Blog

– Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын 2012 оны Эдийн засгийн чуулга уулзалтад хэлсэн үг –

Монголын эдийн засгийн чуулга уулзалтын хүндэт оролцогчид оо,

Эрхэм зочид төлөөлөгчид өө,

Хатагтай, ноёд оо,

Та бүхэндээ хаврын тэргүүн сарын өлзий билэгтэй энэ өдрийн мэндийг хүргэж, улс орныхоо хөгжлийн төлөө үзэл бодол байр сууриа илэрхийлэхээр хуран цугларсанд Засгийн газрын тэргүүний хувьд талархал илэрхийлье. Өнөөдөр хаврын урь орж, ирж яваа цагийн шинж дохио тодорч, эдийн засгийн хөгжилд ханш нээгдэж буй цагт Та бид хуран цугларч, хөгжил дэвшлийн тулгамдсан асуудлыг хэлэлцэхийн зэрэгцээ өнгөрсөн жилийн чуулганаас гарсан зөвлөмж, санал санаачилгын хэрэгжилтийг дүгнэн ярилцах гэж байгаа нь билэгшээлтэй юм.  

Монгол Улсын эдийн засгийн чуулга уулзалт сэдэвт энэхүү хэлэлцүүлэг, санаачилгын арга хэмжээг Та бид хамтдаа 3 дахь жилдээ зохион байгуулах гэж байна. Бид өнгөрсөн жилд Эдийн засгийн чуулга уулзалтаа “ХӨГЖИЛД ХАМТДАА” уриан дор Хөгжлийн бодлого, Хүний хөгжил, Дэд бүтэц, Засаглал зэрэг тулгамдсан асуудлын хүрээнд эрдэмтэн мэргэд, улс төрчид,  бизнес эрхлэгчид, иргэний нийгмийнхэн, гадаадын түншүүдтэйгээ хамтран нээлттэй хэлэлцүүлэг өрнүүлж олон чухал санаачилгыг дэвшүүлж, шийдвэрүүдийг гаргасан. Харин бид өнөөдөрЭдийн засгийн хөгжил: Хүртээмжтэй өсөлт, Нийгмийн бодлого: Тэнцвэртэй өсөлт, Өрсөлдөх чадвар: Инноваци ба Ногоон өсөлтсэдвийн хүрээнд 11 салбар хуралдаан, хоёр тусгай хэлэлцүүлгийг өрнүүлэх гэж байна.

Өнгөрсөн жилийн чуулга уулзалтаар хэлэлцсэн асуудлуудаар зарим нааштай хандлага гарлаа. Төсвийн шинэ хуультай болж, төсвийн төвлөрлийг сааруулж, 20 жилээр хөгжлөө төсөөлж, тооцдог тогтолцоог хэвшүүлэх алхмууд хийгдэж эхэлж байна. Мөн засгийн газар дунд хугацааны тэргүүлэх чиглэлийн хөгжлийн бодлогын төслийг бэлтгэж, хөгжлийн бодлогыг хуулиар баталдаг системтэй болох гэж байна. Засаглалыг сайжруулах хүрээнд иргэний цахим үнэмлэхийг бэлтгэх, хүн амын тооллого, бүртгэлийг сайжруулах, сонгуульд иргэд саналаа цахим технологиор өгдөг тогтолцоонд шилжих бодлогыг баримталж байна.

Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд Vцахилгаан станцын төслийг бэлтгэж, Могойн голын станцын ажлыг эхлүүллээ. Өмнийн говийн бүс нутагт 300 км засмал замыг тавьсан нь дээрх түншлэлийн үр дүн болсон томоохон бүтээн байгуулалтын ажлын нэг юм. Инновацийн хуулийн төслийг Их Хурал хэлэлцээд батлахад бэлэн боллоо. Уул уурхай, ноос, ноолуур, мах, арьс ширний кластерийн үйлвэржилтийн хөгжлийн бодлогыг хэлэлцэж гадаад дотоодын санхүүжилтээр хөдөө орон нутагт мах, сүү, хүнсний олон үйлдвэр байгуулах суурийг тавьсан.  

Ногоон эдийн засгийн хүрээнд 100 мянган айлыг сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрээр хангах ажил дуусах шатандаа орж, шинээр 50 мвт-ын чадалтай орчин үеийн технологи бүхий салхин паркийг энэ жил ашиглалтад оруулна. Хүний хөгжлийн бодлогын хүрээнд мэргэшсэн боловсон хүчнийг бэлтгэхэд ихээхэн анхаарч ирлээ. Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвүүдийн системийг үндсэндээ цоо шинээр сэргээн хөгжүүлж, ур чадвартай олон мянган залуучуудыг бэлтгэж аж амьдралыг нь дээшлүүлэх, хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээг хангах чиглэл рүү явж байна. Үүнээс гадна чуулганаар хэлэлцэгдээд бэлтгэл ажил нь ундарч байгаа бусад олон ажлууд бий. 

