Blog

Улсын Их Хурлын дарга,

Улсын Их Хурлын гишүүд ээ,

Та бүхний энэ өдрийн амгаланг айлтгая.

“Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн хүрээнд хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөний жилийн тайлан, мэдээллийн танилцуулгыг Улсын Их Хурлын Тамгын газарт хүргүүлсэн тул товч мэдээлэл хийе. Манай улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 70 орчим хувийг 40 мянга орчим хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгж үйлдвэрлэж, тэдгээрт 800 мянга гаруй хүн ажиллаж байна. Тиймээс улс орны эдийн засгийн ачааг үүрч яваа бизнес эрхлэгчдийнхээ ажиллах орчинг сайжруулах, өрсөлдөх чадвартай болгох, эдийн засгийн өсөлтийг нэмэгдүүлэх, ард иргэдийн амьжиргааг сайжруулах, төрийн байгууллагын хүнд суртлыг халах, шат дамжлагыг багасгах, хууль эрх зүйн орчноо сайжруулах зэргээр бизнесийн орчноо шинэтгэхийг зорьж ирлээ.

Дэлхийн эдийн засгийн форумаас гаргадаг “Дэлхий дахины өрсөлдөх чадварын индекс”, Дэлхийн банкны “Бизнес эрхлэх нь” тайланд манай орон дэд бүтэц, макро эдийн засгийн тогтвортой байдал, санхүүгийн зах зээл, бизнесийн боловсронгуй байдал, бизнес эрхлүүлэх, тусгай зөвшөөрөл, лиценз, зээл авах, гэрээний хэрэгжилт, компанийг татан буулгах зэрэг үзүүлэлтээр доогуурт бичигдэж байна. Засгийн газар дээрх үзүүлэлтийг сайжруулах зорилгоор 2011 оныг “Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил” болгон зарлаж, жилийн ажлын төлөвлөгөөнд яам, агентлаг, Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхим, Монголын Ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбоо зэрэг байгууллагын саналуудыг өргөн хүрээнд тусган хэрэгжүүлсэн. “Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн төлөвлөгөөнд нийт 131 зорилт, арга хэмжээг оруулсаны 105 арга хэмжээ нь бизнес эрхлэх орчинг сайжруулахад чиглэгдсэн.

Уг жилийн ажлыг зохион байгуулах, хяналт тавих үүрэг бүхий хувийн хэвшлийн болон мэргэжлийн холбоод, төрийн бус байгууллагын төлөөллийн бүрэлдэхүүнтэй Зөвлөл байгуулан Монгол Улсын Ерөнхий сайд ахлан, улирал тутам хуралдаж, шинэтгэлийн жилийн үйл ажиллагааны биелэлтийн явц, үр дүнд хяналт тавьж ажиллалаа. “Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн төлөвлөгөөний биелэлтийг гаргаж үзвэл 100 хувиар биелсэн арга хэмжээ43, 90хувийн биелэлттэй арга хэмжээ 30, 70 хувийн биелэлттэй арга хэмжээ 19,50 хувийн биелэлттэй арга хэмжээ 14, 30 хувийн биелэлттэй арга хэмжээ 11, 10 хувийн биелэлттэй арга хэмжээ 14 байна. Үүний дотор бизнесийн орчны шинэтгэлийн төлөвлөгөөний дагуу боловсруулж Улсын Их Хурлаар батлуулсан багц хууль, төрийн бодлого, хөтөлбөр 10, Засгийн газраас Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлээд байгаа хуулийн төсөл 13 орж байна.

“Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн хүрээнд хууль эрх зүйн асуудлыг шинэчлэх, өөрчлөхөд ихээхэн анхаарч ажиллалаа. Тухайлбал, Төрийн хяналт, шалгалтын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Нотариатын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл, Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл, Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл, Цахим гарын үсгийн тухай хуулийн төсөл, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах, эрх, эрх чөлөөний тухай хуулийн төсөл, Хөгжлийн банкны тухай хуулийн төслийг Засгийн газар боловсруулан, Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлж, зарим нь батлагдсан. Нилээд нь одоо хэлэлцэгдэхээр хүлээгдэж буйг та бүхэн мэдэж байгаа. 

Мөн Зээлийн батлан даалтын сангийн тухай хуулийн төсөл, Үнэт цаасны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл, Компанийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Арбитрын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Төрийн бус байгууллагын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл, Татварын ерөнхий хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг бизнесийн орчныг шинэчлэхтэй холбогдуулан боловсруулж байна. Бизнес эрхлэхтэй холбоотой хууль тогтоомж, бодлогын орчныг боловсронгуй болгох чиглэлээр Хууль зүй, дотоод хэргийн яам болон бусад яам, агентлагтай хамтран 81 хуулийн зөрчил, давхардал, хийдлийг арилгах, тэдгээрийн уялдаа холбоог сайжруулахаар ажиллаж байна.

Бизнест үзүүлэх төрийн үйлчилгээний тогтолцоо, оролцоог оновчтой болгох зорилгоор Аж ахуйн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл, түүнийг олгохтой холбогдсон харилцааг зохицуулж байгаа хууль тогтоомж, эрх зүйн бусад актыг хянаж нийт 101 зөвшөөрлийг хүчингүй болгуулахаар, 10 зөвшөөрлийг гэрээний үндсэн дээр мэргэжлийн холбоод, төрийн бус байгууллагаар гүйцэтгүүлэхээр шилжүүлэх санал боловсруулж, Засгийн газрын хурлаар хэлэлцүүлэн шийдвэрлээд байна. Хүчингүй болгох зөвшөөрлүүдийн 65-ыг нь Засгийн газрын тогтоолоор, 36-г нь холбогдох 21 хуульд өөрчлөлт оруулах замаар шийдвэрлэсэн.

Хүчингүй болгох, төрийн бус байгууллагад шилжүүлэн гүйцэтгүүлэх  тусгай зөвшөөрлүүд нь Засгийн газар, яам, агентлагаас олгож байгаа нийт 337 зөвшөөрлийн 33.0 хувь буюу гуравны нэг нь болж байгаа юм. Ингэснээр Засгийн газар “Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн хүрээнд аж ахуйн үйл ажиллагаа эрхлэгчдэд хүндрэл учруулж байсан, шаардлагагүй зөвшөөрөл, түүнтэй холбоотой эрх зүйн актуудыг хүчингүй болгох арга хэмжээг үр дүнтэй хэрэгжүүлж чадлаа.

Барилга барих зөвшөөрөл, баталгаажуулалтыг гүйцэтгэх албан тушаалтан болон хугацааг тодорхой тогтоох зорилгоор “Барилга барих зөвшөөрөл, баталгаажуулалтад гарын үсэг зурах албан тушаалтны жагсаалт”-ыг Засгийн газрын 2010 оны 325 дугаар тогтоолоор батлан хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна. Үүний үр дүнд барилга барих зөвшөөрөл, баталгаажуулалтад нийт 118 албан тушаалтан гарын үсэг зурдаг байсныг 58 болгосноор гарын үсэг зурах албан тушаалтны тоо 60 хүнээр цөөрч, энэ ажилд дунджаар 480 хоног зарцуулдаг байсныг 168 хоног болгон 3 дахин бууруулав. Засгийн газрын тогтоол гарсантай холбогдон аймаг, нийслэлээс гаргасан шийдвэрүүдэд ч өөрчлөлт оруулах чиглэл өгсөн.

“Хувийн хэвшлийн хөгжлийг дэмжих үндэсний стратеги”, “Компанийн засаглалын хөгжүүлэх үндэсний хөтөлбөр” зэрэг бизнесийн байгууллагын хөгжил, засаглалыг сайжруулах чиглэлээр явуулах бодлого, зорилтыг багтаасан баримт бичгийг боловсруулан 2011 оны эхний улиралд Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлэн баталлаа. “Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн хүрээнд төрийн үйлчилгээг хөнгөвчлөх, татвар, хураамжийг багасгах талаар ч тодорхой бодлого боловсруулж хэрэгжүүллээ. Өнгөрсөн жил иргэний шинэчилсэн бүртгэл явуулж, бүртгэлийн баримт бичгүүдийг онлайн хэлбэрт шилжүүлэх, үйлчилгээний шат дамжлагыг цөөрүүллээ.

Бүртгэлтэй холбоотой 128 нэр төрлийн үйлчилгээнд хураамж авч байсныг 57 болгон багасгасан. Мөн үйлчилгээний хөлс, хураамжийн тоог 2 дахин багасгаж, барьцааны, түрээсийн гэрээ цуцлах, бүртгэл хаах, гэрчилгээ хүчингүй болгох зэрэг үйлчилгээг хураамжгүй болголоо. Гааль, мэргэжлийн хяналт, иргэн, хуулийн этгээдийн болон эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн үйлчилгээнд “Нэг цэг”, “Нэг цонх”, “Бизнес ширээ”-ний үйлчилгээ, 21 аймаг, нийслэл, дүүргийн Татварын газар, хэлтэст татварын цахим тайлангийн үйлчилгээг тус тус нэвтрүүллээ.

“Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн хүрээнд гадаадад ажиллаж, амьдарч байгаа монголчуудыг тэргүүлэх салбаруудад ажиллуулах, хөгжилтэй орнуудад өндөр боловсрол эзэмшсэн хүмүүсийн хувь нэмрийг улс орны хөгжилд татан оруулах зорилго бүхий “Зөгийн үүр” хөтөлбөрийг батлан хэрэгжүүлж эхлүүллээ. Мөн гадаад худалдааг хөнгөвчлөх зорилгоор хилийн “Боомтуудын ерөнхий төлөвлөгөө, концессын зүйлийн жагсаалт”-ыг баталж, концессын хуулийн дагуу хөгжүүлэхээр ажиллаж байна.

“Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн ажлын чухал хэсэг нь бизнесийн орчны макро эдийн засгийн таатай орчныг бүрдүүлэх явдал байлаа. Энэ хүрээнд стратегийн ач холбогдол бүхий зарим ашигт малтмалын ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах, үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх асуудал багтсан. Эдгээр асуудлаар Улсын Их Хурлын гишүүдийн асуулгад хариулах, Ерөнхий сайд болон холбогдох сайдын Улсын Их Хуралд хийсэн мэдээлэлд тодорхой тусгагдсан болно.

