Ангилал: Uncategorized

“Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил”-ийн яармагт хүрэлцэн ирсэн ард, иргэд ээ,

Уригдан оролцож байгаа хүндэт зочидоо, Та бүхнийхээ амар мэндийг айлтгая.

Манай Засгийн газар монгол хүнээ ажилтай, хөдөлмөртэй, мэдлэг боловсролтой сайхан амьдруулахын төлөө бодлого, зорилтоо тодорхойлж байгаа билээ. Тиймээс 2011 оныг “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил” болгон зарлаж тодорхой ажлуудыг эхлүүллээ. Энэ оны хүрээнд Засгийн газар хөдөлмөр эрхлэх хүсэлтэй иргэн бүртээ хүрч ажиллахын зэрэгцээ өрх бүрээс нэг хүнийг ажил, хөдөлмөртэй болгох зорилт тавиад байна.

Энэ зорилтыг хэрэгжүүлэхэд, иргэн бүрт, өрх бүрт хүрч ажиллахад,  төрийн бүх шатны албан хаагчид, түүний дотор сум, баг, хороо хэсгийн дарга нар, хувийн хэвшлийнхэн, ард иргэд, төрийн бус байгууллага, иргэний нийгмийн төлөөллийн идэвхтэй оролцоо дэмжлэг чухал үүрэгтэй юм. Засгийн газар “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил”-ийн ажлыг үр дүнтэй болгон хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг батлаж, шаардлагатай санхүүжилтийг үндсэнд нь шийдвэрлэлээ. Мөн шаардлагатай зарим арга хэмжээг ойрын үед УИХ, Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлэхээр салбар хороодын ажлын хэсгүүд бэлтгэж байна.

Тиймээс “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил”-ийн ажлыг үр дүнтэй болгох, ард иргэдээ ажиллаж, хөдөлмөрлөх боломжоор хангахыг зохион байгуулах л үлдлээ. Бид энэ ажлыг уялдуулах, зохион байгуулах талаар нилээд олон удаа хуралдаж тодорхой шийдвэрүүдийг гаргаж, холбогдох албан тушаалтнуудад үүрэг, даалгавар өгсөн. Харин өнөөдөр “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил”-ийн хүрээнд бий болох ажлын байр, түүнд шаардлагàтай мэргэжилтэй ажилчдын эрэлт, хэрэгцээг ард иргэддээ танилцуулахад чиглэсэн “Хөдөлмөрийн яармаг”-ийн нээлтийг хийж байна.

Өнөөдрийн үзэсгэлэн, яармаг нь улсын төсвийн болон хувийн хөрөнгө оруулалт, гадаад, дотоодын зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжих төслүүдийн хүрээнд 2011 онд шинээр бий болгох 70 гаруй мянган ажлын байр, түүнд шаардлагатай мэргэжлийн ажилчдын талаарх дэлгэрэнгүй  мэдээллийг оролцогчдод өгөх боломж олгож байна. Аймаг, нийслэл, сум, дүүрэг, хороо, баг хэсгийн дарга, ахлагч нараас, ажил, хөдөлмөр эрхлээгүй иргэддээ хүрч ажиллах, улмаар нутаг дэвсгэртээ үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгж байгууллага, бизнесийнхэнтэй хамтарч шаардлагатай ажлын байранд өөрийн иргэдийг сургаж бэлтгэн ажиллуулах арга хэмжээ авахыг Засгийн газар хүсч байна.

Ажлын байрны бүх мэдээллийг ард иргэдэд шуурхай өгч, ажил, хөдөлмөртэй болсон иргэн бүрээ регистрээр нь бүртгэлжүүлэн мэдээлэх, шаардлагатай арга хэмжээ авахыг аймаг, нийслэлийн Засаг дарга, Хөдөлмөр эрхлэлтийн албадад даалгасан. Харин ажил хайж байгаа иргэдийг бүртгэх, ажилд авсан хүнээ Хөдөлмөрийн албанд мэдээлэх, мэдээллийн системийг энгийн болгохыг Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн яаманд үүрэг болгосон. Энэ бүхний дүнд “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил”-ийн уялдаа холбоо шуурхай хангагдаж, олон мянган иргэн маань ажилтай хөдөлмөртэй болно. Тиймээс хөдөлмөр эрхлэхийг хүссэн хүн бүр энэ жил идэвхтэй, хичээл зүтгэлтэй байхын зэрэгцээ Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих Үндэсний хороотой хамтран ажиллаж, амьдрал ахуйгаа дээшлүүлэх өргөн боломж нээгдэж байна.

“Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил”-ийн үр дүнд хичнээн хүн ажилтай болсон тухай тоон статистик чухал. Шинээр хөдөлмөр эрхэлж байгаа иргэдийн амьдрал ахуй яаж дээшилсэн гэдэг чанарын үзүүлэлт статистик мэдээнээс илүү чухал байна. “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил”-ийн ажлын үр дүн ард, иргэдэд хэрхэн хүрч байгаад Үйлдвэрчний Эвлэл, иргэний нийгэм хяналт тавьж Засгийн газартай хамтран ажиллах болсонд таатай байна. Энэ нь Засгийн газар бодлого, шийдвэр, үйл ажиллагаандаа иргэд, иргэний нийгмийн төлөөллийг өргөн хүрээнд оролцуулж байгаагийн нэг илрэл, хамтын ажиллагааны  бодит үр дүн юм. 

“Хөдөлмөрийн яармаг” тоон болон чанарын өндөр үзүүлэлттэй болж өндөрлөхийг хүсье. “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил”-ийнхүрээнд зохион байгуулагдаж буй “Хөдөлмөрийн яармаг” нээснийг мэдэгдье. Монгол хүн эх орондоо ажилтай хөдөлмөртэй, сайхан амьдрах цаг ирж байна.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд БНСУ-ын Ерөнхий сайд Ким Хван Шигийн урилгаар энэ сарын 23-26-нд тус улсад албан ёсны айлчлал хийлээ. Айлчлалын үр дүнгийн талаар өнөөдөр Төрийн ордонд хэвлэлийн бага хурал хийж, Гадаад харилцааны сайд Г.Занданшатар, Эрүүл мэндийн сайд С.Ламбаа, Ерөнхий сайдын гадаад бодлогын зөвлөх О.Оч, Гадаад харицааны яамны Азийн газрын захирал Б.Ганболд нар оролцлоо.