Энэ жилийн чуулга уулзалтыг ач холбогдолтой, хариуцлагатай, үр дүнтэй болно гэж зохион байгуулагчдын зүгээс хүсэн хүлээж байгаа билээ. Учир нь Та бид хамтдаа өнгөрсөн хугацаанд эдийн засаг, нийгмийн хөгжилд ихээхэн ахиц дэвшлийг бий болгож чадсан, ирэх жилүүдэд үүнээс илүүг бүтээж, эдийн засгийнхаа өсөлтийг ард түмэндээ хүргэх зорилтоо хэрэгжүүлнэ. Эдийн засгийн чуулга уулзалт нь тодорхой тулгамдсан асуудлаар зөвшилцөж, иргэдийнхээ санал бодолд тулгуурлаж, улс орны хөгжлийг бодлого, төлөвлөгөөтэйгээр хөгжүүлэх, учирч болзошгүй эрсдлийг урьдчилан тооцоолж, түүний сөрөг нөлөөллийг бууруулахад чиглэсэн томоохон арга хэмжээ юм. 

Өнгөрсөн 2 удаагийн чуулга уулзалтын үр дүнд стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын орд газруудаа түшиглэн эдийн засгийн эрчимтэй өсөлт, хөгжлийг бий болгохоор Та бид хамтдаа хичээж, ажиллаж ирснийг энд зориуд тэмдэглэе. Үр дүнд нь 2011 онд манай улсын эдийн засаг 17.3 хувиар өслөө.  Энэ бол дэлхийд нэлээд өндөр өсөлттэйд тооцогдож байна. Цаашид ч үүнээс дутуугүй өндөр өсөх тооцоо, төсөөлөл гарч байна. Тэгвэл Та бид нэг талаас энэхүү эдийн засгийн өсөлтийг бодит хөгжил болгож, түүний үр шимийг Монгол Улсын иргэн бүрт хүргэх, иргэдийн оролцоог тэгш хангах асуудлыг энэ удаагийн чуулга уулзалтаар төвлөрч ярилцах болно.

Эдийн засгийн өсөлтөөс дутахааргүй нэг чухал асуудал бол хөгжлийн хөдөлгүүрийн хүчийг алдагдуулалгүй, найдвартай ажиллах санхүүгийн салбар юм. Тиймээс санхүүгийн салбарыг хэрхэн хөгжүүлэх, санхүүжилтийн эх үүсвэрийг бүрэн хангах аргачлал, манай улсын санхүүгийн салбарын ойрын жилүүдийн хэрэгцээ, шаардлагын талаар дэлгэрэнгүй ярилцах нь зүйтэй. Өнөөдрийн энэхүү хуралдаанаар эрдэмтэн, судлаач, бодлого тодорхойлогчид, салбарын мэргэжилтнүүд, гадаад түншүүд Та бүхэн эдийн засгийн өсөлтийг хангах санхүүгийн салбарын чадавхийг бүрдүүлэх, бэхжүүлэх асуудлаар үнэтэй санал зөвлөмж өгнө гэдэгт итгэж байна.

Санхүүгийн салбарын хүрээнд бидний анхаарлаа хандуулах хэд хэдэн асуудал бий. Их хэмжээний экспортын орлого манай эдийн засагт орж ирэхэд эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх даатгалын салбар ихээхэн үүрэг гүйцэтгэх учиртай. Иргэдэд найдвартай, түргэн шуурхай үйлчилгээг хүргэж байх арилжааны банк, банк бус санхүүгийн байгууллага, хадгаламж зээлийн хоршоод бизнесээ өргөжүүлэхэд туслах зорилготой. Энэ бүх санхүү даатгалын салбарт бодлогын ямар дэмжлэг хэрэгтэй байгааг тогтож ярилцацгаая.

Бид дээрх салбар бүрийн хувьд шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний төрөл бий болгох замаар үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэх боломжийг бүрдүүлэх, тогтолцоог олон улсын жишиг стандартад нийцэх эрх зүйн орчинг бий болгох, төр засгийн зүгээс бодлогын дэмжлэг үзүүлэх арга замыг тодорхойлох шаардлага байна.

Зах зээлийн эдийн засгийн шилжилтийн эхэн үе буюу 1990-ээд онд манай улсын хүн амын бүтцэд хөдөлмөрийн насны хүн ам цөөн буюу дийлэнх нь өсвөр насныхан байсан. Харин өнөөдөр залуу насны бүтэцээс идэрших бүтэц рүү шилжлээ. Өөрөөр хэлбэл, хөдөлмөрийн насны хүн ам 2005-2008 онд жилд дунджаар 22.8 мянгаар нэмэгдэж байсан бол 2010 онд даруй 159 мянгаар нэмэгдсэн. Энэ нь хүн амын өсөлтөөс түрүүлж, хөдөлмөрийн насны хүн амын эрчимтэй өсөлт сүүлийн 50 гаруй жилд хамгийн өндөр түвшинд хүрээд байна гэсэн үг юм.