Засгийн газар, яам, агентлаг, аймаг, нийслэл нь үйлдвэрлэгчдийн төлөөлөл болох Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхим, мэргэжлийн холбоод, ажил олгогч эздийн төлөөлөл болох Монголын Ажил олгогч, эздийн нэгдсэн холбоо, ажилчны эрх ашгийг хамгаалах байгууллагын төлөөлөл болох Монголын үйлдвэрчний байгууллага, бизнес эрхлэгчидтэй хамтран ажиллаж, зөвшилцсөн нь ажлын үр дүнд эерэг нөлөө үзүүлж байна. Шийдвэр боловсруулах түвшинд тэдний оролцоог нэмэгдүүлсэн нь нэг талаас амьдралд нийцсэн бодлого болж, нөгөө талаас энэ хамтын ажиллагаа нь хууль тогтоомж, шийдвэрийн төсөл боловсруулах зорилгоор нэгдсэн ойлголтод хүрэхэд ихээхэн хугацаа шаардсан.

 “Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийнхүрээнд авч хэрэгжүүлж байгаа шинэчлэлийн ажлууд эхнээсээ үр дүнгээ өгч байна. Өнгөрсөн 2010 оны байдлаар манай улсын аж үйлдвэрийн нийт бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл өмнөх оноос 10 хувиар, боловсруулах аж үйлдвэрийн салбар 11.4 хувиар өслөө. Боловсруулах аж үйлдвэрийн салбар дотор хүнсний аж үйлдвэрлэл 24 хувиар, хувцас үйлдвэрлэл 17 хувиар, модон эдлэлийн үйлдвэрлэл 35.6 хувиар, төмрийн үйлдвэрлэл 29.6 хувиар, эрдэс бодисоор хийсэн эдлэлийн үйлдвэрлэл 54.0 хувиар нэмэгдлээ. Аж үйлдвэрийн салбарт зөвхөн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн тоон үзүүлэлт нэмэгдээд зогсоогүй хөдөлмөрийн бүтээмж 5.5 хувиар, тус салбарт ажиллагсадын тоо өмнөх оныхоос 1.7 мянган хүнээр өссөн нь чанарын чухал үзүүлэлт юм.

Бизнесийн орчин сайжирч, улсын бүртгэлийн үйл ажиллагааг хөнгөвчилж байгаагийн үр дүнд шинээр бүртгэгдэж буй аж ахуйн нэгжийн тоо өсөн нэмэгдэж байна. Тухайлбал, 2009 онд шинээр бүртгэгдсэн аж ахуйн нэгжийн тоо 379-өөр нэмэгдсэн бол 2010 онд 4044 аж ахуйн нэгж шинээр бүртгэгддлээ. Ингэснээр улсын хэмжээнд бүртгэгдсэн аж ахуйн нэгжийн тоо 40.9 мянгад хүрээд байна. “Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн хүрээнд жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжин хөгжүүлэх талаар олон арга хэмжээ авч хэрэгжүүлсний үр дүнд 581 жижиг үйлдвэр шинээр бий болж, 1041 үйлдвэр техник, технологио шинэчилж үйл ажиллагаагаа өргөжүүллээ.  

“Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн бодлогын үр дүнд Монгол Улсын өрсөлдөх чадвар ч зохих хэмжээгээр дээшиллээ. Тухайлбал, 2010-2011 оны Өрсөлдөх чадварын тайлан судалгаагаар Монгол Улс 3.7 оноогоор 139 орноос 99 дүгээр байрт орсон нь өнгөрсөн оны үзүүлэлтээс 0.3 пунктээр дээшилж даруй 18 байраар урагшилсан. 2011 оныг Засгийн газраас “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил” болгон зарласан бөгөөд энэ нь бизнесийн орчныг сайжруулах чиглэлээр олсон амжилтаа бататган, улмаар монгол хүнийг хөгжүүлэх, ажилтай болгох, тогтвортой амьжиргаа, орлоготой байлгах цогц бодлогын нэг хэсэг, үргэлжлэл юм.

Засгийн газар “Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн ажлын хүрээнд төлөвлөсөн зорилт, үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлнэ. Бизнес эрхлэгчдийн үйл ажиллагааг дэмжих, бизнесийн үйл ажиллагаанд төрийн оролцоог зохистой түвшинд хүртэл бууруулах, эрх зүйн болон зохицуулалтын таатай орчин, нөхцөл бүрдүүлэх асуудал нь зөвхөн нэг жилийн ажлын хүрээнд бүрэн хэрэгжүүлчихдэг зүйл хараахан биш юм. Энэ бол тогтмол хийгдэх үйл явц юм. Тиймээс манай хамтарсан Засгийн газар цаашид бизнесийн орчны шинэтгэлийн ажлын үр дүнг илүү бодитой, үр өгөөжтэй болгох, боловсруулсан бодлого, шийдвэр бизнес эрхлэгчид, хувийн хэвшлийнхэнд хүрдэг байх, олон нийтэд таниулах талаар анхаарч ажиллана.

“Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн ажлын төлөвлөгөөний хэрэгжилтийг сайжруулах зорилгоор Засгийн газар энэ оны эхний улиралд ажлын төлөвлөгөөний хэрэгжилт нь хангалтгүй, дуусаагүй байгаа зорилт, арга хэмжээг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэхээр тогтсон. Одоо яам, агентлагаас энэ оны 1 дүгээр улиралд багтаан авч хэрэгжүүлсэн ажлын тайланг авч байна. “Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн ажлын төлөвлөгөөний биелэлтийг 2011 оны хагас жилээр нэгтгэн дүгнэж хэлэлцэх болно.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

2011 оны 4 дүгээр сар 08.                                   УИХ-ын чуулганы танхим

Монгол Улсын Засгийн газар хүнээ хөгжүүлэхэд онцгой анхаарч байна. Үүний тулд стратегийн томоохон орд газруудыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулж, олох орлогыг нийт иргэдээ хөгжүүлэхэд зориулна. Засгийн газраас авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээ, бүтээн байгуулалтын томоохон төсөл, хөтөлбөр бүхэн хүнээ хөгжүүлэхэд чиглэж байна. Тухайлбал “Хүний хөгжил сан” байгуулж иргэддээ хишиг, хувь хүртээж байгаагаас гадна саяхан “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн хувьцааг иргэн бүртээ тэгш хуваарилах шийдвэр гаргалаа гэж Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд хэлэв.

Тэрээр 2011 оны 4 дүгээр сарын 07-ны өдөр НҮБ-ын Хүн амын сангийн Ази, Номхон далайн бүсийн захирал, хатагтай Нобуко Хорибе тэргүүтэй төлөөлөгчдийг  хүлээн авч уулзахдаа ингэж хэллээ. Өндөр настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй болон хүүхэд, өсвөр залуу үе гэсэн зорилтот бүлэгт чиглэсэн, үр дүнтэй, бодитой арга хэмжээ авч байгаа. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжиж ажилгүйдлийг бууруулах, үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжихэд Засгийн газар анхаарч байна. Монгол Улс Мянганы хөгжлийн зорилтуудыг амжилттай биелүүлж байгаа бөгөөд гол үзүүлэлтүүдийг хангах болно. Энэ чиглэлээр НҮБ-ын Хүн амын сантай хамтран ажиллана гэж Ерөнхий сайд тэмдэглэлээ.

Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, эх, нялхсын эндэгдлийг бууруулах, жендерийн тэгш байдлыг хангах, ерөнхий боловсролын сургуульд суралцагсдын сурах таатай орчин бүрдүүлэх, ХДХВ/ДОХ, бэлгийн замын халдварт өвчинтэй тэмцэх зэргээр Монгол Улсын Засгийн газартай нягт хамтран ажиллана гэж хатагтай Нобуко Хорибе хэлэв. Монгол Улс үсрэнгүй хөгжих шатандаа орж, хүн ам нь хурдацтай өсч байгааг НҮБ-аас хийсэн судалгаа харуулж байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор тулгамдсан асуудал ч гарч ирж байна. Цаашид нийт хүн амын 70 орчим хувийг эзэлж байгаа залуучууд, өсвөр насныханд чиглэсэн төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэхэд анхаарах шаардлагатай гэж тэрээр үзэж байна.

НҮБ-ын Хүн амын сан нь 2007-2011 онд “Улс орны хөтөлбөр”-ийн хүрээнд нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд, хүн ам зүйн хөгжил, жендерийн тэгш байдлыг дэмжихэд  14 сая ам.доллар зарцуулаад байна. 2012-2016 онд хүн амын эмзэг бүлэгт хүрч үйлчлэх, бэлгийн болон нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг анхан шатны эрүүл мэндийн багц үйлчилгээнд нэгтгэх, эхийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг сайжруулах, залуучуудад чиглэсэн хөтөлбөрүүдээ өргөжүүлэх, гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх хууль эрх зүйн орчин болон эрүүл мэндийн тогтолцоог сайжруулах зэрэг төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэх юм. НҮБ-ын Хүн амын сан саяхан хөдөө орон нутгийн эрүүл мэндийн байгууллагуудад 600 гаруй сая төгрөгийн үнэ бүхий автомашин, мотоцикль, эмнэлгийн тоног төхөөрөмж хүлээлгэн өгчээ

Монгол улсын Засгийн газар өнгөрсөн онд Хөрөнгийн зах зээлийг хөгжүүлэх зорилт тавьж, энэ амлалт олон монгол хүнд хол, үл таних үгс болон сонсогдож байсан үе ард хоцорч байна. Дасаагүй үг хэллэг, таниагүй зах зээл монголчууд бидэнд ойртжээ. Монгол улсын хөрөнгийн зах зээлийг олон улсын жишигт нийцүүлэн хөгжүүлэх, өөрчлөн шинэчлэх явдлыг  зорилгынхоо нэгээр тодорхойлж, энэ тал дээр үр дүн  авчирна хэмээн ажлаа авсны дараа амалж байсан Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд өнөөдөр ам ажлын зөрүү байхгүй гэдгээ харууллаа.

Өнөөдөр болсон Лондонгийн хөрөнгийн биржтэй “ Ажлын мастер гэрээ” байгуулах ёслол  дээр Засгийн газрын тэргүүн хэлсэн үгэндээ ” Дугуйг бид шинээр бүтээх албагүй. Харин бүтээчихсэн тэр зүйлээс суралцах ёстой. Энэ зорилгоор дэлхийд арвин туршлагатай Лондонгийн хөрөнгийн биржтэй  стратеги хамтын ажиллагаагаа хөгжүүлэх гэрээн дээр гарын үсэг зурж байна. Лондонгийн хөрөнгийн бирж бол олон улсад төдийгүй Европ, Азид өөрийн туршлага, технологио өргөжүүлж чадсан арвин баялагтай улс. Энэ хамтын ажиллагаанаас Монгол хүн бүр хожих ёстой.