Хоёр улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 20жил, Солонгос дахь Монголын жилийн нээлтийн арга хэмжээтэй  Ерөнхий сайд С.Батболдын айлчлал давхцсан төдийгүй Ерөнхий сайдын өргөн бүрэлдэхүүнтэй очсон энэхүү айлчлалд хоёр тал ихээхэн ач холбогдол өгсөн гэдгийг Гадаад харилцааны сайд Г.Занданшатар хэллээ. БНСУ нь манай гадаад худалдааны 4 дэх том түнш бөгөөд оруулсан гадаадын хөрөнгө оруулалтын хэмжээгээрээ гуравт орж байгаагэдгийг ч мөн хуралд оролцсон албаны хүмүүс тэмдэглэж байна.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд энэхүү айлчлалынхаа үеэр тус улсын Ерөнхийлөгч Ли Мен Багт бараалхаж, Ерөнхий сайд Ким Хван Шигтэй уулзаж албан ёсны хэлэлцээ хийлээ. Эдгээр уулзалтын үеэр Монгол Улсын Ерөнхий сайд тус улсад ажиллаж амьдарч буй иргэдийнхээ асуудлыг гол сэдэв болгон тавьжээ. Монгол Улсын Ерөнхий сайд иргэд харилцан чөлөөтэй зорчих, бараа бүтээгдэхүүн чөлөөтэй урсдаг байх нөхцөлийг бий болгох шаардлага хоёр улсын өмнө зүй ёсоор тавигдаж байна гэдгийг онцлон хэлээд ингэхийн тулд дэс дараатай арга хэмжээ авч иргэдийг ойрын үед визээс чөлөөлөх саналтай байна.

Гадаад  харилцааны сайд  байхдаа миний бие визний хугацааг 90 хоног болгож сунгах шийдвэр гаргасан нь өнөөдөр үр дүнгээ өгч байгаа нь харагдаж байна. Визний хугацаа хэтэрдэг зөрчил эрс цөөрсөн гэж Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд тэмдэглэжээ. Холимог гэр бүлийн гишүүдийн эцэг эх, үр хүүхэд ийм нөхцөл эдэлж чадахгүй байгаа тул нийтлэг  журамд хамруулахыг мөн хүсчээ. Энэ дашрамд дуулгахад 2011 оноос эхлэн Солонгосын монголч эрдэмтдэд манай улсад олон удаагийн визээр зорчих эрхийг Монгол Улсын Засгийн газар олгоод байгаа юм.

Мөн Солонгост ажиллаж байгаа гэрээт  ажилчдыг мэргэжлийн сургалтад хамруулах, дадлага эзэмшсэн хүмүүст мэргэжлийн үнэмлэх олгох, ажилчдыг мэргэжлийн баримжаа олгох богино хугацааны сургалтад монголчуудыг илүүтэй хамруулах талаар Монгол Улсын Засгийн газрын тэргүүний тавьсан хүсэлтэд БНСУ-ын Ерөнхий сайд хариулт өгөхдөө “Энэ чиглэлээр нааштай шийдвэрүүд гарч өнгөрсөн оны сүүлчээс Солонгост гэрээгээр хөдөлмөр эрхэлж буй хүмүүст мэргэжлийн үнэмлэх олгож эхэлсэн төдийгүй гэрээгээр ажиллаж байгаа бүх хүнд мэргэжлийн үнэмлэх олгохоор холбогдох албаны хүмүүстээ үүрэг өгөөд байгаа” гэсэн байна.

Түүнчлэн БНСУ-ын Засгийн газрын тэтгэлгээр суралцах суралцагчдын тоог нэмэгдүүлэх, эрчим хүч, геологи, боловсруулах үйлдвэрлэл, анагаах ухаан,  инженер, газар тариалан зэрэг нарийн мэргэжлээр түлхүү сургах Монголын Ерөнхий сайдын хүсэлтийг мөн Солонгосын тал нааштай хүлээж авсан нь айлчлалын нэг чухал үр дүн байлаа гэж албаны хүмүүс дүгнэлээ. Манай хоёр орон дипломат харилцаа тогтоосон эхний жилүүдэд жилд 2 сая гаруй ам.доллар байсан хоёр улсын худалдааны эргэлт өдгөө 230 сая ам.долларт хүрч, 85 дахин өссөн байна. Энэ бол хоёр улсын харилцаа шинэ шатанд гарах нөхцөл бүрдсэний жишээ гэдгийг талууд тэмдэглээд шат ахиулах чиглэлээр ажиллахыг хоёр улсын Гадаад харилцааны яамдад үүрэг болгожээ.

Монгол Улс нь БНСУ-ын Засгийн газрын  буцалтгүй тусламжийг авах тэргүүлэх ач холбогдолтой улс, Зүүн Азийн цаг уурын түншлэлийн хөтөлбөрийн стратегийн гол түнш орон гэж Солонгосын тал үзэж буй бөгөөд 2011-2013 онд олгох буцалтгүй тусламжийнхаа хэмжээг 20,5 сая ам.долларт хүргэсэн байна. Мөн хөнгөлөлттэй зээлийг Монгол Улсын хөгжлийн тодорхой шаардлагатай салбаруудад зориулахаар гэрээ хэлцлүүд хийгдсэн байна. Улаанбаатар хотод Үндэсний оношлогооны төв байгуулахаар шийдвэрлэж, уг төслийг 45,1 сая гаруй ам.долларын хүрээнд хэрэгжүүлэхээр болсон бөгөөд энэхүү оношлогооны төв нь манай хоёр орны хамтран хэрэгжүүлж буй төслүүдийн үлгэр жишээ нь байх болно гэдгийг Ерөнхий сайд С.Батболд хэлсэн байна. 

Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг яаралтай шийдвэрлэх, хотын хорт утааг арилгах, хүн амын эрүүл мэндийг хамгаалахын тулд “Эко-Улаанбаатар” гэсэн зорилт төслийг хэрэгжүүлэхээр тохиролцсон.  Утаагүй түлш үйлдвэрлэх, утаагүй түлш үйлдвэрлэх явцад гарах хийг ашиглаж цахилгаан станц байгуулах, цаашид хэрэглээний хий үйлдвэрлэх, хийгээ шингэрүүлж түлш боловсруулах үйлдвэрүүдийг үе шаттайгаар барьж байгуулахаар тохиролцож харилцан ойлголцлын санамж бичиг байгууллаа.

