хэмжээнд Японы нэр хүндтэй томоохон компаниудын ерөнхийлөгчдийг урьснаа ч дуулгалаа.

Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд хэлэхдээ НҮБ- ын Ерөнхий Ассамблейд уулзаж ярилцсанаа тэмдэглээд ажил хэргийн уулзалт Токиод хийх боломж гаргаж байгаад, мөн Японы томоохон компаниудын төлөөлөлтэй энд уулзаж санал солилцох боломж олгосонд талархаж байгаагаа илэрхийллээ. Түүнчлэн Ерөнхий сайд Монголын сумочдын гаргаж буй амжилт  нь тэдний хувьд хоёр улсын харилцаанд оруулж буй хувь нэмэр юм гэдгийг  онцолж  байлаа. Япон  улс Монгол улсын гуравдагч хөрш, иж бүрэн түншлэлээс  стратегийн түншлэлийн   харилцаанд хөгжиж байгаа хоёр улсын харилцаанд өндөр ач холбогдол өгч байгаагаа, мөн ирээдүйд уул уурхайн хөдөө аж ахуйн хувийн хэвшил гээд олон салбарын харилцааг шинэ түвшинд гаргах боломжтой байгаагаа Монгол улсын Ерөнхий сайд уулзалтын үеэр  тэмдэглэж байв.

Энэ нь хоёр улсын харилцааг улам эрчимжүүлэхэд нэмэр болох учиртайг ч хэлж байсан. Ингэхдээ Монголын эрдэс баялагтаа тулгуурлан Японы байгальд ээлтэй техник технологийг хослуулан эх орондоо нэмүү өртөг шингэсэн боловсруулах үйлдвэр байгуулан ажиллах сонирхолтой байгаагаа Ерөнхий сайд уулзалтанд оролцогчдод хандан илэрхийллээ. Цөмийн эрчим хүчийг хамтран ашиглах санамж бичиг байгуулаад байгаа. Газрын баялагийг хамтран хайх талаар энэхүү санамж бичигт дурдсан бөгөөд цаашид төсөл хэлбэрээр хэрэгжүүлэх нь зүйтэй гэж үздгээ хэллээ. Монгол улсын Засгийн газрын хувьд Таван толгой болон бусад үндэсний компаниудын хувьцааг дэлхийн зах зээлд борлуулах ажлыг өөдрөгөөр харж байгаагаа Ерөнхий сайд дурьдаад төмөр замыг уул уурхайтай холбох, мөн дулааны цахилгаан станц барих зэрэг  их бүтээн байгуулалтанд Монгол Японы хөрөнгө оруулагчид хамтран оролцох боломж байгааг дурьдлаа.

Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн Японд хийх айлчлалын бэлтгэл ажлын талаар хоёр талын Ерөнхий сайд нар санал солилцлоо. Уулзалтанд оролцсон Японы томоохон компаниуд тухайлбал Сумтитомо, Тошиба, Марубени, Сожитцу, Мутцуй Бусан  зэрэг компанийн төлөөлөгчид Монгол улстай хамтран ажиллаж байгаа тухайгаа мөн хөрөнгө оруулалтын орчны талаар өөрсдийн байр сууриа илэрхийллээ. Монголд хөрөнгө оруулалтын таатай орчин бүрдэж байгааг Японы хөрөнгө оруулагчид дурьдаад харин улс төрийн тогтвортой байдал, хөрөнгө оруулалтыг хамгаалах тал дээр анхаарахын чухлыг тэд дурьдаж байсан.  Үндэстэн дамнасан томоохон аж ахуйн нэгжүүд манай улсын уул уурхай, ашигт малтмал дэд бүтцийн салбарт тэр дундаа Таван толгой,  уран, газрын ховор элементийг ашиглах талаар хамтран ажиллах сонирхолтой байгаа ажээ.