Засгийн газраас хэд хэдэн томоохон шийдэл гаргаж байгаагийн нэг нь монгол хүн бүртээ үнэ төлбөргүйгээр хувьцаа эзэмшүүлэх шийдвэр байлаа.Энэ агуулгаараа ч бидний хамтын ажиллагаа түүхэн ач холбогдолтой. Лондонгийн хөрөнгийн биржтэй бид хамтарснаар үнэт цаасны арилжаа явуулах орчин үеийн цогц системийг нэвтрүүлж, эрх зүйн орчин, дэд бүтэц, технологи боловсон хүчний чадавхи олон улсын стандартад хүрэх юм. Түүнчлэн гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагчид орон зай цаг хугацаанаас үл хамааран Монголын хөрөнгийн биржийн өндөр хурдны платформд холбогдож, арилжаанд хямд өртгөөр, урт хугацаанд үр ашигтай оролцон хөрөнгийн захаас бодит өгөөж хүртэх боломж бүрдэж байна.

Улаанбаатар-Лондон- Торонтогийн 24 цагийн арилжааны бүсэд холбогдон олон улсын санхүүгийн зах зээлд гарах боломж нээгдлээ. Энэ үйл ажиллагаа нь Монголын ирээдүйн их бүтээн байгуулалтын эхлэлийг тавих үржил шимт хөрс шороо бий болж, дэлхийн хөгжингүй орнуудтай энэ зэрэгцэхүйц үсрэнгүй хөгжлийн замдаа орох алтан цаг үе ойрхон байгаа гэдэгт эргэлзэхгүй байна. Үүний төлөө ч бид ажиллах болно.  “ хэмээн онцлон тэмдэглэсэн юм.

Харин Лондонгийн хөрөнгийн биржийн захирал ноён Хавиер  Роле  энэ үеэр  Лондонгийн хөрөнгийн бирж нь Монголын хөрөнгийн зах зээлийн хэрэгцээ шаардлагыг хангахад тусалж чадах итгэлт түнш байх болно гэдгийг тэмдэглээд, Монгол улсын эдийн засгийг дараагийн жилүүдэд дэлхийн хамгийн идэвхтэй бөгөөд хурдан өсөлттэй эдийн засаг болно хэмээн таамаглаж буйгаа илэрхийллээ. Түүнчлэн Монгол улсын эдийн засгийг сонирхох олон улсын хөрөнгө оруулагчдын сонирхол улам идэвхжиж байгааг олж харснаа дурдаад, хөрөнгийн зах зээлийн хүч чадлыг ойлгодог үндэстэн байна хэмээн сайшааж байв.

Одоогийн байдлаар Лондонгийн хөрөнгийн биржид  дэлхийн 70 шахам орны 2.600 гаруй компани бүртгэгдсэн байдаг бөгөөд монголоос  Petro Matad хэмээх ганц компани байдаг юм байна. Ойролцоогоор дөрвөн их  наяд ам.доллар бүхий олон улсын хөрөнгийг Лондон удирдаж байгаа ажээ. Азийн худалдааны зорилтыг санхүүжүүлэх механизмыг бий болгосонтой холбогдуулан дэлхий нийт биднийг анхаарлын төвдөө аваад байна гэж ноён Роле тэмдэглээд, бидэнд бүх салбарын хөрөнгө оруулалтын боломж, ялангуяа Монголын эдийн засгийн өсөлтийг хангах уул уурхай, түүхий эдийн секторт хуримтлуулсан арвин баялаг туршлага байгаагаа дуулгалаа.

Мөн энэ үеэр  Монгол улсын иргэн бүрийн нэр дээр “ Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн 536 ширхэг хувьцааг эзэмшиж буйг баталгаажуулан  Үнэт цаасны бүртгэлийн ажлыг хийж дууссаныг “Үнэт цаасны төлбөр тооцоо төвлөрсөн хадгаламжийн төв” ХХК зарлаж, цахим хуудасны эхний зочноор Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболдыг урилаа. Аман ярианаас бодит ажил руу орцгооё хэмээн уриалсан Засгийн газрын тэргүүн тус цахим хуудаснаас хоёр хүнийг онцолж, бүртгэгдсэн эсэхийг шалгав. Увс аймгийн Сагил сумын иргэн, улсын сайн малчин Г.Батжаргал, МУИС-ийн оюутан С.Ганхүү нар ийнхүү  “Эрдэнэс Тавантолгойн” компаний хувьцаа эзэмшигчид боллоо. Одоогийн байдлаар Монгол улсын 2.5 сая иргэн тус компаний хувьцаа эзэмшигч болсон  тухай бодит мэдээлэл самбарт гарсан харагдлаа.

Түүхэн үйл явдлын гэрч болж,  ард иргэддээ хувьцаа эзэмшүүлнэ гэсэн амлалт ийнхүү бодит ажил болсныг Ерөнхийй сайд С.Батболд онцлоод, эх орныхоо баялгийн эзэд болсон нийт ард түмэндээ сайн сайхныг хүсэн ерөөлөө. Дараа нь сэтгүүлчдийн асуултад хариулсан юм. “Лондонгийн хөрөнгийн биржтэй хамтран ажиллах тухай гэрээ байгуулснаар   Монголын хөрөнгийн бирж 24 цагийн турш гүйлгээ хийж, хөдөлгөөнд орлоо  гэсэн үг  үү” хэмээх сэтгүүлчийн асуултад  Засгийн газрын тэргүүн С.Батболд” Энэ ажилд тодорхой цаг хугацаа шаардана. Бид ч хариуцлагатай хандах ёстой юм. Хөрөнгийн биржийн дэд бүтцийг шинэ түвшинд гаргана.

Үүнийг бэлдэхэд цаг хугацаа шаардана. Мөн түүнчлэн мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлдэх шаардлагатай байгаа.  Цаашлаад  эрхзүйн орчноо олон улсын шаардлагад нийцүүлэн өөрчлөлт хийх ёстой юм. Өөрөөр хэлбэл биднээс бүх зүйл шалтгаална. УИХ, Засгийн газар ард түмэнтэйгээ хамтраад бид энэ бүхнийг хийх ёстой. Өнөөдөр хамтын ажиллагаанд гарын үсэг зурж байгаа нь бид зүг чигээ оллоо гэсэн үг”хэмээн хариуллаа. Мөн түүнчлэн “Лондонгийн биржийн энэ  үйл ажиллагаанд хэн ямар хяналт тавих вэ, бас тэднээс  бид юу хүлээж байна вэ “ гэсэн асуултад хариулахдаа “ Ерөнхийдөө ТӨХ хяналт тавина. Том утгаараа Монголын ард түмэн хяналт тавина.

Лондонгийн хөрөнгийн биржтэй хамтарснаар энэ салбарын хүний нөөц, технологид шинэчлэл авчрах ирээдүй бий. Хөрөнгийн зах зээл хөгжүүлснээр  засаглал сайжирна. Нээлттэй, тунгалаг засаглалыг сайжруулах механизм болох учиртай. Нөгөө талаар хөрөнгийн зах зээлийн талаарх монголчуудын мэдлэг  дээшилж, өнгөрсөн алдааг давтахгүй байх мэдээлэлтэй болно. Энэ тал дээр ч тодорхой сургалтын хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхээ Лондонгийн тал илэрхийлээд байгаа“ гэлээ. Лондонгийн хөрөнгийн биржээс хувьцаагаа авч болдог ийм цаг үе ойрхон  ирсэн гэдгийг  ТӨХ-ны дарга Д. Сугар  эцэст нь тэмдэглэж байв.  Лондонгийн тал технологийн шинэчлэлийг 10 гаруй сая ам.доллараар хийж байгаа юм байна.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд мэргэжлийн холбоод тухайлбал, мах, ноос ноолуур, мод модон бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч болон хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарын мэргэжлийн холбоодтой уулзаж, тухайн салбарын тулгамдсан асуудлаар ярилцсан төдийгүй эдгээр уулзалтаас гарсан санал зөвлөмжийн дагуу Засгийн газрын хуралдаанаас тодорхой шийдвэрүүд гараад байгаа билээ. Засгийн газрын тэргүүн энэхүү арга хэмжээгээ өнөөдөр барилгын салбарын мэргэжлийн холбоод, төрийн бус байгууллагууд болон барилгын байгууллагын төлөөллүүдтэй хийсэн уулзалтаар үргэлжлүүллээ. Барилгын салбарын ажил ид эхэлж буй учир энэхүү уулзалтад аль аль тал нь ихээхэн ач холбогдол өгч байна.

Улс орны хөгжилд мэргэжлийн холбоод, төрийн бус байгууллагуудын боломжийг өргөн ашиглах ёстой гэсэн байр суурь баримталж буй Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа “100,000 орон сууц хөтөлбөр”-ийг хэрхэн яаж хэрэгжүүлэх вэ, үүнд мэргэжлийн холбоодын гүйцэтгэх үүрэг, боломж бололцоо ямар байна гэсэн чухал асуудлыг хөндөж салбарын төлөөллийн санал бодлыг сонслоо. Барилгын салбарынхан “100,000 орон сууц хөтөлбөр”-ийг дэмжиж байгаа гэдгээ илэрхийлээд Улаанбаатарыг утаанаас салгах, ядуурал, ажилгүйдлийг багасгах зорилго бүхий тус хөтөлбөр нь барилгачдыг, барилгын салбарынхныг ойрын хэдэн жилд ажлаар хангана.

“40 мянган орон сууц”-аас эхэлсэн энэ хөтөлбөр 200, 300 мянган айлын орон сууц хөтөлбөрөөр үргэлжлээсэй. Ингэхдээ барилгын материал үйлдвэрлэгч болоод монгол барилгачидтай монгол компаниа энэхүү хөтөлбөрт түлхүү хамруулахыг хүсч байгаагаа хэлж байлаа. Мөн энэ хөтөлбөр хэрэгжиж эхэлснээр барилгын материал, тоног төхөөрөмжийн үнэ өсч байгаа гэдгийг Монголын Барилгын материал үйлдвэрлэгчдийн холбооны гишүүд энэ уулзалтын үеэр няцаасан төдийгүй хямд өртөгтэй, чанар сайтай материал, түүхий эдээр барилга угсралтын компаниудаа хангахаа энэхүү уулзалтын үеэр амласан нь тэнд цугласан хүмүүст ихээхэн таалагдлаа.