Айлчлалыг амжилттай болоход түлхэц өгсөн үйл явдалд мөн Улаанбаатар хотын Яармаг орчмын газар нутагт Цэвэр усны хангамжийн шинэ эх үүсвэрийг бий болгох, Барилга, тээвэр, логистикийн салбарт хамтран ажиллах тухай, Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ болон Анагаахын шинжлэх ухааны салбарт хамтран ажиллах тухай, Хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл олгох тогтолцооны дагуу БНСУ-д ажилчид илгээх тухай,  Монгол Улсад мэдээлэл, холбооны өндөр технологийн инновацийн кластер байгуулах чиглэлээр хамтран ажиллах тухай, “Монголын төмөр зам” ТӨХК, БНСУ-ын Төмөр замын консорциум хооронд хамтран ажиллах тухай Харилцан ойлголцлын санамж бичгийг тус тус байгуулж, холбогдох салбарын хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхээр тохирсон зэрэг орж байна

Уул уурхайн салбар улс орны хөгжлийг түргэтгэх томоохон боломж хэдий ч хөдөө аж ахуйн салбар, түүний дотор уламжлалт мал аж ахуйг тогтвортой хөгжүүлж, шинэ шатанд гаргах нь уул уурхайгаас дутахааргүй урт хугацааны ач холбогдолтой. Иймээс “Монгол мал үндэсний хөтөлбөр-хөдөөгийн хөгжил” сэдэвт улсын зөвлөгөөнийг  Монгол Улсын Ерөнхий сайдын ивээл дор Төрийн ордонд зохион байгуулж байна. Монгол улсынхаа үндэсний соёл, ёс заншил, өв уламжлалын үнэт баялгийг эрхэмлэн шүтэж, их ачааг нуруундаа үүрч яваа малчин түмнээ дээдэлж, ахуй амьдрал, ашиг орлогыг нь тогтвортой нэмэгдүүлэх, мал сүргээ хамгаалах, чанарыг нь сайжруулах бодлогыг хэрэгжүүлэх нь Засгийн газрын үндсэн зорилт гэдгийг Ерөнхий сайд С.Батболд малчид, төлөөлөгчдөд хандаж хэлсэн үгийнхээ эхэнд онцоллоо.

Өнгөрсөн жил Монгол Улсынхаа зүүн бүсийн 3 аймгаас бусад аймагт ажиллаж орон нутгийн иргэд, малчдын санал санаачилгыг биелүүлэх, тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө гарган хэрэгжүүлж байна. Төлөвлөгөөний хэрэгжилтийн явцыг саяхан Засгийн газрын хуралдаанаараа авч хэлэлцсэн бөгөөд хийхээр төлөвлөсөн 99 заалт бүхий ажлын 70 нь хэрэгжиж, санхүүжилт нь 2011 оны төсөвт тусгагдан ямар нэгэн байдлаар шийдлээ олсон. 23 заалтыг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байгаа бөгөөд хэрэгжээгүй 6 заалтыг хэрэгжүүлэхэд анхаарч ажиллах, ажил хэрэг болгох нь Засгийн газрын үүрэг гэдгийг ч Ерөнхий сайд хэлэв.     

Хэдийгээр Засгийн газар шат дамжлагыг багасган, төсөв хэмнэж, орон тоо цөөлөх бодлого баримталж байгаа ч мал аж ахуйн салбараа эрчимжүүлэх, малчдын амьдралыг дээшлүүлэхэд онцгой анхаарч  бүх суманд “Мал эмнэлэг, үржлийн тасаг” байгуулсан. Энэ дагуу улсын хэмжээгээр 658 мэргэжилтний ажлын байр бий болсны зэрэгцээ Засгийн газраас урьд өмнө байгаагүй их хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийж байна. Тухайлбал анх удаа аймаг бүрт дунджаар 800.0 сая, таван бүсийн хөгжилд дэмжлэг болгож 24.0 сая, сумдад үйлдвэрлэл хөгжүүлэх сан бий болгоход 24 тэрбум төгрөгийг төсөвт шинээр тусгасан. “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд 2010 онд 5.3 тэрбум төгрөг зарцуулсан бол энэ онд 51.0 орчим тэрбум төгрөгийн санхүүжилт хийх юм.   

“Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого”-ын хүрээнд нийт малчдын 70-аас доошгүй хувийг эрүүл мэндийн даатгалд, 50-иас доошгүй хувийг нийгмийн даатгалд хамруулахаар заасны дагуу холбогдох арга хэмжээг авч байна. “Малчин-хоршоолол-үйлдвэрлэл” гэсэн эргэлт бий болгож, малчдын хамтын зохион байгуулалтын хэлбэрүүдийг дэмжиж, үйл ажиллагааны онцлогт нийцсэн үйлдвэрлэл, бизнесийг хөгжүүлэх, амжилттай ажиллаж байгаа загвар хоршоодыг төрөөс дэмжиж урамшуулал олгох, техник, тоног төхөөрөмжөөр хангах цогц бодлого хэрэгжүүлэх юм.    Тариаланчдад урамшуулал олгож байгаатай адил мах, махан бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрт нийлүүлсэн малчид, эрүүл чанартай түүхий эд, бүтээгдэхүүнд тодорхой урамшуулал олгодог тогтолцоонд ойрын үед шилжихээр ажиллаж байна гэдгээ Засгийн газрын тэргүүн хэллээ. 

2009-2010 онд ихэнх нутгийг хамарсан байгалийн гамшиг, зудад 10,3 сая малаа зүй бусаар хорогдуулж томоохон гарз хохирол амссан. Үүнд дүгнэлт хийж өнгөрсөн жил Засгийн газраас тодорхой төлөвлөгөө, зорилт дэвшүүлэн ажиллаж малчид, баг, сум, аймгийн түвшинд өвөлжилтийн бэлтгэлээ сайтар хангасан. Ингэснээр өмнөх оны зуднаас дутахааргүй цастай байсан энэ онд аймаг, орон нутаг өөрсдийн нөөц бололцоогоор өвлийг давж чадсан нь хаа хаанаа нөөц бололцоондоо тулгуурлан хүч хөдөлмөрөө дайчлан ажиллаж чадвал үр дүнд хүрдэгийн бодит жишээ болсон гэдгийг  тэмдэглэлээ. 

Малчдыг хөгжүүлэх, чадавхижуулах, амьдралын түвшинг дээшлүүлэх нь “Монгол мал” хөтөлбөрийн эцсийн зорилго. Хөтөлбөрийн хэрэгжилт эхний жилүүдэд ямар үр дүнд хүрч, малчид, хөдөөгийн ард иргэдийн амьдралд яаж ахиц дэвшил гарсан гэдгээс дараа дараагийн жилүүдэд хийх ажил тодорхой болно. Хэрэгжилт эхнээсээ удаашралтай, ажлын явц, үр дүн хангалтгүй байвал дараагийн зорилтоо  хэрэгжүүлэхэд хүндрэл бэрхшээл учирна гэдгийг тэрээр зөвлөгөөнд оролцогсдод анхааруулав.