Эдийн засаг эрчимтэй өсөхийн хэрээр ажлын байр нэмэгдсээр байгаа боловч ажилгүйдэл, ядуурал өндөр хувьтай байсаар байна. Энэ нь манай улсын нийт хүн амд эзлэх хөдөлмөрийн насны хүн ам хамгийн өндөр түвшиндээ хүрээд байгаатай бас холбоотой юм. Гэвч  бид эдийн засгийн өсөлтдөө тулгуурлан ядуурлыг арилгах, ажлын байраар хангах бодлого зорилтоо хэрэгжүүлнэ. Үүний зэрэгцээ хүнийг хөгжүүлэх, эрүүл байлгах, амьдрах аюулгүй орчинг бий болгоход ч онцгойлон анхаарна.

Улс орны хувьд төдийгүй иргэн болгон хуримтлалтай болох нь нэн чухал болж байгаа юм. Түүнийг бий болгодог даатгал, хуримтлалын тогтолцоог боловсронгуй болгож, хүний хөгжилтэй холбоход, гадаадын тэргүүн туршлага хэрэгтэй. Тухайлбал, Сингапур улсад иргэн болгон өөрийн нийгмийн даатгалын дансанд зайлшгүй хуримтлал үүсгэдэг. Энэхүү хуримтлалд зах зээлийн үнээс доогуургүй хүү авч, хэрэгцээтэй үедээ боловсрол, эрүүл мэнд, орон сууц худалдаж авах санхүүжилтийн эх үүсвэрийг бүрдүүлдэг. Энэ тогтолцооны зарим зарчим, ололттой талуудыг манайд нэвтрүүлэх нь иргэдийн өөрсдийн санхүүгийн сахилга батыг дээшлүүлэх, хуримтлалыг үүсгэж, цаашид уул уурхайн орлоготой холбоход чухал гэж үзэж байна. Хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтын сан, тэтгэврийн сангууд, ер нь энэ салбар бүхэлдээ хөгжихөд засаглалыг сайжруулах, ил тод байдал, итгэлийг эрхэмлэн ажиллах хэрэгтэй.

Засаглалын хувьд улс орны хөгжлийн үндсэн нөхцөл нь сайн засаглал мөн. Иймээс чуулганы үеэр засаглалыг үндэсний хэмжээнд сайжруулах, боловсронгүй болгох талаар хэлэлцүүлгийг зохион байгуулах болно. Үүнд засаглалыг сайжруулах, шийдвэр гаргах механизмыг шинжлэх ухаанч, стратегид тулгуурласан, ил тод тунгалаг, авилгаас ангид байлгах нь манай цаашдын хөгжлийн суурь гэж үзэж байна.

Уул уурхайн салбар эрчимтэй хөгжиж экспортын хэмжээ нэмэгдсээр байгаа хэдий ч экспортын бүтээгдэхүүний дийлэнх нь өндөр технологийг шингээсэн бүтээгдэхүүн биш байна. Стратегийн гол бүтээгдэхүүн болох хүнсний зарим бүтээгдэхүүний тодорхой хувийг, газрын тосны дийлэнхийг гадаад улс орноос импортлон улсынхаа хэрэгцээг хангаж буй эрсдэлт байдлаас бид гарахын төлөө ажиллах ёстой. Тиймээс эдийн засгийнхаа аюулгүй байдлыг хангахын тулд нүүрснээс газрын тосны бүтээгдэхүүн гарган авах үйлдвэрийг барьж байгуулахыг нийтээрээ дэмжиж ажил болгоцгооё. Мөн  эрдэс баялгийг байгаль орчинд халгүй, хариуцлагатай уул уурхайн зарчмаар ашиглах, орлогын хувиарлалт удирдлагыг зохистой болгох асуудалд анхаарч, эдийн засгийг олон тулгуурт болгох нь бидний гол зорилт байх болно.

Энэ талаар ч манай Засгийн газар анхааран ажиллаж байна. Байгалийн баялаг, түүхий эдийн нөөцөд суурилан орчин үеийн дэвшилтэт техник, технологийн ололтыг нэвтрүүлсэн дотоодын эрэлт хэрэгцээг хангаж чадах, өрсөлдөх чадвартай бүтээгдэхүүн, үйлдвэрлэл бий болгох, өндөр технологийн аж үйлдвэрийг хөгжүүлэх нь манай тулгамдсан асуудал мөн. Энэ зорилгоор “Өндөр технологийн аж үйлдвэрийг хөгжүүлэх хөтөлбөр”-ийг  Засгийн газар өнгөрсөн онд баталсан.

Эрдэс баялгийн орлогыг хүний хөгжилд зориулах асуудлыг эдийн засаг, нийгмийн салбарын бүхий л хүрээний харилцан уялдаа холбоог нь ойлгож, судалгаа, төлөвлөлт дүн шинжилгээнд тулгуурлан шийдвэрлэх ёстой.  Учир нь одоогоор манай улсын хүн амын бүтцэд залуучууд дийлэнхийг эзэлж байгаа. Харин нэлээд хугацааны дараа ахмадууд дийлэнх хувийг эзлэх магадлал өндөр байгаа учир одооноос тэтгэврийн зөв тогтолцоог бүрдүүлэх шаардлагыг бидэнд бий болгож байна. Энэ мэт урт хугацааны төлөвлөлтийн асуудлыг ч өнөөдрөөс ярьж, суурийг нь зөв тавих учиртай.