Өөрийн бизнесээ ярихаас биш “100,000 орон сууц”, “Шинэ бүтээн байгуулалт” зэрэг хөтөлбөрийн хүрээнд хэчнээн ажлын байр бий болгох, улс орныхоо нийгэм, эдийн засагт хэрхэн хөрөнгө оруулах талаар хэн ч ярихгүй байна гэж мэргэжил нэгнүүддээ шүүмжлэл хэлэх хүмүүс ч бас байлаа.   Ийнхүү барилгын салбарынхны санал хүсэлтийг сонссоныхоо дараагаар буюу уулзалтын төгсгөлд  Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд тэдэнд хандаж “Би та бүхэнтэй Засгийн газрын тэргүүнээр томилогдсоныхоо дараахан буюу 2009 оны арванхоёрдугаар сард уулзсан. Ингэхдээ “Бид дэд бүтцийн салбар дахь мөрөөдлөө цаасан дээр буулгаж үлдээмээргүй байна” гэдгээ хэлж байсан. Танай салбарынхны хийх ажил өнөөдөр тодорхой болсон. “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ёстой гэдгийг эхлээд хэллээ.    

Улаанбаатарын утааг багасгах, шинээр ажлын байр бий болгож, ажилгүйдэл, ядуурлыг бууруулах, гэр хорооллыг дахин төлөвлөх, орон сууцны усан хангамжийг дээшлүүлэх зэрэг олон асуудлыг шийдвэрлэхэд “100 ,000 орон сууц”хөтөлбөр чиглэгдэж байгаа гэдгийг тэмдэглэлээ. Ингэхдээ Орон сууцны санхүүжилтийн корпораци нь төрөөс мөнгө авч байшин бариад, иргэдэд худалдах ийм шийдвэрийг Засгийн газар огт гаргаагүй гэдгийг хэлээд “Та бүхний зарим нь ташаа мэдээлэлтэй байгаа нь ажиглагдаж байна. Цаашдаа Засгийн газрын шийдвэрийг ямар ч орчуулагчгүйгээр шууд хүргэж байх ажлыг бид зохион байгуулна” гэлээ. Харин барилга барих, үүнийг худалдаж авах зохицуулалтыг хийх нь төрийн үүрэг. Төрийн зохицуулалтын бодлого нээлттэй, ойлгомжтой, шударга байна гэдгийг онцлоод та бүхний санал бодлыг бодлого, хөтөлбөртөө тусгахын тулд ингэж уулзаж байгаа, цаашид ч сонсч байх болно гэсэн юм.

Энэхүү бүтээн байгуулалтын хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхдээ барилгын салбарын үндэсний компаниудыг оролцуулахад анхаарч ажиллана гэдгээ ч мөн илэрхийлээд Засгийн газар дотоодын үйлдвэр, үндэсний компаниудаа дэмжиж байгаа. Ингэхээ аль ч салбарт чанар, үнэ, стандарт хангасан байх шаардлага тавина гэдгээ хатуу анхаарууллаа.  Мөн Засгийн газар 4 дүгээр сарын 6-ны өдрийн хуралдаанаар “Үндэсний үйлдвэрлэлийг дэмжих талаар авах зарим арга хэмжээ”-ний тухай хэлэлцээд тогтоол гаргахаар болсон. Уг тогтоолоор төрийн болон орон нутгийн өмч хөрөнгөөр бараа ажил үйлчилгээ худалдан авах ажиллагаанд нэн тэргүүн ээлжинд дотоодын үйлдвэрүүдээс хангах бараа бүтээгдэхүүний жагсаалтыг баталсан талаар мэдээлэг өглөө.

“Шинэ бүтээн байгуулалт” хөтөлбөрийн хүрээнд эхний ээлжинд хэрэгжүүлэхээр сонгосон хорооллуудын газар олголт, чөлөөлөлтийн ажлыг  яаралтай шийдэж өгөхийг Засгийн газрын тэргүүн Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагчид энэ үеэр үүрэг болголоо. Ингэхдээ инженерийн шугам сүлжээ болон хорооллын зам барих асуудлыг цогцоор нь шийдэх учиртайг тэрбээр тодотголоо. Мөн “Шинэ бүтээн байгуулалт” болон “100,000 орон сууц” хөтөлбөр нь манай улсын бүх салбарыг хамарсан их бүтээн байгуулалт учраас барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулах тусгай зөвшөөрөл авсан 1548 аж ахуйн нэгжүүд нэгдсэн зохион байгуулалтад орох шаардлагатайг Засгийн газрын тэргүүн онцлолоо.

Энэ хөтөлбөр  нь бага, дунд орлоготой иргэд, залуучууд, төрийн албан хаагчдыг орон сууцаар хангах зорилготой тул орон сууц барих үйл ажиллагаанд төрийн зохицуулалт зайлшгүй орох болно. Харин энэ зохицуулалтад санал бодлоо чөлөөтэй хэлж, илэрхийлж байхыг барилгын салбарынхнаас хүслээ. Тус салбарынханд эдгээр хөтөлбөрүүд томоохон боломж олгож байгаа ч ажлын байрны шаардлага хангах боловсон хүчний асуудал хүндрэлтэй байгаа талаар уулзалтад ирсэн хүмүүс хэлж байсан. Монгол Улсын Ерөнхий сайд ч үүнтэй санал нэгтэй байгаагаа илэрхийлээд энэхүү бүтээн байгуулалтад 54600 гаруй ажлын байр байна.

Энэ ажлын байрны шаардлагыг хангах боловсон хүчнийг бэлтгэх, ажилтны давтан сургалт, мэргэжлийн зэрэг олгох зэрэг мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэхэд Засгийн газар анхаарч ажиллаж байгаа гэдгийг хэллээ. Барилгын салбарынхны ажил ард иргэдийн нийтлэг эрх ашигт нийцэж чадаж байвал санхүүжилт хүндрэлтэй асуудал биш гэдгийг Монгол Улсын Засгийн газрын тэргүүн үгийнхээ төгсгөлд онцолсон юм. Барилгын салбарт бий  болсон боломж болоод хүлээлт, хүндрэлтэй асуудлуудын талаар ярилцаж, үүнээс гарах гарц хайж санал солилцсон ажил хэрэгч уулзалт боллоо гэж энэхүү арга хэмжээнд оролцсон хүмүүс дүгнэж байлаа

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Лондонгийн Хөрөнгийн биржийн ерөнхийлөгч Хавер Роле тэргүүтэй тус биржийн төлөөллийг өнөөдөр хүлээн авч уулзлаа. 200 гаруй жилийн түүхтэй, зах зээлийн багтаамж, арилжааны хэмжээ, нэр хүндээрээ дэлхийд тэргүүлэгчдийн эгнээнд багтах Лондонгийн Хөрөнгийн биржийн удирдлагуудтай хийсэн уулзалтын эхэнд Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Засгийн газар хөрөнгийн зах зээлийг хөгжүүлэхэд онцгой анхаарал хандуулж байгаа гэдгээ хэлээд манай улсын хоёрдогч зах зээл болох хөрөнгийн зах зээлийг шинэчлэхэд ширүүхэн өрсөлдөөнөөс шалгарсан Лондонгийн Хөрөнгийн биржийн туршлага үр дүнгээ өгнө гэдэгт итгэлтэй байгаагаа илэрхийллээ.

Мөн энэхүү шинэчлэлтийн эцсийн дүнд Монгол Улс, монгол хүн хожих ёстой гэдгийг онцлоод шинэ техник технологи нэвтрүүлэх, гаднын томоохон хөрөнгө оруулагчдыг Монгол руу татах болон уул уурхай, дэд бүтэц зэрэг төслүүдэд анхаарахын зэрэгцээ монгол хүмүүсийг сургах энэ чиглэлийн мэдлэгийг нь дээшлүүлэхэд түлхүү анхаарал тавьж ажиллахыг Монгол Улсын Засгийн газрын тэргүүн захилаа. Лондонгийн Хөрөнгийн биржтэй хамтран ажилласнаар үнэт цаасны арилжаа явуулах,  орчин үеийн цогц системийг нэвтрүүлж, Монголын хөрөнгийн зах зээлийн эрх зүйн орчин, дэд бүтэц, техник технологи, боловсон хүчний чадавхи олон улсын стандартад хүрнэ гэдэгт итгэж байгаагаа Ерөнхий сайд С.Батболд тэмдэглэлээ.

Лондонгийн Хөрөнгийн биржийн Ерөнхийлөгч ноён Хавер Роле, цаг гарган хүлээн авч уулзаж байгаа Монгол Улсын Ерөнхий сайдад талархлаа илэрхийлээд Лондонгийн хөрөнгийн бирж дэргэдээ Академитай, үүгээрээ дамжуулан монгол иргэдийг сургах, Монголын Хөрөнгийн биржийн залуу боловсон хүчнийг бэлтгэхэд таны захисанчлан түлхүү анхаарна гэдгээ хэллээ. Гадаад дотоодын хөрөнгө оруулагчид орон зай, цаг хугацаанаас үл хамааран Монголын Хөрөнгийн бирж өндөр хурдны платформд холбогдож, арилжаанд хямд өртгөөр, урт хугацаанд, үр ашигтай оролцон, хөрөнгийн захаас бодит өгөөж хүртэх боломж бүрдэнэ.

Монгол Улсын аж ахуйн нэгж байгууллагууд дотоодын хөрөнгийн захаар дамжуулан гадаад дотоодын хөрөнгө оруулагчдаас урт хугацааны, өртөг багатай санхүүгийн эх үүсвэр татах боломж бүрдэж, цаашлаад Улаанбаатар-Лондон-Торонтогийн 24 цагийн арилжааны бүсэд холбогдон, олон улсын санхүүгийн зах зээлд гарах боломж нээгдэх болно гэж Лондонгийн Хөрөнгийн биржийн Ерөнхийлөгч Монгол Улсын Ерөнхий сайдтай уулзахдаа хэллээ

ХУВЬЦАА ЭЗЭМШИГЧДИЙГ ХАРААТ БУС ГИШҮҮД ТҮР ТӨЛӨӨЛНӨ

“Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн хувьцааны 10 хувийг эзэмшигч иргэдийн Хувь нийлүүлэгчдийн хурал болон Төлөөлөн удирдах зөвлөлд оролцох төлөөллийг тус компанийг олон улсад бүртгэлтэй компани болох хүртэл хугацаанд “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн хараат бус гишүүдээр хэрэгжүүлэх саналыг Засгийн газрын хуралдаанаас дэмжлээ. Хараат бус гишүүдийн нэрийг дэвшүүлэх, сонгох журмыг боловсруулж, шийдвэрлүүлэхийг Төрийн өмчийн хорооны даргад үүрэг болгов.