Мөн “Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого”, “Монгол мал үндэсний хөтөлбөр”-ийг малчид, ард иргэдэд ойлгуулан сурталчлах 3 сарын бүтээлч аян өрнүүлэхийг үүрэг болголоо. Энэ дагуу төр, захиргааны бүх шатны байгууллага, удирдах ажилтан, мэргэжилтнүүд төрөөс малчдын талаар авч хэрэгжүүлж байгаа бодлого, хөтөлбөрүүдийг нарийвчлан судлаж, 160 гаруй мянган малчин өрхөд хүргэх юм.  Дээрх баримт  бичгүүдийн талаар малчид, иргэдийн ойлголт тааруу, зарим нь буруу, зөрүү мэдээлэлтэй байгаа нь Ерөнхий сайдыг орон нутагт ажиллах үеэр анзаарагдсан байна.

Баримт бичиг, хөтөлбөрүүдийг зөвхөн салбарын яам хэрэгжүүлэх ёстой гэж явцууралгүй бүх яам, агентлаг, байгууллага бодлого, ажлаа уялдуулж ажиллах ёстой. Засгийн газраас эрх ашгаараа нэгдсэн хоршоод, малчдын бүлгүүдтэй ажиллах нь илүү үр дүнтэй гэж үзэж байгаа. Тиймээс ийм  бүтэц бий болгож, салбарынхаа мэргэжлийн холбоодтой хамтран ажиллахыг малчдадаа хандаж хүсэв. 

Мах, сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, гурил, будаа, төмс, хүнсний ногоо зэрэг эх орныхоо хөрсөнд бий болсон экологийн цэвэр, эрүүл хүнсээр иргэдээ хангахын тулд мал аж ахуйн салбарыг эрчимжүүлэхэд хаа хаанаа идэвх, санаачлагатай байж, хамтран ажиллах нь чухал. Цаашид төрөөс шаардлагатай хөрөнгө оруулалтыг үргэлжлүүлэх бөгөөд үр өгөөжийг сайжруулах нь  дунд, доод шатанд ажиллаж байгаа хүмүүсийн мэдлэг, хичээл зүтгэлээс шууд хамаарна гэдгийг Ерөнхий сайд С.Батболд зориуд тэмдэглэлээ.

Сум, орон нутаг бэлчээрийн болон эрчимжсэн мал аж ахуй эрхлэх бүс нутаг, хадлан, тариалан, отрын нутгийг тогтоон, байгалийн үзэсгэлэнт, түүх дурсгалын газрын байршил, хил, хязгаарыг тодорхой болгож, нэрсийн жагсаалтыг нэгтгэн, багийн Нийтийн Хурал, Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаараа баталгаажуулж, сурталчилан ойлгуулах, хамгаалах, дотоод, гадаадын төсөл, хөтөлбөрт хамруулан сайжруулахыг  зөвлөмж болгов.

Мөн малчдын бүлэг, хоршоо, нөхөрлөл бий болгоход бүх талын дэмжлэг үзүүлэх, баг, хороо, сум, дүүрэгт мал аж ахуйн түүхий эдийн бүтээгдэхүүнд суурилсан жижиг, дунд болон боловсруулах үйлдвэрлэл хөгжүүлэхэд түлхүү анхаарч ажиллахыг зөвлөгөөнд оролцогсдод анхааруулав. Хариуцлагагүй уул уурхай, байгальтай зүй бусаар харьцах, малын хэт бөөгнөрөл, төвлөрлөөс үүдэн нийт газар нутгийн 70 гаруй хувь нь ямар нэгэн хэмжээгээр цөлжиж, олон арван гол горхи, нуур цөөрөм ширгэсэн нь байгаль орчноо хамгаалах бодлого, чиглэл алдагдсаны баримт, бидэнд өгч байгаа томоохон дохио.

Иймээс “Монгол мал” хөтөлбөрт  тусгагдсан уур амьсгалын өөрчлөлт, хөгжлийн чиг хандлага, эдийн засгийн эрэлт хэрэгцээнд тулгуурлан бэлчээрийн мал аж ахуйг зонхилон, эрчимжсэн мал аж ахуйг тодорхой бүс нутагт хязгаарлагдмал хүрээнд эрхлэн, бэлчээрээ зохистой ашиглах, эзэмшүүлэх, сайжруулах, хамгаалах, талхлагдсан бэлчээрийг нөхөн сэргээх зорилтыг биелүүлэх хүмүүс нь малчид, иргэд, бүх шатны байгууллагын удирдлага, ажилтнууд гэж Ерөнхий сайд хэллээ.

УИХ-ын эрхэм гишүүд ээ,

Зөвлөгөөнд оролцож байгаа нийт зочид төлөөлөгчид, малчид аа,

Хахир өвлийн хатуу сорилтыг хичээнгүй хөдөлмөр, зүтгэлээрээ даван туулж, урин хавартай сэтгэл тэнүүн золгосон Та бүгдийнхээ амар мэндийг айлтгаж, сайн сайхны ерөөл дэвшүүлье. Эх оронд минь уул уурхайн стратегийн орд газрыг дагасан их бүтээн байгуулалт өрнөж, үсрэнгүй хөгжил дэвшлийн тухай ярьж буй үед Та бид уулзаж байна. Тиймээс Засгийн газар энэ оныг “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил” болгон зарлаж, ажилгүйдэл, ядуурлыг бууруулах, уул уурхайн салбараас олох орлогыг ард иргэддээ тэгш шударга хүртээх, зөв зарцуулах талаар бодлого боловсруулан хэрэгжүүлж байна.

Өөрөөр хэлбэл уул уурхайн салбар улс орны хөгжлийг түргэтгэх томоохон боломжийг бидэнд олголоо. Гэхдээ хөдөө аж ахуйн салбар түүний дотор уламжлалт мал аж ахуйгаа тогтвортой хөгжүүлж шинэ шатанд гаргах нь уул уурхайгаас дутахааргүй урт хугацааны ач холбогдолтой гэж үзэж байна. Ийм учраас “Монгол мал үндэсний хөтөлбөр-хөдөөгийн хөгжил” сэдэвт улсын зөвлөгөөнд ач холбогдол өгч Ерөнхий сайдын ивээл дор зохион байгуулж байгаа билээ. Энэ зөвлөгөөнийг баруун, зүүн, хангайн бүсэд үргэлжлүүлэн зохион байгуулна.  

“Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого”, “Монгол мал” хөтөлбөрийн хүрээнд Засгийн газраас хөдөө аж ахуйн салбарт явуулж буй бодлогыг хэрэгжүүлэхэд төв, орон нутгийн төр, захиргааны болон мэргэжлийн байгууллагууд, иргэд, малчдын идэвхтэй оролцоо, хамтын ажиллагааг нэгтгэж, бүтээлч хөдөлмөр, санаачилга, оновчтой шийдлийг хэлэлцэж, гарах үр дүнг сайжруулах талаар бүсийн зөвлөгөөнүүдээр өргөн хүрээнд санал солилцоно.

Монгол улсынхаа үндэсний соёл, ёс заншил, өв уламжлалын үнэт баялгийг эрхэмлэн шүтэж, их ачааг нуруундаа үүрч яваа малчин түмнээ дээдэлж, ахуй амьдрал, ашиг орлогыг нь тогтвортой нэмэгдүүлэх, мал сүргээ хамгаалах, чанарыг нь сайжруулах үндсэн зорилт бүхий бодлогыг хэрэгжүүлэх нь манай Засгийн газрын анхаарлын төвд байсаар ирлээ. Тиймээс миний бие өнгөрсөн жил Монгол Улсынхаа зүүн бүсийн 3 аймгаас бусад аймагт ажиллаж орон нутгийн иргэд, малчдын санал санаачилгыг биелүүлэх, тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө гарган хэрэгжүүлж байна.

Төлөвлөгөөний хэрэгжилтийн явцыг саяхан Засгийн газрын хуралдаанаараа авч хэлэлцлээ. Орон нутагт хийхээр заасан 99 заалт бүхий ажлын 70 нь хэрэгжиж байгаа бөгөөд тэдгээрийн санхүүжилт нь 2011 оны төсөвт тусгагдан ямар нэгэн байдлаар шийдлээ олсон. 23 заалтыг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байгаа бол 6 заалт нь хэрэгжээгүй гэсэн дүгнэлт гарлаа. Эдгээр заалтыг хэрэгжүүлэх талаар цаашид анхаарч ажиллах, ажил хэрэг болгох нь Засгийн газрын үүрэг гэж бодож байна.  

Малчдын боловсрол, мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх, тусгай мэргэжил эзэмшүүлэх, малчдад үзүүлэх эрүүл мэнд, нийгмийн тусламж, үйлчилгээг сайжруулах замаар амьдралын дадал, заншилд өөрчлөлт оруулах чиглэл баримтлаж байна. “Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого”-ын хүрээнд нийт малчдын 70-аас доошгүй хувийг эрүүл мэндийн даатгалд, 50-иас доошгүй хувийг нийгмийн даатгалд хамруулахаар заасан. Эдгээр зорилтыг хэрэгжүүлэх, малчдыг нийгмийн даатгалд хамруулах эрх зүйн орчинг бүрдүүлэхээр хувиараа хөдөлмөр эрхлэлтийн тэтгэврийн даатгал, төлбөрийн тухай тусгайлсан хуулийн төслийг Засгийн газар боловсруулсан. Үүний зэрэгцээ УИХ малчин өрхийг орлогын албан татвараас чөлөөлсөн зэрэг нь дээрх зорилтыг хэрэгжүүлэх нөхцлийг хангах үндэс боллоо.

Мал аж ахуйн салбарт “Малчин-хоршоолол-үйлдвэрлэл” гэсэн шинэ эргэлт бий болгож орон нутагт малчдын хамтын зохион байгуулалтын хэлбэрүүдийг дэмжих замаар тэдгээрийн үйл ажиллагааны онцлогт нийцсэн үйлдвэрлэл, бизнесийг хөгжүүлэх, сум бүрт амжилттай ажиллаж байгаа загвар хоршоодыг төрөөс дэмжиж урамшуулал олгох, техник, тоног төхөөрөмжөөр хангах цогц бодлогыг хэрэгжүүлнэ. Тариаланчдын ургуулсан улаан буудайд нь урамшуулал  өгч байгаатай адил үйлдвэрт нийлүүлэх, эрүүл чанартай түүхий эд, бүтээгдэхүүнд тодорхой урамшуулал олгодог тогтолцоонд ойрын үед шилжих болно гэдгээ би мэдэгдсэн. Энэ талаар та бүхнийг ч гэсэн байр сууриа илэрхийлээсэй гэж хүсч байна.

Дэлхийн болон ихэнх бүс нутагт хүнсний хомсдол нүүрлэх болсон энэ цаг үед монголчууд бид мах, сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, гурил, будаа, төмс, хүнсний ногоо зэрэг эх орныхоо хөрсөнд бий болсон экологийн цэвэр, эрүүл хүнсээр гачигдах учиргүйг хаа хаанаа анхаарч ажиллах ёстой. Өвөг дээдсээс үлдээсэн өргөн уудам, үржил шимт газар, арвин баялаг мал сүргээсээ иргэн бүрийнхээ хэрэгцээг бүрэн дүүрэн хангах нөхцөл бололцоо бий. Түүгээр ч барахгүй дэлхийн зарим улс орны хүнсний бүтээгдэхүүний хомсдлыг багасгахад тодорхой хувь нэмэр оруулж экологийн цэвэр, чанартай тодорхой хэмжээний бүтээгдэхүүнийг экспортлох боломж ч бий.

Иймээс бэлчээрийн мал аж ахуй эрхлэх уламжлалт арга ажиллагааг улам боловсронгуй болгон, нийгмийн болон олон улсын эрэлт хэрэгцээ, чиг хандлагатай уялдуулан мал аж ахуйн салбарынүйл ажиллагааг оновчтой болгон эрчимжүүлэх шаардлага тулгамдаад байна. Энэ зорилгоор “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрийг батлан хэрэгжүүлж байна. Уг хөтөлбөрийн эцсийн зорилго нь малчин хүнийг хөгжүүлэх, чадавхижуулах, амьдралын түвшинг нь дээшлүүлэхэд л чиглэгдэх учиртай.

“Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх анхан шатны нэгжийг бүх суманд байгуулан ажиллуулж эхэлсэн. Хэдийгээр Засгийн газрын түвшинд төр, захиргааны шат дамжлагыг багасгах, төсөв хэмнэх, орон тоог цөөлөх бодлого баримталж байгаа ч мал аж ахуйн салбарыг эрчимжүүлэх, малчдынхаа ахуй амьдралыг дээшлүүлэх бодлогын ач холбогдлыг онцгойлон анхаарч бүх сумын Засаг даргын Тамгын газарт гурван хүний орон тоотой  “Мал эмнэлэг, үржлийн тасаг” байгуулсан юм. Улсын хэмжээнд 329 суманд шинээр658 мэргэжилтний ажлын байр бий боллоо. Түүнчлэн мал аж ахуйн салбараа сэргээх, бэхжүүлэх, эрчимжүүлэх зорилгоор Засгийн газраас урьд өмнө  байгаагүй ихээхэн хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийж байна.