Чуулганы эрхэм хүндэт төлөөлөгчид өө,

Та бүхнийг эдийн засгийнхаа чуулга уулзалтад идэвхтэй оролцож, улс орныхоо хөгжлийн төлөө хувь нэмрээ оруулж, үзэл бодлоо илэрхийлж, хөгжлийн хөшүүрэг болсон олон чухал санал, санаачилга гаргана гэдэгт итгэж байна. Эдийн засгийн энэ чуулганаар хэлэлцсэн асуудлууд гарсан санал зөвлөмжийг манай Засгийн газар хэрэгжүүлэхийн төлөө ажиллана. Мөн цаашдын үйл ажиллагаа, бодлого хөтөлбөртөө ч тусган хэрэгжүүлэх талаар чармайлт гарган ажиллах болно. Сайхан монгол орныхоо хөгжлийг эзний ёсоор харж, тодорхойлцгооё. Иргэн бүрийг ирээдүйдээ итгэлтэй амьдардаг болгохын төлөө хичээл зүтгэл гаргаж буй Та бүхнийхээ ажил үйлсэд амжилт хүсье.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

2012.03.05. Төрийн ордон

Засгийн газар бодлого гарган хэрэгжүүлж эхлэхээс илүүтэйгээр  нийгмийн оролцоо буюу эрдэмтэн мэргэд, улс төрчид, бизнес эрхлэгчид, иргэний нийгмийнхэн, гадаадын түншүүдтэй хамтран хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, гарсан шийдвэрийг үйл ажиллагаандаа авч хэрэгжүүлдэг уламжлал тогтоод гуравдах жилтэйгээ золгож байна. Үүний хамгийн тод жишээ нь монголын эдийн засгийн чуулга уулзалт бөгөөд Засгийн газар дэмжигч болон хэрэглэгчийн байр сууринаас  оролцон, тодорхой үр дүн гарч байгааг Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд чуулганы нээлтийн үйл ажиллагаатай холбогдуулан хийсэн хэвлэлийн бага хурал дээр тэмдэглэлээ.

Ардчилал  зах зээл, хөгжил дэвшлийг тодорхойлоход чухал арга хэмжээ болж байгаа  тус чуулга уулзалтын  өнгөрсөн жилийн үр дүнд  Төсвийн шинэ хуультай болж, төсвийн төвлөрлийг сааруулж, 20 жилээр хөгжлөө төсөөлж, тооцдог тогтолцоог хэвшүүлэх алхмууд хийгдэж эхэлж байна. Мөн Засгийн газар дунд хугацааны тэргүүлэх чиглэлийн хөгжлийн бодлогын төслийг бэлтгэж, хөгжлийн бодлогыг хуулиар баталдаг системтэй болох гэж байгаа, засаглалыг сайжруулах хүрээнд  иргэний цахим үнэмлэхийг бэлтгэх, хүн амын тооллого, бүртгэлийг сайжруулах, сонгуульд иргэд саналаа цахим технологиор өгдөг тогтолцоонд шилжих бодлогыг баримталж байна. 

Төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд  5 дугаар цахилгаан станцын төслийг бэлтгэж,  Могой голын станцын ажлыг эхлүүллээ. Өмнийн говийн бүс  нутагт 300 км засмал зам тавьсан нь дээрх түншлэлийн үр дүн болсон томоохон бүтээн байгуулалтын ажлын нэг юм. Инновацийн хуулийн төслийг УИХ хэлэлцээд батлахад бэлэн болсон, уул уурхай, ноос ноолуур, мах,  арьс ширний кластерийн үйлвэржилтийн хөгжлийн бодлогыг хэлэлцэж гадаад  дотоодын  санхүүжилтээр хөдөө орон нутагт мах, сүү, хүнсний олон үйлдвэр байгуулах суурийг тавьжээ. Ногоон эдийн засгийн хүрээнд 100 мянган айлыг сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрээр хангах ажил дуусах шатандаа орж, шинээр 50 мвт-ын чадалтай орчин үеийн технологи бүхий салхин паркийг ашиглалтад оруулна.

Хүний хөгжлийн бодлогын хүрээнд мэргэшсэн боловсон хүчнийг бэлтгэхэд онцгой анхаарч ирлээ. МСҮТ-ийн системийг үндсэндээ цоо шинээр сэргээн хөгжүүлж, ур чадвартай олон мянган залуучуудыг бэлтгэж аж амьдралыг нь дээшлүүлэх, хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээг хангах чиглэл рүү явж байгаа. Жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдийн зүгээс  олон жил төр засагт тавьж ирсэн хүсэлт манай Засгийн газрын үед биеллээ олж, хамгийн сүүлийн жишээ л гэхэд  Зээлийн батлан даалтын хууль батлагдлаа. Энэ мэтчилэн өнгөрсөн жилийн чуулга уулзалтын үр дүнг тоочиход чамгүй амжилт байна гэдгийг Ерөнхий сайд С.Батболд дурьдаад, энэ чуулганаар хэлэлцэгдээд бэлтгэл ажил нь ундарч байгаа олон ажил ч цаана нь бийг онцоллоо.  