Олон улсад хувьцааны төлөөллийг хараат бус гишүүд болон сангаар дамжуулан хэрэгжүүлдэг байна. Энэ нь сангаар дамжуулж байгаа хувьцаагаа арилжаалах учир хяналт, бүртгэлийн тогтолцоо сайн, сангийн удирдлага нь хөрөнгийн зах зээлд мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулдаг, хууль бус үйлдэл гарахаас сэргийлж чаддаг давуу талтай байдаг юм байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

ҮНДЭСНИЙ ҮЙЛДВЭРЛЭЛЭЭ БОДЛОГООР ДЭМЖИНЭ

Сүүлийн жилүүдэд манай улсын боловсруулах салбарын үйлдвэрлэл нэлээн өсөлттэй гарч байгаа ажээ. Үүнтэй холбогдуулан энэ салбарын бүтээгдэхүүний борлуулалт, зах зээлийн асуудалд дэмжлэг үзүүлэх нь үндэсний үйлдвэрлээ дэмжих бодлогын нэг чиглэл гэж Засгийн газар үзэж байна. Тийм ч учраас Засгийн газар 4 дүгээр сарын 6-ны өдрийн хурлаараа “Үндэсний үйлдвэрлэлийг дэмжих талаар авах зарим арга хэмжээ”-ний тухай хэлэлцээд тогтоол гаргахаар боллоо.

Уг тогтоолоор төрийн болон орон нутгийн өмч хөрөнгөөр бараа ажил үйлчилгээ худалдан авах ажиллагаанд нэн тэргүүн ээлжинд дотоодын үйлдвэрүүдээс хангах бараа бүтээгдэхүүний жагсаалтыг баталлаа. Жагсаалтад багтсан барааг нийлүүлж буй аж ахуйн нэгжүүд давуу эрхээ ашиглан зах зээлийн үнээс хэт өндөр үнээр нийлүүлэх, үгсэн хуйвалдах зэрэг зүй бус үйлдэл гаргасан тохиолдолд тухайн аж ахуйн нэгжийн санал болгож байгаа   бараанаас татгалзаж байх болов.  

Түүнчлэн үндэсний үйлдвэрлэгч нарт хандаж, үйлдвэрлэж буй бүтээгдэхүүнээ чанар, стандартын өндөр түвшинд нийлүүлэх, шаардлага хангаагүй тохиолдолд хатуу арга хэмжээ авч байхаар тогтоолд тусгалаа. Монгол Улсын гарал үүсэлтэй бараа нийлүүлэх тендер ирүүлсэн үндэсний үйлдвэрлэгчдэд “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль”-ийн дагуу давуу эрх олгох зохицуулалтын арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх, Тендерийн хороонд тухайн салбар хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллагатай гэрээтэй ажиллаж буй мэргэжлийн холбоодын төлөөллийг заавал оролцуулж байхыг Төсвийн ерөнхийлөн захирагч нарт үүрэг болголоо.

“Төрийн болон орон нутгийн өмч хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хууль”-ийн төсөл болон зарим бараа бүтээгдэхүүний импортыг хязгаарлах асуудлыг судлан холбогдох хууль, олон улсын гэрээ хэлэлцээрийн хүрээнд нийцүүлэн Засгийн газрын хурлаар энэ оны дөрөвдүгээр сард, УИХ-аар хаврын чуулганы хугацаанд тус тус хэлэлцүүлэх арга хэмжээ авахыг Сангийн сайд С.Баярцогт, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж, Гадаад харилцааны сайд Г.Занданшатар, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд Т.Бадамжунай нарт даалгалаа.

Эх орондоо үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг өөрийн хэрэгцээнд худалдан авч үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжихийг нийт ард иргэд, аж ахуйн нэгжүүдэд Засгийн газар уриаллаа. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн өмч хөрөнгөөр бараа ажил үйлчилгээ худалдан авах ажиллагаанд нэн тэргүүн ээлжинд дотоодын үйлдвэрүүдээс хангах бараа бүтээгдэхүүний жагсаалтыг нэрлэж байна.

1. Бүх төрлийн хэвлэмэл бүтээгдэхүүн
2. Бүх төрлийн савхин хувцас
3. Бүх төрлийн эсгий
4. Эсгий, савхин гутал
5. Цэрэг, цагдаа, гааль, мэргэжлийн хяналт, нийгмийн даатгалын улсын байцаагч, байгаль хамгаалагчдын хүчний байгууллагын өвөл, зуны дүрэмт хувцас
6. Өвлийн бүх төрлийн үслэг хувцас
7. Бүх шатны боловсролын сургалтын байгууллагын дүрэмт хувцас
8. Хөдөлмөр хамгааллын оёмол хувцас, малгай, бээлий
9. Оюутан, сурагчдын болон батлан хамгаалах, хил хамгаалах, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын харьяа анги, нэгтгэлүүдийн ширээ, сандал
10. Нэхмэл,оёмол хөнжил
11. Савхин эдлэл ( бээлий, бүс,тэлээ)
12. Цүнх
13. Ширмэл, оёмол гудас
14. Сүлжмэл хувцас, малгай, ороолт
15. Байгалийн гаралтай эрдсийн дулаалгын материал
16. Ноос, ноолууран бүтээгдэхүүн
17. Бэлэг дурсгалын бүтээгдэхүүн
18. Сарлагийн хөөвөр, тэмээний ноосон бүтээгдэхүүн
19. Төмс, хүнсний бүтээгдэхүүн
20. Гурил, гурилан бүтээгдэхүүн

ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ ДЭМЖИХ ЖИЛИЙН ХҮРЭЭНД ХҮНС, ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ, ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРТ ТОДОРХОЙ АРГА ХЭМЖЭЭ АВАХ БОЛЛОО

Жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдэд үзүүлж байгаа санхүүгийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх зорилгоор 2011 онд гаргасан Засгийн газрын үнэт цааснаас 100 тэрбум төгрөгийг Хөгжлийн банкаар дамжуулан санхүүжүүлэхээр Засгийн газрын хуралдаанаас шийдвэрлэлээ. Энэ арга хэмжэний дүнд 12 мянга орчим ажлын байр шинээр бий болж, 500 орчим үйлдвэр шинээр байгуулагдан, гаднаас авдаг зарим бүтээгдэхүүний үнэ буурч, Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгагдсан зорилтууд хэрэгжих юм.

Мөн “Импортын барааны гаалийн албан татварын хувь, хэмжээг батлах тухай” Улсын Их Хурлын 27 дугаар тогтоолын хавсралтад өөрчлөлт оруулахаар боловсруулсан төслийг хэлэлцээд Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр боллоо. Төсөлд сонгино, байцаа, шар лууван, шар манжин, гурилын гаалийн албан татварыг улирлын ялгаваргүйгээр 15 хувь байхаар тусгасан байна. Энэ нь дотоодын болон өрхийн аж ахуйн үйлдвэрлэлийг дэмжих, бий болсон ажлын байрыг хадгалах, нэмэгдүүлэх, хүнсний аюулгүй байдлыг хангах зорилготой юм гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

ШИНЭ ТӨМӨР ЗАМЫН АЖЛЫН ЯВЦЫГ СОНСЛОО

Өнөөдрийн Засгийн газрын хуралдаанаар Даланзадгад-Тавантолгой-Сайншанд-Чойбалсангийн чиглэлд төмөр зам барих төслийн явцын талаар Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын сайд Х.Баттулга танилцууллаа. Дээрх чиглэлд шинээр баригдах төмөр замын суурь бүтэц барих тусгай зөвшөөрлийг Засгийн газрын тогтоолоор “Монголын төмөр зам” төрийн өмчит хувьцаат компанид олгоод байна.

Шинэ төмөр замын зурвас газрын байршил, хэмжээг тогтоох, инженер, геологи, геодезийн болон байгаль орчны нарийвчилсан үнэлгээ хийх судалгааны мэргэжлийн баг томилж, төслийн зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх компанийг сонгон гэрээ байгуулах, шинэ төмөр замын суурь бүтэц барих ажлын техник, эдийн засгийн үндэслэл, зураг, төслийн санхүүжилтийн эх үүсвэрийг шийдвэрлэх, төмөр замын суурь бүтэц барих гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагчдын оролцоо бүхий консерциум байгуулах бэлтгэл ажлыг хангах талаар холбогдох арга хэмжээг үе шаттай авч байна.

АВТО ЗАМЫН САЛБАРТ ХИЙХ АЖЛАА ТОДОТГОЛОО

Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар “Шинэ бүтээн байгуулалт” хөтөлбөрийн хүрээнд авто замын талаар авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний тухай хэлэлцэн дэмжлээ. “Шинэ бүтээн байгуулалт” хөтөлбөрийн хүрээнд хийгдэх авто зам, гүүрийн барилгын ажилд ашиглах түгээмэл тархацтай ашигт малтмалыг төлбөрөөс чөлөөлөх, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байгаа замын барилгын үндэсний компаниудын технологийн машин, механизм, тоног төхөөрөмжийг гааль, НӨАТ-аас чөлөөлөх хуулийн төслийг Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр тогтов.

Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн дагуу шууд гэрээ байгуулан боловсруулах авто замын зураг төслийн болон шууд гэрээгээр гүйцэтгүүлэх авто замын барилгын ажлын жагсаалтыг хавсралтаар баталлаа. Шууд гэрээ байгуулах ажлыг хууль, тогтоомжийн дагуу зохион байгуулж, хэрэгжилтийг хангах, шууд гэрээгээр гүйцэтгэх ажлуудыг Хөгжлийн банкаар дамжуулан санхүүжүүлэхийг холбогдох яамдын сайд, агентлаг, нийслэлийн удирдлагад даалгав.

Авто замын барилгын ажлын технологийн хяналтыг Захиалагчийн хяналтын зардалд багтаан дотоодын зөвлөх компаниар гүйцэтгүүлэн зам, гүүрийн ажлын чанарыг дээшлүүлэх юм байна. 2011 онд шууд гэрээ байгуулан гүйцэтгүүлэх 1242,4 км замын ажилд 554,3 тэрбум төгрөг шаардлагатай байна. Замын ажлыг шууд гэрээ байгуулан гүйцэтгэх нь цаг хугацаа хожих, зам, барилгын үндэсний компаниудыг дэмжиж, дотоодын зах зээлээ хамгаалах, ажлын байр нэмэгдүүлэх зэрэг ач холбогдолтой гэж Засгийн газар үзлээ.