Засгийн газар хөдөө аж ахуйн салбараа дэмжих зорилгоор энэ оны төсөвт шинэчлэлийн олон асуудлыг тусгалаа. Тухайлбал анх удаа аймаг бүрт орон нутгийн хөрөнгө оруулалтын эх үүсвэр болгон дунджаар 800.0 сая, 5 бүсийн хөгжилд дэмжлэг үзүүлэхээр 24.0 сая, сумдад үйлдвэрлэл хөгжүүлэх сан бий болгоход 24 тэрбум төгрөгийг тус тус улсын төсөвт шинээр суулган өгч байна. “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хүрээнд улсын төсвөөс 2010 онд 5.3 тэрбум төгрөг зарцуулсан бол энэ онд 51.0 орчим тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг тусгасан. 

Үүний зэрэгцээ сум орон нутгийн хөгжлийг дэмжих талаар ч Засгийн газар тодорхой арга хэмжээ авч байна. Тухайлбал, улсын тэргүүний загвар сумыг бүс бүрээс шалгаруулж 100.0 сая төгрөгөөр шагнаж урамшууллаа. Энэ жил төвийн бүсийн сумдаас Сэлэнгэ аймгийн Мандал сум загвар сумаар шалгарсныг та бүхэн мэдэж байгаа байх. Тиймээс Мандал сумынхаа төлөөлөгчдөд баяр хүргэе. Мөн Та бүхнийг төвийн бүсийнхээ загвар сумын үйл ажиллагаа, бүтээлч ажлуудтай танилцаж, туршлага судлахыг хүсч байна. Төрийн зүгээс шаардлагатай хөрөнгө оруулалтын арга хэмжээг энэ мэтчилэн цаашид үргэлжлүүлэн авч хэрэгжүүлнэ. Гагцхүү түүний үр өгөөжийг сайжруулах явдал нь дунд болон доод шатанд ажиллаж байгаа Та бүгдийн мэдлэг оюун, хичээл зүтгэлээс шууд хамаарах болно гэдгийг зориуд тэмдэглэн хэлье.

Эрхэм төлөөлөгчид өө,

“Монгол мал” хөтөлбөрт дэвшүүлсэн зорилт, үйл ажиллагааг амьдралд хэрэгжүүлэх ажлыг орон нутагт зохион байгуулж, улс орны болон аймаг, сумын хөгжилд хувь нэмрээ оруулах хариуцлагатай бөгөөд нэр хүндтэй үүрэг Та бүхэнд оногдож байна. Энэ үүргийг биелүүлэхэд Та бүгдийн ажил, амьдралын арга, туршлага, эрдэм мэдлэг, тэвчээр хатуужил, сэтгэл зүтгэл, идэвх санаачилга, уян хатан бодлогоос олон зүйл хамаарна.

Уг хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх бодлого эхний жилүүдэд ямар үр дүнд хүрч, малчид, хөдөөгийн ард иргэдийн амьдралд яаж ахиц дэвшил гарч чадсан бэ гэдгээс дараа дараагийн жилүүдэд хийх ажил, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ улам тодорхой болно.  Харин хөтөлбөрийн зорилт, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх ажил эхний жилүүдэд удаашралтай, ажлын явц, үр дүн хангалтгүй байх аваас дараа дараагийн үе шатны бодлогын зорилтыг хэрэгжүүлэхэд улам их хүндрэл бэрхшээл бий болно. “Зөв эхлэл сайн үр дүнг авчирдаг” гэж манай ард түмэн ярьдаг нь ажлыг эхнээс нь алдаа, мадаггүй хий гэсэн гүн агуулгатай нэг ёсны анхааруулга, сануулга гэдгийг та бүхэн анхаарч ажиллах хэрэгтэй.

“Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил”-ийн хүрээнд яам агентлаг, аймаг, орон нутгийн удирдлага ажлын байр бий болгох, ажилгүйдлийг багасгах чиглэлээр тодорхой арга хэмжээ авч эхлүүллээ. Малчид, малчдын бүлэг, хоршоод руу хандсан олон ажлыг  энэ жилийн хүрээнд хэрэгжүүлэх үүрэг, даалгаврыг Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яаманд даалгасан. “Монгол мал” хөтөлбөрийн хүрээнд зарцуулагдах хөрөнгө оруулалт, санхүүжилтийг ч энэ чиглэлд зарцуулах тал дээр сонголтоо оновчтой хийж баг, хороо, сум, дүүргийн түвшинд мал аж ахуйн түүхий эдийн бүтээгдэхүүнд суурилсан жижиг, дунд болон боловсруулах үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, хоршоо, хамтын хөдөлмөрийг түлхүү тавихад анхаарлаа хандуулж ажиллахыг бас анхааруулж хэлье.

“Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого”, “Монгол мал” хөтөлбөрийг зөвхөн Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамны хийх ажил мэтээр явцуурч болохгүй. Тиймээс төрийн бүх яам, агентлаг, байгууллага эдгээр хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд бодлого үйл ажиллагаагаа уялдуулж хамтран ажиллахыг үүрэг болгож байна. Яамдын ажлын уялдаа холбоо хангалтгүй байгаагаас эдгээр бодлого, хөтөлбөрийн үр дүн төдийлөн сайн гарахгүй байгаад дүгнэлт хийх хэрэгтэй.   

Өнөөдөр иргэд, иргэний нийгмийн байгууллагууд төрөөс хариуцлагатай байхыг шаардаж байна. Өөрөөр хэлбэл төр, засгийн төлөөлөл болсон Та бүгдийг хариуцлагатай байхыг ард түмэн маань хүсч байна. Иймээс ажлын хариуцлагыг нэмэгдүүлж үйл ажиллагааны гүйцэтгэлийн явцад тавих хяналтыг сайжруулан ам ажил, үг үйлдлийн нийлбэрийг хангаж ажиллах учиртай. Мөн малчдын эрх ашгаа хамгаалах иргэний нийгмийн бүтцийг бий болгох, бэхжүүлэх талаар санаачилгатай ажиллах ёстой. Засгийн газрын зүгээс эрх ашгаараа нэгдсэн хоршоод, малчдын бүлгүүдтэй ажиллах нь илүү үр дүнтэй гэж үзэж байна. Энэ бодлогын хүрээнд Ноос ноолуурын холбоо, Арьс шир үйлдвэрлэгчдийн холбоо, Махны холбооны төлөөллийг хүлээн авч уулзан тулгамдсан асуудлуудыг нь шийдвэрлэхээр Засгийн газар ажиллаж байна. Энэ мэт үр дүнтэй бүтэц бий болгохын зэрэгцээ өөрсдийн салбарын мэргэжлийн холбоодтой хамтран ажиллахыг хүсч байна.