Ерөнхий сайд  С.Батболд эдгээр хөрөнгө оруулагчидад хандан байр сууриа илэрхийлэхдээ гурван зүйлийг онцолж байлаа. Үүнд түүхий эдийг боловсруулах үйлдвэрлэл технологийг нэвтрүүлэх чиглэлээр орж ирж буй хөрөнгө оруулалтыг нэн тэргүүнд дэмжинэ, учир нь нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүнийг эх орондоо үйлдвэрлэн зах зээлд нийлүүлэх бодлогыг баримталж байгаатай холбоотой гэдгийг тайлбарлалаа. Мөн таван толгой ховор элемент транзит тээвэр  зэрэг төслүүд дээр УИХ-аас шийдвэр гаргасан,  энэ нь нэг талд гадны консорциум нөгөө талд Засгийн газар гэсэн бүтэцтэй байгаа. Энэ бодлогыг барьж ажиллана гэдгээ Ерөнхий сайд С.Батболд хэлээд харилцан ашигтай хамтран ажиллах сонирхолтой байгаагаа илэрхийллээ

Манай улс Канад Улстай 1973 оны арваннэгдүгээр сарын 30-нд дипломат харилцаа тогтоосноос хойш  37 жилийн дараа анх удаагаа Монгол Улсын Ерөнхий сайд Канадад албан ёсны айлчлал хийж байгаа юм. Тиймээс ч Канадын тал Ерөнхий сайд С.Батболдын айлчлалд өндөр ач холбогдол өгч байна. Оттава хот дахь  Монголын Элчин сайдын яаманд болсон хүлээн авалтад Канадын Парламентын хоёр танхимийн дарга нар, гол гол яамдын сайд нар, нэр хүндтэй улс төрчид хүрэлцэн ирсэн бол есдүгээр сарын 30-ны өдөр Торонто хотод болсон Канад Монголын хөрөнгө оруулагчдын форумд олон улсын зах зээлд нэр хүндтэй Хойд Америкийн томоохон пүүс компанийн төлөөлөгчид нийлсэн 70 гаруй хөрөнгө оруулагчид оролцлоо. Тэдний дунд Монголд болон Америк Канадад бизнесийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг  үндэсний  компаниудын төлөөлөл ч байв.

Монгол Улсын Ерөнхий  сайд С.Батболд хөрөнгө оруулагчдад хандаж үг хэлэхдээ улс орныхоо өнөөгийн нөхцөл байдал, хөрөнгө оруулалт, бизнесийн орчин, хууль тогтоомжийн талаар товч мэдээлэл өгөв. Түүнчлэн Канад нь Монгол улсын хөгжлийн загвар орон болох ач холбогдолтой, энэ нь зөвхөн уул уурхайн салбарт төдийгүй хөдөө аж ахуй, барилга, үйлчилгээ, төрийн алба, боловсрол зэрэг олон салбарт  хэрэгжих боломжтойг Ерөнхий сайд тэмдэглээд харин энэ үйл явц нь харилцан ашигтай байх ёстой гэлээ.

Мөн Монголд хөрөнгө оруулж байгаа Канадын хөрөнгө оруулагчдад давуу боломж олгохгүй харин тэдэнд бизнесээ найдвартай явуулах тогтвортой, хууль эрх зүйн нээлттэй, тунгалаг орчныг бүрдүүлэхийн төлөө Засгийн газар анхаарч ажиллана гэдгээ  гүйцэтгэх засаглалын тэргүүн хэллээ. Торонто хотноо болсон энэхүү форумд “Rео Tinto”, “Centerro Gold”, “South Gobi”, “Ivanhoe Mines” зэрэг олон улсын зах зээлд бүртгэлтэй уул уурхайн томоохон компаниудаас гадна банк санхүү, худалдаа, даатгал, зөвлөгөө, үйлчилгээ, хөдөө аж ахуй, барилгын чиглэлийн компаниудын төлөөлөгчид оролцсон бөгөөд тэдний зүгээс Монгол Улсын  Ерөнхий сайд С.Батболдын Канадад хийж буй айлчлалд чухал ач холбогдол өгч байгаагаа илэрхийлж байлаа. Мөн гадаадын хөрөнгө оруулалтыг хамгаалах хэлэлцээрийг  байгуулах ажлыг эрчимжүүлэхийг хүссэн юм. 