Өнгөрсөн хоёр удаагийн чуулга уулзалтын үр дүнд стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын орд газруудаа түшиглэн эдийн засгийн эрчимтэй өсөлт, хөгжлийг бий болгохоор хамтдаа хичээж, үүний үр дүнд 2011 онд манай улсын эдийн засаг 17.3 хувиар өссөн гэдгийг Засгийн газрын тэргүүн тэмдэглээд, цаашид ч үүнэээс дутуугүй өндөр өсөх тооцоо, төсөөлөл гарч байгааг дурьдаж байна. Энэ эдийн засгийн өсөлтийг бодит хөгжил болгож, түүний үр шимийг Монгол улсын иргэн бүрт хүргэх, иргэдийн оролцоог тэгш хангах асуудлыг энэ удаагийн чуулга уулзалтаар төвлөрч ярилцацгаая хэмээн хэвлэлийн бага хурлын үеэр уриаллаа.

Мөн түүнчлэн дарга нар байр сууриа илэрхийлэхээс илүүтэй олны шийдсэн аргыг Засгийн газар чиглэл болгодогоороо энэ чуулга уулзалт ач холбогдолтой гэдгийг ч тэмдэглэв. Энэ удаагийн чуулга уулзалтаар Хүртээмжтэй өсөлт, Тэнцвэртэй өсөлт, Инноваци ба Ногоон өсөлт сэдвийн хүрээнд 11 салбар хуралдаан, хоёр тусгай хэлэлцүүлэг өрнөх ажээ. Өөрөөр хэлбэл эдийн засгийн энэ их өсөлтийг яаж ногоон эдийн засаг болгох вэ, мэдлэгт суурилсан эдийн засаг болгох вэ гэдгийг  ярилцах ажээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Монголын төр нийгмийн түншлэлийн харилцааны илэрхийлэл болсон Монголын эдийн засгийн форум Төрийн ордонд амжилттай үргэлжилж байна. Тус форумын үеэр компани, аж ахуйн нэгж, байгууллагууд үйл ажиллагаагаа сурталчилж буй бөгөөд тэдний заримтай нь  Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд өнөөдөр танилцахдаа Монголын Урлагийн зөвлөлөөс зохион байгуулж байгаа арга хэмжээнд оролцлоо. Урлагийн зөвлөлийнхөн “Монголын хөгжилд хамтдаа” гэсэн нэгэн өвөрмөц зураг тавьжээ. Монголын газрын зураг бүхий тэрхүү бүтээлд тэдний бэлтгэсэн жижиг хайчилбаруудаас сонгож наах учиртай ажээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд инээж буй хоёр хүүхдийн зураг сонгож наалаа. Засгийн газрын тэргүүн энэ зургийг сонгосон тухайгаа “Манай Засгийн газар байгуулагдахдаа Хөгжилд хамтдаа гэсэн уриа гаргасан юм. “Хамтдаа байж хөгжилд хүрнэ” гэсэн залуу зураач Б.Нандин-Эрдэнийг дэмжиж байна. Инээж байгаа хоёр хөөрхөн хүүхдийн зургийг би сонголоо. Энэ хүүхдүүд бол манай хөгжлийн ирээдэй. Монгол Улсын Засгийн газрын бодлогын цөм нь монгол хүний хөгжил. Тиймээс ч  2012 оныг өрхийн хөгжлийг дэмжих жилээр зарласан. Олонх иргэдээ дундаж амьдралтай болгохыг бид зорьж ажиллаж байна. Тиймээс ч хөгжилд хамтдаа гэсэн энэ уриаг талархан дэмжиж байгаа юм” гэж тайлбарлалаа.     

Ерөнхий сайдын дараагаар Сангийн дэд сайд Ч.Ганхуяг болон төрийн хошой шагналт, хөгжмийн зохиолч Н.Жанцанноров нарын олон хүн хайлчилбар зургаас сонгож хамтдаа байж хөгжилд хүрнэ гэсэн бүтээлийг дэмжиж оролцлоо. Монголын Урлагийн зөвлөлийнхөн төрөл бүрийн 300 гаруй хайчилбар зураг бэлтгэсэн бөгөөд хүмүүсийн сонгож наасан Монголын газрын зургаас Монголын өнөөдөр ба ирээдүйн өнгө харагдана хэмээн үзэж байгаа юм байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээллээ.   