“Шинэ бүтээн байгуулалт” хөтөлбөрийн хүрээнд аймгийн төвүүдийг нийслэлтэй болон ойролцоох хилийн боомттой холбосон нийт 5572 км, Алтанбулаг-Улаанбаатар-Замын-Үүд чиглэлийн 990 км хурдны зам, Улаанбаатар хотод 212 км, 7 цэгт гүүрэн гарц шинээр барьж, 350 км автозамыг шинэчлэх зорилт дэвшүүлсэн юм. Нийслэл хотыг аймгийн төвүүдтэй холбох 3592 км замаас 200 км замын барилгын ажлын хөрөнгийн эх үүсвэр шийдэгдэж, тендер нь зарлагдаад байна гэж Засгийн газрын  Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

ОРОН СУУЦНЫ БАРИЛГЫН САНХҮҮЖИЛТЭД 216.6 ТЭРБУМ ТӨГРӨГИЙН ЗЭЭЛ ОЛГОНО

“Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны хөтөлбөрийн хүрээнд барьж байгуулах орон сууц, дэд бүтэц, зураг төслийн ажлын талаар Монгол Улсын Шадар сайд, Орон сууцжуулах ажлыг эрчимжүүлэх Үндэсний хорооны дарга М.Энхболд Засгийн газрын гишүүдэд танилцууллаа. Орон сууцны барилга, дэд бүтцийг барьж байгуулах зураг, төсөл хийхэд шаардлагатай нийт 437.8 тэрбум төгрөгийг Хөгжлийн банкны бондын эх үүсвэрээс зарцуулахаар төлөвлөсөн байгаа.  

Үүнээс орон сууцны барилгын санхүүжилтэд 216.6 тэрбум төгрөгийг урт хугацаатай зээлээр олгож, Орон сууц санхүүжилтийн корпорацид хариуцуулан,  эргэн төлөхийг Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын сайд Х.Баттулга, Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Г.Мөнхбаяр нарт, дэд бүтэц болон нийгмийн барилга, байгууламжийг барьж байгуулахад зарцуулах 221.2 тэрбум төгрөгийг жил бүрийн улсын төсөвт тусган, эргэн төлөхийг Сангийн сайд С.Баярцогтод даалгалаа. Орон сууц, инженерийн дэд бүтцийн санхүүжилтэд зориулж гаргах бондыг хөтөлбөрийн ажлын үе шаттай зохицуулан шийдвэрлэж байхыг Сангийн сайд С.Баярцогт, Үндэсний хөгжил шинэтгэлийн хорооны дарга Ч.Хашчулуун, мөн Хөгжлийн банкинд даалгав.

ОНЦГОЙ АЛБАН ТАТВАРЫН ХЭМЖЭЭГ ӨӨРЧЛӨВ

Сүхбаатар, Замын-Үүд, Эрээнцав, Алтанбулаг боомтоор оруулж ирж байгаа нэг тонн А-80 автобензинд 160 мянган төгрөгийн онцгой албан татвар ногдуулж байсныг 140 мянган төгрөг болгохоор Засгийн газрын хуралдаанаас шийдвэрлэлээ. Мөн АИ-92 автобензинд 250 мянган төгрөгийн онцгой албан татвар ногдуулж байсныг 230 мянга, дизелийн түлшинд 130 мянган төгрөгийн онцгой албан татвар ногдуулж байсныг 210 мянган төгрөг болголоо.

Энэ үнийг 2011 оны 4 дүгээр сарын 8-ны өдрөөс эхлэн мөрдөх бөгөөд бусад алслагдсан боомтоор оруулж ирж байгаа автобензин, дизель түлшинд ногдуулж байгаа онцгой албан татварын хэмжээг хэвээр байлгахаар болов. Дараа саруудад газрын тосны бүтээгдэхүүний хилийн үнэ огцом өссөн тохиолдолд татварын хувь, хэмжээг бууруулан дотоодын зах зээлд жижиглэн худалдааны үнэ огцом өсөхөөс Засгийн газар сэргийлж татварын зохицуулалт хийж байна. ОХУ-ын Роснефть компаниас манай улсад нийлүүлэх газрын тосны бүтээгдэхүүний импортын үнэ энэ сард А-80 автобензин тонн тутамдаа 56, АИ-92 автобензин 61 ам.доллараар өсч, дизелийн түлш 35 ам.доллараар буурчээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.  

ХӨДӨЛМӨРИЙН ХӨЛСНИЙ ДООД ХЭМЖЭЭ 140 МЯНГА 400 ТӨГРӨГ БОЛЛОО

Хөдөлмөр, нийгмийн зөвшлийн гурван талт үндэсний хорооны 2011 оны 4 дүгээр сарын 5-ны өдрийн 1 дүгээр тогтоолоор хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг нэг цагт 835 төгрөг 71 мөнгө буюу сарын 140 мянга 400 төгрөгөөр тогтоосон байна. Ингэснээр нэг цагт 642 төгрөг 85 мөнгө буюу сарын 108 мянган төгрөг байсан цалингийн доод хэмжээ 30 хувиар нэмэгдлээ. 2010 оны 10 дугаар сарын 1-нээс төсвийн байгууллагын ажилтны цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг 30 хувь нэмсэн тул хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний энэ өөрчлөлт нийгмийн даатгал, тэтгэвэр, тэтгэмж, цалинд нөлөө үзүүлэхгүй тухай  Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайд Т.Ганди Засгийн газрын гишүүдэд танилцууллаа.

Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг тогтоохдоо талууд нийгмийн түншлэлийн асуудалд бодитой хандах, амьжиргааны өртгийн өөрчлөлт, дундаж цалин, хөдөлмөрийн бүтээмж, эдийн засгийн өсөлт, хэрэглээний үнийн индекс зэрэг эдийн засгийн гол хүчин зүйлүүдийн нөлөөлөл, судалгаа, хуулийн заалт зэргийг мөрдлөгө болгожээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

АЛСЛАГДСАН НУТГИЙН ОЮУТНУУДАД ЗАМЫН ЗАРДАЛ ОЛГОНО

Оршин суугаа газраасаа 500 км болон түүнээс хол байршилтай их, дээд сургууль, коллежид зохих журмын дагуу элсэн суралцагсдад замын зардлыг нь олгож байх тухай Засгийн газрын тогтоол гаргахаар боллоо.Суралцагчид өвлийн амралтаар орон нутагтаа амрахад нь аймгийн төв хүртэлх тээврийн зардлыг очсон, ирсэн баримтыг нь үндэслэн Сургалтын төрийн сангаар дамжуулан олгоно. 

Засгийн газрын 2008-2012 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрт “500 км-ээс дээш алслагдсан сургуульд суралцаж байгаа оюутны ирэх, буцах замын зардлыг төрөөс жилд нэг удаа хариуцна” гэж тусгасан бөгөөд энэ оны төсөвт 1.1 тэрбум төгрөг батлагдсан байна. Засгийн газрын 2004 оны 21 дүгээр тогтоолоор зөвхөн өвлийн амралтаараа орон нутагтаа очиж амрахаар явсан нэг талынх нь зардлыг олгож байсан бол одоо өвлийн амралтаараа очиж, ирсэн бол зардлыг нь өгөхөөр боллоо.

Сүүлийн 4 жилийн судалгаанаас үзэхэд жилд дунджаар 11 мянга орчим хүн оршин суугаа газраасаа 500 ба түүнээс дээш км зайд суралцаж байна. Нэг хүн дунджаар 32977 төгрөгийг нэг талын замын зардалдаа авсан бөгөөд давхардсан тоогоор нийт 43681 оюутанд 1.4 тэрбум төгрөг олгожээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.   

ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, ТЕХНОЛОГИЙН ПАРКИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЧИГЛЭЛИЙГ БАТЛАВ

“Үйлдвэрлэл, технологийн паркийн үйл ажиллагаа эрхлэхэд дэмжлэг үзүүлэх, хяналт тавих тухай журам”, “Хүнд үйлдвэрлэлийн чиглэлээр байгуулах үйлдвэрлэл, технологийн байршил, үйл ажиллагааны чиглэл”-ийг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэн баталлаа. Үйлдвэрлэл, технологийн парк болон эдийн засгийг хөгжүүлэхэд чиглэсэн томоохон бүтээн байгуулалтад оролцож байгаа хөрөнгө оруулагчдыг дэмжих эрх зүйн орчныг сайжруулах асуудлыг судлан санал боловсруулж танилцуулахыг холбогдох сайд, агентлагийн дарга нарт даалгав.

Хуулийн этгээдийн үүсгэн байгуулагчдын нийт хөрөнгийн доод хэмжээг 10 тэрбум төгрөг, тэргүүний техник, технологийн эзлэх хувь, хэмжээ 10-аас доошгүй, үндсэн хөрөнгийн тодорхой хувь нь тухайн нутаг дэвсгэрт байхаар “Үйлдвэрлэл, технологийн паркийн үйл ажиллагаа эрхлэхэд дэмжлэг үзүүлэх, хяналт тавих журам”-д тусгасан байна. Мөн үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүнийг үндсэн зорилготой нь уялдуулж, импортыг орлох болон экспортын чиглэлээр төрөлжсөн байх, хүн амын эрүүл мэнд, байгаль орчинд сөрөг нөлөөгүй, орчин үеийн дэвшилтэт технологи нэвтрүүлэх үүднээс техник, технологийн түвшний үнэлгээ хийнэ.

Зөвшөөрөл авч үйлдвэрлэл, технологийн паркад үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгжүүд татварын хөнгөлөлт эдлэх эрх нь нээгдэх юм байна. Мөн паркийн үйл ажиллагаанаас гадна паркийн төлөвлөгөөнд тусгагдсан зорилтууд улс, бүс, орон нутгийн бодлоготой уялдан хэрэгжиж байгаа эсэхэд хяналт тавих, гэрээг дүгнэх, дэмжлэг үзүүлэх зэрэг заалтыг ч журамд тусгажээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.  

ХАМГААЛАЛТЫН БҮСИЙГ ТОГТООВ

Сэлэнгэ аймгийн Баруунбүрэн сумын нутагт дэвсгэрт орших, түүх, соёлын үл хөдлөх дурсгал болох Амарбаясгалант хийдийн хамгаалалтын бүсийг 53782 га газар байхаар тогтоож, хамгаалалтын бүсийн хилийн цэгүүдийн геодезийн солбицлыг Засгийн газрын хуралдаанаас баталлаа. Энэ нь Амарбаясгалант хийдийг байгаль орчинтой нь цогцоор хамгаалах, сэргээн засварлах, Дэлхийн өвд бүртгүүлэх бэлтгэл ажил болох менежментийн төлөвлөгөөг боловсруулах зорилготой юм.