Ерөнхий сайд энэ үеэр хөрөнгө оруулалтыг хамгаалах, дэмжих хууль эрх зүйн актуудыг боловсронгуй болгох чиглэлээр Засгийн газар УИХ- тайгаа ажиллаж байгаа,  Монгол Улсын хувьд түүхий эдээ гадагш нь зөөгөөд байх биш харин түүнд түшиглэсэн Канад стандарт загварын боловсруулах үйлдвэрүүд байгуулах сонирхолтой байгаагаа хөрөнгө оруулагчдад хэллээ

Канад Улсад албан ёсны айлчлал хийж байгаа Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд есдүгээр сарын 30-нд Торонтогийн Хөрөнгийн биржид зочиллоо. 1852 онд байгуулагдсан 157 жилийн түүхтэй тус бирж нь бүртгэлтэй уул уурхайн компаниудын тоогоороо  дэлхийд нэгдүгээрт, бүртгэлтэй нийт компанийн тоогоор хоёрдугаарт, Хойд Америктаа хамгийн томд тооцогддог юм байна. Тухайлбал, 2010 оны байдлаар тус Хөрөнгийн биржид уул уурхайн 1419 компани бүртгэлтэй байгаагийн 134 нь олон улсынх байна.

Торонтогийн Хөрөнгийн биржид ашигт малтмал олборлох, үйлдвэрлэх, нефть, хий, аж үйлдвэр, судалгаа, хөгжлийн болон технологийн компаниуд үйл ажиллагаа явуулдаг. Тус бирж дэлхийн эдийн засгийн гүн хямралын үе 2009 онд  65 их наяд долларын ашигтай ажилласан  тухай  Торонтогийн Хөрөнгийн биржийн зах зээл болон ТМХ группийн хувьцааны асуудал эрхэлсэн Ерөнхийлөгч Кеван Кован Ерөнхий сайд С.Батболдод ярилаа. 

 Тус биржид бүртгэлтэй уул уурхайн 19 компани Монголд үйл ажиллагаа явуулдаг байна. Манай улсын Засгийн газрын тэргүүн тус биржийн удирдлагауудтай уулзахдаа Монголын Хөрөнгийн биржийг олон улсын түвшинд хүргэж хөгжүүлэхээр ажиллаж байгаа, дэлхийн нэр хүнд бүхий хэд хэдэн бирж хамтарч ажиллах сонирхлоо илэрхийлсэн, 157 жилийн арвин их түүхтэй Торонтогийн биржийн туршлагаас мөн суралцах сонирхолтой байна гэлээ. Мөн Монголын  Үндэсний компани анх удаагаа олон улсын зах зээлд хувцаа гаргах гэж байгаа тухай дурдав.

Торонтогийн Хөрөнгийн биржийн удирдлага  Монголын Хөрөнгийн биржтэй бүх талаар хамтарч ажиллах сонирхолтой байгаагаа Ерөнхий сайдад хэллээ

Мөн өдөр Ерөнхий сайд Ванкувер хотноо хүрэлцэн ирлээ. Тус хотноо ажиллаж, амьдарч сурч байгаа 300-гаад Монгол иргэдийнхээ төлөөлөлтэй Засгийн газрын тэргүүн уулзаж улс орныхоо байдал,төр засгийн бодлого хэрэгжүүлж байгаа томоохон төслүүдийнхээ талаар танилцуулав. Мөн Канадын хөгжлийн загварыг Монголдоо бий болгох боломжийн тухай үүнд хилийн чанадад тэр тусмаа Канадад мэргэжил эзэмшиж байгаа, энэ улсын хөгжлийн технологиос суралцаж байгаа монголчуудын үүрэг оролцоо чухал гэдгийг онцлолоо. Өнөөдөр улс оронд нэн хэрэгцээтэй байгаа нарийн мэргэжлээр боловсон хүчин бэлтгэхэд Засгийн газраас ихээхэн анхаарч байгаа, БНСУ-ын Хөдөлмөрийн сайдтай уулзахдаа техникийн нарийн мэргэжлээр Монголчуудыг сургах, төгсөхөд нь мэргэжлийн гэрчилгээ олгож өгөх хүсэлт тавиад байгаа тухай Ерөнхий сайд мэдээлээд одоо бид бусдын хөгжлийг гайхаж амьдрах  биш харин өөрсдөө эх орондоо тийм орчныг бүрдүүлэхийн төлөө санаачилгатай эрчтэй ажиллах юм бол Монгол Улс маань хурдтай хөгжих гараандаа ирчихээд байна гэж ярьсан юм