Сүүлийн жилүүдэд дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлттэй холбогдож манай оронд тохиолдох байгаль, цаг уурын гамшигт үзэгдлийн давтамж ойртож, учрах хор хохирол нь нэмэгдэх хандлагатай болсныг хэн хэнгүй сайн мэдэж байгаа. Тодруулбал 2009-2010 онд ихэнх нутгийг хамарсан байгалийн гамшиг, зудад бид нийт малыхаа 23,4 хувь буюу 10,3 сая малаа зүй бусаар хорогдуулж томоохон гарз хохирол амссан.Үүнд  дүгнэлт хийж өнгөрсөн жил Засгийн газраас тодорхой төлөвлөгөө, зорилт дэвшүүлэн ажилласны үр дүнд малчид, баг, сум, аймгийн түвшинд өвөлжилтийн бэлтгэлээ сайтар хангасан. Ингэснээр өмнөх оны зуднаас дутахааргүй цастай байсан энэ онд аймаг, орон нутаг өөрсдийн нөөц бололцоогоор өвлийг давж чадлаа. Та бид хаана хаанаа нөөц бололцоондоо тулгуурлан хүч хөдөлмөрөө дайчлан ажиллаж чадвал үр дүнд хүрдгийн бодит жишээг энэ жил харууллаа.

Бэлчээрийн доройтол, байгалийн нөөцийн хомсдлын асуудал сүүлийн үед бидний анхаарлын төвд байх боллоо. Хариуцлагагүй уул уурхай, байгальтай зүй бусаар харьцах, малын хэт бөөгнөрөл, төвлөрлөөс улбаалан байгалийн унаган төрх ихээр алдагдаж байна. Эрдэмтдийн судлан тогтоосноор манай улсын нийт газар нутгийн 70 гаруй хувь нь ямар нэгэн хэмжээгээр цөлжиж, олон арван гол горхи, нуур цөөрөм ширгэжээ. Энэ бол байгаль орчныг хамгаалах бодлого, чиглэл алдагдсаны баримт, та бидэнд өгч байгаа томоохон дохио мөн.

Ийм учраас “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрт уур амьсгалын өөрчлөлт, нийгмийн хөгжлийн чиг хандлага, эдийн засгийн эрэлт хэрэгцээнд тулгуурлан бэлчээрийн мал аж ахуйг зонхилон, эрчимжсэн мал аж ахуйг тодорхой бүс нутагт хязгаарлагдмал хүрээнд эрхлэн, бэлчээрийг зохистой ашиглах, эзэмшүүлэх, сайжруулах, хамгаалах, талхлагдсан бэлчээрийг нөхөн сэргээхтэй холбогдсон тодорхой зорилт, үйл ажиллагаа тусгагдсан. Энэ үйл ажиллагааг анхан шатанд хэрэгжүүлэгч гол хүмүүс нь та бүхэн билээ.

Тиймээс сум, орон нутгийнхаа хэмжээнд бэлчээрийн болон эрчимжсэн мал аж ахуй эрхлэх бүс нутаг, хадлан, тариалан, отрын бүс нутгийг тогтоохоос гадна, байгалийн үзэсгэлэнт, түүх дурсгалын газрын байршил, хил, хязгаарыг тодорхой болгож, нэрсийн жагсаалтыг нэгтгэн цэгцэлж, багийн Нийтийн Хурал, Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал зэрэг эрх бүхий байгууллагаар баталгаажуулж шат шатандаа сурталчилж ойлгуулах, хамгаалах, дотоод, гадаадын төсөл, хөтөлбөрт хамруулан сайжруулах арга хэмжээг хэрэгжүүлэхийг зөвлөмж болгож байна.

Мал аж ахуйг эрчимжүүлэн хөгжүүлж бүтээмжийг нь нэмэгдүүлэхэд илүү анхаарч, хүн, хүч, хөрөнгө, санхүүгийнхээ нөөцийг чиглүүлж, малчдаа дэмжиж, тэднийг ашиг сонирхол, үйл ажиллагааны чиглэлээрээ нэгдэж, хамтын аж ахуйн хэлбэрийг бий болгоход нь бүх талын дэмжлэг үзүүлж ажиллах шаардлагатай. Эцэст нь хэлэхэд “Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого”, “Монгол мал үндэсний хөтөлбөр”-ийг малчид, ард иргэдэд ойлгуулан сурталчлах ажил онцгой чухал шаардлагатай байна. Эдгээр бодлогын баримт бичгийн агуулга, ач холбогдлын талаар иргэд, малчид дутуу ойлголттой байгааг би орон нутагт ажиллах үеэрээ анзаарсан.

Түүгээр ч барахгүй бодлого, хөтөлбөрийн талаар буруу, зөрүү мэдээлэлтэй байсныг хэлэхэд илүүдэхгүй байхаа. Иймээс энэ зөвлөгөөнд оролцож буй төр, захиргааны удирдах ажилтан, мэргэжилтэн ажилтан та бүхэн төрөөс малчдын талаар явуулж буй бодлогуудыг нарийвчлан судлаж, алхам тутамдаа сурталчилан ойлгуулж, 160 гаруй мянган малчин өрхөд хүргэх чиглэлээр өнөөдрөөс эхлэн 3 сарын бүтээлч аян зохион байгуулахыг үүрэг болгож байна. Эрдэнэт мал сүргээ эрүүлжүүлэн, үүлдэр, угсааг нь сайжруулж, түүхий эд, ашиг шимийг боловсруулан эх орондоо эцсийн бүтээгдэхүүн болгон үйлдвэрлэж дэлхийн зах зээлд гаргах эрхэм зорилго нь бидний хамтын ажиллагааны үр шим байх болно. 

Зөвлөгөөний үйл ажиллагаанд амжилт хүсье.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

2011.03.28.       Төрийн ордон

Монгол Улс, БНСУ-ын хооронд  дипломат харилцаа тогтоосны 20 жилийн ойн хүрээнд зохион байгуулж буй Солонгос дахь Монголын жилийн нээлтэд зориулсан Монголын сор болсон уран бүтээлчдийн  тоглолт гуравдугаар сарын 25-нд Солонгосын Үндэсний театрт боллоо. “Хөх тэнгэрийн орон” хэмээх Монголын урлагийн мастеруудын оролцсон хүндэтгэлийн тоглолтыг хоёр  улсын  Ерөнхий сайд  сайд  нар, танхимын зарим гишүүд гэр бүлийн хамт хүрэлцэн ирж сонирхсон нь эртний түүх, соёлын өргөн харилцаатай хоёр улсын найрамдалт хамтын ажиллагаанд ихээхэн ач холбогдол өглөө гэж тус театрт  цугласан монгол солонгос  иргэд ярьж байлаа.