Хамгаалалтын бүсэд барилга, байгууламж шинээр барих, хохирол учруулах үйл ажиллагаа явуулахыг зогсоож, бүрэн бүтэн байдлыг хамгаалах зорилгоор шон тэмдэг тавин, хашаа барих зэрэг арга хэмжээ авахыг Сэлэнгэ аймгийн Засаг даргад үүрэг болгов. Өнөөдрийн байдлаар нийслэл дэх үл хөдлөх 7 дурсгалаас гадна Хархорум хотын туурь, Аваргын балгас, Өнгөтийн цогцолбор, Уушгийн өврийн буган чулуу, Баруун хүрээний туурь, Хар балгас зэрэг 20 гаруй үл хөдлөх дурсгалын хамгаалалтын бүсийг тогтоогоод байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.  

ХАЛДВАРТ ӨВЧИНТЭЙ ТЭМЦЭХ ҮНДЭСНИЙ ХӨТӨЛБӨРИЙГ БАТЛАВ

Халдварт өвчинтэй тэмцэх, түүнээс сэргийлэх арга хэмжээг эрчимжүүлэх “Халдварт өвчинтэй тэмцэх үндэсний хөтөлбөр”-ийг Засгийн газрын хуралдаанаас баталлаа. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөөг Үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хороотой хамтран баталж, хэрэгжилтийг улсын хэмжээнд удирдан зохион байгуулахыг Эрүүл мэндийн сайдад даалгав.  

Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдон гарах зардлыг Засгийн газрын гишүүд, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нар жил бүрийн улсын төсөв, эдийн засаг нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн төсөл, олон улсын болон хандивлагч байгууллагын төсөл, хөтөлбөрт тусган санхүүжүүлж байх юм.   Хөтөлбөр нь шинэ болон дахин сэргэж байгаа халдварт өвчнүүдийг эрт сэрэмжлүүлэх, тандалт, хариу арга хэмжээний тогтолцоог бэхжүүлэх, халдварт өвчний бүртгэл, мэдээллийг боловсронгуй болгох, оношлогоо эмчилгээ, лабораторийн чадавхийг бэхжүүлэх, салбар хоорондын хамтын ажиллагаа, төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, олон нийтийн оролцоог сайжруулах зорилготой юм.  

Хөтөлбөрийн хүрээнд 2011-2015 онд 193 үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах хөрөнгийг Засгийн газар, олон улсын байгууллагаас гаргана.  Хөтөлбөр хэрэгжсэнээр халдварт өвчний тархалтыг хязгаарлан, хүн амын өвчлөл, эндэгдлийг эрс бууруулна гэж үзэж байна.

ЕРӨНХИЙ САЙДЫН АЙЛЧЛАЛЫН ДҮНГ ХЭЛЭЛЦЛЭЭ

Бүгд Найрамдах Сингапур Улс, Австралийн Холбооны Улсад Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын хийсэн албан ёсны айлчлалын дүнг хэлэлцээд Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлд оруулахыг Гадаад харилцааны сайд Г.Занданшатарт даалгалаа. Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд  Сингапур Улсын Ерөнхий сайд Ли Хсиен Лүүнг-ийн урилгаар 2011 оны 2 дугаар сарын 16-19-ний өдрүүдэд Сингапур Улсад албан ёсны айлчлал хийсэн юм.

Талууд Монгол, Сингапурын хооронд хөрөнгө оруулалт, боловсрол, эрүүл мэндийн салбарт, ялангуяа боловсролын салбарт багш, эрүүл мэндийн салбарт эмч, сувилагч нарыг сургалтад хамруулах чиглэлээр хамтран ажиллах бололцоо байгааг онцлон тэмдэглэсэн. Монгол, Сингапурын хооронд эрүүл мэнд, боловсрол болон гаалийн салбарт хамтран ажиллах, Сингапурын Нийтийн орон сууц, хөгжлийн банктай хамтран ажиллах тухай санамж бичиг байгуулах талаар зарчмын хувьд тохиролцжээ.

Энэ айлчлал хоёр орны өндөр, дээд хэмжээний айлчлал, улс төрийн яриа хэлэлцээний давтамжийг нэмэгдүүлэх, хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагааны ойрын болон дунд, урт хугацааны зорилт чиглэлүүдийг тодотгоход чухал ач холбогдолтой болов. Харин Австрали Улсад хийсэн айлчлал нь Монгол, Авсралийн хооронд 1972 онд дипломат харилцаа тогтоосноос хойш анх удаа Ерөнхий сайдын түвшинд хийсэн албан ёсны айлчлал байлаа. Айлчлалын үеэр Ерөнхий сайд нар ганцаарчлан уулзаж, өргөтгөсөн хэлэлцээ хийн, айлчлалын дүнгээр Хамтарсан мэдэгдэл гаргасан юм.

Хоёр тал Монгол, Австралийн найрсаг харилцааг улам өргөтгөх, уул уурхай, хөдөө аж ахуй, эрүүл мэнд, боловсрол, шинжлэх ухааны салбарын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, олон улсын болон бус нутгийн хамтын ажиллагааны асуудлаар санал солилцож, уул уурхай, хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр хамтран ажиллах сонирхолтой байгаагаа илэрхийлж, Худалдааны агентлагийн төлөөлөгчийн газраа 2011 онд багтаан Улаанбаатар хотноо албан ёсоор нээхээр төлөвлөж байгаагаа мэдэгдсэн байна. Айлчлалын үеэр Авсрали Улс манай улсад 1,5 сая долларын буцалтгүй тусламж үзүүлэхээр болсон юм гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.   

ХУУЛЬД НЭМЭЛТ ОРУУЛАХ САНАЛЫГ УИХ-Д ӨРГӨН МЭДҮҮЛНЭ

Химийн хорт болон аюултай бодисын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэн гишүүдээс гарсан саналыг тусгаж, Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр боллоо. Монгол Улсад ашиглахыг хориглосон болон хязгаарласан химийн бодисын жагсаалтад орсон химийн бодистой холбоотой үйл ажиллагааг зохицуулах журмыг байгаль орчин, эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллагатай хамтран батлах, мөн ашиглахыг хязгаарласан химийн хорт болон аюултай бодис ашиглах болон ашиглахыг хориглох салбарыг зааж, түүний ашиглалтын тоо хэмжээг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн тогтоож байх тухай заалтыг нэмж оруулахаар болжээ.

Жагсаалтад хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд онцгой хортой, байгальд удаанаар хадгалагддаг, био хуримтлал үүсгэдэг, хүн амьтны эрхтэн, систем, үр удамд хортой нөлөө үзүүлж, олон төрлийн өвчин үүсгэдэг, үхэлд хүргэх чанар өндөртэй 112 бодисыг оруулсан бөгөөд эдгээрээс 29 бодисын ашиглалтыг хязгаарлаж, үлдсэн 83-г нь хориглохоор тусгасан байна.

ТОВЧХОН

• Улсын Их Хурлын гишүүн С.Бямбацогт, П.Алтангэрэл, Р.Амаржаргал, Д.Одбаяр нар Төрийн албаны, Боловсролын, Эрүүл мэндийн тухай хуульд нэмэлт оруулах, Гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төсөл санаачлан боловсруулсан байна. Засгийн газрын хуралдаанаар асуудлыг хэлэлцээд гишүүдээс гарсан саналыг тусган хууль санаачлагчдад уламжлахаар боллоо.  
• “Нийслэлийн агаарын бохирдлыг бууруулах тухай хууль”-д заасны дагуу Гаалийн болон нэмэгдсээн өртгийн албан татвараас чөлөөлөгдөх жижиг, дунд үйлдвэрийн үйлдвэрлэлийн зориулалт бүхий тоног төхөөрөмж, сэлбэг хэрэгслийн жагсаалтыг шинэчлэн батлан тухай хэлэлцэн дэмжлээ. Энэ дагуу хагас коксын үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж, хийн болон шингэн түлшний тоног төхөөрөмж, нар, салхи, газрын гүний дулааны болон эрчим хүчний тоног төхөөрөмж, стандартад нийцсэн зуух, нам даралтын зуух, дулаалгын материал, цахилгаан болон хийн халаагуур зэрэг тоног төхөөрөмжийг гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөхөөр болж байна.  
• Монгол Улсын Засгийн газар, Кембрижийн Их сургуулийн Кембрижийн Олон улсын шалгалтын төв хооронд “Бага, дунд боловсролын стандарт, хөтөлбөрийг шинэчлэх талаар хамтран ажиллах харилцан ойлголцлын Санамж бичиг” байгуулах нь зүйтэй гэж үзэв. Гарын үсэг зурах бүрэн эрхийг Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны сайд Ё.Отгонбаярт олгохоор тогтлоо. Ингэснээр бага, дунд, бүрэн дунд боловсролын стандарт, хөтөлбөрийг Кембрижийн олон улсын ерөнхий боловсролын стандарт, хөтөлбөрт суурилан шинэчлэх, сургалтын чанарыг сайжруулах, ерөнхий боловсролын тогтолцоонд Кембрижийн хос хэлний систем нэвтрүүлэх чиглэлээр талуудын хамтран ажиллах ажлын агуулга, хүрээ, хэрэгжүүлэх ажлын ерөнхий зураглал, үе шатыг тодорхойлох юм.  
• Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн тухай болон тусгай хамгаалалттай газар нутгийн орчны бүсийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай, түүнтэй холбогдуулан зарим хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцээд Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр тогтов. Төсөл батлагдсанаар тусгай хамгаалалттай газар нутгийг хамгаалахад тулгарч байгаа хүндрэл, бэрхшээлийг шийдвэрлэх хууль эрх зүйн таатай нөхцөл бүрдэнэ. Мөн дээрх газар нутгийн орчны бүсийг хөгжүүлэх, орчны бүсийн үйл ажиллагаанд оролцогч субьектуудын эрх, үүргийг тодотгох, байгаль хамгаалах ажилд нутгийн иргэд, иргэдийн нөхөрлөлийн хамтын оролцоог өргөжүүлэх эрх зүйн үндэс бүрдэх юм.   
• Төмөр замаар ачаа тээвэрлэх тарифын тухай Монгол Улсын Засгийн газар, ОХУ-ын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийн төслийг боловсруулж, Оросын талтай хэлэлцээ хийх үүрэг бүхий Ажлын хэсгийг шинэчлэн байгууллаа.

“Хөдөлмөр эрхлэлтийн жил”-ийн ажлын эхний улирлын дүн гарч байгаа бөгөөд одоогоор Завхан, Дундговь аймаг, Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын яам тайлангаа ирүүлсэн байна. Завхан аймаг эхний гурван сард 142 хүнийг ажилд зуучлан оруулснаа хүн нэг бүрээр бүртгэж ирүүлсэн нь шинэлэг зүйл юм. Мөн нийслэл хот, Дорноговь аймаг санаачлагатай ажиллаж байгаа зэргээс үзэхэд “Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил”-ийн ажил улсын хэмжээнд жигдэрч эхэлсэн гэж бүхэлд нь дүгнэж болохоор байна.