Та бүхэндээ хаврын тэргүүн сарын өлзий билэгтэй энэ өдрийн мэндийг хүргэж, улс орныхоо хөгжлийн төлөө үзэл бодол байр сууриа илэрхийлэхээр хуран цугларсанд Засгийн газрын тэргүүний хувьд талархал илэрхийлье. Өнөөдөр хаврын урь орж, ирж яваа цагийн шинж дохио тодорч, эдийн засгийн хөгжилд ханш нээгдэж буй цагт Та бид хуран цугларч, хөгжил дэвшлийн тулгамдсан асуудлыг хэлэлцэхийн зэрэгцээ өнгөрсөн жилийн чуулганаас гарсан зөвлөмж, санал санаачилгын хэрэгжилтийг дүгнэн ярилцах гэж байгаа нь билэгшээлтэй юм.  

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Дархан-Уул аймагт ажиллаж байна. Тэрээр тус аймгийн Хонгор сумын малчин Х.Басангийн хот айлд зочилж хаваржилт, мал төллөлтийн байдалтай танилцлаа. Увс нутгийн уугуул энэ айл Хонгор суманд ирж мал маллаад 20 гаруй жил болж байгаа бөгөөд энэ хугацаанд Мянгат малчин, Аймгийн аварга малчин зэрэг алдрыг хүртжээ. Хонь голдуу 1200 гаруй малтай. Х.Басангийн хүүхдүүд ч аавыгаа залгамжлан мал маллаж байна.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Цагаан сарын шинийн зургааны Дашнямтай өдөр буюу хоёрдугаар сарын 28-ны мягмар гаригийг Засгийн газрын зарим гишүүдийнхээ хамт Дархан-Уул аймагт ажиллаж өнгөрүүллээ. Монгол орныхоо 21 аймгаар очиж иргэдтэйгээ уулзсан Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд Дархан-Уул аймагт гуравдахиа очиж ард иргэдийн ажил амьдрал, бүтээн байгуулалт, өгсөн үүрэг даалгаврынхаа хэрэгжилттэй танилцаж буй нь энэ юм. Ийн очихдоо тус аймагт спорт цогцолбор барьж байгуулах амлалт өгсөн нь өнөөдөр ажил хэрэг болоод явж байгаа юм. Уг барилгын ажлын шавыг өнгөрсөн онд тавьсан бөгөөд энэ жилийн төсвийн хөрөнгө оруулалтад хөрөнгийн эх үүсвэрийг нь бүрэн суулгаад байгаа юм.

Мөн Орхон сумын иргэдээс тавьж байсан хатуу хучилттай замын асуудлыг ч энэ онд бүрэн шийдвэрлэхээр төсөвт тусгасан. Энэчлэн Засгийн газрын тэргүүний хөдөө орон нутагт ажилласан томилолтын мөрөөр тус аймагт хийгдэж буй томоохон ажлууд байна. Засгийн газрын тэргүүн энэ удаагийн томилолтын үеэрээ Дархан хот бол үйлдвэрлэлийн хөгжлийн загвар хот болох ёстой гэдгийг зарлалаа. Дархан хот бол үйлдвэрийн хот. Бас залуусын хот.  Тиймээс ч тус аймгийн түүхэн туршлага, бүтээлч үйл ажиллагаа, өнөөдөр, маргаашийн боломж зэргийг нь харгалзан үйлдвэр технологийн парк байгуулах ажлыг шуурхайлж, ажил хэрэг болгох ёстой гэж Ерөнхий сайд С.Батболд хэллээ. Аймгийн удирдлагууд болоод холбогдох албан тушаалтнуудыг энэ асуудлыг боловсруулж ойрын үед Засгийн газрын хуралд оруулж хэлэлцүүлэхийг үүрэг болгоод ажлын хэсэн байгуулан энэ асуудлыг Засгийн газар анхаарлын төвдөө байлгах болно гэж онцоллоо.  

Мөн энэ 2012 онд багтааж спорт цогцолбор болон замын асуудлыг чанартай барьж, хугацаанд нь бүрэн ашиглалтад оруулахыг Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Засаг дарга болон холбогдох албан тушаалтнуудад үүрэг өглөө. Иргэдийн уулзалтын эхэнд Ерөнхий сайд С.Батболд улс орны хөгжлийн ололт амжилтаас дурдаад эдгээрээс гадна амьдрал дээр шийдэх ёстой, шийдлээ хүлээж байгаа асуудлууд чамгүй олон байгааг тэмдэглэв. Шүүмжлэл их ярьдаг, харин яаж шийдэхээ тодорхой ярьдаггүй. Тиймээс манай Засгийн газар тооцоо судалгаан дээр шийдлийг зөв хийхийг зорьж ажиллаж байна. Эдийн засгийн  өсөлтийг иргэддээ тэгш хүртээх, төрийн зөв зохицуулалт хийх нь бидний зорилго. Эрүүл мэнд, боловсрол, тэтгэвэр тэтгэмж, орон сууц зэрэг чиглэлээр нийгмийн баялгийг тэгш хүртээхийг зорьж байгаа гэлээ. 

Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих ажлыг системтэй явуулах, нийгмийн халамжийг тодорхой зорилтод хэсэг рүү хандуулахад анхаарч ажиллаж байна гэж Засгийн газрын тэргүүн онцлоод хүн өөрөө хичээж ажиллавал, хэн хичээл зүтгэл гаргаж ажиллаж байна түүнийг дэмждэг урамшуулдаг тогтолцоог хэвшүүлэх учиртай. Энэ бодлогыг Засгийн газар анхаарч ажиллаж байгаа гэлээ. Өнгөрсөн 2011 оныг Засгийн газраас хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жилээр зарлаж 72 000 ажлын байр шинээр бий болгосон. Ажилгүй гэсэн сүүдэрт байсан хүмүүс ажилд орохоор шинээр бүртгүүлж эхэлсэн нь энэ жилийн нэг том ололт. Энэ нь ажилгүйдлээс гарах шийдлээ зөв олж харж тооцсоны нэг үр дүн. Жижиг дунд үйлдвэрийн зээлд хамрагдаж хөл дээрээ баттай зогссон “Алтан тос” үйлдвэрийн үйл ажиллагааг харахад ийм боломж их байна. Төрийн дэмжлэг эзэндээ очиж, хариуцлагатай ажилласны үр дүн харагдаж байна гэж Ерөнхий сайд ярьж байлаа.

Засгийн газрын үйл ажиллагаанд дарханчууд ам сайтай байгаагаа илэрхийлээд цаашид илүү сайн ажиллахыг хүслээ. Зарим нь ч санал бодлоо хэлж байлаа. Дархан хотын иргэдийн нэлээд сонирхож байсан асуудал бол 100 000 айлын орон сууц хөтөлбөр байлаа.  Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд энэ талаар мэдээлэл өгөхдөө:

Цагаан сарын өмнөх Засгийн газрын хуралдаанаар 100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөрийн хүрээнд орон сууцны зээлийн хүүг 6 хүртэл хувиар бууруулахаар шийдвэрлэсэн. Энэ хөтөлбөрийн хүрээнд Дархан-Уул аймагт 3200 орчим айлын орон сууц барихаар төлөвлөөд ажиллаж байгаа. Ганц Улаанбаатар гэлтгүй Дархан хот маань ч утааны хүндрэлтэй нүүр тулаад байгаа. Утааг бууруулах зорилгоор бүрэн шаталттай 4500 зуухыг энэ жил иргэдэд олгоно. Гэхдээ энэ бол утаатай тэмцэх шийдэл биш. Харин орон сууцжуулах ажил хамгийн чухал байгааг Ерөнхий сайд хэллээ. Үр дүн нь эзнээ олсон, бодитой ажил хэрэг болгоход орон нутгийн удирдлагуудыг анхаарч ажиллахыг хүслээ. 

Хонгор сумын өнөр бүлийн эзэн мянгат малчин Х.Басангийнд зочиллоо

Увс аймгийн уугуул, Дархан-Уул аймгийн суугуул мянгат малчин, Дархан- Уул аймгийн аварга малчин Хиривийн Басангийнх суугуул нутагтаа ирээд 20 орчим жил болж байгаа ажээ. Тэдний гурван хүүхэд мөн аав ээжийгээ залгамжлан мал маллаж буй бөгөөд бүгд туслах малчинтай тов хийсэн айл болцгоожээ. Анх буюу 1996 онд нутгаасаа ах дүү зургуулаа гарсан бөгөөд тус аймгийн Хонгор суманд ирээд мал маллажээ. 20 орчим жилийн хугацаанд тэднийх 28 өрх айл буюу 128 ам бүлтэй нэгэн өнөр бүл болжээ. Энэхүү өнөр айлын толгойлогч Х.Басан гуайнд Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд зочилж Баясгалан хэмээх усан луу жилийн сар шинийн халуун яриа өрнүүллээ. 

Эх малын жилбэ сайн, энэ хавар өмнөх жилийнхээс илүү олон төл хүлээж авах боломж байгаа нь Ерөнхий сайд Басан гуай хоёрын ярианд дурьдагдаж байлаа. 2011 онд манай улс 13,1 сая мал хүлээж авсан бол энэ жил 15 саяыг хүлээж авах боломж байгаа юм байна. Үүнд хувь нэмрээ оруулах болно гэдгээ Басан гуай амлаад тэнгэр хангай сүүлийн хоёр, гурван жил ивээж цаг агаар ээлтэй сайхан байна хэмээн бэлгэшээж байлаа. Мөн гуравдугаар сарын 12-ноос шинэ төлөө хүлээж авна гэдгээ хэлж байв. Өвс тэжээлийн үйлдвэрт тракторчин байгаад мэргэжлээ сольж мал дагасан Басан гуай мал маллаад хангалуун сайхан амьдарч болох юм байна гэсэн үлгэр дууриалыг үзүүлж байна гэж Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд гэрийн эзэн болоод эзэгтэйд хэлж байлаа.    