Хүндэтгэлийн  тоглолтод Монгол Улсын Морин хуурын чуулга, Улсын дуурь бүжгийн эрдмийн театр, Үндэсний дуу, бүжгийн эрдмийн чуулга, Цэргийн дуу бүжгийн эрдмийн чуулга, Драмын улсын эрдмийн  театрын уран бүтээлчдээс гадна рок  поп болон циркийн урлагийн нэр хүнд бүхий уран бүтээлчид оролцож, уран бүтээлийн дээжээсээ  сонордууллаа. Тоглолтод тус улсад амьдарч буй монголчуудаас гадна Сөүл  хотын иргэд хүрэлцэн ирсэн байлаа. ЮНЕСКО-гийн Дэлхийн соёлын өвд бүртгүүлсэн морин  хуур,  хөөмий, уртын дууныхаа гайхамшгийг уран бүтээлчид маань толилуулсан төдийгүй сонгодог болон орчин үеийн урлаг манай улсад хэрхэн хөгжиж байгааг болон монгол бүжгийн гайхамшгийг бүрэн дүүрэн харууллаа гэж тоглолт үзсэн үзэгчид сэтгэл хангалуун байлаа.

Монгол үндэсний урлаг болон урлагийн бүхий л төрөл жанрыг хамруулж чадсан “Хөх тэнгэрийн  орон” тоглолтыг сонирхсоноор Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын БНСУ-д хийсэн айлчлал өндөрлөлөө. Монгол Улс, БНСУ-ын харилцаа Сайн хөршийн,  найрамдал, хамтын ажиллагааны Түншлэлийн зарчимд тулгуурлан улс төр, худалдаа, эдийн засаг, соёл боловсрол,  хүмүүнлэгийн салбарт болон бүс нутаг, олон улсын тавцанд өргөжин хөгжсөн харилцаагаа цаашид шинэ шатанд гарган хөгжүүлэх зорилтоо  тодорхойлсон Монгол Улсын Ерөнхий сайд Сүхбаатарын Батболдын БНСУ-д хийсэн албан ёсны айлчлал амжилттай боллоо гэж талууд үзэж байна

Ард иргэдийг өвдсөн хойно нь гадаадад эмчлүүлэх биш угтуулаад эмчилдэг байхыг чухалчлах зорилт тавьсан Монгол Улсын Засгийн газрын тэргүүн С.Батболд БНСУ-д хийж буй албан ёсны айлчлалынхаа үеэр тус улсын жижиг дунд үйлдвэрийн тэр тусмаа биотехнологи, эмийн үйлдвэрлэлтээр улсдаа тэргүүлж байгаа Инчон хотын “Селлтрион” эмийн үйлдвэртэй мөн танилцлаа. Тус компани нь Азийн бүс нутагт дэлхийн түвшний биоэм зүйн зорилгоор  2002 онд байгуулагдсан ч энэ богино  хугацаанд хөрөнгө оруулалт хийгдэж, хамт олноо бүрдүүлж, техник тоног төхөөрөмжөөр хангагдсан  биоэм зүйн бүтээгдэхүүн зохион бүтээх, үйлдвэрлэх суурь технологи бүхий компани болон өргөжиж чаджээ.

Тус компани нь бүтээгдэхүүнээ АНУ, Европ зэрэг дэлхийн томоохон зах зээлд борлуулах сүлжээг бий болгосон төдийгүй олон  үндэсний хийгээд гадаадын  эмийн болон био технологийн компаниудтай стратегийн түншлэлийн холбоог энэ богино хугацаанд сайжруулж чадсан байна. Монгол Солонгос  хоёр улс эрүүл мэндийн салбарт хамтын ажиллагаагаа хөгжүүлэх хүрээнд туршлага солилцоход бэлэн байгаагаа тус  компанийн удирдлагууд энэ  үеэр илэрхийлж байлаа. Тус компанийн үйлдвэртэй танилцах үеэрээ Монгол Улсын Ерөнхий сайд, Тендерийн тухай хуулинд өөрчлөлт оруулж, энэ мэт дэлхийд брэнд болсон үйлдвэрүүдтэй гэрээ хийж, чанар сайтай эмийн бүтээгдэхүүнийг дотоодын зах зээлд шууд авдаг болох асуудлыг судалж, Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлэхийг  Эрүүл мэндийн сайд С.Ламбаад үүрэг болголоо.

Манай улс дотоодын эмийн хэрэглээнийхээ 80 гаруй хувийг гаднаас авдаг,  ингэхдээ   ард иргэдийнхээ физиологид тохирсон эмийн чанарын шаардлага сайн хангахуйц эмийн бүтээгдэхүүн оруулж ирж чадахгүй байгаа талаар салбарын сайд ярьж байлаа. Тэрбээр мөн монгол  солонгос хүмүүс бие физиологи талаараа тун адилхан байдаг нь шинжлэх ухааанаар  нотлогдсон, тиймээс  манай улс Солонгосоос эм, эмийн бүтээгдэхүүн авдаг болох нь зүйтэй хэмээн үзэж буйгаа хэллээ. Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын БНСУ-д хийсэн албан ёсны айлчлалын үеэр талууд эрүүл мэнд, анагаах ухааны салбарт хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэн хөгжүүлэх шаардлагатай гэдэгт санал нэгдэж, үүнтэй холбогдуулан харилцан сонирхсон асуудлаар хамтран ажиллах гэрээ байгуулсан билээ.

Энэ хүрээнд тус улсын эрүүл мэндийн  шинжлэх ухааны ололтыг манай улсад нэвтрүүлэх болон Солонгосын Засгийн газрын хөнгөлөлттэй зээлээр Монгол Улсад Үндэсний оношлогооны төв барих асуудал хөндөгдсөн бөгөөд ийм  төвийг Хоёрдугаар эмнэлгийн хашаанд барихаар болоод байгаа талаар Засгийн газрын гишүүн, Эрүүл мэндийн сайд С.Ламбаа хэвлэл мэдээллийнхэнд танилцууллаа. Ингэснээр бүх төрлийн оношлогоог  эх орондоо хийх боломж бүрдэж гадаад руу чиглэсэн мөнгөний их урсгал дотооддоо шингэх  төдийгүй ард иргэдийн амьдрал ахуйд ч ихээхэн тустай хэмээн үзэж буй юм