Цаашид аймаг, орон нутаг өөрт одоо байгаа боломж, хэрэгцээ шаардлага, шинээр бий болох боломжоо тодотгож үндэсний хэмжээнд хэрэгжүүлж байгаа төсөл, хөтөлбөрүүдтэй нягт уялдуулахад онцгой анхаарч ажиллахыг Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд холбогдох яам, агентлаг, аймаг, нийслэл, мэргэжлийн холбоодын удирдлагуудад үүрэг болголоо. Ингэхдээ хийсвэр сэтгэлгээгээр  асуудалд хандвал ямар ч үр дүнд хүрэхгүй. Бидэнд урьд өмнө гаргасан мөрөөдлийн хөтөлбөр, жагсаалт хангалттай олон байна.

Иймээс хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих энэ ажлыг эдийн засгийн үр өгөөж нь, санхүүжилт нь тодорхой, зах зээл нь шийдэгдсэн тийм хөтөлбөрийн хэмжээнд хийж гүйцэтгэхийг Засгийн газрын тэргүүний хувьд шаардаж, анхаарч ажиллах болно. Энэ ажлыг дан ганц Засгийн газар биш хамтдаа хийж байж үр дүнд хүрнэ гэлээ. Хууль эрх зүйн болон хөрөнгө, санхүүгийн чиглэлээр боломжтой бүх туслалцаа, дэмжлэгийг үзүүлнэ, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхэлж, ажлын байр бий болгох аливаа санал, санаачлагыг төр, засаг, яам, агентлаг, иргэний нийгмийн байгууллагууд хамтдаа дэмжих ёстой гэж Ерөнхий сайд хэлэв.

“Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих жил”-ийн ажлыг зохион байгуулах Үндэсний хорооны гуравдугаар хуралдаан 2011 оны 4 дүгээр сарын 5-ны өдөр Төрийн ордонд болж Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны болон Гадаад харилцааны яам, Дорнод, Дархан-Уул, Өмнөговь аймаг, Барилгачдын холбоо зэрэг мэргэжлийн холбооны хийж байгаа ажлын тухай мэдээллийг сонссон байна. Ажилгүй иргэд хэд байгаа, энэ онд хэдэн ажлын байр бий болгох, Засгийн газрын зүгээс шийдвэрлэх ямар асуудал байгаа талаар хуралдааны үеэр голлон ярилцлаа.

Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яам хөдөлмөрийн зах зээл, ажил олгогчдын эрэлтэд нийцсэн, төр, хувийн хэвшлийн түншлэлд тулгуурласан, иргэдэд мэргэжил эзэмших тэгш боломж бүрдүүлсэн, эдийн засгийн өсөлтийг дэмжихүйц мэргэжлийн боловсрол, сургалтын тогтолцоог хөгжүүлэх замаар хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих зорилт тавьжээ. Энэ хүрээнд төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн үндсэн дээр мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэх ажлыг зохион байгуулах загвар гаргасан байна.

Мөн сургалтыг мэргэжил бүрийн өөрийн өртгөөр тооцож санхүүжүүлэх, дотуур байрны багтаамжийг нэмэгдүүлэх, шинээр сургууль барих, өргөтгөх, тоног төхөөрөмжөөр хангах, хөдөлмөрийн эрэлт, ажлын байрны захиалга, сургалт-үйлдвэрлэлийн уялдааг хангах, багш нараа бэлдэж, ур чадварыг нь хөгжүүлэхээр төлөвлөсөн байна. Гадаад харилцааны яам энэ жилийн ажлын хүрээнд 5 мянган ажлын байр шинээр бий болгох боломжтой гэсэн бол Өмнөговь аймаг 360, Дархан-Уул аймаг 2 мянга, Дорнод аймаг 3500 ажлын байр шинээр бий болгох зорилт тавин ажиллаж байна.

Харин Хөдөлмөрийн биржийн ажил тун хангалтгүй байгаа талаар Үндэсний хуралдааны үеэр нэг бус удаа хөндөгдлөө.

Аж ахуйн нэгжүүдэд ажлын байр байдаг ч ажиллах хүчнээ хэнд хандаж, хаанаас авах вэ гэдэг нь бүрхэг хэвээр байна. Иргэд ч ажил хийх сонирхолгүй, хөдөлмөрийн гэрээгээ биелүүлдэггүй, 200-400 мянган төгрөгийн  цалин голдог, шаардлага тавихад ажлаа хаяад явчихдаг тухай Хүнсчдийн холбооны төлөөлөл ярилаа. Мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвд суралцан төгсөж байгаа хүмүүсийн ур чадвар муу, ажлын шаардлага хангадаггүй гэж Уул уурхайн ассоциацийн удирдлага хэллээ. Мэргэжилтэй ажилчдад зэрэглэл тогтоож, ур чадварт нь таарсан цалин өгч байх, Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвүүдийг төрөлжүүлэх нь зүйтэй гэж мэргэжлийн холбоод үзэж байна.

Үндэсний хорооны өнөөдрийн хуралдааныг дүгнэж Ерөнхий сайд С.Батболд хэлэхдээ “Хөдөлмөрийн насны, хөдөлмөр эрхлэх чадвартай хүмүүсээ ажилтай болгох нь Засгийн газрын үүрэг. Төр, засаг хууль эрх зүй, хөрөнгө санхүүгийн хувьд боломжийг нь гаргаж өгнө, харин аж ахуйн нэгжүүд энэ боломжийг ашиглаж ажлын байр бий болгох ёстой” гэв. Мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвүүд төрөлжихийн оронд экскэваторын жолооч, тогооч, үсчин гээд олон мэргэжлээр нэг зэрэг олон хүн сургадаг.

Үүнээс болж хүч нь тарамдан, сургалтын чанар, сурах орчинд ч муугаар нөлөөлж байгаа нь амьдрал дээр харагдаж байна. Иймээс цаашид төвүүдийг төрөлжүүлэх, үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл өгөхдөө сургалтын чиглэлийг нь нарийвчлан тодорхой зааж өгдөг байх нь зүйтэй гэж Ерөнхий сайд үзэж байна. Мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвтэй холбоотой энэ асуудлыг дахиж нэг удаа нухацтай хэлэлцээд эцэслэн шийдэж цэг тавих болно гэдгийг ч Ерөнхий сайд санууллаа.

Түүнчлэн ажил олгогч болон ажил хайж байгаа иргэдийг хооронд нь хэрхэн холбох вэ гэдэг нь өнөөг хүртэл ойлгомжгүй байгаад гүйцэтгэх засаглалын тэргүүн шүүмжлэлтэй хандлаа. Хөдөлмөрийн биржийн ажил аймаг, нийслэл, сум, дүүрэг гээд бүх шатанд нээлттэй, хүртээмжтэй байж, ажил олгогч, ажил хайж байгаа иргэдийн уулзах цэг байх ёстой гэж тэрээр хэлэв. Шинээр ажлын байр бий болгож, тогтвортой, урт хугацаанд хадгалсан, алслагдсан аймаг, орон нутагт үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхэлж ажлын байр бий болгосон аж ахуйн нэгжүүдийг бодитоор, тухайлбал сүүлийн 5 жил төлсөн татварын хэмжээгээр нь урамшуулах боломж байгааг  ч Ерөнхий сайд дуулгалаа.

Цаашид өрхийн бизнесийг дэмжиж, өрх бүрээс 1-ээс доошгүй, хоёр, гурван хүнийг ч ажилтай болгох, хөдөлмөрийн бүтээмж, үр дүнг нэмэгдүүлэхийн тулд үнэлэмжийг нь дээшлүүлэх механизм бий болгох, үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжих үүднээс зарим бараа, бүтээгдэхүүнийг заавал дотоодын аж ахуйн нэгжээс авдаг байхыг гүйцэтгэх засаглалын тэргүүн, Үндэсний хорооны дарга С.Батболд үүрэг болголоо. Мөн ажил хайж хөдөө орон нутгаас нийслэлд ирсэн иргэдэд үйлчлэх нэг цэгийн үйлчилгээ нэвтрүүлэх, хоршоог хөгжүүлэх, Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх сангаар дамжуулан малчдыг дэмжих, сум, суурин газарт ялангуяа  дэд бүтэц, усан хангамж, зам зэрэг зорилтот төсөл хэрэгжүүлэхэд анхаарахыг Үндэсний хорооны гишүүдэд анхаарууллаа.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд 2011 оны 4 дүгээр сарын 4-ний өдөр  Хонконгийн Хөрөнгийн биржийн ТУЗ-ын дарга Роналд Аркулли тэргүүтэй төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын эхэнд Засгийн газрын тэргүүн Монголын компаниудын хувьцааг олон улсын хөрөнгийн зах зээлд  гаргах, Монгол Улсад хэрэгжих төмөр зам, эрчим хүч, дэд бүтцийн томоохон төсөл хөтөлбөрүүдийг санхүүжүүлэхийн тулд олон улсын хөрөнгийн биржүүдтэй хамтран ажиллах явдал чухал байгааг илэрхийлээд цаашид туршлага солилцох, боловсон хүчин бэлтгэх зэрэг чиглэлээр хамтран ажиллахад бэлэн байгаагаа хэллээ.

Ноён Роналд Аркулли хэлэхдээ Хонконгийн Хөрөнгийн биржийн төлөөлөгчид танай улсад найм дахь удаагаа ажлын айлчлал хийж байна. Монгол Улсын эдийн засаг маш хурдацтай хөгжиж байгааг бид харж байна. Танай Засгийн газраас хөгжлийн бодлогын чухал алхмуудыг шийдэмгий хийж байгаад баяр хүргэе гэлээ. Мөн ноён Роналд хөрөнгийн биржийнхээ үйл ажиллагааны талаар танилцуулаад тус биржид бүртгэлтэй Монголын гурван компанийн хувьцаа амжилттай явж байгааг тэмдэглэлээ. Мөн сүүлийн үед Австрали, Өмнөд Африкийн компаниуд Хонконгийн хөрөнгийн биржид хувьцаагаа гаргах сонирхол нэмэгдэж байгаа тухай яриад Монгол Улсын Засгийн газартай уул уурхай, дэд бүтэц санхүүгийн чиглэлийн томоохон төслүүдийг амжилттай хэрэгжүүлэхэд Хонконгийн хөрөнгийн бирж хамтран ажиллахад бэлэн байна гэлээ.