Засгийн газрын тэргүүн энэ үеэр Засгийн газраас малчдаа дэмжин хэрэгжүүлж байгаа “Монгол мал” хөтөлбөр, “Таван-Эрдэнэ” арга хэмжээний талаар танилцууллаа. Тэрээр эдгээр хөтөлбөрийн хүрээнд үнэ төлбөргүй малаа эрүүлжүүлэх, вакцинжуулах, ээмэгжүүлэх ажлыг улс орон даяар эхлүүлээд байгааг онцоллоо. Мөн малчин өрх бүр үйлдвэрлэгч, ажил олгогч юм. Энэ ч утгаараа малчдад мэргэжлийн үнэмлэх олгох асуудлыг шийдвэрлэхээр зэхэж байгааг дуулгалаа. Ийн мянгат малчин Х.Басантай халуун яриа өрнүүлсний дараа Ерөнхий сайд, Монгол Ардын намын дарга С.Батболд Дархан-Уул аймгийн МАН-ын хорооны 50 жилийн ойн баярын хуралд оролцлоо. Мөн тус аймаг дахь “Алтан тос” ургамлын үйлдвэрийн ажилтай танилцсан юм.

“Алтан тос” шиг үйлдвэрүүдийг Засгийн газар дэмжинэ гэлээ

Жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдийн улсын анхдугаар  нэгдсэн зөвлөлгөөн саяхан Төрийн ордонд болсон. Энэ үеэр Монголд үйлдвэрлэв-2012” үзэсгэлэн худалдааг “Мишээл экспо” төвд зохион байгуулж нээлтийн арга хэмжээнд нь Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд оролцсон билээ. Тус үзэсгэлэнгээс Гран-При шагнал хүртсэн “Алтан тос” ургамлын үйлдвэрийн ажилтай Ерөнхий сайд танилцахаа шагнал гардуулах үеэрээ амласан билээ.  “Алтан тос” ургамлын үйлдвэрийн хамт олон өөрсдийгөө Монгол Улсад анхдагч хэмээн тодорхойлж байна. Үйлдвэр нь европ стандартын сүүлийн үеийн тоног төхөөрөмжөөр тоноглогдсон, өдөрт 100 тн буюу жилд 33 мянган тн тос үйлдвэрлэх хүчин чадалтай хэмээн “Монгол Алтан тос” ХХК-ийн захирал ярилаа. Монгол Улсын Ерөнхий сайд

С.Батболд Дархан-Уул аймагт ажиллах үеэрээ амласан ёсоороо тус үйлдвэрт очлоо.

Засгийн газрын тэргүүн тус үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн хэрхэн бий болж байгаатай бүрэн танилцсаны дараагаар дагалдан яваа хүмүүийнхээ хамтаар дээжээс нь амталж үзлээ. Ингээд хэлэхдээ “Бидний хэлж заншсанаар 9-ийн тос. Монголчууд бидний гол хэрэглээний нэг. Монголдоо үйлдвэрлэж байгааг харахад таатай байна. Гаднаас тээвэрлэж оруулж ирэхгүй тиймээс цаг хугацаа алдахгүй, чанар сайн, үнэ ханшийн хувьд зах зээлийн үнээс 200 орчим төгрөгөөр хямд гэж байна. Энэ нь эдийн засгийн болоод хүнсний аюулгүй байдал талаасаа ач холбогдолтой юм. Мөн 100 гаруй ажлын байр бий болгосон байна” гэж тус үйлдвэрийн хамт олныг сайшаалаа.

Байгалийн цэвэр бүтээгдэхүүнээр олон түмний хэрэгцээтэй хүнс үйлдвэрлэж байгаа ийм үйлдвэрүүдийгЗасгийн газар дэмжиж ажиллах болно гэдгээ илэрхийлээд дотоодын хэрэгцээгээ бүрэн хангаад цаашид ургамлын тос экспортлох том зорилт тавьж ажиллаарай гэв. Мөн түүхий эдээ Монголдоо бэлтгэх боломж эрэлхийлэх, энэ чиглэлд ахиц гаргаж ажиллахыг Ерөнхий сайд хүслээ. Мөн жижиг, дунд ийм үйлдвэрүүдийг татварын бодлогын хүрээнд хэрхэн дэмжиж болох, татвараас чөлөөлөх, хөнгөлөх зэрэг асуудалд нь анхаарч ажиллахыг тус аймгаас УИХ-д сонгогдон ажиллаж байгаа Ж.Сүхбаатар, Д.Хаянхярваа нарт зөвлөлөө. Тус үйлдвэр нь ямар ч хаягдалгүй ажилладаг, өөрөөр хэлбэл, хаягдлаар нь “Тана” үйлдвэрийнхэн барааны саван үйлдвэрлэдэг байна.

Монгол Улсын Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй Жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих бодлогын хүрээнд Жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих сангийн дэмжлэгтэйгээр өнгөрсөн 2011 онд улсын хэмжээнд 90 орчим  үйлдвэр ашиглалтад орсон бөгөөд эдгээрийн нэг нь “Алтан тос” үйлдвэр юм байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээллээ.